Çanakkale’de Tarımsal Yapı
Çanakkale’deki temel ekonomik faaliyetler ve sürdürülmekte olan sanayi yapısı tarıma dayalıdır. TÜİK verilerine göre, Çanakkale halkının %70’i geçimini tarımsal üretimden sağlamaktadır. İlin en önemli tarımsal ürünleri; buğday, ayçiçeği, domates, bakla ve elmadır.
Bölgede konvansiyonel tarım üreticiliğinde Rumların yerleşiminin yoğun olduğu bölgelerde zeytincilik ve bağcılık öne çıkarken, 1950’li yıllarda bu bölgelere Türklerin göç etmesi ile birlikte bu faaliyetler durma noktasına gelmiştir. Çanakkale’nin zeytincilikte öne çıkan bölgeleri il merkezi ile Balıkesir sınırı arasında yer alan Ege kıyılarıdır.
Tablo . Çanakkale İli Toprak Dağılımı
Toprak Varlığı ve Dağılımı
|
Alanı (Hektar)
|
Payı (%)
|
İşlenebilir Arazi
|
330.337
|
33,25
|
Çayır –Mera Arazisi
|
22.065
|
2,24
|
Ormanlık ve Fundalık Arazi
|
533.936
|
53,75
|
Yerleşim Alanları, Tarıma Elverişsiz Arazi ve Diğer
|
106.962
|
10,76
| Kaynak: Çanakkale İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
Çanakkale ilinde 330.337 hektar olan tarım arazisinin % 34’lük kısmını kaplayan 111.047 hektarı sulanabilmektedir. Çanakkale’de sulu tarım alanlarının %90’ında damla ve yağmurlama sulama sistemleri kullanılmakta olup toplam sulanabilir alanın %66,3’ünü oluşturan 73.643 hektarı sulanmakta, bunun dışında kalan 37.404 hektar ise kuru şartlarda kullanılmaktadır.
2010 TÜİK Bölgesel İstatistiklerine göre, Çanakkale’de işlenen tarım arazisi toplam 230.061hektardır. İlin aynı yıl bitkisel üretim değeri 1.739.453 bin TL, hayvansal ürün değeri 502.202 bin TL ve canlı hayvan değeri 875.324 bin TL’lik hacme sahiptir.
Çanakkale ilinin tarımsal yapısı ve bitkisel üretim değerleri incelendiğinde, toplam pazarlanan bitkisel üretim değerinin %40,17’sinin meyvelerden, %34,76’sının sebzelerden, %25,07’sinin ise tarla ürünlerinden oluştuğu görülmektedir.
Toplam pazarlanan bitkisel üretim içinde en yüksek paya sahip olan meyvelerin dağılımı incelendiğinde, taş çekirdekli meyvelerin %65,08’lik paya sahip olduğu, bu kategoride yer alan zeytinin 91.642 tonluk üretim, 48.429.223 milyon TL’lik değer ve %73’lük pay ile ilk sırada yer aldığı görülmektedir. Meyveler içinde %18,42’lik paya sahip olan yumuşak çekirdekliler kategorisinde elma (71.357 ton üretim, 17.353.951 milyon TL değer ve %89 pay) ile %12,04’lük paya sahip üzümsü meyvelerden üzüm (43.708 ton üretim, 12.171.279 milyon TL değer ve %96 pay) ilk sıraları almaktadır.
