Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
|
Id autem; quod de mutuatione dicitur, non ha- bet locum respectu Regis, qui si mutuum aliquid petat, aut in sua lege dispensat, aut declarat non sibi, sed aliis impositam fuisse, cùm in eo non sit periculum, quod in aliis solet esse certissimum. Circa iurisdictionem notandæ decisiones. cat suam iurisdictionem extendens; id planum, sed quia non semper obseruatum, opus fuit Regio rescripto specialiter admoneri, de quo Dom. Solorzanus num. 31. & in Politicâ pag. 803. §. Y siempre: apud quem videri possunt aliqua, in quibus committi talis excessus potest, præser- tim circa personas, aut bona ecclesiastica, in qui- bus multiplex esse quæstio potest. Prima; an cùm Clericus ab intestato mori- tur, & hæres est laicus, se iudex præfatus intro- mittere possit circa eorum collectionem, & reli-<-P> @@0@ @@1@ Dom. Solorzanus vt certam statuit partem affir- matiuam, quia bona illa jam sunt laica, & fori pri- uilegium amittunt, cùm ad laicum dominium spectent juxta Auctores, quos refert, n. 33. & in Politicâ §. Lo tercero, post aditam inquam hęredita- tem, juxta Lucùm hæredes 23. π de acquirendâ vel
illorum dominium non habere. Pro quo & stare Concilium Limense secundum Parte 1. Cap. 107. affirmat idem num. 34. & in Politicâ Pag. 804. Col. 1. illius enim verba sunt: Si algun Clerigo muriere ab intestato, sus bienes seden à sus herederos por el Iues Ecclesiastico, ô por el lego, si no fueren Clerigos. Sed Concilii aliam mentem esse videri alicui pos- set; tantùm enim velle videtur bona Clerici mo- rientis ab intestato per judicem Ecclesiasticum hæredibus tradenda, quicumque illi sint; bona autem laicorum per laicos, quando hæredes laici sunt; & hic apparet planus, & manifestus sensus; alius autem minimè congruens, illud enim, O por el lego, si no fueren Clerigos, nequit cadere supra hæredes, sed supra morientes. Cùm enim Epi- scopi circa executionem testamentorum aucto- ritatem habeant, declarare Concilium voluit, cùm laici ab intestato moriuntur, eorum bona hæredibus tradere ad laicos judices pertinere. Ni- hilominùs explicatio ista non quadrat, & priori prorsus standum; cùm enim dicit, sus bienes seden à sus herederos, de bonis Clerici ab intestato mo- rientis manifestè loquitur, quæ addit tradenda hæredibus per judicem Ecclesiasticum. Quando ergo subdit: O por el lego si no fueren Clerigos, de eis- dem bonis agit, & ita illud si fueren Clerigos ad hæ- redes referendum; non enim potest ad morientes referri, cùm tantùm agatur de bonis ad Clericum pertinentibus; esset enim sensus implicantiam in- uoluens; quòd scilicet bona Clerici tradantur hęredibus per iudicem laicum, quando talia bona sunt laici ab intestato morientis. Quæ quidem oportuit aduertere; non enim defuit, qui circa hoc passus fuerit deceptionem. est hæres Clerici ab intestato morientis. Circa quod videtur similiter affirmandum ex rescripto Regio, quod extat Tomo 1. Pag. 396. & in Sum- mario Lib. 3. Titul. 4. l. 26. in quo sic dicitur: Os mando proueais, y deis orden, en que los bienes de los Clerigos, que de aqui adelante murieren, se metan en la dicha caxa de bienes de difuntos de la misma manera, que si fuesen de legos, sin hazer diferencia muriendo ab intestato. Sed hoc non obstante contrarium asse- rendum; cuius ratio est clara; quia bona illa priuilegium fori non amiserunt, cùm ad Eccle- siasticam personam spectent, & in transitu de vno ad alium non sint facta deterioris conditionis. Quòd si dicas non esse defuncti, neque etiam al- terius, qui potest succedere, quia dominium non capitur, nisi per aditam hæreditatem, quod fit verbo, aut facto iuxta citatam L. Hæredes, & com- munem Doctrinam: pro quâ vide P. Lessium Lib. 2. cap. 3. num. 16. Id certè non obstat; quia licet ita sit, & dominium non detur; est tamen ius ad rem, ratione cuius addicta sunt talia bona, & affecta Ecclesiasticæ personæ, & dominium in viâ, pro quo tantùm requiritur significatio vo- luntatis; & quidem bona talia non sunt laica, cùm<-P>@@ <-P>ad laicum non pertineant, ergo neque ad laicam illorum administratio spectat potestatem. Non ergo potuit oppositum præfatâ lege decidi: vnde Domin. Solorzanus eam tantùm vult procedere in casu præcedente; quatenus pro illo eam tantùm adducit, & statim de præsenti agit, specialem in illo difficultatem recognoscens. Sed certè illa ge- neraliter loquitur, cùm nullam haberi differen- tiam velit inter Clericorum & laicorum bona, non videtur prædictam pati explicationem. Vn- de responderi potest, sicut ipse num. 36. ad similes leges respondet, eas scilicet non habere locum contra Ecclesiasticos, cum Martha de Iurisdict. 4.
