Şevki koca



Yüklə 1,17 Mb.
səhifə6/29
tarix23.10.2017
ölçüsü1,17 Mb.
#12022
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   29

Ege Bölgesi Sürekleri


1) Köse Süleyman Sürekleri

Süleyman-ı Kesr-i sürekleri de denilir.

Balıkesir mıntıkasındaki Çepni nüfus arasında, yoğun olarak yaşarlar. Nevruz töreni bilmezler. Erkanları, Serdeste üzerinedir. Meydanları 1 niyaz ve 5 post üzerinedir.

2) Yanyatır Sürekleri (Dur Hasandede Sürekleri)

Çarşambalılar diyerek de anılırlar. Ayrıca, Telli Baba sürekleri de denilir. Akhisar ve Aydın ili çevresindeki Tahtacı (Ağaç eri) oymakları içinde görülürler. Öte yandan Kemalpaşa, Naldöken, Ödemiş (Uladı) ve Edremit (Çamcı) yörelerinde de tesadüf edilirler)

Erkanları Serdeste iledir. Meydanları: 3 niyaz ve 5 post üzerinedir. (Cemleri, Çarşambayı, Perşembeye bağlayan akşam yapılır.)

3) Pirayi Baba Sürekleri

Çarşambalılardandırlar. Pirini yakanlar sürekleri de denilir. Ege Bölgesi Tahtacılarının bir kısmı içinde görülürler. Erkanları: Serdeste iledir. Meydanları: 1 Niyaz ve 5 Post üzerinedir. (Cemleri, Çarşambayı, Perşembeye bağlayan akşam yapılır.)



4) Garip Baba Sürekleri

Ege Bölgesi içindeki Kipt-Abdallar arasında görülürler. Erkanları, Serdeste iledir. Meydanları: 1 Niyaz ve 3 Post üzerinedir.



5) Yağmurlu Dede Sürekleri

Ege Bölgesindeki Kipt Abdallar arasında görülürler. Erkanları, Serdeste iledir. Meydanları 1 Niyaz ve 3 Post üzerinedir.



6) Urum Abdal Sürekleri

Ege Bölgesi Kipt Abdal nüfus içinde görülürler. Tesbit edilmiş bir meydan formatları yoktur.



7) Ateş Dede Sürekleri

Ege Bölgesi Kipt-Abdal nüfus içinde görülürler. Tespit edilmiş bir meydan formatları yoktur.



8) Yat Akbaba Sürekleri

Hasan Abdal Sürekleri de derler. Ege Bölgesi Türkmen nüfus içinde görülürler. Aydın ilinde yoğunluk gösterirler. Erkanları Serdeste iledir. Meydanları: 3 Niyaz ve 5 Post üzerinedir.


Orta Anadolu Sürekleri




  1. Çelebiyan Sürekleri

Eskişehir, Tokat, Çorum ve Sivas yöresinde mükim Türkmen nüfus içinde, sıkça görülürler. Erkanları Serdeste iledir. Meydanları: 3 Niyaz ve 5 Post üzerinedir.

  1. Baba İlyas Sürekleri

Amasya ve Çorum havalisine görülürler. Erkanları, Serdeste iledir, meydanları; 3 niyaz ve 5 post üzeredir.

  1. Baba Seyyid Cemal Sürekleri

Tokat, Sivas, Pülümür, Dersim ve Erzincan yörelerinde mukim Türkmen ve Kürt kökenli nüfus içinde görülürler.

Erkanları, Serdeste iledir. Meydanları; 3 niyaz ve 5 Post üzerinedir.



  1. Sultan Şücaeddin Veli Sürekleri

Eskişehir ve Afyon yöresindeki Türkmen ve Trakya göçmeni nüfus içinde görülürler. Erkanları, Pençe-i Ali Aba iledir. Meydanları: 3 Niyaz ve 5 Post üzerinedir.

  1. Şeyh (Şah) Şazeli Sürekleri

Kayseri ve Bünyan yöresinde yaşarlar. Erkanları, Serdeste iledir. Meydanları 1 Niyaz ve 3 Post üzerinedir.

