Şahlar həSƏNOĞLU
***** ****** ******
Yüklə 1,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
| ***** ****** ******
59 Cəmilə gücü gəldikcə üzü yuxarı qaçıb irəlidəki yığanlara yaxınlaşanda qayıdıb indi də çəkilliklərə sarı qaçmağa başladı. Birbaşa çəkilliklərə tərəf qaçmadı qoy Kamal bilməsin hansı dəstəyə gedib qarışa bilər. Bu tuşda artezian da olmalıydı. Bun un suyu az çıxdığına, çox qıjav olmadığına görə şoferlər suyu bundan doldurub avrallara aparırdılar. Artıq on beş dəqi- qəydi qaçırdı, di gəl, yorulmaq hiss eləmirdi, ona elə gəlirdi heç ayaqları yerə dəymir, istəsə lap uça bilər. Çəkilliyə çatıb gördü balaca artezian da burdan hələ iki-üçyüz addım yuxarıdadı. Arteziana tərəf deyil, yolun o biri tayındakı çəkilliyə doğru yüyürdü. Ağzı çox enli bir arxa dirənib indi də arx aşağı qaçdı. Nə qədər yüyürdüsə bir ensiz yer olmadı arxı keçıb öz yığdıqları sahəyə atlana. Nərgiz gillə bu səhər xeyli aşağı gedib körpüdən keçmişdilər. Indi o körpüyədək qaçmağa da səbri çatmadı. Yüyürmək üçün qənşəri geniş olan bir düz yerdə arxı tullanmaq qərarına gəldi və tullandı da! Hələ ayağı sudan bir metr də o tərəfdə dəydi yerə. Sonra qayıdıb tullandığı arxa baxdıqda gözləri böyüdü: vallah bəlkə beş metr olardı tullandığı! Hələ su bundan enli olsaydı yenə tullanacaqdı! Arxı keçib yürüşünə çəkilliyin o tayıyla davam etdi. Artıq ürəyi acımaqdaydı, alnından tər axıb tökülürdü. Günortanın istisi də bir yandan yandırırdı. Yüyürə-yüyürə gəlib bu sabah tökülüş- dükləri təpə başına çıxdı. Tələbələr tarlanın dərinliklərində sayrışırdılar. Təpə başından gözçəkici bir görüntü açılırdı. Daş yolun bu biri tərəfindəki tarla, böyüklükdə o biri tərəfdəkindən geri qalmazdı. Şosse yolu aşağılarda bu tarlanı bundan aşağıdakından kəsib ayırırdısa da bu bütöv bir massiv halında birləşmiş düzəngah önündə şosse yolunun enliliyi heç nəydi. Yolun o tayındakı tarlanın lap qurtaracaqlarında, yerlə göyün biti şgəkləri kimi duyulan uzaqlıqlarda bir-birindən aralı-aralı topaca çinarlıqlar görünürdü. Hər birisi bir kənd idi bunların. Qalan hər yer yam-yaşıl pambıq plantasiyalarıydı. Günün göylərin gəbəyində açılıb yumulan vaxtı idi. İstiydi. Susuz- luqdu. Suyu ik i kilometrə qədər o tərəfdə açılıb tarlada 60 qoyulmuş cu çənindən gedib içmək olardı. Su çəninin başında bir topa tələbə sayrışırdı. Tarla boyunca topa-topa pambıq yığan tələbələr, məktəblilər, kolxozçular fantastik bir aləmdə olub guya öz doğal oluşlarıqla ötüşən alalı-göylü, qırmızılı- yaşıllı mövcudatlara, ən çox da uçağan, səyriyən, dənlənən quşcuğazlara oxşayırdılar. Guya bu quşcuğazların alınlarına yazılmış gözəl məkanlarıydı bu yaşıl tarla. Guya qüdrətin öz əli düzmüşdü bu quşcuğazları bura və guya bu qızıl