Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
|
si non in virtutibus at certè in perpeßionibus numer ari. Verùm ad hunc modum contrà mihi ipsi respondi. Alijs quidem in rebus præclarè loqueris ac tibi morem gerere paratus sum; at quonam pacto liberè loquemur? &c. eleganti sententiâ claudendum P. Francisci Sac- chini Parte 4. Historiæ Societatis lib. 3. num. 156. & seqq. vbi ita scribit post turbulentias occasione Concionatoris cuiusdam enarratas: Ceterum ho- minum sub obedientiâ viuentium haud dubium pecca- tum est, vbi in rebus adeò grauibus, non interrogatis Moderatoribus suo velificantur arbitrio: præsertim cùm vnius hominis conatus, vt nunc sese habent humanæ res, multùm habeat strepitûs, momenti parum: atque instar eorum medicamentorum, quæ vitiatos corporum humores excitant, non egerunt; longè magis obsint, quàm prosint. Eam ob rem Societas, quæ in turbulento rerum mortalium, quasi oceano, opem, si poßit, naufra- gantibus allatura versatur; summoperè abstineat necesse est ab ijs attrectandis, à quibus plus vlceris faciat, quàm medicinæ. Quod, Deo aspirante, excubantibusq́ue Mo- deratoribus, diligentißimè totum corpus custodit. Quam- quàm vt nequis vnquam è tanto numero, siue prudens, siue imprudens committat, dum hac infirmitate circum- damur, optandum magis, quàm sperandum est, & potius, quòd non crebro eueniant scandala, quàm quòd aliquan- do eueniant, admirandum. Sic ille. nem, Magistratus non ita delicatis esse auribus debet, vt ex quouis imprudenti dicto, ad excitan- das persecutionum tempestates moueantur, & indignationem in corpus Religionis accendere, contra cuius voluntatem membrum vnum, & frequenter non potius, insultauit. Prudenti dis- simulatione melius quandoque res agitur, & de- coro consulitur eorum, quos reprehensionis a- cerbitas vlcerauit. Noui Prælatum, qui quadam die à Religioso pro concione molestè, & immo- destè attrectatus, sub vesperum ad Conuentum venit, & in cellâ Prælati exceptus, vocari ad se Concionatorem postulauit, Venit ille, suâ opi- nione plus accepturus, quam dederat. Sed vrba-<-P>@@ <-P>nè acceptus, aliud valdè diuersum, quàm spera- bat, audiuit. Laudauit Prælatus concionem, cum gratiarum actione, festum enim fuerat anni- uersarii Consecrationis suæ: adiecit tamen; Licèt quod audire potui, sat mihi placuit, non potui tamen omnia; quod doleo; credo tamen alijs à me auditis fuisse simillima. Non mentitus ille sed amphibologiâ officiosâ vsus, sicq́ue prudentiam suam testatio- rem reliquit; eo ad obstruendum os impruden- ter locuti remedio vsus, quo potentius nullum potuisset eius nota sagacitas inuenire. Pro quo, & Saülis prudentia jam pridem succurrit, de quâ sic 1. Reg. 10. v. 27. Filij verò Belial dixerunt: Num Circa quæ P. Gaspar Sancius ita scribit, elegan- tiam, grauitatem, & eruditionem accumulans:
fortem ducem, & prudentissimum Imperatorem fingit, ait Maro Lib. 1. Æneid.