  1. Kara Donlu Can Baba ( Kara Pirbad, Pirebi, Karapürçek) Sürekleri

Niğde, Aksaray, Kayseri, Konya, Sivas ve Divriği yörelerinde görülürler. Erkanları, Pençe-i Ali-i Aba ve Serdeste üzeredir. Meydanları: 3 Niyaz ve 5 Post üzeredir.

  1. Hasan Abdal Sürekleri

Orta Anadolu’daki Kıpt-Abdal nüfus arasında görülürler. Erkanları Serdeste üzeredir. Meydanları: 1 Niyaz ve 3 post üzeredir.

  1. Dede Kargın Sürekleri

Dede Korkud Sürekleri de denilir. Çorum, Alaca, Gaziantep ve Malatya yöresindeki nüfus içindedirler. Erkanları, Serdeste iledir. Meydanları: 3 niyaz ve 5 Post üzeredir.

  1. Ahi Evran Sürekleri

Kırşehir yöresi Türkmen nüfus içinde görülürler. Erkanları, pençe-i Ali Aba iledir. Meydanları: 3 Niyaz ve 5 Post üzeredir.

  1. Gül Cemal Sürekleri

Erzincan yöresi Kürtçe konuşan Türk aşiretleri içinde görülürler. Erkanları, Serdeste iledir. Meydanları: 1 Niyaz ve 3 Post iledir.

  1. Al Atlı Dede Sürekleri

Kars ve Kağızman yöresi Türkmen nüfus içinde görülürler. Erkanları, Serdeste iledir. Meydanları: 1 niyaz ve 3 Post üzeredir.

  1. Hacı Kureyş Sürekleri

Kureyşan veya Seyyid Mahmud-u Hayrani sürekleri de denilir. Erzincan, Pülümür, Adıyaman, Mazgirt, Malatya yörelerinde mukim Kürt kökenli nüfus ve Zazalar arasında görülürler. Erkanları Serdeste ve Pençe-i Ali Aba iledir. Meydanları: 1 Niyaz ve 3 Post üzeredir.

  1. Ağu İçen Sürekleri

Ağuçan Sürekleri de denilir. Harput, Erzincan, Elazığ yörelerindeki Kürt ve Zaza kökenli nüfus içinde görülürler. Bu süreklere, Düşkün Ocakları da denilir. Üç kısma ayrılırlar

  1. Hıdır Abdal Sürekleri

  2. Üryan Hızır Sürekleri

  3. Garip Musalılar

Az miktarda Kars, Sivas ve Divriği yörelerinde de bulunurlar, Erkanları Serdeste iledir. Meydanları: 1 Niyaz ve 3 Post üzeredir.

  1. Hubyar Abdal Sürekleri

Erbaa, Zile, Hasankale, Tokat, Sivas yöresi Türk ve Kürt kökenli nüfus içinde görülürler. Erkan dilleri, Türkçe’dir. Bunlara, Pir Sultan sürekleri de denilir. Erkanları, Serdeste iledir. Meydanları: 1 Niyaz ve 3 Post üzeredir.

  1. Gözü Kızıl Sürekleri (Kızıl Deli’liler)

Sivas, Gaziantep, Şiran, Şebinkarahisar’da mukim Kürt ve Türk kökenli nüfus içinde görülürler. Konuşma dilleri Türkçe’dir. Erkanları, Serdeste iledir. Meydanları: 1 Niyaz ve 3 Post üzeredir.

  1. Abdal Musa Sürekleri (Garip Musa’lılar)

Malatya havalisi Türkmen nüfus ve aynı bir miktar da, Antalya-Elmalı’sı havzasında görülürler. Erkanları, Serdeste ve Pençe-i Ali Aba iledir. Meydanları: 3 Niyaz ve 5 Post üzeredir. Garip Musa Sürekleri; Kars, Sivas, Divriği, Kangal, Şarkışla, Eskişehir, Mahmudiye, Çorum, Maraş, Elbistan yörelerindedirler.

  1. Kara Dut Sürekleri

Kahramanmaraş, Elbistan, Gaziantep ve Kars yörelerindeki Türkmen nüfus arasında görülürler. Erkanları, Serdeste iledir. Meydanları: 1 Niyaz ve 3 Post üzeredir.

