Sistematik kelâM

2 et-Taftâzânî, Sa'deddîn, Şerhu'l-Makâsıd, c. I, s. 4.

3 el-Cürcânî, el-Ta'rifat, (el-Kelam maddesi), s. 124; et-Taftâzânî, Şerh el-Makâsid, c. 1, s. 10; el-Lekânî,

Abdüsselâm b. İbrahim, Şerhu Cevhereti’t-Tevhîd, s. 23; İzmirli, Yeni İlm-i Kelâm, c. I, s. 3; es-Semerkandî,

Şemseddin Muhammed b. Eşref, es-Sahâifu'l-İlâhiyye, Süleymaniye Kütüphanesi, Anlalya-Tekelioğlu, No:

823, vr. 240a.

4 el-Cürcânî, Şerbu'l-Mevâkıf, c. I, s. 12; et-Taftazânî, Şerhu'I-Makâsid, c. I, s. 20; Taşköprüzâde, Mevzu'atu'l- Ulûm. c. I, s. 594; İzmirli, Yeni İlm-i Kelâm, c. I, s. 6.

5 el-Cürcânî, Şerhu'l-Mevûkıf, c. I, s. 16; İbnu'I-Humâm, el-Musâyele (Zeyneddin Kasım el-Hanefî şerhi ile

birlikle) s. 14; İzmirli, Yeni İlm-i Kelâm, C. I, s. 6; Muhassalel-Kelâm ve'1-Hikmet, s. 24-26.

6 el-Cürcânî, Şerhu’1-Mevâkıf, c. I, s. 19; et-Taftâzânî, Şerhu'l-Makâsıd, c. I, s. 9.

7 el-Gazzâlî, Dalâletten Hidâyete, terc.: Ahmed Subhi Furat, s. 45.

8 İbn Haldun, Mukaddime, çev.: Zâkir Kadiri Ugan, c. llI, s. 515.

9 Şerhu'I-Mevâkıf, c. I, s. 20-21; Krş. et-Taftâzânî, Şerhu'l-Makâsıd, c. I, s. 8; İzmirli, Yeni İlm-i c. I, s. 8; Muhassal el-Kelâm ve'1-Hikmet, s. 28-29; Bekir Topaloğlu, Kelâm İlimi Giriş, Damla Yayınevi, İstanbul, 1981, s. 47 vd.

10 İzmirli. Yeni İlm-i Kelâm, c. I. s. 3 vd.

11 el-Gazzalî, el-Mustasfa, (Muhibbullah b. Abdüşşekur'un "Şerhu Müsellemi's-Sübut fi Usuli'l-Fıkh"ı ile birlikte) Mısır1322 h,c. I, s. 5-6.

12 Osman, Ontologie et Theologie Chez Avicenne, Paris 1962, s. 12; Abdel Râzik, Introduction a'Ia Philosophie musulmane, Le Caire, 1944'den naklen.

13 Bkz. Ülken, Hilmi Ziya, Felsefeye Giriş, İkinci Kısım, Ankara 1958, s. 232.

14 Soljcnitsın, A., Sovyet Liderlerine Açık Mektup, Rusça'dan çev.: Prof. Dr. İsmet Giritli, Nebioğlu Yayınevi, (tsz.), s. 47.

15 Keklik, Nihat, Muhyiddin İbnü'l-Arabi, İstanbul 1966, s. 54.

16 Bkz. Rousseau, Herve, Les Religions, que sais-je, P.U.F., Paris 1968, s. 15.

17 Ülken, Felsefeye Giriş, İkinci Kısım, s. 233.

18 el-Hemedani, Ebu'l-Me'âli Abdullah b. Muhammed b. Ali b. el-Hasan b. Ali el-Meyanci, Risâletü'ş-Şekva’l-Garib, Tahran 1962, s. 34; el-Bâcûrî, İbrahim, Tuhıefu'1-Murid alû Cevhereti't-Tevhîd. el-Matba'atu'l-Hayriyyeti'l-Ya'kubiyye, 1291h, s. 33.