Et alius ex prophanis (Gnæus Plancus) docet eos, quibus commissa est respublica, vt ad effectum suo- rum Consiliorum veniant, oportere, vt multa simulent inuiti, multa dißimulent cum dolore, &c. sufficiunt regulæ, maiora debent in Christiano- rum Iudicum pectoribus fides, & pietas obtine- re. Sic Magnus Theodosius Mediolani ad Eccle- siam ire statuens festiuo Natiuitatis die, & retra- hente eum Ruffino jam jam euntem, ne Ambro- sius acerbius aliquid in eum jactaret, ob necem Thesalonicæ factam, propter quam octo men- sium interdictum sustinuerat; eidem respondit: Pergo, & justas in facie suspicio contumelias. Sic ha- betur in Vitis Patrum; Opusculo de laude & affectu virtutum Cap. 15. vt videant ii, quorum mera est vmbra ad tantæ lucis comparationem aucto- ritas, quali esse animo debeant, cùm illis sui ex- probrantur errores. Quòd si non omnes esse caussentur Ambrosios, quorum id debitum san- ctitati; animaduertant tamen, nec Theodosios se esse, quos vt numina oporteat reuereri. De quo isthæc satis. qualiter delinquere sit obuium Indi- cos Auditores. & Regiâ nobiles Academiæ constitu- tæ, ex quibus Limana, & Mexicana præcipuæ, maiorum omnium facultatum haben- tes Professores. Aliæ pro Philosophia tantùm & Theologia in scholis Societatis Iesu: quas ali- qui eò quòd non ita vniuersales sint, Academias siue Vniuersitates non esse dicendas arbitrantur. Sed certè Consilium Regium Indiarum dubium omne circa hoc videtur exemisse, dum in sen- tentiâ finali, quam pro Argentinensi Academiâ<-P> @@0@ @@1@ ri in ipsâ executoriali prouisione potest. Circa illas Gradum consecuti, si in Corpus Vniuersitatis recipiantur, id omne debent quod alij soluere. Id patet: quia statuta Regia ita disponunt, & lu- cra sunt ex incorporatione istâ non parua habi- turi: ergo debent quod alij, propter eamdem ra- tionem soluere: cùm in statutis Regiis neutiquam inueniantur excepti. Dices: ob personarum dignitatem emolu- mentorum huiusmodi fieri remissionem. Sed contra: quia hoc est iam munera recipere ab iis, qui lites habere possunt: quod leges seue- rissimè prohibent. Remissio enim debiti, dona- tio est. L. Si quis delegauerit. D. de donationibus. de quo Matienzis in lib. 5. Recopil. l. 3. Tit. 3. Glossa 2. num. 3. Propter quam rationem in Syndicatu à Visitatore docto, & exacto ita iudicatum. Præ- tereà remissio ista est inuoluntaria, sicut largi- tiones aliæ, quæ fieri iudicibus solent, vt diximus Tit. præced. num. 27. §. sin autem. C. de bonis, quæ liberis, ex quo habe- tur filium, cui remissus est vsusfructus, non te- neri in diuisione hereditatis eum conferre cum a- liis fratribus; & ita id tenent Doctores, viderique possunt P. Molina, Tom. 1. Disp. 8. §. secundus est & Pater Thomas Sancius: Libr. 6. de Matrimonio Disp. 4. num. 18. & etiam Tom. 1. Consiliorum lib. 1. Cap. 2. dub. 14. qui alios adducunt, & eâ ra- tione ducuntur, quia ea remissio non est propria donatio, sed non vsurpatio de bonis filij, vt po- terat fieri à patre; ergo similiter in nostro casu, in quo videtur esse maior ratio, quia is, qui incor- porari intendit, absolutè nihil ante incorporatio- nem debet, sicut debetur vsusfructus, & ita minus est fundamentum ad rationem propriæ do natio- nis. Propter hoc videri alicui potest id non carere probabilitate; vnde ita à nonnullis, neq; indoctis quidem practicatum. Quod & mihi placeret, si de omnino voluntaria remissione constaret, quod non ita frequentiùs accidit. Vnde & obligatio ad solutionem perstat; in quo tamen id obser- uandum, quod de largitione munerum dixi- mus. Cap. 2. & Tit. Præced. Cap. 4. ea lucra leuare, quæ assistentibus tantùm sunt per Academiæ leges destinata. Id planum: quia non est titulus ad illa, cùm solus ex assistentia oriatur. Id quod euidenter constat in aliis; qui- bus non assistentibus nihil datur: atqui Audito- res priuilegiati non sunt: ergo nihil est illis tri- buendum. Si dicas remissionem ab iis fieri, ad quos lucra pertinebant; de hoc iam dictum; quod neque hîc habet fundamentum: nam lu- crum tale assistentibus non semper accrescit, sed singulis sua est portionis taxa designata, vnde est propria donatio. Gradum maiorem accipiunt, nequeunt remis- sionem emolumentorum petere; immò neque admittere. Colligitur ex dictis. Nec est soli- dum effugium, si dicant remissionem illam non sibi fieri, sed filiis; nam neque filij recipere mu- nera possunt, vt vidimus Titul. præcedenti n. 21.<-P>@@
iusmodi negotiationibus solent solicitudinem præcipuam adhibere, conniuentibus maritis, & ignorationem simulantibus, ac si Deus possit irrideri. care possunt in caussis recusationis suffragato- rum ad cathedras, quæ ad ipsos deuoluuntur, si pro affectu iudicent, vt vnus potiùs, quàm alius cathedram assequatur. Hac certè die, quâ hæc scribo, oppositorum vnus cathedram amisit, quia ob recusationem ducenta & viginti illi suffragia defuerunt. Et id quidem ritè, & rectè factum non nego, cui de caussis non constat, nec sunt animi iudicum manifesti. Rei solum istius mo- mentum expendo. Equidem probatio suffraga- tionis, quando præsertim Doctoris in ea facul- tate est, pro qua certatur, qui viginti quatuor suffragia habet, & multoties qualitatem: si vide- licet Sacerdos sit; grauis pœna est, & in graue etiam detrimentum oppositoris redundans; vnde probationes ad illam sufficientes meridianâ luce clariores esse debent, vt num. 104. dictum ma- net; in huiusmodi autem oppositionum factio- nibus claritas esse tanta nequit; quia nulllus con- tra eum, cui fauet, iurabit ita, vt securum possit reddere iudicantem. Ab aduersæ autem partis fautoribus quomodo possit irrefragabile testi- monium expectari? Nam vbi caput est suspe- ctum, etiam illi, qui caput verosimiliter sequun- tur, vt cum multis tradit Dom. Solorzanus lib. 2.
