Şahlar həSƏNOĞLU
***** ***** *****
Yüklə 1,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
***** ***** ***** Kamalın o dəli qaçışı ürəyinə qut olub ovutdu onu, gözəl duyğular bağışladı. Sonra da ağıldan-başdan oynatdı. Kamala qəfil rast gəlməsi, rast gəlib gözləri böyüməsi, titrətməli duyğular keçirməsi, nitqi tutulub dünyanı unutması Kamalın bu dəli qaçışını görməsi önündə nəymiş ki? Getdikcə bu qaçış gözləri önündə gəlib dayanır, bütün varlığını sarsıdırdı. Sürəyya bilirdi nəvaxtsa, haçansa baş verə bilən işdi bu rastlantı, nə qədər gözlənilməz, gecikmiş olsa da yenə mümkün 291 işdi, olan işdi. Özünün nə vəziyyətə düşəcəyi aydındı özünə bu rast laşmada, lakin Kamal neyləyəcək, Kamal nə vəziyyətə düşəcək, tanıyacaq onu, tanımayacaq, təsirlənəcək tanıyıb, ya heç təsirkənməyəcək? - bunu bilə bilməzdi Sürəyya. Bilsəydi tanıyacaq, təsirlənəcək Kamal, xoşbəxtdi Sürəyya, bir dərdi yoxdu bundan sonra. Lakin heç ağlına gətirə bilməzdi bu görüş bunca sarsıdacaq Kamalı, bunca çılğın, dəli bir qaçışla qaçdıracaq, bunca yınmış, yabanı bir baxışla baxdıracaq. Onun ruhi vəziyyəti bir gün kimi aydındı Sürəyyaya: içindəki titrətməli fırtına götürüb apardı Kamalı, qəlbində baş qaldırmış dəli duyğuları belə dəlicəsinə qaçırtdı. Kamalın çılğın baxışını görüb Sürəyya da ruhən sarsıdı, kövrəldi, doluxsundu. Kamala bir ərmağan kimi göndərdiyi o şəfqətli təbəssümü də Kamalın bu ruhi vəziyyətini bir anlığa anlayıb duymasından doğdu. Kamal unutmamışdı onu! Kamal bu on il içində bir an belə unutmamışdı onu. On ilin ağrısı, iztirabı, əzablarıyla yaşamışdı Kamal. Tək bircə ani baxışından anladı Sürəyya! Kamalın pasportunu əlində tutub vərəqləyəndə bilinməz- duyulmaz bir qadın xisləti, qız olmaqlıq duyğusu pasportun son vərəqləri üstündə ani bir axtarışa çəkmişdi onu. Hələ o ani axtarışda Sürəyyanın qəlbinə dammışdı ki, unutmayıb Kamal, evli deyil, öz itirdiyi sevgisinə çatmağa hələ umudludu Kamal. Sürəyyanın bir həyat qoldaşı, bir qadın olduğunu anlayıb özünü tanıtmadı, bildirmədi, dandı Kamal. Ta o pəncərə önündən keçənədək özünü məlum etdirmədi. Unudub yadırqayan Sürəyya idi. Xatirələrindən silib tullayan, unudub vəfasızlıq edən, dönük çıxan Sürəyya özü idi! Ölüb qurtardı Sürəyya bu düşüncədən, bir şam kimi əriyib yoxlamağa, sönməyə yön aldı. Qurama bir hörgü kimi, biçənəklərdə, örüşlərdə dikəldilmiş bir daş qurqomu kimi uçub t ökülməyə aqibətləndi Sürəyya! Nəsə deyirdilər ona, nəsə köməklik edirdilər, qolundan tutub qaldırırdılar, nə eşidə bilirdi, nə açıq aydın görə bilirdi, nə anlaya bilirdi. Gözünü tutmuş bozca bir pərdə arxasından əyri 292 güzgülərdəki kimi görürdü hər şeyi: çəkib uzadırdılar elə bil yanındakı adamı, sonra başından basıb gombullaşdırır, ya da sağa-sola qatlayıb