19 Tâhâ: 20/110.

20 Dersaadet 1310h.. s, 16; Manastırlı İsmail Hakkı, Mevâidu'l-Enâm, s. 28.

21 ed-Devvânî, Celâl, s. 16; Haipûtî, Abdüllatif, Tenkîhu'l-Kerim fi 'AkaidiEhli'I-İslâm, Dersaadet 1330b, s.

22 Musa Kazım, İsbat-ı Vâcib, Sırat-ı Müstakim Mecmuası, Matbaa-i Amire,1324h., sayı: 19, s. 293.

23 El-Amidi Keşfu'l-Temvihat fi Şerhi'l-İşârât ve'l-Tenbihât, Süleymaniye Ktp., Lâleli Bölümü, No: 2519, vr. 108 b vd.; Ebkaru'l-Efkâr, Süleymaniye, No: 747, vr. 59 vd.; el-Cürcânî, Şerhu'I-Mevâkıf, c. II, s. 379

24 el-Cürcâm, Şerhu'l-Mevâkıf, c. II, s. 378-379; el-Âmidî, Ebkârul-Efkâr, vr. 59a; Krş. Yüksel, Emrullah Amdi'de Bilgi Teorisi, İşaret Yayınları, 1991, s. 37.

25 el-Cürcânî, Şerhu'l-Mevâkıf, c. II, s. 379; el-Karsî, Dâvud b. Muhammed, Şerhu'I-Kasîdeti'n-Nûniyye. (Hayâli şerhi ile birlikte), Dâru'l-Hilafeti'l-Aliyye, 1318 h., s. 48.

26 el-Âmidi, Ebkâru'l-Efkâr, vr. 59a; Krş. el-Cürcânî, Şerhu'l-Mevâkıf, c. II, s. 379.

27 el-Curcânî, Şerhu 'I-Mevâkıf, c. II, s. 379; Kış. Keklik, Allah-Kainat ve İnsan, s. 81.

28 el-Karsî, Şerhu'1-Kasideti'n-Nûniyye, s. 47,

29 Tanci. Muhammed, Kelam Dersleri, İst. Yüksek İslâm Enstitüsü, I, Sınıf Teksir Notları, s. 21.

30 Bkz. Ülken, Varlık ve Oluş, s. 184-185; Krş. Felsefeye Giriş, Birinci Kısım, İkinci Baskı, Ankara Üniv. Basmıevi, 1963, s. 188; Meydan Larousse, İstanbul 1972, e.VII, s. 686-87 (Kuvanta teorisi); Monsnıa, John Clover, Niçin Allah'a İnanıyoruz, çev.: İ. Silki Eröz, İstanbul 1977, s. 168 vd.; T. Oriol, G. Mury, La Connaissance, Paris, 1968, s. 857.

31 Bkz. el-Siyalkûtî, Haşiye ala Şerhi'1-Celâled-Devvanîalâ Akaidi'l-Adudiyye(Muhammed Abduh'un haşiyesi

ile birlikte). Mısır 1322 b., s. 63; Krş. Ülken, İslam Felsefesi. II. Baskı, Ankara, (tsz.), s. 69.

32 Manastırlı İsmail Hakkı, Mevâidu'1-Enâm, s. 25; Not: Bu söz, Hz. Ali'ye nisbet edilir. Bkz. el-İsfahânî, Ebu'l-Kasım er-Ragıp, Mutluluğun Kazanılması, Mütercim: Lütfi Doğan, Fatih Gençlik Vakfı Matbaa İşletmesi, 1974, s. 29.

33 Günaltay. M. Şemseddin, Felsefe-i Ûla, Evkâf-ı İslâmiye Matbaası, 1339 h., s. 69.

34 Ülken, Bilgi ve Değer, Ankara 1965, s.150; İlim Felsefesi, Ankara 1969, s. 203.

35 eş-Şehristânî, Nihâyetu'l-İkdâm fi İlim'l-Kelâm, s. 124; ez-Zerkân, Muhammed Salih, Fahreddin er-Râzî, s.