saçaqlı Günəş şüaları da heç yox olub getməyəcəkdi onların başı üstündən, əbədiyyətə qovuşulunca göylərin göbəyində açıb-yumub nur səpəcəkdi bu yaşıllıq üstünə. Bu alalı-göylü, bu allı-yaşıllı quşcuğazlar da beləcə əyilib qalxa-qalxa, yürüyüb səkə-səkə aramaqda olduqları öz səadətlərini, öz doğal yaşantılarını buraxıb heç yana, heç yerə getməyəcəkdilər. Səadət quşları!.. Doğrudanmı bir səadət quşlarıydı bunlar, dənləşiridilər beləcə bu yaşıl tarla içində, öz səadətlərini axtarırdılar? Görüntüyə, duyuntuya söz yoxdu: yer üzündə yaşıllıqdı, yam-yaşıllıq! Göy üzündə ağ buludlar qanad gərmişdi, zümrüd göylər cilvələnmişdi. Bu yaşıllıqlar peşində rəngbərəng paltar geymiş adamlar çalıb-çavımaqdaydılar. Təkcə ciyərlərdə bir yanğı vardı, kölgəliyə, sərinliyə, bir stəkan qazla suya bir təşnəlik vardı ciyərlərdə. Öz ciyəri yanırdı deyə, öz dodaqları qurumuşdu deyə bilirdi Cəmilə. Bir rahat tut ağacı kölgəliyi, bir rahat çarpayı, bir xoş musuqu istəyirdi könlü. Bu Səadət quşcuğazlarının hamısının könlü. Fəqət onların bu al- yaşıl dünyasına yazılı deyildi bu rahatlıq, bu istirahət! Könlü aşıb-daşırdı Cəmilənin. Öz daşqıntısını necə bəyan etməyi, bu Səadət quşcuğazlarına necə çatdırmağı bilmirdi. Bu dəmdə gözləri havada mayallaq aşan, məzəli-məzəli çabalayan kəpənəyə sataşdı: elə bil məst idi kəpənək. Bulanıb-bulanıb sarı yapışqan maye çilənmiş pambıq yarpağı üstünə düşdü, düşüncə də hərəkətdən kəsildi. Öldümü kəpənək? Bəs niyə öldü? Bu sarı yapışqan mayedənmi öldü? Təzəcə dərmanlamışdılar tarlanı. Görən öldüyünü bilirdimi kəpənək? Sonra bir başqa 61 kəpənəyi də həmin vəziyyətdə gördü, sonra birini də, birini də. Kəpənəyin dördünü də götürüb torpaq üstündə yan-yanaşı düzdü. Görəsən bu kəpənəkləri tapıb yeyən quşlar da öləcəkdimi, onların balaları da öləcəkdimi? Yoxsa quşlara kar edəcək gücdə deyildi dərman? Necə kar edəsi deyildi. Bu üç həftədə tarlada ayaqları altında qalmış neçə sərçə-qaranquş cəsədi görmüşdü. Düşünmüşdü yəqin qocalıqdan, zəiflikdən ölüb quşlar. Hətta bir dovşan ölüsü də görmüşdü. Bəs insan necə? Ölüm ha qqında düşünməkdən təngə gəlib yenə öz yaşıl cənnətinə dikildi. Dikilib də yenə ürəyi coşdu, qəlbi atlandı. Alnında tər puçurları çıxıntı versələr də, dodaqları susuzluqdan quruyub cadar- cadar olsa da qəlbində gözəl bir dünya çiçəklənmişdi. Bəlkə gözləri qarşısında cilvələnmiş dünya onun öz içində açılmış dünyanın görsətməsiydi, oxşatmasıydı belə, bənzətməsi əksiydi? Kölgəsiydi yaxud? Birdən qəlbindən nəsə bir bağırtı, hayğırtı coş verib qalxdı: bu mələk dünyada, bu allı- yaşıllı boyalar içində sayrışıb səkən o səadət quşlarına nəsə bir xoşbəxtlik, səadət,sevinc hayqırtısı çatdırmaq istədi. Təpə başında atılmış bir fartuğu götürüb