restat, & cùm de pœnâ, vt diximus, graui agatur, videtur in rei fauorem iudicandum, iuxta regu- lam iuris in sexto 49. quæ sic se habet; In pœnis benignior est interpretatio facienda. Quod ex aliâ communi doctrinâ conuincitur, iuxta quam te- stis non est integer, etiam cùm in caussa, quæ eum principaliter non tangit, deponit, si aliquod com- modum, vel interesse ex eâ sperare possit: de quo Farinacius in Practica. Quæst. 60 per totam, & alij adducti à Dom. Solorzano suprà. num. 98. item ex aliâ, quòd domestici ad testificandum non ad- mittuntur communiter, & rationem reddunt Scriptores, quia erga dominum, vel Patrem Fa- milias notam habent affectionem. Pro quo Au- ctores producit. P. Fragosus Tom. 1. pag. 659. §. Quid dicendum. Eorum autem, qui pro oppo- sitoribus stant, notissima est affectio, vt parati sint pro illis vsque ad ignem, & sanguinem de- certare: non ergo contra aduersarium veniunt, vt integri, & inexceptabiles admittendi; & præ- sertim cùm agatur de pœnâ sine defensionis op- portunitate statim infligendâ. in hoc iudicio procedatur, & suffragio priuen- tur, suam videtur difficultatem habere. Licet enim Regis auctoritate Vniuersitates fundentur, qui & stipendia professoribus suo ex patrimo- nio soluit, ac communia alia lucra: id tamen non videtur satis; quia ex eo non tollitur immunita- tis priuilegium, cui nec possunt Ecclesiastici re- nuntiare, cùm in corpus Vniuersitatis cooptan- tur, per textus, & Doctores, quos adducit Dia- na Part. 1. Tract. 2. Resolut. 3. Nec sola Regia auctoritas est, quæ in hoc negotio intercedit, cùm Vniuersitates auctoritate Pontificiâ præcipuè<-P> @@0@ @@1@ Pontificia est Sedes exorata. Cùm autem iuris- dictio Pontificia potior sit, ad illam potiùs spe- ctat iudicium de caussis ad eamdem spectantibus, & præcipuè cùm de Ecclesiasticis agitur, & ita Ecclesiastici Iudices deputandi. Sedis Apostolicæ rem ita dispositam, vnde Re- ctor laicus alternâ vice cum Ecclesiastico annua- tim eligitur, qui & caussas Academicorum iudi- cat, & à quo ad Regiam Cancellariam prouo- catur; si negotium iustitiæ sit, si verò ad Guber- nationem spectet, ad Proregem est satis prouo- cari. Non est autem insolitum vt Ecclesiastici aliquando apud laicos iudices conueniantur: sic enim feudatarij apud dominum feudi caussam di- cunt, vt ex pluribus textibus, & auctoribus o- stendit Dom. Solorzanus Tom. 2. lib. 2. Cap. 5. num. 13. & Cap. 28. num. 15. & in Politicâ lib. 3. Cap. 6. §. y por el mesmo & Cap. 30. pag. 464. §. y lo mesmo. Et Dom. Felicianus à Vega in suis Relectionibus, variis in locis, sed præsertim in Cap. Verum. 7. num. 1. & seqq. de foro competenti. Pro quo & alios adducit Diana Part. 2. Tract. 1. Resolut. 59. cum quadam limitatione. Et certè non videtur quomodo auctoritate Regiâ possint Gradus in Theologiâ, & sacris Canonibus con- ferri; quod tamen in formula collationis dicitur; scilicet Auctoritate Pontificiâ, & Regiâ, quibus in hac dum accurramus. Licet enim Doctores in iure Ciuili, Medicinâ, & naturali Philosophia creari auctoritate Principis laici possint, vt tradunt Do- ctores in l. Deo auctore C. de veteri iure enucleando: in sacratioribus tamen facultatibus, solius Ponti- ficis est, ad quod, nec partialiter concurrere Prin- ceps laicus potest, quia generale illud est, vt neq; partialiter possit se rebus sacris commiscere, cùm potestas eius merè temporalis sit: vt ex iure sa- cro constat, & auctoribus ita communiter atte- statis. Fatendum ergo est Pontificium circa hoc beneplacitum extare, ob magnum Reipublicæ commodum, quod ex litterarum professione consequitur, & ita oportuisse Christianos prin- cipes pro fouendo illo specialibus priuilegiis ex- citari. Non est ergo negotium hoc ad rationem illam reducendum, quòd delinquant in officio, & sic mulctari possunt, vt cum Zeballos tenet Dom. Villaroel. Part. 1. Quæst. 