əyirdilər, bükürdülər. Qatardan düşürdü guya, taksiyə əyləşirdi, taksidən düşürdü, lift ilə qalxırdı, bəzəkli-düzəkli bir otaq içinə düşürdü: yox bir otaq deyildu bu, iç- içə calanmış otaqlar toplusuydu, min bir gecə nağıllarında adı çəkilən sultan cəzirəsiydi, padşah xanimanıydı. Onlar da deyildi, neft puluna kapitalist olmuş bir ərəb əsilzadəsinin mənziliydi: bahalı-bahalı əcnəbi mebelləri, bu mebellər içində, üstündə, şkaflarında düzülü rəngbərəng büllurları, servizləri, əcnəbi etiketli min cürə bəzək əşyaları qəribə bir zövq və səhmanla yerləşdirilmiş radiolu, televiziyalı, kondisionerli, xalça döşənikli, panno asılıqlı, çiçək bitkiləri əkilikli bir röya aləmiydi bura. Bu röya aləmində yaşıl kostyumlu, yaşıl gözlü cavan bir oğlan da vardı, bu oğlan nəsə bir mehribanlıq, bir qayğı, bir ülfət göstərməkdəydi ona: əynindən plaşını çıxarmağa kömək edir, ayağından duflisini çıxarıb bir küncə qoyur, sonra da qol ları arasına alıb dodaqlarını yanağına toxundurur, əyib divan üstünə yıxır. Soyundurmaq istəyir onu. "Yox, əl vurma mənə!" Elə bil sehrdən açıldı birdən, gerçək bir dünya bəlli oldu ona, dərk edib hardalığını, işin nə yerdə olduğunu, üz-gözünü büzüşdürməyə, turşutmağa başladı. - Tərpətmə məni, sancı öldürür, qoy özümə gəlim bir... - Nooldu sənə? Üç gündü deyirsən sancı öldürür. Gəl həkimə aparım səni. Spesialist dostlarım var. - Yox hələ, qoy bir özümə gəlim. - Bax, hamam var,duş var, hər şey var. Onda sən dincəl, pospi, mən də gedim zavoda, işə yavis olub qayıdım. Nə alıb gətirim sənə? - Heç nə,heç nə. Sancım kəsər sonra deyərəm. - Poprobuy 50 qram konyak içməyə. Sancını o saatca kəsəcək. Bax, bu barda nə cür desən konyak var. Şokolad var. - Bircə bir odeyal ver mənə salım üstümə, görüm yata bilərəmmi? 293 Başının altına yumşaq bir balınc gətirib qoyurlar, üstünə əcnəbi istehsallı, yup-yumşaq odeyal gətirib salırlar, yanağın- dan öpüb əl çəkirlər son ucu: - Dasvidaniya milaya. Saat üçdə-dördə yanındayam! "Səni görüm qayıtma heç!" Elbar qapını örtüb getdi. Ürəyinin uçunması da o saat kəsib özünə gəldi. Bu uçunma gəlin gəldiyi günün sabahısı başlamışdı onda, hər dəfə Elbar təkliyə salıb gəlinini oxşamaq, əzizləmək istəyəndə bu uçunması başlayırdı ürəyinin. "Əl vurm a mənə, sancı tutub məni, pis sancı, öldürür məni!" Belə deyib kənar edirdi onu özündən. Əvvəlcə Elbar baxmırdı buna, əl çəkmirdi, sonra kimsə, nəsə demişdi görünür, narahat etmirdi onu. Bir də heç vaxt da, imkan da yoxdu rayonda. Elbarın Yevlaxdakı qocası gildə də heç imkanı olmadı. Orda günortadan bir də qatar ayağınaca qaldılar. Onda da elə hey yeyib içirdirdilər Elbarı. Sürəyya düşünürdü ki, Bakıda, öz mənzillərində tək qalıb axır bir gün öyrəçəcəkdi Elbara, isinəşəcəkdi gec-tez. Zaman hər şeyi öz-özünə həll edəcəkdi. Laqeyd