  1. Baba Mansur Sürekleri

Ba-Mansur sürekleri de denilir. Erzincan, Bayburt, Dersim ve Pülümür yörelerindeki Kürt ve Zaza kökenli nüfus içinde görülürler. Erkanları, Serdeste iledir. Meydanları: 1 Niyaz ve 3 Post üzeredir.

  1. Sarı Saltık Sürekleri

Ağuçanlılar’da denilir. Dersim ve Hozat yörelerindeki Zaza kökenli nüfus içinde görülürler. Erkanları, Serdeste iledir. Meydanları: 1 Niyaz ve 3 Post üzeredir. Bunlardan kopma Sarıbal Ocakları, Gümüşhane, Şiran Şebinkarahisar civarındadırlar.

  1. Kızıldeli Sürekleri

Malatya havalisindeki Kürt kökenli Kıpt-Abdal topluluklar arasında görülürler. Erkanları, Pençe-i Ali Aba iledir. Meydanları: 1 Niyaz ve 3 Post üzeredir.

  1. Seyyid Savur Sürekleri

Dersim yöresi Zaza kökenli nüfus içinde görülürler. Erkanları, Serdeste iledir. Meydanları: 1 niyaz ve 3 post üzeredir.

  1. Derviş Cemal (Abdal) Sürekleri

Elazığ, Mazgirt, Erzincan ve Erzurum ve Dersim yörelerinde görülürler. Erkanları, Serdeste iledir. Meydanları: 1 Niyaz ve 3 Post üzeredir.

  1. Ali Abbas Sürekleri

(Celal Abbas Sürekleri de denilir.) (İmam-ı Ali’nin oğlu kabul edilen Abü-Fazl Abbas) Elazığ havalisi, Kürt kökenli nüfus içinde görülürler. Erkanları, Serdeste iledir. Meydanları: 1 Niyaz ve 3 Post üzeredir.

  1. Ahmed Yesevi Sürekleri

Van, Bitlis ve Kars yörelerindeki Kürt kökenli nüfus içinde görülürler. Erkanları, Serdeste iledir. Meydanları: 1 Niyaz ve 3 Post üzeredir.

  1. Hasan Basri Sürekleri

Malatya havalisinde yaşarlar. Erkanları, Serdeste iledir. Meydanları: 1 Niyaz ve 3 Post üzeredir.

  1. Karaca Ahmed Sürekleri

Erzincan havalisi ve bir miktar da Ege, Afyon yöresinde görülürler. Erkanları, Serdeste iledir. Meydanları: 1 Niyaz ve 3 Post üzeredir.

  1. İmam Cafer Sürekleri

Çarşambalılardandırlar. Sivas, Kangal, Malatya ve Arapgir havalisinde görülürler. Bugün bir miktarı Şiran ve Şebinkarahisar civarındadırlar. Erkanları, Serdeste iledir. Meydanları: 1 Niyaz ve 3 Post üzeredir.

  1. İmam Bakır Sürekleri

Arapgir havalisindeki yerleşik Kürt kökenli nüfus içinde görülürler. Erkanları, Serdeste iledir. Meydanları: 1 Niyaz ve 3 Post üzeredir.

  1. Teslim Abdal Sürekleri

Maraş, havalisi ve az miktarda Ege-Muğla civarında görülürler. Erkanları, Serdeste iledir. Meydanları: 3 Niyaz ve 5 Post üzeredir.

  1. Hasan Dede Sürekleri

Ankara, Keskin, Çubuk, Gaziantep havalisinde görülürler. Erkanları, Serdeste ve Pençe-i Al-i Aba iledir. Meydanları: 3 Niyaz ve 5 Post üzeredir.