183; Günaltay, Felsefe-i Ûlâ, s. 93; Akseki, Ahmet Hamdi, Allah Vardır ve Birdir, Derleyen: M. Rahmi Balaban, İlm-Ahlâk-İman, s. 230-231.

36 Lokman: 31/25.

37 el-İsrâ: 17/67; er-Rûm: 30/33.

38 en-Neml: 27/62.

39 er-Rûm: 30/30.

40 el-A'lâ: 87/9.

41 el-Gazzâlî, İhyâ'u Ulûmi'd-Din, Mısır, (tsz.), Ofset baskı, IV, s. 312; Krş. İzmirli, Yeni İlm-i Kelâm, II, s. 228; ez-Zerkân, Fahreddin er-Râzî, s. 184, dipnot, 1.

42 ez-Zerkân, Fahreddin er-Râzî, s. 184, dipnot, 3; eş-Şehristânî, Mhayetu'i-İkdâm, s. 124-125.

43 İbn Teymiyye, Muvafakatti Sahihi’l-Menkûl li Sarihi'l-Ma'kûl, (Minhâcu's-Sünneti'n-Nebeviye'nin kenarında), Mısır, 1321h., I, s. 49.

44 en-Nesefî, Ebu'l-Ma'în, Bahru'l-Kelâm, Süleymaniye Kip., Aşir Efendi Bölümü, No: 197, vr. 5a-5b; Krş. ez-Zerkân, Fahreddin er-Râzî, s. 184, dipnot 2.

45 ez-Zerkân, Fahreddin er-Râzî, s. 183-184.

46 İzmirli. Yeni İlm-i Kelam, II, s. 228.

47 Sena- Cemil, Filozoflar Ansiklopedisi IV, s. 442-451

48 Sena, Filozoflar Ansiklopedisi, I, s. 265-268.

49 Descartes, Metafizik Düşünceler, çev.: Mehmet Karasan, İstanbul 1962, s. 169.

50 Emest- Bilimin Geleceği, çev.: Ziya İhsan, Ank. Üniv. Basımevi, 1965, II, s. 300.

51 Günaltay, Felsefe-i Ûlâ, s. 93; Krş. el-Maturidî, Ebû Mansûr Muhammed Kitabu't-Tevhid, Tahkik ve Takdim eden: Dr. Fethullah Huleyf, Beyrut 1970, s. 9-10.

52 Yûnus: 10/101.

53 Âl-i İmrân: 3/190

54 ez-Zâriyât: 51/21.

55 el-Amidî, Ebkâru'I-Efkâr; vr. 14a.

56 el-Amidî, a.g.en vr. 14a.

57 el-Amidî, Ebkaru'I-Efkar, vr. 14a.

58 Günaltay, Fesefe-i Ûla, s. 93-94; Krş. Ebû Hayyan et-Tevhîdî, el-Mukûbesnt, Tahkik: Hasan es-Sendubi, „ Mısır 1929, s. 205.

59 el-Eş'arî. Ebû'l-Hasan, Kitabü'l-Lüma', Mısır 1955, s. 17-19.

60 el-Mâtürîdî, Kitabü't-Tevhîd, s. llvd.

61 Bkz. el-Cürcânî, Şerhu'I-Mevâkıf, c. II, s. 332; Krş. er-Râzî, Muhassal, (Me'alimu Usuli'd-Din ile N. Tûsi'nin Telhisu’l-Muhssal ile beraber), Mısır 1323 h., s. 106.

62 el-En'âm: 6/76.

63 Bkz. el-Eş'arî, el-Luma; s. 17-19.

64 el-Hac: 22/5; Krş. en-Nahl: 16/4; el-Kehf: 18/37; el-Mü'minûn: 23/13-14; Fâtır: 35/11; Yasın: 36/77; el- Mü'min: 40/67; en-Necm: 53/46; el-Kıyâme: 75/37; el-İnsan: 76/2; Abese: 80/19.