bir ülfət üçün, könülsüz bir zövq- səfa üçün mənən hazırlamağa başlamışdı özünü, gələcək həyat yolu, yaşama tərzi üçün bir proqram cızmağa, bir bünövrə tökməyə amaclanmışdı. Qəlbən sevməsə də öz həyat qoldaşını, ülfətli, mehriban olmağa çalışacaqdı ona, qayğı göztərəcək, bütün ömrü boyu sadiq olacaqdı. Oğlanın qohum- əqrabalarına gülər üz, xoş qaşqabaq göstərib hamı tərəfindən sevilən, əzizlənən bir gəlin olacaqdı. Elə bu özü də gözəl bir ideal deyilmi, insanı yaşamağa, yaratmağa çağıran yüksək bir mənəvi dəyər deyilmi? Bir qız üçün, bir Azərbaycan qızı üçün ləyaqətli bir həyat qolu, gələcəklərə səsləyən, gözəl günlər keçirməyə imrəndirən yaşama həvəsi deyilmi? Təkcə elə bu bacıların and yeri olmaq, Nərgizin, başqa qohumlarının sevgili bir gəlini olmaq özü böyük bir səadət deyilmi? Bu səadətə hazırlayırdı Sürəyya özünü, bu səadətə doğru yol aldığı ilk gündü, ilk səfərdi hələ. Bu ilk səfər üçün yola düzələndə 294 qorxa- qorxa, ürəyi əsə-əsə çamadandan yaşıl donunu çıxarıb onu geyindi . İndi bu yaşıl donu içində uzaq, naməlum, ancaq uğurlu bilmək istədiyi bir səfərə çıxacaqdı. Bu səfər xoşbəxtliyə, səadətə, firavan bir həyat içinə aparacaqdı onu. Bu yaşıl don içində, bu firavan həyat axanağında ömrünün şirin çağlarını yaşayıb, dadlı günlərini saatlarını keçirəcəkdi. Bir vaxt çiçək gözlü bir körpəsini həyata gətirib böləyəcək, bəsləyəcəkdi. Bu körpə həyatını min qat gözəlləşdirəcək, min qat şirinləşdirəcəkdi. Əyninə geyindiyi bu yaşıl donundan yaşıl istəyi buydu Sürəyyanın! Görünür bir yaşıl istək də, bir yaşıl don kimi yazılı deyilmiş ona, düşməzmiş, yoxmuş ona. Hələ əynində olsa da artıq bir mirətə, bir andıra dönmüşdü don, çıxarılıb səliqəylə büküləcək, naftalinlənəcək, bir qarğışa düşmüş əski parçası kimi çamadan diblərində gizləndiriləcək, yenə öz doğal rən- ginə, düşər rənginə, öz təbii qaralığına qayıdacaqdı Sürəyya. Öz məyus boyasına qayıdacaqdı! Cızıb hazırladığı, ön gördüyü yeni həyat idealı Kamalı gördüyü anda uçulub töküldü, puç olub getdi. Bu həyat idealı da, bu yaşıl gələcək axanağı da bir anın içində bir cəhənnəm əzabına, bir işgəncə qaynağına çevrildi. Vəfasız çıxıb başından kənar etmək istədiyi sevgisi önündə qurama, puç bir tədbir kimi görünməyə başladı kiçicik bir daş zərbəsindən sınıb çilik-çilik olacaq görünüşü gözəl büllur bir qab kimi, avanatsız, dözümsüzcə bir saxsı qab kimi görünməyə başladı. Formasıy- mış elə bunun, görkəmiymiş, baxımıymış elə, boşmuş içi, çürükmüş içi, çürükmüş cizilən cizgisi, düşünülən fəlsəfəsi. İçini qurd oymuş çürükləmişcə bir palıd gövdəsiymiş, təkcə qa bığı qalıbmış görsənən, təkcə formasıymış şax duran! Öz sevgisinə də qayıda bilməz artıq. Vəfasız çıxıb öz sevgisinə, sədaqətsiz çıxıb, nə üzü var qayıtmağa? İt dəymiş bir motal