Dervişlik

Şevki Koca

(El-Fakir Derviş Fecri)

Bektaşi Kültür Teşkilatlanmasında, kategorik olarak en üst makam, dedebabalık kurumudur. Kutup karşılığında olup, yeryüzünde bir kişi olarak tersim kılınır. Ancak, bu aşamanın başlangıç basamağı muhiblik daha sonra dervişlik olup, son mertebe olan dedebabalık makamı da, dervişlikten ayrı düşünülemez. Menakıblarda, bir hadiseden söz edilir. Mevlana Celaleddin rümi Hazretleri, Hacı Bektaş Dergahı'na haber göndererek, kendisine bir dede göndermelerini ister. Bunun üzerine Hünkar Hacı Bektaş kendisine, Şems-i Tebriz’i Hazretlerini gönderir. Bu duruma şaşıraran çevresine Hz. Pir cevab verir.



  • Molla bizden bir dede istemiş, eğer derviş matlüb ideydi biz kendimiz gitmek lazım gelü idi.

buyururlar. Hacı Bektaş Hazretlerinin burada ifade etmek istedikleri, ıtlak tasavvufuna göre; kayıtlardan boşanmış olma keyfiyetidir ki, mutasavvıflar buna; “Fena ender Fena” yani, fani olmaktan da fani olmak gerekir şeklinde yanıt verirler. Yine tasavvuf aşamaları bakımındandır ki, buna Seyr-ü Sülük derler, Bektaşi hizmet mertebeleri yakınlık duraklarına denk düşer. Bir Bektaşi muhibbi, tecelli-yi Asar-ı Cemal’i; bir Bektaşi dervişi tecelli-yi Sıfat-ı Celal’i bir Bektaşi Babası da, Tecelli-yi zat-ı Kemal’i ifade eden karşılıklardır. Buna, hüsün-Cemal ve vücud birliği denilir ki, kısaca karşılığı Aşkullah Sırrı demek olur.

Babagan-Nazenin Bektaşilikte kısaca dervişlik aşaması, Cem-ül Cem sırrının müteradifi olarak nitelenir ve her şeyin başlangıcı ve sonu olarak telakki edilir. Esasen derviş feyz-i Akdesi, baba ise, feyz-i mukaddesi temsil ederler. Yine mutasavvıflar bunu şöyle açıklar; zahirinde her ne kadar Muhammed Adem'in evladı gibi görünse de, hakikatde Adem, Muhammedin evladıdır denilir. Esasen Cenab-ı Hak’da araçlar ve amaçlar arasında uygunluk ile meşiyyet’te bulunur. Yani, Cebrail’in işini Azrail’e, Azrail’in işini Cebrail’e havale etmez!..

Babagan Bektaşilik’te dervişlerin mücerred olanları olduğu gibi, müteehhil olanları da mevcuttur. Esasen, zahirdeki bu ayrılık, batında mevcut olmayıp cümlesi Cenab-ı Hakk’ın nur esmasını yani vücudsuzluğu istimdat içindir.

Mürşidin talebi ile, muhiblerin içinden bir can, Vakf-ı Vücud töreniyle derviş yapılır ve kendisine, hırka, kemer ve tac teslim edilir. Dervişlik, kelimenin tam manası ile hizmet basamağıdır.

Dervişlik, sırası ile aşağıdaki onbir görevi tamamlamak zorundadır;


  1. Kilerci

  2. Kahveci

  3. Türbedar

  4. Mihmandar

  5. Kurbancı

  6. Ayakçı

  7. Çerağcı

  8. Gözcü

  9. Nakip

  10. Ekmekçi

  11. Ahçı (Aşçı)

İşte bu hizmet konaklarını sabır ve tehammül ile idrak eyleyen her derviş, mürşit ve muhibler tarafından ihtiyaç mukabil uygun görülürse, Bektaşi babalığına aday sayılır.

Babalık


Daha önce tevhidi karşılığını ifade ettiğimiz bu mertebeye gelebilmek için üç önemli zorunlu unsur bulunmaktadır:

  1. Zamanı olacaktır

  2. İhvanı olacaktır

  3. Mekanı olacaktır

Bu üç konak, olmalıdır anlamında alınmalıdır. Öte yandan, babalık karşılığı olan Hak’kel-yakıyn sırrıdır ki, bunun görev olarak tam karşılığı da, irşad demek olur.