Tablo . Çanakkale’de Tarım Ürünleri Değerleri
İLÇELER
|
Tarla Ürünleri Üretim Değerleri (TL)
|
Sebze Üretim Değerleri (TL)
|
Zeytin Üretim Değerleri (TL)
|
Bağ Üretim Değerleri (TL)
|
Diğer Meyve Üretim Değerleri (TL)
|
Merkez
|
32.286.940
|
30.605.100
|
5.142.000
|
1.191.200
|
18.475.200
|
Ayvacık
|
8.157.200
|
14.020.250
|
35.943.000
|
364.000
|
4.818.200
|
Bayramiç
|
23.171.640
|
19.402.700
|
14.463.000
|
2.278.500
|
68.916.300
|
Biga
|
154.903.680
|
53.156.600
|
432.500
|
272.000
|
6.053.650
|
Bada
|
73.920
|
105.240
|
619.000
|
6.400.000
|
55.000
|
Çan
|
26.553.640
|
5.745.860
|
0
|
325.600
|
2.264.000
|
Eceabat
|
21.283.890
|
7.266.860
|
6.935.000
|
744.000
|
1.862.850
|
Ezine
|
21.126.960
|
21.747.500
|
20.080.000
|
720.000
|
1.228.500
|
Gelibolu
|
76.632.130
|
17.728.100
|
2.577.000
|
2.793.500
|
4.134.200
|
Gada
|
1.762.700
|
1.243.220
|
1.674.500
|
220.000
|
773.750
|
Lapseki
|
13.679.530
|
11.402.150
|
1.090.000
|
1.000.000
|
49.293.500
|
Yenice
|
23.175.230
|
23.031.800
|
0
|
86.100
|
2.769.700
|
İl Toplamı
|
420.807.460
|
205.455.380
|
88.956.000
|
16.394.900
|
160.644850
| Kaynak: Çanakkale İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
Görüldüğü gibi tarla üretim değeri sebze, zeytin, bağ ve diğer üretim değerlerine oranla en büyük paya sahiptir. Biga ilçesi değerlerine bakıldığında ilçenin üretim değerleri, toplamı itibariyle fark yaratmaktadır.
Toplam pazarlanan bitkisel üretim içinde %34,76’lık paya sahip olan sebzelerin %93,31’ini meyvesi yenen sebzeler oluşturmaktadır. 360.148 tonluk üretimi ve 45.396.981 milyon TL’lik değeri ile domates, meyvesi yenen sebzeler içinde %70’lik paya sahiptir.
Tarla ürünlerinin %62,80’ini oluşturan tahıllar içinde 382.134 tonluk üretim, 23.316.131 milyon TL’lik değer ile buğday %74’lük paya sahiptir. Tarla ürünlerinin %15,32’sini oluşturan yağlı tohumlar içinde ayçiçeği 7.117.451 milyon TL’lik değer ile %92 paya, %11,95’ini oluşturan endüstriyel bitkilerden 3.271.522 milyon TL’lik değer ile tütün %54 paya ve 2.289.822 milyon TL’lik değer ile pamuk %38’lik paya sahiptir.
Çanakkale’de organik yöntemlerle üretim yapan tarım işletmeleri bulunmaktadır. İlde başta zeytin olmak üzere organik biber ve organik salça üretimi son yıllarda artış göstermektedir. 20Tüketici bilincinin gelişmesi ve sağlıklı ürünlerle ilgili duyarlılık organik ürünlere olan ilgi ve talebi arttırmaktadır.
Tablo . Çanakkale İli Bitkisel Üretim Verileri
|
Çiftçi Sayısı
|
Ekilen alan (hektar)
|
Üretim (ton)
|
Çanakkale
|
337
|
1.924
|
6.676
|
Türkiye
|
9.384
|
141.752
|
415.380
| Kaynak: TÜİK
TR22 Bölgesi’nde bulunan Çanakkale ilinde 2008 yılında bitkisel üretim değeri 1.204.712.000 TL ve aldığı bölge payı %41’dir. Bölgenin üretim değeri ise, Türkiye toplam üretiminin %4,5’lik kısmını oluşturmuştur.
Tablo . Tarım Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletme Sayıları
Arazi Büyüklüğü
|
İşletme Sayısı
|
%
|
0-1
|
6.709
|
13,2
|
1-2
|
4.867
|
9,6
|
2-5
|
22.078
|
44
|
5-10
|
11.191
|
22,1
|
10-20
|
4.899
|
9,7
|
20’den büyük
|
976
|
1,4
|
Toplam
|
50.720
|
100
| Kaynak: Çanakkale İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
İlde tarımın önemli bir geçim kaynağı olması nedeniyle tarımsal alet ve makineler önem kazanmaktadır.