pendiridi indi, süfrəyə gətirilməz, təb çəkilib yeyilməz. Murdar bir tikədir indi, ağıza qoyulmaz şirin-şirin çeynənilməz 295 udulmaz. Çirkablara atılmış bir yemiş dilimidi indi, yuyulmaz təmizlənməz. Vəfasız çıxmış bir yar üzünə, sədaqətini əldən vermiş bir qız sifətinə hansı axmaq dönüb baxar, hansı başıyox qayıdıb bir də mehr salar? Kaş elə o da vəfasız çıxmış olaydı sənin kimi, dönük çıxmış olaydı. Kamalın pasportunu əlinə götürüb baxdığın anda, o sarsıntılar, qızdırmalar içində, o gözlənilməz raslantı oduna yandığın anda, aləm başına hərlənib ağlını-düşüncəni itirdiyin vəziyyətində bir möcüz kimi, bir sirr kimi irilmiş gözlərin, kütləşmiş ağlın içində ani bir istək oyanıb beyninin hansı nöqtəsindəsə, gəzdimədimi səni, axtartmadımı o pasport vərəqlərində, tökülmüş gözlərin görmədimi gördüyünü, öyrən- mədimi öyrəndiyini? Hələ bir məmnunluq duydun onda sən, bir fəxr, bir coşğunluq alovu qarsdı səni. Amma indi sönürsən bu anlayışından solursan, ölürsən indi! Bəlkə bu yanışın, bu ölüşün də yalandı, aldanışdı elə! Bəlkə lap evlidi Kamal, pasportuna yazdırmayıb eləcə. Axı bir oğlandı o, kişidi! Nə var onlara, kimdi sorğu-sual edən onları? Mənəvi bir bəkarətlik gözləyən, fiziki bir əldəyməzlik, ağlıq gözləyən onlardan? Bəkarətlik səndə gərək olaydı, sən gərək saxlayaydın ağlığını, bəyazlığını, bəkarətini! Sənə qoyulub bu yol, sənə yazılıb bu yazı. Hələ Kamalla öcəşirsən, Kamalla tutuşdurmaq istəyirsən özünü. Yoxsa Kamal hardasa, nə vaxt isə evlənmiş olsa duruya çıxacaqdın sən, təmizə çıxıb saflaşacaqdın sən? Ya əvəz-əvəz olacaq hər şey: itirilmiş bəkarət, əldən verilmiş ağlıq, bəyazlıq, bir gerçəklik olmuş vəfasızlıq, sədaqətsiz- lik,dönüklük, unutmaqlıq? Kamal öz vəfasızlığı, öz etibarsızlığıyla sənin dönük- lüyünü, sənin qaralığını qarşı-qarşıya qoyub heç-heçə sayacaq, dönəcək sənə, qayıdacaq sənə, qəbul edəcək səni! 296 Bəs sənin öz mənəviyyatın necə, öz qızlıq qürurun, öz vic danın necə? Öz ağlıq-bəyazlıq niyyətin necə? Razı olacaq- larmı bu əvəz-əvəzə, heç-heçəyə, bağışlamaya, məhəbbət al- verinə? Günahların qarşılıqlı əvəz-əvəzi, bağışlanması üstündə qurulmuş bir məhəbbət bir puçluqdur, heçlikdir, iyrənclik, alçaqlıq, rəzillikdir fəqət! Kötülükdür, şərəfsizlikdir, mənəvi dilənçilik, kasıblıqdır! Bu nöqtədən yox olur sevgi, puç olur məhəbbət. Bu nöqtədən dalğalı, faciəvi bir eyş, sonsuzca bir həzz, çalxantılıca bir ləzzət həvəsi başlayır sevgi yerinə, məhəbbət əvəzinə. Mənəvi bir dəyər fizioloji bir təlatümlə əvəz olunur. Qarşılıqlı güzəştlər üzərində qurulan zövq-səfa xislətli, ehtiras ağuşlu, eyş-işrət fəlsəfəli harınca bir cinsi yaşayış başlayır bu nöqtədən. Mülahizə, sərfə, hesablama üstündə qur ulub bütün mənəvi dəyərləri pula-manata çevirən, xırdaladıb irilədən, bahalandırıb