başı üzərində yellədə- yellədə gerçəkdən-gerçəyə bir ulayış qopdu sinəsindən: guya vəhşi bir yalquzaq çıxmışdı təpə başına və bu yalquzaq gözəl, məlahətli, coşqun bir qız səsilə öz doğal ulayışını ulayırdı. Uzaqlarda sayrışan Səadət quşları qalxıb dikəlmişdilər bu səsə, topa-topa olub din şəşdilər bir müddət. Ulayışın təkrar-təkrar eşidildiyi sorağınca hərə öz gəzişini, öz səkişini buraxıb təpə başında dayanıb hələ də ulamasında olan qıza doğru axışdılar. Elə bil qızın səsində bir maqnit gücü vardı, cəkib bütün tarladakıları təpə başına gətirirdi. Su çəninin yanında toplaşanlar su içməklərini buraxıb təpəyə doğru yürüşürdülər. Yoxsa bi r təlaş, köməyə çağıran bir umacaq vardı səsdə? Yox, əsla yox! Nikbincə bir səadət, sonsuzca bir sevinc,coşğunca bir əhval-ruhiyyə vardı. Bu sevinc daşdıran coşğunluqdu çəkib gətirən hamını. Bu səs hər kəsin qəlbinə dolub onu da beləcə 62 coşdurur, nikbinləşdirir, atlandırırdı. Yüyürmək, qaçmaq, quş olub uçmaq həvəsi oyadırdı ürəklərdə. Bu ulayış misilsiz bir sevinc bəxş etmişdi gənclərə. Ön dəstə təpə başına çatınca baxıb gördülər Cəmilədi ulayan. Kurs yolsaşları mat-məəttəl qalmışdılar bu işə: belə deyildi axı Cəmilə, ağır qızdı, heç vaxt yüngüllük eləməzdi, şit işlərlə arası olmazdı. Nə olub görəsən qıza? Kurs yoldaşları yüyürüb yanına gəldilər: - Noolub ay qız sənə? - Noolacaq, nahar vaxtı deyil? - Yaman ulayırdın amma, elə bil bizim qonşumuz Gülməmməd kişinin köpəyi ulayırdı! - Bəs sən ula görüm necə ulayırsan? Səsin o qədər nazikdi bizim qonşumuz Nənəxanım qarının ala qancığının səsinə oxşayacaq! - Nə dedik a-a-z, o saat xətrinə dəydi? - Xətrimə dəyib eləməyib, düz deyirəm: Əgər qancıq səsinə oxşamayacaq səsin sən də ula! Di ula də? Bax, ulamırsan, qorxursan! Qorxursan mən dediyimə oxşaya səsin! Amma mən qorxmuram, istərsən lap yenə ulayım: u-u-u-a-a-a! Vahid dönüb tərs-tərs Nəsibə baxdı, sonra olduqca ciddi bir tərzdə onu dümsükləyib: - Hə bəs niyə durdun? - dedi - Di sən də ula də! Baxaq görək səsin doğrudan da Nənəxanəm arvadın qancığının səsinə oxşayır, yoxsa oxşamır? Bir dəstə də tələbə gəlib əhvalatdan xəbərdar oldu. Ulama yaddan çıxıb mübahisə cəlb edib gülüşdürdü tələbələri. Vahid dümsükləyə-dümsükləyə çürütmüşdü Nəsibin böyrünü, əl çəkmirdi ondan: - Di başla görək! Hamı səni gözləyir. Bir ula görək! - Niyə durdun? Onda demək düz deyirmiş Cəmilə! Vahid "di başla" dedikcə üzü-gözü qırışırdı Nəsibin, özü demiş "kürd curumuna" dönürdü, buruşub açılırdı. O belə pərt olduqca şən gülüşlər qopurdu. 