65 Bkz. Tresmontant, Claude, Commenı se pose aujourd'hui le probleme de l'existence de Dteu, Edıtıons an Seuil, Paris 1964, s. 18.

66 Bkz. Tresmontant, Commentsepose aujourd'hui le probleme de l'existence de Dieu, s. 15.

67 Bkz. Tresmontant, a.g.e., s. 34.

68 Bkz. Tresmontant, a.g.e., s. 16.

69 el-Cürcânî, Şerhu 'I-Mevûkıf, c. II, s. 333.

70 el-Cürcânı. a.g.e, c. II, s. 333.

71 Taha: 20/50.

72 Abese: 80/24.

73 İzmirli, Yeni İlm-i Kelâm, c. II, s. 12-13.

74 İbn Rüşd, Menâhicu'l-Edille, s. 153-154.

75 el-Hac: 22/73.

76 et-Târık: 86/5-6.

77 el-En'âm: 6/79.

78 Meselâ; Bakara: 2/21; Yasin: 36/33; Âl-i İmrân: 3/191 âyetleri de bu nevidendir.

79 Bkz. el-Fârâbî, Ebû Nasr. Kitaba Arâ'i Ehli'l-Medineti'l-Fâdıla, Takdim ve Ta'lik: Albert Nasri Nadir, Beyrut 7, 1968, s. 37; Danışman, Nafiz, Furabi Tetkikleri, İstanbul 1950, s. 19.

80 Krş- Çubukçu, İ. Agah, İslâm Felsefesinde Allah'ın Varlığının Delilleri, İkinci Baskı, Ankara 1971. s. 19.

81 Sena, Cemil, Filozoflar Ansiklopedisi, I, s. 514; Krş. Descartes, Metafizik Düşünceler, (Üçüncü Düşünce); Laberthonniere, Descartes Üzerine Tetkikler, çev.; Mehmet Karasan. İkinci Basılış, Ankara 1977, s. 97-109.

82 Kant'in bu görüşlerine ait bilgi için bkz. Mehmet Emin, Kant ve Felsefesi, İstanbul 1339, s. 238-239; Ülken, Felsefeye Giriş, II, s. 242-243; Namık. Mustafa, Küçük Felsefe Tarihi, İstanbul 1933, s. 107-108; Sena, Filozoflar Ansiklopedisi, c. III. s. 97vd. Bkz. el-Cürcânî, Şerhu'l-Mevâkıf c. II, s. 337; İzmirli. Yeni İlm-i Kelâm, c. 11, s. 88.

83 el-Hadîd: 57/3.

84 er-Rahmân: 55/26-27.

85 eş-Şûrâ: 42/11.

86 eş-Şûrâ: 42/11.

87 el-Bakara: 2/255.

88 el-Enbiyâ: 21/22.

89 el-Mü'minûn: 23/91

90 el-İsra: 17/42.

91 el-Bakara: 2/163.

92 Fâtır: 35/3.

93 Tevhid ile ilgili geniş açıklamalar için bkz. eş-Şerhistani Nihayetu’l-İkdam. S. 90-102: el-Mutaridi, Kitadu’t-Tevhid s. 19-27; el-Cüveynî, Ebu'l-Meâlî, eş-ŞemiI fî Usûli'd-Din, 1969. s. 352 vd; el-Âmidî, Gâyetu’l-Meram fi İlmi’l-Kelam, Kahire 1971, s. 151-155; et-Taftazanî, Şerhu’l--Makâsıd, II, s. 45 vd., Türker. behat, Üç Tehâfüt Bakımından Felsefe ve Din Münasebeti, Ankara 1956, s. 118-130.

94 el-Mâide: 5/73.

95 el-Bakara: 2/255

96 Hûd: 11/65.

97 el-Hac: 22/58

98 en-Nisâ: 4/176.

99 es-Şûrâ: 42/ll.

100 er-Râzî. Kelâm'a Giriş (el-Muhassal), çev.: Prof. Dr. Hüseyin Atay. Ankara 1978, s. 164.

101 el-En'âm: 6/65.