ucuzlandıran bir dəyiş-döyüş, bir alqı- satqı əməliyyatı başlayır. Hər şeyin pul, qızıl qarşılığı, ekvivalenti olduğu kimi, hissin, duyğunun, sevgi çalxantılarının da bir qızıl, pulilə hesablanma şkalası var, dərəcə toru var, üç istiqamət, üç ölçü peşinə - sonsuzluğa qədər!.. Yox, yox, vəfasız deyilsən sən, dönük deyilsən, etibarsız deyilsən sən! Özünə qarşı belə amansızlıq neçin Sürəyya, bu qədər sərtlik neçin? Sən ki, özün özünü gözəl tanıyırsan, gözəl bilirsən! Axı haqq bilir nöqsansızsan sən, təmizsən sən, vəfalısan, safsan sən, unutmamısan öz eşqini, öz məhəbbətini, y adırqamamısan, dönük çıxmamısan sən! Getməkdə olduğun bu yaşıl səadətinə doğru qəlbinmi çəkib aparırdı səni, duyğuların, hisslərinmi çəkib aparırdı? Yox Sürəyya, Kamal önündə təqsirkar deyilsən sən, bir günahkar deyilsən. Ləkəli deyil vicdanın, sədaqətin, vəfan. Bulaq suyunca tər-təmiz dağlar qarınca bəm-bəyazdı sevgin, məhəbbətin. Özünü iztirablar içində üzüb tökdüyün yetər Sürəyya əriyib bir şam kimi töküldüyün, yandığın yetər! 297 Ən böyük bir bəladan qurtarmısan indi, naməlum bir gələcək, qeyri-müəyyən bir gözləyiş iztirabından, dəli bir dünya içindən çıxmısan, xəstə bir olağanlıq halından qurtulmusan. Quş olub uçmalısan indi Sürəyya, kəpənək olub yellənməlisən, bülbül olub nəğmələr oxumalısan. Bir yaşıl tarla üstündən, bir son bahar havası içindən pərvaz edib uça-uça, qanad aça-aça Kamalına yetişməlisən, kama çatmalısan, səadətinə qovuş- malısan, sevginə, sevgilinə irişməlisən. Bu yolda ölüm olsa, fırtına olsa saxlaya bilməməlidi səni, dayandıra bilməlidi səni! Bəs Elbar? Bəs yeni yaşıl səadət proqramın, Nərgiz, atan- anan, elin- oban? Ağlın-kamalın olsun Sürəyya, mülahizən olsun! Bütün ailənizin, obanızın, kəndinizin adını batırarsan! Lakin Elbar kimdi, ata-ana, el- oba, kənd-kəsək kimdi? Nə şeydi? Onlar? Nəçidirlər, hardan gəlibdilər onlar? Sənin onillik iztirablarının, üzüntülərinin bir şahididrlər yoxsa, ovundurucu- la rıdırlar yoxsa? Qorqaxlarıdılar yoxsa onlar, bəstlərdilər, qadağa qoyanıdılar, cız çəkib mərz düzənləridirlər, kimdilər, nəçidilər onlar? Hardaydılar onlar sən sevib könül verəndə, məhəbbət bağlayanda, odlu-fırtınalı duyğular içinə düşüb çalıb çağıranda, yanıb yaxılanda? Yox Sürəyya, zərrəcə bir yetgisi yoxdur onların sənin üzərində, zərrəcə bir səlahiyyətləri yoxdur onların! Yalnız o sonsuz duyğun, səni on ildir yandıran o böyük hissin səlahiy- yətlidi sənin üzərində, təkcə öz təmiz sevgin yetgilidi, təkcə o saf eşqin, məhəbbətin tabeçiliyindəsən sən, onun sərəncamın- dasan, təkcə bu duyğun hökmlüdü mənliyin, mənəviyyatın, gələcəyin üzərində, varlığın, mövcudiyyətin üzərində! Sənin mübarizə ehtirassızlığın, eşitlik-bərabərlik axtar- maq həvəssizliyin, ata-ana, ər iradəsinə bir qul kimi