Q. Y. MƏMMƏdov m. M. İSmayilov b I t k I Ç İ L i K

Gübrələmə. 
Şəkər
 
çuğunduru mineral qidalanmaya tələbkar bitkidir. Bir ton kökümeyvə və 
ona müvafiq olaraq yerüstü kütlə ilə şəkər çuğunduru torpaqdan 4-7 kq azot, 1,0-3,5 kq fosfor və 5-
9 kq kalium elementi aparır. Yüksək məhsul almaq üçün üzvi və mineral gübrələrin verilməsinin 
böyük əhəmiyyəti vardır.
Yüksək məhsul götürmək üçün çuğundurun sələfləri olan payızlıqlar altına yaxud bilavasitə 
şəkər çuğunduru altına payızda şum qabağı peyin verilməsi zəruridir. Elə bu vaxt fosfor və kalium 
gübrəsi də verilir. Azot gübrəsi səpinqabağı kultivasiya altına verilir. Çuğundura yemləmə 
gübrəsinin verilməsini əsas gübrəyə tamamlayıcı (əlavə) kimi hesab etmək lazımdır. Yemləmə 
gübrəsi eləcə də kifayət qədər nəmlik olan bölgələrdə və şəkər çuğunduru suvarılan yerlərdə tətbiq 
edilir. Yemləmə şəklində mürəkkəb gübrələrdən ammofos, nitrofos, nitroammofos, diaminfosfat və 
digərlərindən istifadə edilməsi iqtisadi cəhətdən məqsədəuyğundur.
Gübrə norması sələf bitkisindən və torpaqların qida maddələri ilə təmin olunma dərəcəsindən 
asılı olaraq planlaşdırılır. Yaşıl gübrələr də məhsuldarlığı xeyli artırır. Bu məqsədlə payızlıq taxıllar 
yığıldıqdan sonra noxud, soya, gülül, lüpin səpilir və sentyabrın axırında şumlanır. Şəkər 
çuğunduruna gübrələr planlaşdırılmış məhsula görə balans üsulu ilə verilməlidir. Respublikanın 
açıq şabalıdı suvarılan torpaqları şəraitində hektardan 500 sentner kökümeyvə məhsulu almaq üçün 
hektara 20 ton peyin və təsiredici maddə hesabı ilə N
140
P
150
K
100 
verilməlidir. Fosfor və kaliumun 
qalan hissəsi əsas şum altına, azotun 30%-i səpinqabağı becərmədə kultivasiya altına, 70%-i 
yemləmə gübrəsi kimi 2 dəfəyə – yarısı seyrəltmədən sonra 3-4 cüt yarpaq fazasında və ikinci dəfə 
7-8 həqiqi yarpaq fazasında cərgə araları qovuşanadək verilməlidir. Hektara təsiredici maddə hesabı 
ilə 1,5 kq bor və 2,2-2,6 kq manqan verilməsi yaxşı nəticə verir.
Kökdənkənar yemləmədə hektara 20 kq fosfor, 20 kq kalium 50 litr suda həll edilərək çilənir. 
Yemləmə gübrəsi peyin şirəsi ilə də aparılır. Bunun üçün cərgələrin başında çala qazılır, peyin şirəsi 
ilə doldurulur və suvarma suyu ilə axıdılır. Toxumların bakterial gübrələrlə işlənilməsi də müsbət 
nəticələr verir.