Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
|
pinquitatem; aliàs quis non videat librum breui periturum, aut reddendum inutilem. Item, si dominus rei post illam proiectam tacet, & ne- que per se, nec per alium illam quærit. Quod vi- detur ineptum. Quis enim in mare proiicit ali- quid, vt quærat per se, aut per alium? Cur au- tem non taceat, qui nullam habet caussam vt lo- quatur? Nisi dicat rem ab alio proiectam, tacen- te illo, & non quærente. Sed certè in eo euentu<-P> @@0@ @@1@ luntariæ derelictionis, sed impossibilitatis recu- perandi rem, neque audentis violenti proiecto- ris se opponere voluntati. Est insuper derelictio- nis indicium, quando extra tempestatem aliquid proiicitur. Sed quis ita insaniat? Verùm & id potest contingere, si quis ex affectu aliquo, qui cum absolutâ voluntate constet, quidquam pro- ijciat. Et hæc iuxta Auctorem dictum, qui ea ex alijs adducit. Licet autem, cùm res statim est pe- ritura, aut in maris profundum abitura, nihil vi- deatur ad morale negotium, de quo agimus, con- jectura talis deseruire: nihilominus conferre po- test propter casum aliquem rarò contingentem, in quo aut conseruetur quod statim periturum putabatur, aut ex profundo educatur à pisce ali- quo ingentis magnitudinis, qui mortuus eiicitur in littus, & in eius ventre tandem inueniatur. Quamquam Couarrubias citato §. De legibus, nihil ita pro derelicto habendum existimat, vt eius dominus non velit illud vtiliter pro eo expendi: quia si ipse illud inueniret, eximiè gauderet: qui affectus ostendit, dum possibilis est inuentio, dominium perseuerare. Sed vt hoc in rebus per- ditio locum habere possit, negari tamen nequit quin aliqua pro derelictis habeantur: quia & Iu- ra, & Doctores ita tradunt, & ipsa experientia persuadet. Pro bonis autem nauigantium extat Honorij Secundi luculenta sententia scribentis Episcopis suffraneis Metropolis Turonensis: & est Epistola 66. inter alias S. Hildeberti, vbi ita scribit: Piorum Imperatorum emanauit auctoritas, vt etiam earum rerum, quæ in tempestate maris, leuan- dæ nauis caussâ eiiciuntur, non amittatur dominium: non enim eas aliquis eo animo abi$unclearicit, quod habere no- lit, sed quo periculum effugere poßit, & qui res ipsas lucrandi animo abstulerit, furtum committit. Sic ille iuxta L. Rhod. D. de iactu. Lib. 1. §. finali, & alias. sauris onusta naufragium patiatur; quæ tamen quæratur post tempus aliquod, & in eâ aurum & argentum ad priuatos spectans inveniatur, illis reddendum est, deductis expensis. Sic factum in casûs contingentiâ iudicio supremi Indiarum Se- natus, vt testatur Dom. Solorzanus in Politicâ
calis pro parte oppositâ nitebatur, contendens bona illa habenda pro derelictis. Sed certè con- tra hoc est ratio vrgens: nam si nauis eo in loco naufragium passa est vbi inueniri posset, domi- ni priuati diuitiarum amiserunt eas recuperandi spem, quia ius habent vt apud Regem agere pos- sint pro conquisitione: qui sicut tenetur ad ex- portationem, quandoquidem pro illâ stipendia congrua reportat, ita & ad conquisitionem. queat eam conquirere, neque alij, quorum bo- na in eadem portabantur: tunc, si Regiâ aucto- ritate quæratur & inueniatur, maius dubium esse potest. Nihilominus idem videtur dicen- dum: nam dum nauis inueniri potest, & diuitiæ extrahi, non est in earum dominis voluntas de- relinquendi præsumenda: & in dubio semper in eorum fauorem præsumendum est, vt cum Na- uarro, Couarrubia, P. Molina, & aliis docet P. Fragosus pag. 259. §. Nihilominus. Rex item non solum ex charitate, sed etiam ex justitiâ tenetur<-P>@@ <-P>damnis talibus adhibere remedium, vt commu- nis administrator: cùm præsertim in eo suum ne- gotium agat: ex diuitiis enim inuentis magnum ipsi emolumentum obueniet: nam deductis ex- pensis aliquid est prætereà pro conquisitione & extractione non exiguum recepturus: cui & bona priuatorum prosunt, ex quibus commer- cio expositis iura non contemnenda soluuntur. Et quidem cùm damnum ab hostibus imminet, teneri Regem suis sumptibus subditorum bona defendere suo in mari nauigantium, commu- nissima scriptorum sententia est, vt videri potest apud P. Fragosum Tomo 1. pag. 39. num. 128.
quibus potest obuiare. Quia verò extraordina- rium videtur subsidium, non videtur damnan- dum si expensæ requirantur in nostro casu. Ad- de & obligationem succurrendi personis misera- bilibus, de quâ P. Azor. Cap. 7. citato. §. Peccat item Rex. Si item bonorum istorum domini in naui naufragium passâ resedissent, deberet abs- que dubio Rex eisdem succurrere, vt à periculo immunes redderentur. Ergo & bonorum debet curam gerere, quia illius obligatio ad omnia se extendit. Iuxta quæ fit bonorum talium domi- nium apud eosdem conseruari, cùm debeant me- rito de Regis prouidentiâ auxilium opportunum expectare.
Ecclesiasticis. riis in locis, & quæ ad illa pertinent in summam redigit Lib. 6. Politicæ
Nouenos ex decimarum grossa, de quorum iu- stificatione egimus Titulo 2. num. 50. & seqq. Vt autem clarior appareat, ex rescripto comproban- da est Philippi Secundi die 17. Iulij Ann. 1512. Peruuiano Proregi D. Francisco à Toleto trans- misso, in quo sic scribit: Y porque, como sabeis, Quod ergo Rex ita testatur, non potest sine illius auctoritatis iniuriâ in dubium reuocari. Subdit autem Nouenos dictos à Regiis Officialibus exi- gendos, nolens circa eos à iurisdictione Eccle- siasticâ dependere; vnde & circa hoc in Regiis Audientiis Prouisiones expediuntur, vt œcono- mi Ecclesiarum, qui laici esse debent, ad solu- tionem huiusmodi compellantur. Quomodo au- tem caussa ista, quæ spiritualis est, per iudices possit laicos agitari, dictum citato Titulo num. 66. Vbi cùm probabiliter in eo procedatur, non est negotium istud premendum nimis, ne nimis e- mungendo, sanguis eliciatur, vtinam Reges ad omnia, quæ agunt, probabiles haberent opinio- nes, eas scilicet, quas Scriptores pij & docti sine blandiendi studio complectuntur. Officiales er- go Regij, de quibus nobis sermo, circa hoc debẽt esse soliciti ratione muneris, & quidquid eorum<-P> @@0@ @@1@ rire autem dicendum est; quod ab œconomo non exigitur ob respectum aliquem, licèt pius ipsis videatur. Cùm enim Rex fundatam intentio- nem habeat, nō illis circa hoc arbitrium relinqui- tur, sed nudum ministerium demandatur. malem, quæ Prælatis Ecclesiarum respondet, cùm illæ vacant. Et quod ad jus commune atti- net, controuersæ quæstionis est ad quem fructus isti pertineant, de quo multi multa, & præ aliis Dom. Solorzanus Tomo 2. lib. 3. cap. 12. num. 19. & seqq. & in Politicâ pag. 596. & seqq. vbi Aucto- res congerit de eodem disserentes; & mihi qui- dem attentâ Iuris Canonici dispositione ita vide- tur dicendum, vt redditus tales in Ecclesiæ de- beant vtilitatem expendi: sic enim accipiendum, quod dicitur in Cap. Quia sæpè, de electione in 6. Quæ in vtilitatem dictarum Ecclesiarum expendi, vel futuris debent successoribus fideliter reseruari. Et Cap. Præsenti, de officio Ordinarij. Ibidem: Quæ vel in vtilitatem Ecclesiæ, vel futuris debent successoribus fide- liter reseruari. Ex hoc enim habetur posse in vti- litatem Ecclesiarum expendi: ergo si nihil reser- uetur successoribus, nulla illis irrogatur iniuria. Vnde planum habetur nullum successoribus jus ad redditus istos conuenire. Cùm ergo decerni- tur posse illos successoribus reseruari, mens Pon- tificum est, id faciendum, vt ipsi, quod non est à reseruantibus factum, studeant adimplere. Cur enim illis detur id, ad quod non habent jus, & in vtilitatem potuit Ecclesiæ conferri, vt liberè possint distribuere, & in proprias conuertere subuentiones? Vnde nec congruit sententia eo- rum, qui dicunt diuidenda illa bona inter Eccle- siam & Prælatum æquis partibus; juxta Iura si- quidem non loquuntur, licèt rationabili aliàs lo- quantur arbitrio. si quis dicat redditus istos posse successoribus re- seruari, non tantùm pro medietate, sed etiam ex integro, vt pro arbitrio distribuant, dummodo id sit in caussas pias intra diœcesim: quod enim sic expenditur, dici potest aliquo modo in Ecclesiæ vtilitatem expendi, cuius membra viua sunt fide- les. Vel si genus aliud pij operis sit, quod non ad subueniendum indigentibus, sed ad Dei cultum spectet, vbicumque illud, dummodo intra diœce- sim, vt dixi, satis apparet ad vtilitatem Ecclesiæ pertinere. Quod quidem juxta mentem sacri Legislatoris esse, ex ipsius apparet verbis, citato in Cap. Quia sæpè: sic enim ibi: Nos ipsorum ausus reprimere, & indemnitatibus Ecclesiarum præca- uere volentes, &c. Vbi non Prælatorum indem- nitatibus, sed Ecclesiarum tantùm attenditur: cùm tamen præmissum esset bona in Ecclesia- rum vtilitatem expendenda, aut successoribus re- seruanda: ergo quia successores in Ecclesiarum debent vtilitatem expendere. Vnde cùm grauis- simi & sapientissimi viri censuerint non posse Regem nostrum redditus vacantium in Indiis vt proprios vendicare, sed in eorum applicatione debere Iuris Canonici dispositionem amplecti, aliis oppositum opinantibus, de quo inferiùs: eo- rumque fuerit prælata sententia, & juxta eam tertia pars vacanti Ecclesiæ designata; non ita Ecclesia in rigore sumpta est, vt ad fabricam Ca-<-P>@@ <-P>thedralis, aut ad alia eidem congrua, fuerit arcta- ta designatio; vnde in vsus pios plerumque ce- dit, pro quibus rationes solent vrgentiores oc- currere, quàm pro Cathedralium statu promo- uendo. Pro quibus videri potest Dom. Solor- zanus suprà, num. 53. & seqq. Qui in specie posi- tionis nostræ, num. 82. arbitrium Regium prædi- ctum justius futurum asserit cum eâ moderatio- ne, vt primo loco necessitatibus Indorum & In- diarum subueniatur, ex quorum Prouinciis pe- cuniæ istæ redditusue procedunt, argumento
diis ex decimis subuenire, juxta dispositionem Iuris Canonici est, juxta quod debent in Eccle- siæ vtilitatem expendi. Et ita id est etiam gene- raliter asserendum. Si qui autem Textus sunt, videndi apud Dom. Solorzanus Lib. 3. cap. 11. num. 5. & cap. 12. num. 19. juxta quos ad succes- sores videntur redditus isti spectare, exponendi sunt ita vt non aduersentur adductis, sed juxta datam explicationem: quòd scilicet reseruentur in Ecclesiæ vtilitatem expendendi sub prædictâ disiunctione. Nam Textus tales aut priores sunt adductis ex Sexto, & ita per istos ex- ponendi, quibus vt posterioribus potiùs stan- dum. L. Non est nouum 26. cum sequenti. D. de le-
liter intelligendi juxta illos, ne legum correctio, quæ odiosa esse solet, admittatur. Vt est rece- ptissima doctrina juxta L. Præcipimus. C. de appella- tion. Pro quâ, sicut & pro priori, Auctores, præ- sertim Societatis, agentes de Legibus, & Pater Sancius Lib. 2. de Matrimonio Disp. 24. n. 6. niâ aliter se res habet, in quâ Pontifex redditus dictos, sicut & spolia alia, suæ Cameræ applica- tos per Collectores colligit; idque jure suo, quia illorum est dominus. In Indiis autem ad Regem spectant quantùm ad eorum administrationem; qui ex illis tres partes conficiens, vnam successori tribuit pro sumptibus in expeditione Bullarum, Pontificiis ornamentis, & itinere faciendis: aliam Ecclesiis pro necessariis ad diuinum cul- tum: tertiam in opera pia sibi reseruat. Vbi non pauci nec indocti contendunt redditus dictos, cùm decimales sint, ad Regem pertinere: licèt enim decimas sibi ab Apostolicâ Sede