tabe olmaq özəlliyin haqqındakı bütün görüşlər, təsəvvürlər bir heçdir sadəcə, bir cəfəngiyyatdır, bir boş xəyalatdı, yanlışlıqdı sadəcə, səhvdi kökündən! Sənin özəlliyin deyil bunlar, sənin adına yaxılan qaralıqdı bunlar, ləkədi bunlar! Yalnız öz sonsuz 298 duyğuların, alnına bir yazı kimi yazılıb baxtına-uğruna bir bilinməzlik kimi çıxan öz qızlıq eşqin, məhəbbətin önündə, öz sevgin önündə bir qul, bir nökərsən sən, dilin yoxdur danışmağa, səsin yoxdu bir şey qandımağa, nitqin yoxdu bir söz deməyə. Bəyənib könül verdiyin sevib bir qul olduğun o oğlan ancaq nə desə eləyəcəksən, hara çəksə gedəcəksən, yalnız o oğlana qulsan sən! Bu yolda heç şey saxlaya bilməz səni. Bütün el adətləri, ata-ana, qohum- qardaş qorqaxları hamısı bir mülahizədir bu təmiz duyğun önündə, bir hesab əməliyyatıdı, bir çirkinlikdi, əskiklikdi bir. İbtidailərdən bəri ruhuna, varlığına hakim olan, hopdurul- muş olan bir dəyərin var sənin- bir könüldən min könülə vurul- maq və bu duyğun önündə dünyada nə var hər şeyi basıb keç- mək, bu duyğuna səni vəfasız qoyacaq hər şeyi ayaqların altın- da qoyub tapdalamaq! Səni öz Kamalına doğru qanadlandıran da məhz bu böyük mənəvi dəyərindi Sürəyya, sən qorxma ona doğru bir çılğın atılışından, uçuşundan, çəkinmə, qıypınma Sürəyya! Birdən dəli kimi sıçrayıb odeyalı üstündən ataraq kağız qələm götürüb ağlına gələn ilk şeyi yazmağa başladı: "Mən həkimə müraciət etdim. Həkimlərin hələ beş il əvvəl mənə söylədikləri doğru çıxdı: ailə həyatı mənim üçün ölüm deməkdir. Bu elə bir qadın xəstəliyidir ki, əgər birgə yaşamış olsaq, ikimizdən birimiz hökmən dözməyib məhv olmalıyıq. Əlvida. Mən atam evindən gətirdiyim paltarımdan, bir də öz yapon maqnitafonumdan başqa heç nə götürmədim. Bütün cehizim halalınız olsun. Axtarmayın məni. Qızılları televizor üstündəki vazanın içinə qoydum, açarı qapı arxasındakı əskinin altına qoyacam. Sürəyya". Bunu yazıb kağızı elə açıq şəkildə masa üstünə qoydu, külək atmasın deyə büllur bir külqabı gətirib kağızın bir kənarına əyləşdirdi. Yınmış bir tələskənliklə öz ata evindən gətirdiyi paltarlarını, bağlanacağını, çantasını götürüb, qolunda 299 barmaqlarında, boynunda, qulaqlarındakı brilliant-qızıl-platin dustaqlığından özünü xilas edib, onları kağızda yazdığı büllur vaza içinə atıb, maqnitafonu əlinə alıb qapıya doğru qaçdı. Lifti basıb aşağı düşəndə ürəyi atlanıb yerindən çıxmaq istəyirdi, bir taksi saxlatdırıb taksiyə əyləşdiyində də qopub yerindən atılmaq istəyirdi hələ də ürəyi. - Hara sürəcəyəm bacı? - Sürün hələ, deyirəm indi. Sonra birdən şişman kişinin bir sayıqlama kimi dedikləri düşdü yadına: "Semaşko xəstəxanası, burun boğaz həkimi..." - Semaşko xəstəxanasına sürün qardaş!.. Yüklə 1,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|