102 er-Rüm: 30/54.

103 er-Rûm: 30/50.

104 Sadruşşeria, Ubeydullah b. Mes’ud, Şehu Ta’dili’l-Ulum, Süleymaniye Ktp., Antalya Tekelioğlu Bölümü, No: 798, vr. 189 a-189 b.

105 el-Hacc: 22/18.

106 el-Burüc: 85/16.

107 Hud: 11/34.

108 el-Bakara: 2/185.

109 el-A’raf: 7/54.

110 el-En’am: 6/17.

111 Yasin: 36/82.

112 et-Taftazani, Şerhu’l-Makasıd, c. 11, s. 69-70 Krş. er-Razi, Kelam’a Giriş (el-Muhassal), s. 161; el-Cürcani, Şerhu’l-Mevakıf, c. 11, s. 35395; el-Amidi, Gayetu’l-Meram, s. 52 vd.Not: İrade sıfatı ile ilgili ayrıntılı bilgi için bkz. İsmail Gelenbevi, Haşiye ‘ala Şerhi’l-Celal, (Mercani ve Halhali haşiyeleriyle birlikte), Dersaadet 1319 h. C. 11, s. 94-104; Krş. İzmirli, Yeni İlm-i Kelam, c. 11, s. 107-109; Sırrı Giridi, Nakdu’l-Kelam, Kostantiyye 1303 h, s. 107 118.

113 Tekvîn sıfatı ile ilgili olarak bkz. el-Taftazftnî, Şerhu'I-Mukâsid. c. II, s. 80-81; el-Cürcânî, Şerhu'l-Mevakıf, c. II, s. 367; Şeyhzâde. Abdurrahim b. Alî, Nazmul-Feraid. s. 17-19: İzmirli, Yeni İlm-i Kelâm. c. II, s. 121-122

114 en-Nisâ: 4/164.

115 Sırrı Giridi, Nakdül-Kelâm fî Akâidil-İslâm, Matbaa-i Ebuzziyâ, Kostantiniyye, 1302 h., s. 119

116 el-A'râf: 7/117.

117 el-Kasas: 28/30.

118 Kelam sıfatı için bkz. et-Taftâzânî, Şerhu'l-Makasıd, c. II, s. 73vd; el-Cürcânî, Şerhu'l-Mevâkıf, c. II, s. -Humâm, el-Müsâmere, s. 69vd.; eş-Şehristânî, Nihâyetul-İkdâm, s 288 vd.; ei-Âmidî. Gâyetu'l-İlm, s. 88 vd.; er-Râzî. et-Tefsîru'I-Kebîr, XIV, s. 228 vd.; İzmirli, Yeni İlm-i Kelâm, c. II, s. 112 vd.; Sırrı Giridi Nakdu'l-İkdâm,. 119 vd.; Harputî, Tenkihu'l-Kelâm, s. 2l2

119 Tenkîhu'l-Kelâm, s. 217.

120 Taftâzânî, Şerhul-Makâsıd, c. II, s. 74.

121 Geniş bilgi için bkz. Aydın, Ömer, "Haberî Sıfatları Anlama Yolları", İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yıl: 1999, Sayı: 1, s. 134-151.

122 Et-Taftazani, Şerhu’l-Maksıd, c. 11, s. 74.

123 Rahman: 55/27

124 Feth: 48/10

125 Amidi, Ebkaru’l-Efakar, 1. s. 359-361.

126 Kamer: 54/14

127 Tâhâ: 20/39

128 ez-Zümer: 39/56

129 Nûr: 24/34

130 Tâhâ: 20/5

131 Bakara: 2/255

132 Şûra: 42/11

133 A.g.e., I, s.364; krş, Ebu'l Meâlî el-Cüveynî, el-Akidetu'I-Nizâmiye, Kahire. 1992, s. 34; Ebû Mansur el-Matüridî, Kitubu't-Tevhid, Beyrut, 1970. s.67 vd; İzmirli İsmail Hakkı, Yeni İIm-i Kelam),11, 155.

