Saha Çalışması Raporu ve Okul Ziyaretleri Raporu Bölüm 2 Faaliyet Lideri: Sn. Vesna Janevski

“Romanların Yoğun Olarak Yaşadığı Yerlerde Sosyal İçermenin Desteklenmesi için Teknik Destek Projesi -SİROMA”

Faaliyet 3.5 Pilot okullarda toplum temelli erken çocukluk gelişimi modellerinin uygulanmasına destek sağlanması”
Saha Çalışması Raporu ve Okul Ziyaretleri Raporu

Bölüm 2

Faaliyet Lideri: Sn. Vesna Janevski - Eğitim Kilit Uzman

Nilüfer Dersan- Kıdemli Sosyal Politika Uzmanı

Ankara, Mayıs 2017

İçindekiler

I.Saha Çalışması Raporu 3

GİRİŞ 3

1.OKUL ÖNCESİ EĞİTİM 3

2.KONTEYNER KULLANIMI 5

3.ÇOCUKLAR VE GENÇLER 5

4.ROMANLAR 6

5.OKULLAR 7

İDARECİ VE ÖĞRETMENLER 8

SOSYAL HİZMET KOORDİNASYON BİRİMLERİ 8

ARABULUCULUK 8

STK’LARIN GÜÇLENDİRİLMESİ 8

II.Okul Ziyaretleri Raporu 9

GİRİŞ 9

KONTEYNER KULLANIMINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME 9

I-ZİYARET EDİLEN/BİLGİ ALINAN OKULLAR 10

1.Şehit Mustafa Sarı İlkokulu (Sarıçam-ADANA) 10

2.Mimar Sinan İlkokulu (Yüreğir-ADANA) 10

3.Yeni Hayat İlkokulu: (Altındağ-ANKARA) 10

4.Seymenler İlkokulu (Altındağ-ANKARA) 10

5.Altıeylül Cumhuriyet İlk ve Ortaokulu (Merkez-BALIKESİR) 10

6.Gazi İlkokulu (Edremit-BALIKESİR) 11

8.Meriç İlkokulu (Merkez-Edirne) 11

9.İnönü İlkokulu (Keşan-Edirne) 11

10.Bademlik İlkokulu (Keşan-Edirne) 12

11.Korgeneral Lütfü Akdemir İlkokulu (Tepebaşı-ESKİŞEHİR) 12

12.Yavusselim İlkokulu (Tepebaşı-ESKİŞEHİR) 12

13.Şehoğlu İlkokulu (Merkez-HATAY) 13

14.Dr. Reşit Galip İlkokulu (Zeytinburnu-İSTANBUL) 13

15.Fatma Süslügil İlkokulu (Zeytinburnu-İSTANBUL) 13

16.Şemsettin Sami Ortaokulu (Zeytinburnu-İSTANBUL) 13

17.Gaziosmanpaşa İlkokulu (Tepecik-Konak-İZMİR) 13

18.Ziya Gökalp Ortaokulu (İZMİR) 14

19.50. Yıl Anadolu Lisesi (Tepecik Zeytinlik Mahallesi-İZMİR) 14

20.Vasıf Çınar ilkokulu (Gürçeşme Konak-İZMİR 14

21.Hüseyin Avni Ateşoğlu İlkokulu (Buca-İZMİR) 14

24.Vali Faik Üstün İlkokulu (Merkez-KIRKLARELİ) 14

25.Selimşahlar Ertürk İlköğretim Okulu (Merkez-MANİSA) 15

26.Erenler İlkokulu (Malkara-TEKİRDAĞ) 15

27.13 Kasım İlkokulu (Süleymanpaşa-TEKİRDAĞ) 16

Tablo-1 PİLOT İLLERDE ZİYARET EDİLEN OKULLARDA KONTEYNER KULLANIMI 17

1. Saha Çalışması Raporu

GİRİŞ

SİROMA projesi kapsamında 4 Nisan 12 Mayıs 2017 tarihleri arasında tüm pilot illerdeokullara ziyaretler yapılmış; ziyaretler sırasında özellikle Romanların yoğun olduğu okulların çevresinde mahalle ziyaretleri yapılmıştır. Okul ziyaretlerine paralel olarak “Faaliyet 3.5 Pilot okullarda toplum temelli erken çocukluk gelişimi modellerinin uygulanmasına destek sağlanması” kapsamında 12 pilot ilde çalıştay düzenlenmiştir.

Bu rapor, okul ve mahalle ziyaretleri ile çalıştaylar sırasında edinilen bilgi ve gözlemlere dayalı olarak, yerel koşul, ihtiyaç, belirli konu ve öncelikler gözetilerek, Romanların yaşam koşullarının iyileştirilmesine yönelik temel hususlar ve müdahale alanlarının belirlenmesine katkıda bulunmak amacıyla hazırlanmıştır.

1. OKUL ÖNCESİ EĞİTİM

Okul ve mahalle ziyaretleri ve 12 pilot ilde düzenlenmiş olan çalıştaylar sırasında Roman ebeveynlerin çocuklarının ana sınıfına kayıt ve devam sorunlarına ilişkin ifade edilmiş olan hususlar aşağıda belirtilmiştir:

• 
  Bazı okullarda alınmakta olan ayda ortalama 60-70 TL yemek parası vermek istemedikleri için Romanlar çocuklarını ana sınıfına göndermemektedirler.
  
