Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
|
per oppositionem dantur. Id quod in Beneficiis etiam tradunt alij, quos adducit Dom. Solorza- nus Tomo 1. Lib. 3. Cap. 15. num. 69. Iuxta quæ oppositio ex se grauem obligationem non infert. Et quod plus est, Concilium Tridentinum Ses-
Patronus Ecclesiasticus digniorem præsentet, de laico nihil decernit tale: & tamen de concursu agit pro beneficiis Curatis. Ex quo plures infe- runt Patronum laicum ad dignioris præsentatio- nem non esse grauiter obligatum. Quæ omnia<-P>@@ <-P>Assertionem propositam satis verosimilem ostẽ- dunt. Cùm autem sententia opposita commu- nior & solidioribus sit innixa principiis, id Re- ges debet reddere in huiusmodi prouisione cau- tissimos: quod autem postremò addimus, prop- tereà est, quia & illud verosimile, & vt non vn- dequaque rationabile eorum arbitrium obstrua- mus.
reatu Indos possit, aut eorum aliquos, in totalem redigere seruitutem. De generali seruitute Resolutio negatiua. Bulla Callisti Tertij, quæ incipit, Dudum, & Nicolai Quinti aliam insertam habet, in quâ sic loquitur: Nos prædicta & singula debitâ meditatione pensantes, quòd cùm olim præfato Alsonso Regi quoscumque Christi inimicos vbicumque constitu- tos, ac Regna, Ducatus, Principatus, dominia, posses- siones, & mobilia bona quæcumque per eos detenta ac possessa inuadendi, conquirendi, expugnandi, debellandi, & subiugandi, illorumq́ue personas in perpetuam ser- uitutem redigendi &c. aliis nostris Litteris plenam & liberam inter cetera commiserimus facultatem. Et infe- riùs. Litteras facultatis præfatas, quarum tenores ad verbum præsentibus Litteris volumus pro insertis &c. quæcumque etiam alia ante data dictarum facultatum acquisita, & ad ea, quæ in posterum nomine dictorum Alfonsi Regis, suorumque successorum, & Infantis, in ipsis, ac circumuicinis, & vlterioribus partibus, de infi- delium ac paganorum manibus acquiri poterunt, pro- uincias, insulas, portus, & maria quæcumque extendi, & illa sub eisdem facultatis Litteris comprehendi &c. Iuxta quæ videtur Pontifex Portugalliæ Regi- bus, & consequenter Regibus Catholicis eorum- que legitimis successoribus, redigendi in seruitutẽ Indos facultatem præbuisse. Et licet in priori clausulâ de iis tantùm videatur loqui, qui inimi- ci Christi sunt, quales dici Indi non possunt, qui- bus de Christo nihil vnquam fuerat annuntiatũ: posterior autem de illis absque vllâ dubitatione procedit, cùm de acquirendis ex paganorum ac infidelium terris statuat, etiam in vlterioribus ac remotioribus partibus in quibus id omne vult locum habere, quod de aliis fuerat præmissum: & erat eorum vnum facultas redigendi in perpe- tuam seruitutem. tuerunt, nec possunt in perpetuam seruitutem redigi. Constat ex Pauli Tertij iteratâ declara- tione: in Bullâ enim, quæ incipit, Dilecte fili no-
nalem Taueram pro executione directâ, sic ait: Nos igitur attendentes Indos ipsos, licet extra gremium Ecclesiæ existant, non tamen suâ libertate, aut rerum suarum dominio priuatos vel priuandos esse, & cùm homines, ideóque fidei & salutis capaces sint, non ser- uitute delendos, sed prædicationibus & exemplis ad vitam inuitandos fore &c. Et in aliâ sub Datâ e- jusdem mensis & anni, die autem 28. ita loqui-<-P> @@0@ @@1@ re prædictos Indos, & omnes alias gentes ad notitiam Christianorum inposterùm deuenturas, licèt extra fi- dem Christianam existant, suâ libertate, ac rerum sua- rum dominio huiusmodi vti & potiri & gaudere liberè & licitè posse, nec in seruitutem redigi debere; ac quid- quid secus fieri contigerit, irritum: ipsosque Indos, & alias gentes, verbi Dei prædicatione & exemplo bo- næ vitæ, ad dictam fidem Christi inuitandos fore, an- ctoritate Apostolicâ per præsentes Litteras decernimus & declaramus. Sic Pontifex omnem circa hoc dubitationem excludens, adiiciens insuper pœ- nas grauissimas, excommunicationis scilicet latæ sententiæ sibi reseruatæ, & Romano Pontifici pro tempore existenti. Testatur autem ibidem à Carolo Quinto Imperatore & Rege nostro i- dem publico edicto prohibitum: pro quo & extant prohibitiones alię Catholicorum Regum, de quibus Dom. Solorzanus Tomo 1. Lib. 2. Cap. 9.
cæ sibi esse contrariæ possunt, & aliud Nico- laus & Callistus, aliud Paulus circa rem adeò grauem arbitrantur? Nullo modo. Debellatio- nem quidem & seruitutem concedunt priores, sed iuxta Iuris formam rationabiliter temperan- dam; Iuris inquam naturalis, & gentium, & Christianâ consuetudine regulatam. Si ita resi- stant, vt priuari vitâ possint, meritò & serui pos- sunt fieri; seruitus enim pro seruatâ vitâ succe- dit. Quando autem resistentia in Indis talis sit, attentâ debet & Christianis pectoribus dignâ consideratione pensari, neque enim quæuis suf- ficit. Quid enim, si resistant Indi naturâ pauidi vt plurimùm in aduenis incognitis, suo capiti consulentes? Quid si etiam animosiores ad spe- ctaculum sibi formidandum, quando scilicet His- panos milites conspexerunt? Quâ consideratio- ne cautum Regiis schedulis vt Indi in seruitutem redacti, quia post datam Regi obedientiam re- bellarunt, in suam vindicentur libertatem. Por- que estos no se pudieron hacer esclauos, aunque fueso por ocasion de rebelion. Tomo 4. pag. 370. & seqq. Si ergo nec rebellantes redigi in seruitutem pos- sunt, quantò potiùs ad horrendum illis aduen- tum resistentes? Victoria, & Sotus, quos addu- cit & sequitur Salon. 2. 2. Tomo 1. Col. 351. &
se, quàm si volentibus Euangelium in iis regio- nibus prædicare, ipsi resistant, & vti resistenti- bus prædicationi Euangelij bellum inferatur. Sed Bañez 2. 2. q. 10. artic. 10. vers. Ex his sequitur, id non admittit, si posteà barbari resipiscant; quia tale bellum cederet in scandalum Euange- lij. Ferdinandus Zurita in Enchiridio Quæstionum Indicarum, Quæst 23. Proposit. 2. vt verosimile proponit Indos, qui legatos sine saluo conductu venientes occidunt, iniustitiam non committe- re, si gentis sibi aduersæ sint, à quâ meritò time- re possint. Ecce quantâ cum circumspectione hoc est in negotio procedendum, vt deueniatur ad casum, in quo seruitus licita esse queat. Sed quia aliqua esse potest, si videlicet ita resistentes non resipiscant, id concedit Pontifex, omnem in eo euentu scrupulum eximens, iam enim illi manifesti hostes Christi comprobantur, & cum<-P>@@
cessione amplissimâ ab Apostolicâ Sede Regibus Catholicis factâ euidenter deducitur. Nam illa est in ordine ad conuersionem Indorum, vt ex dictis Cap. 1. & seqq. constat. Atqui ad huius- modi finem non confert, sed obest nimium iu- gum seruitutis durissimum: ergo non est gene- raliter vt licita admittenda. Maior constat, & Minor est certa, indicaturq́ue à Paulo Tertio, dum ait Indos non seruitute delendos, sed præ- dicationibus & exemplis ad vitam inuitandos: redderetur enim nimis odiosa religio, quæ non nisi malo omnium maximo, morte exceptâ, proueniret. sident Pontificiâ concessione: Atqui Pontifex in concessione dicta personale Indorum dominium non concessit; ergo nequit illud nisi per summam iniuriam vsurpari. De Maiori constat, & Minor est manifesta ex Bullis concessionis Alexandri Sexti: in priori enim tantùm terræ repertæ & reperiendæ cum illarum dominiis, ciuitatibus, castris, locis, villis &c. conceduntur. Vbi & sup- ponitur nullum esse titulum ad inferendam ser- uitutem; sic enim dicitur: In quibus quampluri- mæ gentes pacificè viuentes, &, vt asseritur, nudi incedentes, nec carnibus vescentes, inhabitant; &, vt præfatij nuntij vestri possunt opinari, gentes ipsæ in insulis & terris prædictis habitantes, credunt vnum Deum Creatorem in cælis esse, ac ad fidem Catholicam amplexandum satis apti videntur, spesque habetur quòd, si erudirentur, nomen Saluatoris Domini nostri Iesv Christi in terris & insulis prædictis faterentur. Hæc Pontifex; iuxta quæ planum est illum ad indu- cendam seruitutem contra naturæ iura facultatem minimè concedere voluisse, nec tale ipsi venisse in mentem: Pacificè enim viuentes, & ad Chri- sti fidem suscipiendam satis apti, quo poterant iure in seruitutem redigi, quæ, vt diximus, necis loco substituitur iusto bello inferibilis, estq́ue post illam malorum extremum, sicut & eorum formidabile compendium. Pro quo neruosè militat Fr. Ioannes de Silua in Animaduersioni- bus citatis fol. 16. cuius illa, inter alia verba: Ni el Papa Alexandro quando hizo à los Reyes de Ca- stilla supremos y soberanos Monachas de las Indias, les concedio cosa alguna en persuicie de este derecho natural, y de las Gentes. Sic ille, probans eodem loco non esse in terris huiusmodi potestatem. Quomodo aliquando licita Indorum seruitus. in perpetuam seruitutem tutâ con- scientiâ possunt. Sic citati. num. 100. & pro- batur: Quia Indis potest iustum bellum inferri, & ita etiam possunt occidi, si id ratio iustæ de- fensionis admittat: ergo & serui fieri, seruitute cum morte commutatâ, quæ est communi con- sensu probata doctrina. Tale autem bellum & esse potest, & iam multis retro annis experimur in regno Chilensi, vbi durum satis à stirpe ge- nus, infidum, refractarium, quod neque huma-<-P> @@0@ @@1@ ficio; id quod nunc maximè, generali rebellio- ne, non sine ingenti concussione animi com- probatum. His post expectatam diu reductio- nem, & oblata pacis fœdera, nec quidquam eo- rum obtentum, indicta est seruitus Regiâ san- ctione, de quâ Dom. Solorzanus Lib. 3. citato.
licèt nonnullis neque conueniens, neque iusta visa fuerit: post rebellionem tamen dictam au- diui eos aliter sentientes. Pro iustitiâ autem, prę- ter communem rationem, & Doctorum aucto- ritatem, sic generaliter decernentium, irrefraga- bile suppetit argumentum, ex eo desumptum, quod omnes, si non speculatiuè, practicè tamen amplectimur, dum mancipia Æthiopica & emi- mus & vendimus, hæc absque vllo conscientiæ remorsu seruorum iure tractamus: Atqui in il- lis minor seruitutis apparet titulus, vt videri po- test apud P. Molinam Disput. 34. & seqq. & P. Thomam Sancium Tomo 1 Consiliorum Lib. 1. Cap. 1. Dub. 4. Dom. Solorzanum Tomo 1. Lib. 3. Cap. 8. num. 108. & seqq. & in Politica pag. 69. §. Por- que. & alios, de quo & nos Titulo 9. à num. 180. calamo fusiori. Ergo circa Clientes non est in quo hærere debeamus, cùm belli titulus manife- stus sit, & ab omnibus admissus, vt benè osten- dit P. Sancius suprà num. 1. & Dub. 3. num. 5. Pro quo & Cardinalis Lugo Tomo 1. de Iustitia. Disput. 6. num. 11. iudicatum illicitum, vt vidimus num. 100. ver- bis illis: Porque estos no se pudieron hacer es clauos, aunque fuese por ocasion de rebelion. Sed id non ob- stat; concedimus enim non bellum quodlibet, aut rebellionem quamcumque, ad seruitutem sufficere, sicut Superiùs explicatum; iteratam ta- men, neque cum securitate Nostrorum, & eo- rum, qui Christianam sunt religionem amplexi, aut emendationis spe, titulum esse sufficientem affirmamus. tutis addiderim, eam ruinæ illius regni occasio- nem infandam præbuisse; dum enim prædæ huic quæstuosæ immoderatiùs ab exercitûs nostri Præfectis incumbitur, non iam Dei, & publicæ caussæ res acta, & ita nec iustitiæ obseruati limi- tes, vnde omnia in peius ruere, & retro sub- lapsa referri conspicimus. Non placuit aliqui- bus pax, in quâ prædæ parùm; & ita facile fuit belli vix extinctum incendium suscitari. Videant ergo Reges nostri quod iam admonui Cap. 9. & Gubernatores prouinciis talibus selectissimos as- signent, ni velint id, quod multis est & quæstuo- sissimis laboribus partum, vnius diei spatio de- perditum complorari. videtur rationi ac pietati consonum vt pueri aut puellæ, etiam rationis compotes, comprehen- dantur. Probatur Primò à simili: Nam Philippus Secundus Rex noster non permisit Maurorum filios in rebel- lione Granatensi seruos fieri, vt testatur Cardi- nalis Lugo suprà num. 13. & ante illum P. Mo- lina Disput. 33. vbi disputat an contrarium licitè fieri potuerit: & licet affirmatiuam sententiam amplectatur; oppositæ tamen non leuia funda-<-P>@@ <-P>menta proponit, quibus conatur satisfacere; non tamen ita apertè, vt fundamenta prædicta suo robore videantur penitus destituta. Quod ergo cum Mauris factum, Hispaniæ infestissimis ho- stibus; cur non etiam cum Indis fiat, de quibus inter Hispanos educatis & separatis à parenti- bus, id sperare possumus, quod in plurimis eo- rum etiam seruis deprehendimus, Christianos scilicet mores, & æternæ salutis pignora non leuia, de quo possum propriæ experientiæ suffra- gio iudicare. bellionem sunt qui censeant, fic rebellantes non posse fieri seruos, quia rebellionis non leues ex- cusationes inueniunt, quandoquidem non le- uiter sunt ad excutiendum sociale iugum pro- uocati; ergo seruitutem ad impubes extendi, ne- que rationi neque pietati consonum apparet. Tertiò, quia in omnibus bellis, quæ in par- tibus Indiarum contra indigenas geruntur, ne- gotium fidei principaliter debet attendi, cùm à Sede Apostolicâ eo sint respectu Catholicis Re- gibus attributæ; atqui libertate eorum, de qui- bus agimus, negotium fidei promouetur; ergo debet illa in ipsis sartatecta seruari. Major est certa ob rationem positam, & Minor clara; nam seruitus fructuosæ fidei obest susceptioni, ad quam libertas confert, vt iam vidimus §. præce- denti ex mente Pontificum, & ratione. debere seruitute mulctari, quia sic ad fidem ap- tiores inueniuntur. Sed hoc non satisfacit; quia adultos supponimus esse Christiani nominis ini- micos, neque de illis quidquam posse eo in ge- nere firmum expectari: At de filiis aliter sentien- dum ob dicta num. 106. Quòd si speraretur adul- tos libertatis conseruatione ad fidei susceptio- nem meliùs disponendos, idem profectò dicen- dum. Et hac de caussa Reges nostri tantopere fuerunt de Indorum libertate soliciti, vt neque belli jus, neque rebellionem illi obstare censue- rint; quia scilicet negotium fidei Christianissimo calore tractabant, quod arbitrabantur hoc pa- cto meliùs processurum. Faciant ergo tantis digni parentibus filij, quòd de eorum zelo ac pietate non est cur minùs sperare, eorum plenè conscij, debeamus.
lem non meriti pœnam, sine labe cul- pæ lethalis addici.
Reges Catholici, vt vidimus, exi- miè fuêre soliciti, nihil videtur ita posse eorum solicitas conscientias agere, vt id, de quo quæstio & controuersia præsens agitatur. Videtur enim hæc ad Mineras compulsio quod- dam seruitutis, & duræ satis, genus: adeò vt in- ter seruorum officia neutiquam numeretur, iuxta receptam apud Romanos consuetudinem, quid- quid antè de antiquioribus fuerit minùs humanè agentibus, & infelices in eo successus expertis. Pro quo Athenæus Libr. 6. Cap. 7. suo de tem-<-P> @@0@ @@1@ Seruier vtiliter; sine pascat durus, aretque, Nauiget, ac mediis hiemet mercator in vndis: Annonæ prosit, portet frumenta, penusque. Quo non obstāte, fuerũt qui compelli posse cō- serent, moderatione adiectâ, vt Christianam pie- tatem decet, si videlicet per interualla hæc fiant, & in soluendo laboris pretio specialissima habea- tur cura, cum cautionibus aliis, circa quorum ob- seruantiam attentissimos opus est se gerere Ma- gistratus. Et ita quidem dispositum: cùm fuerint, qui erga hoc Regibus nostris scrupulum omnem exemerint; nihil enim à piissimis Principibus sine hoc est saluo conductu tentatum. Disposi- tioni autem à viris doctis, & Christiano zelo æ- stuantibus reclamatum; ex quo factum, vt res in consilium multorum fuerit semel iterumq́ue vo- cata, & Reges nostri de tollendo hoc onere mi- sellis istis seriò tractauerint, & pro eo rescripse- rint; quod tamen non potuit, vt eorum erat de- siderium, executioni mandari. Testantur autem illi in Rescriptis variis desiderare se onus istud ab Indorum ceruicibus amouere; sed tollerandum illud, donec melioris dispositionis opportunum tempus adueniat. Que sin embargo de lo proueido
cretoriæ Schedulæ, quæ extat Tomo 4. pag. 315. Fuerunt ergo qui sic anteà prouidêre, hac graui saucij curâ, quia spinam, quam educere cona- Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|