134 Hadid: 57/4

135 Bakara: 2/186

136 Vakıa: 56/85

137 Kaf: 50/16

138 Fecr: 89/22

139 Bakara: 2/210

140 Kaf: 50/16

141 Tâhâ: 20/46

142 A'râf: 7/56

143 Al-i İmrân: 3/112

144 Zümer: 39/67

145 Zümer: 39/67

146 Bakara: 2/26

147 Âmidî, Ebkâru'1-Efkâr, c. l, s.369-70; Krş. Sahih-i Buhari, Muhtasarı Tecridi sahih tercümesi ve şerhi, C.H, s.199.

148 İbrahim Bâcuri. Şerhu Cevhereti't Tevhid, s. 55

149 Âmidî, Ebkûru'l-Elkâr, C. 1, s. 370.

150 Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, C. II, s. 258.

151 Âmidî, Ebkûru'l-Elkâr, C. 1, s. 370.

152 Âmidî, Ebkâru’l-Efkâr, C.I. S.370-71.

153 Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, C. II. s.667.

154 Darimî, Rüya 12, Çağrı Yayınları. İstanbul, 1981; İbn Kuleybe, Te'vilu Muhtelifi'l-Hadis (Hadis Müdafaası). Tercüme ve Notlar: M. Hayrı Kırbaşoğlu, İstanbul, 1979, S.285: Âmidî, Ebkâru't-Efkâr, C.I, s. 369.

155 aynı yer.

156 Şûra: 42/11

157 İnsan: 76/2

158 Bakara: 2/255

159 Rahman: 56/26-27

160 el-En'âm: 6/103.

161 el-Mâtürîdî, Kitaba't-Tevhîd, s. 77.

162 el-A'râf: 7/143.

163 el-A'râf: 7/143.

164 el-Bakara: 2/95.

165 ez-Zuhruf: 43/77.

166 İbn Hazm, a.g.e., c. lll, s. 3.

167 Kaynaklar için buraya kadar geçen bibliyografyadan başka şunlara da bakınız: er- Râzî, et-Tefsîru'l-Kebîr, c. XIV, s. 2 29 vd; Molla Hüseyin b. İskender el-Hanefi, Şerhu Vasiyyeti'l-İmam el-'Azam Ebû Hani'fe, Haydarabad 1365 h., s. 97-98; eş-Şehristânî, Nihayetu'l-İkdûm, 356 vd.; el-İsfahânî, Şemseddin b. Mahmud b. Abdurrahman, Metali'ul-Enzar 'alâ Tavâli'il-Envâr, İstanbul l305 h., s. 381-389; Ali Kuşçu, Şerhu Tecridi'l-Kelâm, 1307 h., s. 428 vd.; el-Bağdâdî, Abdulkâhir, Usulu'd-Din, İstanbul 1928, s. 97-102.

168 İbn Manzur, Lisanu’l-Arab, Beyrut 1968, c. V, s. 74-79; c. XV, s. 186-89; et-Fîrûzâbâdî, Mecduddin Ebû Tahir Muhammed b. Yakub, Kâmûs, tre.: Ahmed Asım Efendi, İstanbul 1305, c. II. 618-19; c. IV. 1135; el-Bekr İsfahani el'Müfredât s- 394-96, 406-07; el-Mâturîdî, Kitabu't-Tevhîd, s. 306 vd.; el-Bâkıllânî, Kadı Ebû Bekr, Kitabu’t-Tembîd, Beyrut 1957, s. 323-25; İbn Hazm, el-Fısal, Kahire, 1384/1964, c. III, s.39 vd.; Kadı Abdulcebbar b. Ahmed, Şerhu'l-Usuli’l-Hamse, Tahkik ve Takdim: Dr. Abdulkerim Osman, Kahire 1384/1965, s. 770-72: Seyyid Bey, Usul-u Fıkıh Dersleri İrade, Kaza ve Kader, Dersaadet 1338 h., s, 154; Atay, Hüseyin, Kuran'a Göre İman Esasları, Ankara 1961, s. 89 vd.