• 
  Bazı okullarda ise sırayla tüm ana sınıfı öğrencileri için aileler tarafından yemek getirilmekte; ancak bu durum da maddi açıdan yoksul aileleri zorlamaktadır. Romanlar tarafından yapılan yemeğin diğer çocuklar tarafından yenilmek istenmemesi de Roman aileler için incitici olduğundan Roman aileler çocuklarını ana sınıfına göndermek istememektedir.
  
• 
  Pazarcılık vb. gündelik işler yapan kadınlar yanlarında çocuklarını da işe götürdükleri için ana sınıfına çocuklarını göndermek istememektedir.
  
• 
  Roman ebeveynler çoğunlukla geç saatlere kadar uyanık kalıp, sabahları geç kalktıklarından sabah erken saatte çocuklarını okula göndermekte zorlanmaktadırlar.
  
• 
  Ebeveynler, devletten yardım almak için çocuklarını ana sınıfına kaydettirmekte, daha sonra göndermemektedirler.
  

Çözüm önerileri aşağıdaki gibi belirtilmiştir:

• 
  Çocuğunun okula gitmesine izin vermeyen ebeveynler için yasal tedbirlerin uygulanması;
  
• 
  Okul öncesi eğitimde tümüyle ücretsiz olması;
  
• 
  Roman anne ve babaların okula davet edilmeleri, çeşitli etkinliklere katılımlarının sağlanarak ebeveynlerin okul öncesi eğitimi benimsemelerine katkı sağlanması;
  
• 
  Okul öncesi eğitime katılımı sağlamak için ebeveyn eğitimi yapılması;
  
• 
  Roman vatandaşların düğün, cenaze, bayram vb. özel günlerine katılınması;
  
• 
  Okulun imkânı varsa, okulda Roman yemekleri verilmesi;
  
• 
  Rol model olmaları için mesleğinde başarılı olmuş Roman vatandaşların/ebeveynlerin okula davet edilmesi;
  
• 
  Aile ziyaretlerinde sağlık sorunları, ekonomik zorluklar ve barınma zorlukları yaşayan aileler tespit edilerek ilgili kuruluşların yönlendirilmesi;
  
• 
  Sınıflarda Roman kültürünü yansıtıcı ortamların oluşturulması (oyun, dans, müzik, resim, dil, kıyafetler, kullandıkları eşyalar, tiyatro, Roman kültürünü tanıtan sergiler, fotoğraf vb.);
  
• 
  Pedagoglar tarafından belirli günlerde ebeveynlerin istediği bir konu hakkında sohbetler yapılması;
  
• 
  Anaokulların ilkokul binasının içinde olmaması, ana sınıfları için bağımsız binalar oluşturulması;
  
• 
  Okul-aile işbirliği geliştirilmesi;
  
• 
  Kurumlar/paydaşlar arası iletişim, işbirliği ve koordinasyonun artırılması;
  
• 
  Anaokulunun sayısını artırılması ve okul öncesi eğitimin önemi konusunda farkındalık yaratılması;
  
• 
  Olumlu öğretmen tutumu konusunda okul idareci ve öğretmenlerin eğitimi;
  
• 
  Romanların yoğun olduğu okullarda müzik dersleri için Roman eğitici görevlendirilmesi;
  
• 
  Romanlara yönelik ayrımcılığın önlenmesi için kamu spotları yayınlanması;
  
• 
  Okul atmosferinin iyileştirilmesi (bahçe düzeni, okul temizliği, insan ilişkileri vb.).
  

Yukarıda belirtilmiş olan çözüm önerilerinin yanı sıra okul öncesi eğitimde yardımcı öğretmen olarak Roman kadının görev almasının kadın istihdamına katkı açısından olumlu olabileceği değerlendirilmiştir. Mahalle içinde bir Roman kadın tarafından üstlenilecek öğretmen yardımcılığı çocukların okul devamlarının artmasına ve bunun yanı sıra öğretmenin eğitimini kolaylaştırmasına destek olabilecektir.

Okul-Aile işbirliği konusunda pilot okullardan olan Edirne-Merkez Meriç İlkokulunun İYİ UYGULAMA ÖRNEĞİ olarak değerlendirilmesi ve benzer uygulamaların çoğaltılması okula devamın artırılmasına katkı sağlayacağı değerlendirilmiştir. Söz konusu okul tarafından yürütülen faaliyetler aşağıda özetlenmiştir:

Edirne Meriç ilkokulunda okul idarecileri ve öğretmenler tarafından ev ziyaretleri yapılmakta; okul bahçesinde kadınlara yönelik balon patlatma, sandalye kapmaca oyunlarının oynanması, geziler düzenlenmesi, okul bahçesine veliler tarafından fidan dikimi vb. etkinliklerle okul-aile işbirliğinin gelişmesine katkı sağlanmaktadır. Okulda HEM usta öğreticileri tarafından ritim grubu kurulmuştur. Okul öncesi çocuklara yönelik halk oyunları ekibi oluşturulmuştur. Milli bayramlarda çocukların mahalle içinde gösteri yapmaları sağlanmıştır. Veliler, ders saatleri bitiminde çocuklarını almak için okul dışında beklemekte olduklarından, velilerin daha rahat bir ortamda çocuklarını bekleyebilmeleri için okul kütüphanesi hem kitap okumaları hem de çocuklarını beklemeleri için velilerin kullanımına açılmıştır. Velilere, okul içinde aile eğitimi semineri verilmiş; kadınlara yönelik el sanatları kursu açılmıştır. Yılsonu kermesler düzenlenerek veliler tarafından yapılmış olan yemekler satışa sunulmuştur. Okul yönetimi tarafından her konuda il MEM’den destek alındığı ifade edilmiştir.

2.