1. Art. 8. n. 69. bus in Scholis Religiosis concessæ, nequeunt à Senatibus Indicis prohiberi. Id constat: quia su- premæ nequit potestati resisti opportuna iuben- ti. Quod si quidquam obstaret, id tantùm esse posset, Bullas concessionis non fuisse in supre- mo Consilio registratas: atqui contrarium ap- paret in Bullis pro Societate concessis: registra- tæ enim sunt, neque vllum ipsis impedimentum constitutum; nullo ergo pacto potest executio earum impediri. Cùm præsertim executio adeò vtilis comprobetur; tum vt multorum paupe- rum, qui eximium in litteris fecêre profectum, honori, & commodo consulatur; tum etiam vt omnium vitæ, quæ aliunde venturi, & in ciuita- tibus prædictis ob cœli aduersam temperiem graues salutis iacturas frequentiùs patiuntur. Temperiem autem commodam pro Academijs<-P>@@ <-P>conquirendam benè ostendit Beyerlinck in Theatro magno V. Academia. Tit. Quo loco. Qui Tit. Monasteria eodem verbo, luculenter ostendit, olim in Monasteriis Academias extitisse: & cer- tè Bullis Pontificiis impedimentum apponere; quo minùs executioni mandentur, Doctores quamplures clamant contra Ecclesiasticam esse libertatem, & in Bullâ Cœnæ sub reseruatâ Sedi Apostolicæ excommunicatione prohibitum, qui videri possunt apud Dianam Part. 1. Tract. 2. Re- solutione 13. Quod ergo illi dixerint audientes etiam registratis Bullis obstacula ab inferioribus iudicibus opponi, in quo non iam Pontifici tan- tùm, sed & Regis manifestæ voluntati compe- riuntur aduersari? Quidquid ergo contradi- ctionis ab Vniuersitatibus præcipuis occurrat, id miminè curandum, quando caussa boni com- munis in eo vertitur, & ad præstandum obse- quium diuinis, & humanis oraculis perurgen- tur. De Academiis iterùm Titulo 20. num. 82. & seqq. ra esse possint in Regiis Auditoribus. dignum, & opulentiæ Indicarum re- gionum consonum, ne turpe ali- quid contingat indigentiam persuadere. Circa illud ergo ita dispositum, vt non soluatur nisi post adeptam officij possessionem, & laborem, in exercitio eiusdem exhibitũ cōgruis temporibus. Pro itineris autem expensis id dari statutum, quod sex mensibus seruitij respondet, quando ex Hispaniâ faciendum illud; quòd si ex valde re- motâ prouinciâ, suum etiam pro sumptibus dari subsidium solet, Regiâ semper prouidentiâ mi- nistrorum suorum commodo prouidente. Cir- ca quæ
Dico Primò: Auditor moras voluntarias ne- ctens, & veras simulans, vt sic maius subsidium accipiat, grauiter peccat, & ad restitutionem te- netur. Probatur: quia largitio illa est propter caussam, aliter non facienda: ergo deficiente caussâ deficit titulus iustæ acquisitionis. Quod esse indubitatum affirmat P. Molina Disp. 209. uestro, & alijs de donationibus ex caussa loquen- tibus, quando illa existimata est, & non verè sub- sistens: quod in foro conscientiæ & etiam exte- riori procedit. Nequit autem dubitari eam, de quâ loquimur, esse donationem ex caussa non subsistente; quia Rex nullo titulo tenetur ad il- lam, qui subsidium pro sumptibus itineris etiam gratiosè largitur: vnde quod superadditur ob moram falsò propositam multò id habet potiùs, vt meritò dicat citatus Auctor non posse de eo dubitari. nal veniens, & negligenter ministerium suum Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|