169 Fussilet: 41/12.

170 Tâhâ: 20/72.

171 Âl-i İmrân: 3/47.

172 el-İsrâ: 17/4.

173 el-İsrâ: 17/23.

174 el-Ahzâb: 33/36.

175 el-Kasas: 28/29 Kaza" kelimesiyle ilgili olarak verdiğimiz bu âyetleri, İmam el-Mâturîdî'nin "Kitabu't-Tevhîd'mût geçtiği anlamda çevirdik, (s. 306). ve "Kaza" kelimesinin karşılığı olan Türkçe anlamlarının altını çizdik.

176 el-Kamer: 54/49.

177 Sebe': 34/18.

178 el-Hicr: 15/60,

179 et-Hicr: 15/21.

180 el-Kamer: 54/12.

181 Zuhruf: 43/11

182 Leyl: 92/6.

183 Buhari ve Tercemesi, Mütercim: Mehmet Sofuoğlu, Ötüken Yayınları, İstanbul, 1988,

184 El-Fürüzabadi, Kâmûs, c. lll, s- 618; ez-Zebîdî, Sahih-i Buhari Muhtesan Tecrid-i Sarih Tercemesi ve Şerhi, -Mütecimi Sarihi: Kamil Miras, Diyanet İşleri Neşriyatı, İstanbul 1948, c. XII, s. 242.

185 Sahih’-i Muslim Tercemesi ve Şerhi, Ahmed Davudoğlu, Sönmez Neşriyat, İstanbul, 1978, c. IX, s. 632.

186 Sahih-i Buhari ve Tercemesi, c. XII, s. 5740.

187 Aynı eser, c. XII, s. 5755; Sahih-i Müslim Tercemesi, c. IX, s. 650.

188 Sahih-i' Buhari ve Tercemesi, c. XII, s. 5793; Sahih-i Müslim Tercemesi, c. IX, s. 663.

189 Seyyid Bey, Usûl-u Fıkıh Dersleri, s. 23-25: Bu hadis, daha önce de geçtiği üzere hem Buhari'de hem Müslim'in Sahih’inde vardır.

190 Sâd: 38/27.

191 el-İsrâ: 17/23.

192 Bkz. et-Taftazânî, Şerhu'l-Makâsıd, c. II, s. 105-106; Krş. 'Allame el-Hilli, Keşfu'l-Murâd fî Şerhi Tecridil-İ'tikâd. Kum 1366 h., s. 246-47; Ali Kuşçu, Şerhu Tecridi’l-Kelâm, s.352; Ebu'l-Hasan Muhammed er-Rızâ b. el-Hasan el-Musevî, Nehcu'l-Belağa, Sarih: Muhammed Abduh, Mısır, (tsz.), c. III, s. 167.

193 İbn Babaveyh el-Kummi, Ebû Cafer Muhammed b. Ali, "Şeyh Satluk", Risâletu'l-İ'tikâdâti'l-İmâmiyye, çev.: Ethem Ruhi Fığlalı, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1978, s. 33.

194 el-Cürcânî, Şerhu'I-Mevâkıf, s. 529; el-Beyâzî. Kemâluddîn. İşâratu'l-Merâm, Mısır 1969, s. 264.

195 Aynı eser, aynı yer; el-Lekânî, Şerhu Cevhereti’t-Tevhid, s. 163 vd.; Krş. İzmirli, Yeni İlm-i Kelâm, c. II. s. 200 vd.

196 Sadru'ş-Şerîa, Ta'dîlü'1-Ulûm, vr. 193b-194a; Krş. Aydın. Ömer, Kor'in Işığında Kader ve Özgürlük. İstanbul, Beyan Yayınları, 1998, s. 67 vd.

197 el-Cürcanî. Şerhu'1-Mevâkıf, s. 529; Gelenbevî, Haşiye 'ale'l-Celâl, s. 357.

198 el-Kehf: 18/84.

199 el-Ahzâb: 33/62.

200 el-Feth: 48/22