testato moritur, & hæres est Clericus, Iudex præ- dictûs possit bonorum facere collectionem. Cui similiter videtur respondendum ex adducto fun- damento: nam talia bona morte laici desinunt esse laica, & jam incipiunt ad personam Ecclesia- sticam pertinere: ergo non licet judici laico circa illa se intromittere. Vnde & plures censent in casu, quo laicus Clericum hæredem testamento dixit, publicationem non esse faciendam à Iudice laico, sed ab Ecclesiastico. L. Publicata. C. de Testa- mentis. Cui consonat L. 14. & 15. Titul. 4. Lib. 5. Recopil. Licèt contrarium cum aliis teneat Couar- ruuias Practicar. Cap. 8. Conclus. 1. & P. Fragosus Tomo 3. Pag. 232. §. 89. Sed quidquid de insinua- tione sit, in quâ est specialis ratio, quia nondum publicato testamento, non cōstat authenticè quis sit hæres; in casu nostro adducta vrget instantia: testamento enim publicato jam est notorium hereditatem ad Clericum pertinere, & ita nequit judex laicus suam circa hoc jurisdictionem am- pliare.
collectionem spectant, & personas Ecclesiasticas concernunt, vel quia defuncti debitores, vel de- positarii, aut aliter, possit Iudex, de quo agimus, contra eos procedere, & si quæ oriantur lites, coram se comparere iubens, terminare. Et pro parte affirmatiuâ videntur stare aliqui, quorum meminit Dom. Solorzanus num. 36. & Politicæ §. En loqual, sicut, & cuiusdam Regiæ schedulæ ad instantiam vnius ex huiusmodi Iudicibus ex- peditæ, quâ hoc videtur decerni. Sed citatus Au- ctor contrariam affirmat esse securiorem, & circa schedulam id ait, quod iam vidimus num. 84. Pro cuius confirmatione iuuat Couarruuiæ do- ctrinam, & animaduersionem adduxisse. Qui
cum hæredem laici defuncti nondum aduersùs eum cœptâ lite conueniendum esse apud Iudicem Ecclesiasticum, etiamsi vt laici hæres ad Iudicium vocetur eâ actione personali vel mixtâ, quæ ad- uersùs defunctum actori competebat, quod est Pontificii iuris dispositioni conforme. Addit ta- men veteres quosdam contrariam probasse opi- nionem, & hanc secutos viros illos doctissimos, qui iussu Regis Alfonsi X. Partitarum leges con- cinnarunt, vt apparet ex L. 57. Titul. 6. Parte 1. iuxta lectionem, quam ipse ait, & probat esse ve- riorem. Post quæ ita subiicit: Tametsi juri Ponti-
@@0@ @@1@ vna habet: E otro alguno demanda contra à quel lego. Cuius scilicet heres est Clericus: alia: E otro
go ex magni illius viri judicio præclarum docu- mentum, vt in legibus, quæ Iuri videntur esse Pontificio contrariæ, & maximè vbi libertas vide- tur Ecclesiastica violari; immò & in iis, quæ re- ceptioribus opinionibus videntur esse contrariæ, non existimemus Regię Maiestati placere, vt iuxta eas clausis oculis operemur. Sic ergo adducta pro casu nostro poterit æstimari. heres est Clericus, debeat similiter dici, quando in opera pia in Hispaniâ facienda, aliqua relin- quuntur. Vbi ex doctrinâ quorumdam videtur affirmatiuè respondendum, qui censent publica- tionem talis testamenti, in quo scilicet laicus ad pias causas disponit, à Iudice Ecclesiastico facien- dam. Sic Diana Resolut. 