63 Əhməd müəllim bir dəstəylə təpə başına gəldikdə hamı ayağa durdu. Vahid yetirişi Cəmilə ilə Nəsib arasındakı mübahisəni xəbər verib Əhməd müəllimin nə deyəcəyini gözləmədən öz iddiasını söylədi: - İndi nə qədər eləyirik ula, ulamır! Demək qorxur səsi Cəmilə deyən səsə oxşaya... Əhməd müəllimin üzündən xoş bir təbəssüm axıb keçdi: - Səndin ulayan Cəmilə? Cəmilə utanıb Nərgizin arxasında gizləndi. Doğrudan bu nə iş idi tutdu axı? - Heç utanıb eləmə qızım, bir möcüzəydi sənin o ulaman! Görünür tərəkəmə qızısan! Bu sözə Nərgiz çırtladı. Cəmilə əvəzində: - Tərəkəmə nə təhərdi Əhməd müəllim? - Pisliyə görə demirəm, qızım. Görünür çöllərdə, alaçıqlarda keçib Cəmilənin uşaqlığı. Yoxsa hardan bilərdi bu qurd ulamağını? Üstündə dayandığımız təpə oyandırıb bu istəyi Cəmilədə. Görürsünüz, necə misilsiz lövhə açılır təpədən? Bəlkə keçmişlərdəki ulu babalarımız bax, bax bu lövhə naminə ucaldıblar bu təpəni, onun başına çıxıb yer üzü gözəlliklərinə göz dolusu, bu düzənlik genişliyincə baxmaq üçün ucaldıblar? İndi biz topayıq burda, amma fərz eləyin heç kim yoxdu təpədə, təkcə sən dayanmısan, dostların, yoldaşların da səsin güclə gedib çatacaq uzaqlıqdadılar. Qəribə bir duyğu oyanacaq səndə. Əgər Cəmilə kimi tərəkəmə qızı, ya oğlusansa, bu təpənin qəlbinə gətirib doldurduğu da bu təpənin ulu keçmişlərdəki mövcudluğu kimi yabanı bir duyğu olacaq. Bax, elə Cəmilənin o ulayışı kimi! Görürsünüz necə açıb qırışığımızı, necə yüngül olmuşuq, yorğunluğumuz, ağrı-acılarımız qeybə çəkilib, quş kimi olmuşuq. Çünki dərimizlə də olsa duymuşuq o ulaqışdakı ilkin mənalı, ulu keçmişlərimizdən gələn o yabanı mövcudluğu, bir qurd ulayışını! - Əhməd müəllim, onda bəs bu Nəsibi hansı qrafaya yazaq? Bu axı duymayıbdı, anlayıb qəbul etməyibdi bunun dərisi? Çox qalındı ey, Əhməd müəllim! 64 Şən bir gülüşmə qopdu. Əhməd müəllim də gülümsündü, lakin zarafat qəbul edəcək deyildi, çox mütəəssir olmuşdu müəllim: - Mən ixtiyar qoca olub ölüncəyədək unutmayacağam, qızım, sənin bu ulayışını! Heç bir musiqi, heç bir muğam bu ulayışca hallandıra bilməzdi məni! Cəmilə utanırdı, artıq dözə bilmirdi. Əhməd müəllimin bu öyüncüllü sözləri pörtdürürdü Cəmiləni. Nərgizin qolundan çəkib aralaşmağa qaçırdı. Aralaşıb Nərgizin bardanı arxasında gizlənmişdi. Nərgiz arxasınca gəlib soruşdu: - Bəs sənin bardanın hanı? - Yoxdu, itirmişəm! - Necə yəni itirmişəm? - Necə olacaq? Doldurub qoymuşam bir yerə, gəlib tapa bilməmişəm. - Nə yaxşı özünü də itirməmisən hələ! - Özümü də itirmişəm! Yoxsa nəydi bu ulama? - Nə oleb ey, niyə? - Gün vurub b aşıma gic edib, nə bilim niyə? - İndi neyləyəcəksən bəs? - Səfinin bardanın, fartuğun kimdəsə al gətir mənə. Kim bilir hərbi komissarlıq hələ havax buraxacaq, havax qayıdıb gələcək. - Dilxor olub eləmə, axşam üstü hamımız sənə yığarıq. - Lazım deyil, başımı itirmişəm, əlimə-ayağıma noolub, özüm yığacam! Yüklə 1,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|