Modulun adı: Təlim və tərbiyə prosesinin həyata keçirilməsi 93
mövzuları çətin mənimsəyənlər üçün;
•
Müəllim müstəqil işlərin icrasında şagirdlə
r
ə
lazımi köməklik göstə
rm
əli;
•
Müstəqil işlər şagirdlə
r t
ə
r
əfindən axıra qə
d
ər, müsbət nəticə
alınana qə
d
ə
r davam
etdirilməli;
•
Müstəqil işi müvəffəqiyyə
tl
ə
başa çatdıran şagirdlərin ə
m
əyi, bilik və
bacarıqları
qiymə
tl
əndirilməlidir.
Dərsdənkənar iş üsullarından olan dərslik və kitab üzərində iş şagirdlərin dərslikdəki
mövzuları, onlarla bağlı yaş səviyyələrinə uyğun elmi
-
kütləvi kitabları, qəzet, jurnal
məqalələrini oxuması başa düşülür. Şagirdlərin bu işinə müəllim nəzarət etməlidir.
Şagirdlər dərsliklərdəki materialları sərbəst olaraq oxuduqda müəllimin izahatında tam
anlamadığı məsələləri dərk edir, biliklərini möhkəmlədir, eyni zamanda şagirdlər mütaliə
etməklə oxu texnikasına yiyələnir, onlar yuxarı siniflərdə daha geniş materiallı dərsliklərlə
iş, elmi və bədii ədəbiyyatın mütaliəsinə hazırlanmış olurlar.
Də
rsd
ənkənar iş üsulu olan müstəqil müşahidə
l
ərin aparılması şagirdlə
r
ə
h
əyatda baş
verən hadisə
l
əri, ətraf alə
md
əki obyektləri öyrənməkdə
mühüm rol oynayır. Də
rs
müddətində
apar
ılan müşahidə
l
ər qısa müddətli, kiçik həcmli olur. Ona görə
d
ə
şagirdlə
r
d
ə
rsd
ənkənar işlərin forması olan müstəqil müşahidə
l
ə
r
ə
cəlb edilir. Belə
müşahidə
l
ə
r
müəllimin rə
hb
ərliyi ilə
canlı guşə
d
ə, muzeydə, sə
rgid
ə, bağda, dirrikdə, evdə
v
ə
s.
sah
ə
l
ə
rd
ə
t
əşkil edilir. Şagirdlər müxtəlif fənlə
rd
ən keçdikləri obyektləri müşahidə
edir,
onun xüsusiyyə
tl
ərini yaxından görür, dərk edir, onlarla təmas bacarıqlarına yiyə
l
ənirlər.
Tə
bi
ə
t hadis
ə
l
ərini, cansız və
canlı tə
bi
ə
td
ə
baş verən bioloji prosesləri müşahidə
etdikdə
h
ə
m d
ərs materialını, hə
m d
ə
h
əyatı asan dərk edirlər. Həyatda şahidi olduqları proseslərin
mahiyyətini, sə
b
ə
bl
ərini, nəticə
l
ərini onlar arasındakı əlaqə
l
ə
ri d
ərk edir, həyat
t
əcrübə
l
ərini zənginləşdirirlər.
Müəllim şagirdlərin müstəqil müşahidəsini
t
əşkil edir, lazımi tapşırıqlarını verir və
işin gedişini nə
zar
ə
td
ə
saxlayır. Müşahidə
l
ərin aparılmasına dair mə
s
ə
l
ə
l
ər müə
llim
t
ə
r
əfindən qabaqcadan müəyyənləşdirilir, onun təşkili qaydaları şagirdlə
r
ə
kollektiv, qrup
v
ə
ya fərdi şəkildə, yazılı, yaxud şifahi verilir. Onların işlənmə
metodunu, formasını müə
llim
müəyyənləşdirir.
Şagirdlərin müxtəlif fənlə
rd
ən “Müşahidə
gündəlikləri” təşkil etmə
si v
ə
onun üzərində
şagirdlərin işlə
m
əsi, müşahidənin gedişini yazması, ona dair şəkil, sxem, qrafik, slayd
formasında ümumiləşdirmə
l
ərin aparılması, nəticə
l
ərin çıxarılması ə
h
əmiyyətlidir.