100. citatâ. Apud quem tamen alii contrarium tenent, & quidem non vi- detur negari posse, quin negatiua sententia sit maximè verosimilis: nam licet Iudex Eccle- siasticus circa legata pia omninò competens sit, id etiam habet sæcularis, quia est causa mixti fori, & ita datur locus præuentioni; quod cum aliis ostendit P. Thomas Sancius Tomo 2. Consilior. mo- ral. Cap. 1. Dub. 52. num. 4. iuxta hæc ergo poterit judex bonorum defunctorum circa pias disposi- tiones, de quibus loquimur, jurisdictionem suam exercere. Quid effici pro animabus oporteat de- functorum. pro defunctis facienda, eâ vti modera- tione debet, vt quintam bonorum partem, si ea sit notabilis, non excedant, & Concilium quidem Limense secundum Cap. 107. quadraginta Missa- rum numerum excedi prohibuit in iis, qui inte- stati morerentur. Quod quidem temporibus illis videri sufficiens potuit, quando & patrimonia erant tenuia, & pauci Sacerdotes: cùm tamen jam res aliter se habeat. Possunt ergo Missæ nu- merosiores dici, juxta defuncti, & facultatum eiusdem conditionem, verosimili captâ coniectu- râ, de eo, quod defunctus ipse pro se fieri vellet, si testari contigisset. Non autem amicos sibi fa- cere de mammona iniquitatis, largè in hos, & illos familiaritate, aut cognatione proximos, Missarum stipendia conferentes. Quod præser- tim attendendum, si defuncti heredes filii sint, aut parentes: nam si alii, plus aliquid potest pro anima illius impendi. Possunt etiam illæ fieri eleëmosynæ, quas communiter dari jubent, qui testati moriuntur, & dici solent legata vrgentia Mandas forçotas, & etiam alia, quæ licet non ita<-P>@@ <-P>communia sint, multorum tamen pietati viden- tur conformari. animâ possit defuncti expendi, in dubium est re- uocatum. Et Dom. Solorzanus num. 44. & in Politicâ Pag. 806. §. El qual Doctoris Carrasco judicium adducit, qui censuit affirmatiuam sen- tentiam ex vulgari traditione originem ducere, quòd scilicet illa præcisè, & nihil vltrà expendi possit, & nullo id iure probari. Videtur autem cum distinctione jam indicatâ respondendum. Vt si quinta pars in notabili quantitate sit, non de- beat tota pro animâ defuncti expendi, quando minoribus expensis potest id præstari, quod communiter hominibus similis conditionis im- penditur, cuius arbitrium Regia rescripta Iudici præfato remittunt: si autem minoris quantitatis sit, quàm vt possit ad prædicta sufficere, plus po- terit aliquid ad pia huiusmodi officia conferri. Et quidem si is, qui intestatus mortuus est, heredes haberet præsentes, vt non esset locus bonorum collectioni à Iudice dicto faciendæ; non tene- rentur illi totam eorum quintam partem pro ani- mâ defuncti expendere, si pinguior esset; neque illâ esse contenti, si plus illius statûs conditio po- stularet: juxta Doctrinam P. Molinæ Disput. 236. Deinde verò: vbi ita scribit: Quando autem defun- ctus intestatus disceßit, de toto aceruo bonorum facienda sunt omnia, quæ æquitas postulat; vt & pro desuncti animâ, atque in honorem illius fiant: reliquum verò inter heredes est æqualiter diuidendum. Sic ille, qui idem asserit de ea quintâ parte quæ superest, fu- nere & legatis solutis, quando defunctus facto testamento decessit. Cùm ergo Iudex præsen- tiam suppleat absentis, eodem, quo ille, modo, juxta æquitatem regulato se gerere debet, ne, dum animæ alterius consulit, circa propriam le- thale patiatur detrimentum. Omitto alia, quæ ad conscientiæ negotium non spectant, de qui- bus videri potest D. Solorzanus: circa illa enim immorari prolixioris esset operæ, quod & jam generaliter admonui, & iterùm juuat admo- nere.
nonnullis aliis ad specialia munera deputatis.
do ex Panamensi portu Regia classis redit, in quâ Regius thesaurus exportatus: cùm enim ex Callaënsi soluit, ad Proregem ipsum spectat visitatio. Ad quæ autem visitatio hæc se debeat extẽdere, probè ipsi scient; id autem videtur speciale, an mercibus oneratæ naues redeant, quod fieri vetitum; quia & jura fraudantur Regia, vectigalibus non solutis, & naues ipsæ, quæ maximis aptantur expensis, mercium transuectione damna ingentia patiun- tur; quin etiam tardiores in cursu redduntur,<-P> @@0@ @@1@ tentione in portu Panamensi; pro quo extant Regia rescripta terminum præfinientia, si tamen terminum auaritia classicorum Præfectorum ha- beret. Circa hoc ergo manifestum est posse gra- uiter à Iudice visitatore peccari, si damna huius- modi recognoscens, non curet inquisitione so- lerti suo muneri satisfacere. Solent autem ista ob priuatos respectus perfunctoriè tractari, cùm tamen ad grauandas conscientias magnus in illis extet apparatus. Vrgent leges, damna sunt ob- uia, & eorum habentur causæ, qui non obstant, cùm ad id ex officio teneantur, vt dictum sæ- piùs: & tamen ad ista dormitatur. Sed erit quan- do clamore valido dormiturientes isti ad redden- dam rationem supremo Iudicum omnium Iudici, serò sapientes excitentur. Cùm Cassiodoro clau- dendum, qui Lib. 6. 2. ita scribit. Auari Iudices nesciunt quantum delinquunt. Nam cùm vendunt aliena crimina, sua faciunt esse peccata, quapropter esto solicitus, &c. rum Senatûs implendis, & pœnis, ac condemna- tionibus exigendis, & ad Receptorem generalem eiusdem Senatûs transmittendis suam jubetur in- dustriam applicare. Ad quod quidem cùm per legem teneatur, & id ex officio eidem incumbat, si eorum incuriâ, aut priuato intuitu debita fiant deterioris conditionis, planum est in eo grauiter peccari, & restitutionis obligationi succumbere. Est enim Auditor talis mandatarius Regius ex conuentione ad id munus obligatus: eo autem ipso tenetur congruo tempore mandatum exequi integrè, ac fideliter; quod si non faciat, com- petit mandanti, & eius heredibus directa manda- ti actio, vt sibi soluatur quantùm mandantis in- tererat congruo tempore fuisse executioni man- datum. Pro quo sunt jura manifesta, de quibus P. Molina Disputat. 549. §. Quamuis. Qui & §. culpâ teneri, cùm tamen leges aliquæ de leuissi- mâ etiam teneri significent. Pro quo & Auctores succurrunt. Quæ quidem omnia judicem, de quo est sermo, debent habere solicitum, ne plus one- ris, quàm honoris aut commodi, suâ ex admini- stratione reportet. bunali assistit, cùm res exigunt, & in eo id potest esse culpabile, de quo scio non leues querimonias extitisse, tardum scilicet ad talia, & ea de caussa grauium ad Regium patrimonium, & priuatos aliquando collitigātes spectantium causarum de- cisiones retardatas. Quod quidem ex aliorum negotiorum occursu potest non sæpè contingere, in quibus tamen, quòd sit maioris momenti dispi- ciendum, & juxta medicorum Canonem: Vr-
tamen semper negotia negotiis obstant, sed po- tius otia: otia enim dicenda sunt, quæ licèt occu- pationis quidquam habeant, illa tamen inutilis bono publico comprobatur. Ingenio potiùs, quàm genio indulgendum judicibus, qui cùm ta- les effecti, non suis, sed aliorum se commodis ad- dixerunt. Præclarè circa hoc Cassiodorus Lib. 12. 5. cuius hæc sententia: Mihi enim propria cura di-
catorum) suum etiam habet præsidem Audito- rem pro appellationibus cognoscendis. Pro quo suæ sunt etiam leges Concilii Regii Indiarum au- ctoritate, hoc est Regis ipsius comprobatæ, de quarum custodiæ obligatione, fas non fue- rit dubitare. Potest autem non leuiter ille delinquere, si causas velit subtilitatibus iuris deci- dere, quando illæ tales sunt, vt potiùs ostenden- dus sit forensis agendi modus, & iuri naturæ, aut municipali non contraria consuetudo. Circa hoc ergo accuratiùs inquirendum: qui enim hoc ignorat, iudex ignorans est, licèt de multâ aliàs Iuris sibi peritiâ blandiatur. Benè illis notum Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|