Bektaşi baba adayı olan derviş, ancak bir halife baba tarafından babalığa nasbedilir. Ve kendisine yapılan özel bir tören ile, sofra, çerağ gibi kutsal emanetler teslim edilerek bir post’a veya seccadeye atandığına dair icazetname (hüccet) verilir. Bektaşi babası, fütüvvetin tüm kural manzumelerine harfiyen uymak zorundadır. Ve yılda bir kez muhakkak, bağlı bulunduğu halife babaya başını okutarak, ibra olunur. Kendisinin giysilerine, Libas-ı Fahire denir ki, bir dervişe göre en önemli fark, tacına yeşil destar sarmasıdır.


Halife Babalık


Bu aşamalar dervişlikten başlayarak artık nefis basamaklarında değil, rüh mertebelerindeki tekamül olarak değerlendirilir. Şayet, dedebaba uygun görürse, mevcut babalar arasında bir babayı, halife baba olarak tayin eder. Dedebaba’ca yapılan özel bir tören ile kutsal emanetler ve sancak(alem) kendisine teslim edilerek, bir tutanak ile halife babalığı raptedilir ve mühürlü ve imzalı bir icazetname ile göreve başlar. Dünya üzerindeki halife baba sayısı, toplam Onikiyi geçemez. Halife babalar, kendilerine bağlı kılınan babaların yıllık hizmetlerini görürler ve talep halinde, Baba nasbederler. Giysileri babalara göre aynilik taşısa da, taclarındaki destar (emmame) sağ omuzlarına düşürürler. Buna, taylasan adı verilir. Sancak yalnızca halife baba ve dedebabalarda bulunur.

Dedebabalık


Tariki Bektaşi kültüründe, tüm mertebeler bir atama ile olmasına karşılık, bu makam seçimle belirlenir. Dedebabanın Hakk’a yürümesi üzerine, mevcut halife babalar, mümkünse pirevinde bir araya gelerek, ittifak ile bir halife babayı, bu göreve seçerler. Burada maksat ittifak arayışı olduğundan, eğer bir aday üzerinde ittifak sağlanamıyorsa, en az on bir kez seçim yaparlar ve hala ittifak edilememiş ise seçim otuz gün ertelenir ve yeniden icra edilir. Burada, artık ittifak aranmaz, oy çokluğuna bakılır. Şayet oylar eşit çıkarsa, Hakk'a yürümüş olan eski dedebabanın pazubendi açılır ve orada yazılı olan bir isim iki oy sayılarak, seçim tamamlanır. Bu seçim esnasında, içeriye halife babalar dışında kimse alınmaz ve seçim sonucu, Nefir üflenmek ve meydan evi bacasından duman salınmak sureti ile cümle ihvana duyurulur.

Dedebabalık makamı, aynı zamanda Hacı Bektaş Dergahı Postnişinliğini de ihata etmesi nedeniyle, Dedebabanın daha önce üzerinde bulunan Dergaha ait postnişinlik boşa çıkar ve istenirse o posta bir baba postnişin olarak atanabilir.

Yeryüzünde bir tane olan dedebaba, Bektaşi kurumunun yegane hukuki temsilcisi olup, kendisine bağlı halife babaların yıllık ibra (baş okuma) törenini icra eder. Gerekli gördüğünde, halife baba atamasında bulunur. Bugün inancımız çerçevesindeki dedebaba; İzmir’li Mustafa Eke Baba erenler olup, Hacı Bektaş kazasında ikamet eylemektedir.

Sözlerime, merhum pederim halife Turgut Koca Baba erenlerin bir nefesleriyle son verirken, cümlenize aşk-ı cemallerimi niyaz eylerim.


Hü Dost




Mehmet Ali Hilmi, Hacı Feyzullah

Salih Niyazi’dir, Şehid-i Lillah

Ali Naci Dede-Baba Ehlullah

Bedr-i Noyan Tac-ı Ser’imiz bizim
Turgut Baba Hak’ka gidiyor katar

Ol Pir-i aziz’dir Kıble-i didar

Cümle nazeninler destini tutar

Sultan Hacı Bektaş Pirimiz bizim.

İslam Tasavvufunda Teslisin (Üçleme’nin) Kaynakları

Meşşaiye (Devinimcilik) ve Vahdet-i Vücüd

Yüklə 1,17 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   29




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin