Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
|
Quod tamen secus accidere, debet prudenter æ- stimari; quandoquidem Reges nostri non solùm iustissimi, sed liberalissimi esse solent: & quando pactio inita est, negotium istud est diligenter ex- pensum, vt nullum iniustitiæ periculum timeri possit, etiamsi nihil vlteriùs redderetur. Pro quo sunt Iuris regulæ in 6. 27. & 85. Scienti, & con- Princeps potest rebus pretium competens assi- gnare, aut lege, aut arbitrio, vt est recepta do- ctrina: ergo laboribus Conquisitorum potue- runt Reges Catholici assignare illud, quod reipsâ contulerunt; & ita est iustum reputandum. sub pactâ mercede non laborauerint, sed speran- tes se à Regibus Catholicis iustè remunerandos; si id detur quod tunc iustum visum est, non te- nentur successores ex iustitiæ rigore quidquam ampliùs impartiri. Constat ex dictis pro Asser- tione præcedenti: quod enim à Christianissi- mis Regibus est proportionabile iudicatum, tale debet ab aliis reputari. Si enim iustum stipen- dium militis illud est, quod Christiani Reges, ty- rannico se minimè more gerentes, eisdem assi- gnant; cur non etiam reputari iustum debet il- lud, quod Conquisitoribus, qui nihil aliud, quàm speciale militiæ genus exerceant, à Regibus est Catholicis constitutum? opportunè cadit; ait enim iustum stipendium spectatis omnibus circumstantiis attendendum. Etsi enim functio aliqua multos labores coniun- ctos habeat: tamen si honores, & emolumen- ta alia ei adnexa sint, stipendium poterit esse paruum: nam honor, & adiuncta commoda, sunt veluti pars stipendii. Sic ille in rem nostram: Nam Conquisitores eximiè honorati sunt à Ca- tholicis Regibus, nobilitatis, & Equestris gradûs titulis: habuerunt etiam emolumenta maxima, dum auro atque argento plenas prouincias sub- egerunt, aliisque pretiosis fructibus locupletes. Quòd si minùs prouidi hac in parte fuêre, sibi imputent, & non Regiæ defectui largitatis. quæ Catholicis Regibus conquisita sunt, merces venit computanda, sed iuxta laboris qualitatem & proportionem. Pro quo elegans est Senecæ doctrina lib. 6. de beneficiis cap. 14. in quo ita scribit;
bus suo labore contulerint, non debet ita atten- di, vt laboris pretium debeat iuxta illius magni- tudinem æstimari, sed iuxta illius quantitatem, quandoquidem rem volunt iuxta iustitiæ rigo- rem agi. Quemadmodum militi pugnanti in Re- giâ classe contra Anglos, conantes thesauros In- dicos in Hispaniam transmissos diripere, & bo- no quidem euentu, non debetur ingens aliquod stipendium thesauris dictis proportionatum, sed idem quod pugnantis similiter pro qualibet alia caussa. Quòd si Conquisitores dicant se eum, cui labores impendebant suos, etiam attendisse, & non id tantùm quod ab eo dandum; inde iustitiæ titulus nequit allegari; quia solius est gratitudi- nis, vt ex verbis Senecæ compertissimum habe- tur. Si illud etiam addamus, generale esse & connaturale vasallis Regiis, & maximè Hispanis, Regum suorum gloriam & amplificationem re- gnorum, consequenterq́ue eorumdem obse- quium, affectare. teneantur Reges nostri Conquisitores ampliùs munerari; ex justitiâ tamen latè sumptâ, prout gratitudinem complectitur, aut prouidentialem seu architectonicam, & ex decentiâ maximâ, de- bent illos, si ad miserandam fortunam deuoluti fuerint, eiusdem remedio subleuare. Hoc lucu- lenter ostendit Dom. Solorzanus citato cap. 30. n. 21. & seqq. & cap. 10. n. 78. & 79. & in Politicâ lib. 3. cap. 11. in fine, &c. 30. & quidem vt ex Cas- siodoro vidimus nu. 47. justitia remuneratiua ad ipsos se equos ostendit, & tanta justitiæ vis est, vt
ad benemeritos cum insigni prærogatiuâ & ex- cellentiâ meritorum, extendat, qui denegatum præmium sentire possunt, & sensum lachrymis & gemitibus declarare? superesse, ad quem possit remuneratio perueni- re. Verùm etsi illi non sint, sunt tamen nati na- torum, & qui nascentur ab illis: in quibus opor- tet parentum merita compensari. Beneficium equidem collatum filio ad patrem spectat, quod iste pluris æstimare solet, quàm si ad propriam illius personam deueniret: pro quo Seneca lib. 5. de beneficijs cap. 19. vbi sic loquentem inducit: Etiamnùm, cùm filium tuum seruaui, ad genua pro- cumbis, dijs vota soluis, tamquàm ipse seruatus. Illæ voces exeunt tibi: nihil interest mea, an meseruaueris: duos seruasti; immò me magis. Hæc ille: iuxta quæ parentum remuneratio est, quæ erga filios exer- cetur; qui licèt patrem amiserint, naturæ prin- cipium, in alterius patris curam venire debent, qui eorum amoliatur incommoda, & opportu- nis subuentionibus tueatur. Et talis profectò Christianus Princeps, & Christianorum maxi- mus, de quo agimus: cui veriùs, quod Theodo- rici nomine à Cassiodoro dictum, venit adaptan- dum. Sic enim lib. 4. 42. scribit ille: Benè princi- palis clementia suscipit, quos pietas paterna destituit: quia sub parente publico, genitoris minimè sentiri debet amißio. Ad nos siquidem recurrit infantia destituta, quibus vniuersorum hominum proficiunt incrementa. Sic ille, qui de senatorum filiis loquebatur. Cu- ius adnotanda ratio, quòd scilicet vniuersorum<-P> @@0@ @@1@ spectant. Id quod in causâ præsenti videtur præ- cipuum locum habere, quando de remuneratio- ne eorum agimus, quorum laboribus incremen- ta Regibus nostris ingentia profecerunt, dum noui mundi facti domini, & immensis locuple- tati diuitiis, ac diuersarum gentium subiectione amplissimè decorati. Neque de his opus est ad- didisse complura: qui enim benemeritos se sciunt, suam agent causam; & Regia pietas sem- per est ad talium voces exprompta, si è proximo audiantur. Quod tamen non licet omnibus: vn- de oportet vt Indiarum Gubernatoribus cura ista seriò & sæpiùs inculcetur. Ex dictis autem constat non esse audiendum Fr. Ioannem de Silua in Animaduersionibus ad Regem nostrum Philippum Tertium pro gubernatione Indiarum
ribus, neque eorum successoribus remuneratio- nem deberi, ob crudelitatem ipsorum, & Con- quistæ qualitatem. De labore enim vtiliter im- penso constat, & quod inhumanum in conquistâ asseritur, nulli in speciali, de cuius meritis aliàs constat, poterit imputari.
rum propria, tutâ conscientiâ possint aliis, in Hispania præsertim degenti- bus, applicari. mia videntur Indorum Commendę, de quibus latissimè, & eruditione omnigenâ disserit Dom. Solorzanus Tomo 2. lib. 2. & in Politica lib. 3. Illæ enim Conquisitoribus concessæ, in quibusdam Indorum populis feu- dali ritu, cum quibusdam scilicet obsequii perso- nalis oneribus, vocante Rege, aut qui eius nomi- ne præest; vt sic ab Indis tributa accipiant, quæ Regi pendunt, ii, qui non sunt Commendatariis assignati. Non sunt autem perpetuæ; sed ad duas, tres vel ad summum quatuor vitas; pro quo rationes non leues subesse, dubitari nequit; cùm res hæc attentissimâ consideratione fuerit ventilata. Vitarum ergo prædictarum aduenien- te fine, Commendæ vacant, & Regiæ Coronæ incorporantur. Solent autem Reges nostri, quæ est illorum magnificentia, Commendas huius- modi, cùm vacant, conferre aliis, præmissâ gratiâ successionis in generali devacaturis, quæ dum in speciali vacant, suum sortiuntur effectum, & mul- toties in regionibus Indiarum existentibus con- feruntur, ac non rarò Magnatibus & Dynastis Hispaniæ, qui administratores substituunt, vt honoris & oneris habeant societatem. De his ergo difficultas ista procedit: circa quam mortalis culpæ possunt Commendas dictas con- ferre quibuslibet, seruatis aliàs legibus iustæ do- nationis, quæ sunt omni donationi communes. Hoc probo: nam Commendæ istæ vacantes possunt Coronæ incorporari: ergo & de earum redditibus liberales fieri donationes, quæ multo- ties Regiam decent dignitatem: vel antidotales,<-P>@@ <-P>vt sæpiùs accidit, ob respectum aliquem gratitudi- nis, vel pietatis causâ: quod etiam non rarò con- stat euenire. tio ex accidenti potest esse damnabilis: quando scilicet pingues hi redditus diuitibus dominis tri- buuntur, sicut hisce temporibus, aut similibus aliis bello infestis, propter quæ opus est vasallos gabellis & impositionibus aggrauare, ab ipsis etiam Ecclesiis contributiones eisdem molestissi- mas exigendo. Vt enim docent Aponte, Valen- zuela, Rouius, Matuta, Papia, Amaya, & Rastel- lus, quos adducit & sequitur Diana Parte 6. tract. 6. Resolut. 4. quando regnum est valdè tributis oneratum, debet Rex noua non exigere donati- ua, nec tributa imponere, sed suspendere ac mi- nuere gratias & pensiones personis particularibus concessas. Videatur citatus Auctor rem neruosè expendens, & P. Fagundez in Præcepta Decalo- gi Tomo 1. lib. 4. cap. 15. vbi in huiusmodi neces- sitatibus donata à Regibus affirmat posse & debere repeti. Ergo donare, dum illæ instant, & ita largiter, res videtur contraria penitus æ- quitati.
Reges nostri in Hispaniâ degentibus conferant, non videntur lethaliter peccare. Sequitur ex di- ctis, & quia si aliquid obstaret, id maximè esset, non posse scilicet Commendatarios oneribus sa- tisfacere Commendarum. Quod certè non vrget: nam Reges nostri Commendas tribuentes, pos- sunt earum onera vt libuerit tollere, aut saltem minorare, cùm sint earum absoluti domini, & illas concedentes talibus, concedunt pariter vt per alios possint administrari, & sic per eosdem oneribus satisfacere. facere quæ adducit Dom. Solorzanus lib. 2. cap. 2. n. 61. & sequentib. & in Politicâ lib. 3. cap. 3. pag. 264. stylum huiusmodi reprobando: nam etsi maximè benemeriti sint ii, quibus Commendæ conferuntur; cùm tamen hæc merita in Indiis non fuerint acquisita, non debent facilè in illis cum præiudicio aliorum præmiari, qui in ipsis & pro ipsis suum sanguinem profuderunt, & præmium aliud nullum præter Commendas istas præstolantur, & quia principatus & regna eisdem modis & artibus conseruari debent, quibus quæ- sita sunt: Indiarum autem regna Commenda- rum illecebris adquisita & enutrita sunt, & ita illis sublatis, atque à progenie Conquisitorum in alios transmissis, ne pessum eant, & in peius ruant vereri possumus. Quæ omnia eruditè exornant, & satis equidem conuenientiam styli antiquioris ostendunt, non tamen obligationem grauem in conscientiæ foro conuincunt. Nam quod ad præmia Conquisitorum spectat, Cap. præced. dis- cussimus. Pro securitate autem Indiarum aliter res disponi possunt. Et experientiâ compertum habetur, in periculis parùm subsidij Commenda- striorum conferre præsentiam & vnum strenuum militem multis eorum præualere, vt non inficier aliquos, qui Nonune auos referant, animis, manibus-
@@0@ @@1@ sticos Benemeritos ob eum titulum in Beneficiorum præsentationibus ante erre. sint, licitè possunt præfati, cæteris etiam non paribus, anteferri. Id probo ex doctrina Mag. Bannez 2. 2. quæst. 63. artic. 2. Dub. 3. ad 4. Ioan. Gutierrez Canon. 99. Libr. 2. Cap. 11. num 29. Zerolæ. verb. Beneficia ad 8. Thomæ Hurtadi Tract. 12. num. 1331. P. Vazquez infrà Dub. 5. P. Discastilli etiam infran. 103. & seqq. P. Palai infrà item num. 4. P. Lessij iuxta quos Clerici Ecclesiæ, & diœcesis, in quâ est beneficium, meritò aliis, etiam dignioribus aliàs, præferuntur, quia plerumque solent esse vti- liores & fideliores, quàm extranei: magis enim ei affi- ciuntur, magisque omnia norunt, cùm sint in eâ edu- cati, firmiúsque resident. Quæ sunt verba P. Lessij. Atqui hæc in casu nostro militant: Benemeriti enim sunt Conquisitorum filij, & ita erga eccle- sias illorum labore fundatas magis afficiuntur, vnde & vtiliores & fideliores sunt ipsis, habent- que residentiam firmiorem. Ex quo habetur non solùm extra regnum natis, sed etiam intra reg- num præferendos. 40. meliori absolutè & sapientiori potest qui mi- nùs est sanctus sciensque, præferri, si id magis conferat ad bonum commune, propter poten- tiam vel industriam sæcularem, aut aliquid hu- iusmodi. Sic 2. 2. q. 66. artic. 2. Vnde est regu- la apud Mastrillum de Magistratu Lib. 2. Cap. 1.
pant, & præ aliis Dom. Solorzanus Lib. 3. Cap. 15. num. 59. quòd ille est dignior, qui aptior, et- iamsi in eo plures non emineant, quæ in aliis visuntur, qualitates. Atqui aptior in casu nostro is est, de quo loquimur, quia ad bonum com- mune spectat vt Benemeriti beneficiis hono- rentur: sic enim amor erga Regem & regnum, à quo non parùm conseruatio pendet, valdè æ- stimabili nutrimento confouetur; sic nobiles co- gnatæ feminæ iuuari possunt vt castè in matri- monio, aut religiosè in monasteriis viuant, qua- rum multities pudicitia ob inopiam naufragatur. Pro quo lib. 4. Tit. 3. l. 1. Recop. ibi: Casan perientas, & alia etiam considerari circa idem possunt, ac multa videri apud Dom. Solorzanum Lib. 3. Cap. 19. & in Politicâ. Lib. 4. Cap. 19. & apud Dom. D. Petrum de Reyna post hæc scripta visum, etiam Ecclesiæ Habanensis Episcopum Tomo 2.
de beneficiis Curatis idem dicendum persua- dent. Positâ autem æqualitate libera est prorsus electio.
neficia Curata Benemeriti sunt, ceteris etiam non paribus, aliis præferendi à Rege. Assertio hæc supponit receptam valde doctrinam de obli- gatione Patrum ad eligendum digniorem, quam generaliter tenent Doctores plures, quos addu-<-P>@@ <-P>cunt & sequuntur P. Thomas Sancius Lib. 2. Con- siliorum. Cap. 1. Dub. 5. P. Lessius suprà. num. 62. P. Turrianus. 2. 2. Tomo 2. Disput. 22. Dub. 1. P. Bauny in Praxi Beneficiorum Disp. 3. Quæst. 12. & de Curatis specialiter Nauarra Lib. 2. de Resti- stitut. Cap. 2. num. 150. Ioannes Gutierrez suprà num. 26. Diana Parte 2. Tract. 15. Resol. 40. qui alios adducunt, & multò plures Thomas Hurta- dus suprà num. 1512. qui de Patronis agit num. 1569. & 1630. & quidem de simplicibus etiam loquendo, aliquod saltem veniale in electione minùs digni esse peccatum tenent communiter Scriptores. Vnde Nauarræ sententiam id ne- gantis vt singularem notant P. Lessius suprà n. 68. & P. Sancius. Videatur ille suprà num. 150. Ex quo fit circa Curata nullam posse dubitatio- nem extare. pręferendo minus dignum aliquod damnum Ec- clesiæ irrogatur, dum magis apto ministro pri- uatur, ex quo necessarium est vt aliquam iactu- ram patiatur. Violatur etiam distributiua iusti- tia, quæ proportionem meritorum attendit, & ita iniuria aliqualis infertur digniori: ergo ali- quod peccatum in prouisione huiusmodi repe- ritur: peccatum enim iuxta Scripturæ loquendi modum iniustitia dicitur: vnde vbi specialiter contra iustitiam proceditur, illius malitia iuxta specialem magis rationem apparet. quo loquimur, applicando, constat ex dictis circa præcedentem Assertionem Benemeriti præ- rogatiuam ad dignitatem conferre; & ita clarè sequitur quòd adiuncta meritis æqualibus faciat digniorem: ergo sine aliquali culpâ non stat il- lum in prouisione Beneficij posthaberi. clamare Diœcesanos esse præferendos exteris, vt videri potest Cap. Nullus & Cap. Obitum, 61. dist. & Cap. Metropolitano & Cap. Sacrorum 63. dist. ac sæpè alibi. Pro quo & stant leges Hispaniæ, quas adducit Dom. Solorzanus suprà num. 14. quibus aliæ addi possunt; dubitari potest an in concursu sint Benemeriti præferendi. Et videtur quidem sic dicendum, ceteris paribus, quia qua- litas dicta sublimioris rationis est, & in commu- ne bonum magis conducens, cùm alia ad bonum magis speciale conducat, iuxta dicta num. 63. Pro quo & facit qualitatem diœcesanatûs, vbi de Parochiis Indorum agitur, facilè posse per a- lias superari; vnde non semper videtur strictè seruanda & ita in legibus Recopilationis omitti- tur, & solùm pro tribus Episcopatibus intima- tur l. 21. Tit. 3. Lib. 1. quæ l. 13. Tit. 15. Par- Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|