Tablo . Çanakkale’de Kullanılan Tarımsal Alet ve Makine Verileri
Alet ve Makine
|
Adet
|
Pulluk
|
31.114
|
Ekim Makinesi
|
7.000
|
Gübre Dağıtma Makinesi
|
9.000
|
Seyyar Süt Sağım Makinesi
|
10.577
|
Su Pompası
|
18.196
|
Sabit Süt Sağım Tesisi
|
31
|
Biçer - döver
|
244
|
Traktör
|
22.174
| Kaynak: TÜİK
İl tarımının bir diğer alt kolu hayvancılık kırsal kesim için lokomotif sektörlerin başında gelmektedir. Tarımsal işletmelerin rekabet gücünün artması için kaliteli hayvansal ürünlerin hijyenik ortamda üretimi ve işletmelerin kapasite artışına ihtiyaç bulunmaktadır. Çanakkale ilinde entegre modern işletmelerin yanında, köylerde geleneksel yöntemlerle ve kısıtlı imkanlarla üretim yapan işletmeler de bulunmaktadır.
Tablo . Çanakkale’de Üretilen Bazı Hayvansal Ürünlerin Dağılımı
Et (ton)
|
5676
|
Süt (ton)
|
407.029
|
Yün Yapağı (ton)
|
547
|
Bal (ton)
|
841
|
Yumurta (adet)
|
35.163.338
|
Deri
|
387
| Kaynak: TÜİK
Hayvancılığın yoğun olarak yapıldığı ilde bu durumun çevreye olumsuz etkileri olmaması için dikkat gösterilmesi gerekmektedir.
Marmara ve Ege denizine kıyıları bulunan Çanakkale’de su ürünleri üretimi mevcuttur. Alabalık, çapak, kaya balığı, kefal, kızılkanat, sazan, siraz, turna, kerevitilde avlanmakta olup, en çok avlanan tatlı su balığı ise sazandır.
Tablo . Çanakkale Su Ürünleri Üretimi
Ürün
|
Ton
|
Balık (deniz)
|
10.505
|
Balık (tatlı su)
|
313
|
Kültür Balıkçılığı
|
385
|
Diğer deniz ürünleri
|
1.409
| Kaynak: Çanakkale İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı verilerine göre toplam sanayi işletmesi içerisinde %0,5’lik bir oran ile sanayisi orta gelişmiş illerden birisi olan Çanakkale ilinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 325’tir. Çanakkale ilinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına bakıldığında, %44’lük bir oran ile gıda ürünleri imalatının ilk sırada olduğu görülmektedir. Sanayide çalışanların%18’i ise gıda ürünleri imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.
TÜİK 2011 verilerine göre Çanakkale ilinin 240.376.235 TL olan yıllık ihracat rakamından tarım ürünleri ihracatı 49.742.408 TL pay almıştır. İlin 260.047.710 TL olan ithalat toplamında tarım ürünleri ithalatının payı ise 16.820.198 TL’dir.
Tablo . Çanakkale İli 2011 Yılı Tarımsal Ürün Dış Ticareti
Fasıl adı
|
İhracat TL
|
İthalat TL
|
Canlı hayvanlar
|
-
|
3.967.724
|
Etler ve yenilen sakatat
|
-
|
1.081.575
|
Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar, diğer omurgasızlar
|
11.614.167
|
9.994.409
|
Süt ve süt mamulleri, kuş ve kümes hayvan yumurtaları, bal vb.
|
189.006
|
-
|
Tarifenin başka yerinde yer almayan hayvansal müstahzarlar
|
75.838
|
5.101
|
Canlı bitkiler ve çiçekçilik müstahzarları
|
-
|
165.590
|
Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular
|
17.574.607
|
1.298.132
|
Yenilen meyveler, kabuklu yemişler, turunçgil ve kavun kabuğu
|
6.739.001
|
-
|
Hububat
|
-
|
296.005
|
Hayvansal ve bitkisel yağlar ve bunların müstahzarları
|
158.946
|
-
|
Et, balık, kabuklu hayvan, yumuşakça vb hayvansal müstahzarlar
|
11.563.048
|
-
|
Şeker ve şeker mamulleri
|
231.967
|
-
|
Esasını hububat, un, nişasta, süt teşkil eden müstahzarlar
|
2.665
|
-
|
Sebze, meyve, bitki parçaları, sert kabuklu yemiş konserveleri
|
1.593.163
|
-
|
Yenilen çeşitli gıda müstahzarları
|
-
|
11.662
|
Toplam
|
49.742.408
|
16.820.198
| Kaynak: TÜİK
Dostları ilə paylaş: |