concessas, in Ecclesias retulerit; non videtur tamen relatio ista ad vacantium redditus iuxta eorum intentio- nem extendi; quia vt extendi intelligamus nul- lum est vrgens fundamentum; vt allegationes continent, quas adducit Dom. Solorzanus Cap. 12. citato, nnm. 36. & seqq. Quibus tamen non obstantibus Rex noster contrariam est, vt dixi- mus, sententiam amplexus, & distributio dicta per tertias partes obseruanda vlteriùs est, iuxta pium eius & religiosum imperium. ris Canonici dispositionibus plenè stari, iuxta quod distributio dicta nullo modo ad laicos Principes spectat, sed ad Ecclesiæ Prælatos. Pro quo specialiter est Cap. Relatum 2. de Testamentis, & ex generali exemptione constat, iuxta quam Ecclesiastica bona, sicut & personæ, Ecclesiastici fori sunt, & ita in eorum administratione nequit se laica potestas immiscere. Pro quo præsertim est celebre. Cap. Ecclesiæsanctæ Mariæ, de Con-<-P> @@0@ @@1@ clesiæ nomine bona ad Ecclesiam spectantia comprehendi constat ex Cap. Cùm laicis, de rebus Ecclesiæ non alienandis, vbi idem, & eisdem ferè verbis statuitur, illis inquam: Cùm laicis (quamuis
detur quomodo Rex noster, Canonici iuris au- ctoritate reueritâ, & retentâ obseruatione, admi- nistrationem dictam sibi possit arrogare. Pro quo nec speciale allegari potest priuilegium; quia circa hoc Pontifices minimè affecti comperiun- tur; cùm sæpiùs tentauerint Collectores in In- dias mittere, quales in Hispaniâ habent. De quo Dom. Solorzanus Cap. 11. citato, num. 26. Et id sanè ostendit quàm alieni sint à priuilegij huius- modi concessione. Dicendum ergo videtur circa administrationem dictam Reges nostros Alexan- dri Sexti se concessione tueri, dum decimas illis donauit: & licèt eas Ecclesiis redonauerint, quo- ad illas tamen, de quibus agimus, in ipsarum va- catione aliquale jus retinendum censuisse: non vt quidquam sibi acquirant; sed vt securè, conue- nienter, & opportunè distribuant. Iuris ergo Pontificij dispositio quoad substantiam seruatur, quod, vt vidimus num. 111. præsertim intendit
egregiè præstatur: non verò quoad modum. Li- cèt autem Pontifices Alexandri successores no- uum circa hoc priuilegium non inueniantur con- cessisse; immò & plures, vt vidimus, contrarium attentarint: quia tamen Alexandri priuilegiũ non abrogarunt, eo Reges nostri quoad hoc possunt verosimili opinatione gaudere. In quo quidem o- stendere volunt nullo ad talẽ agendi modum pro- priæ vtilitatis respectu moueri; sed eo ipso, quem Pontifices Iuris Canonici auctores in suis decisio- nibus præseferunt; quòd scilicet vacantis Eccle- siæ redditus contra multorum ausus, ex auaritiæ stimulatione conceptos, in bonum Ecclesiæ ser- uentur, & vtiliter expendantur. Et hæc quoad prædictam administrationem. quas in particulari commemorat D. Gaspar de Escalona in Gazophylacio Lib. 2. Parte 2. cap. 33. §. 2. num. 9. quibus cauetur ne Religiosi noua acquirant prædia: non quidem circa hoc au- ctoritatiue quidquam disponendo; sed jubendo vt supremi Magistratus industriè hoc & solerter impedire curent non vi, sed industriâ: eò quòd nouorum prædiorum acquisitione decimæ, & consequenter Regij Noueni valde imminuti vi- deantur. In quo quidem Rex noster grauem est passus deceptionem. Decimæ namque, & con- sequenter Noueni, in aliquibus Ecclesiis & in Limanâ omnium maximâ, his annis nimium quantùm excreuerunt. Quòd si alicubi imminu- tio est aliqua deprehensa, non ex Religionum augmentis, sed ex aliis caussis est accidisse com- pertum. Ecce coram Deo, quia non mentior. Quod cùm & Regiis Ministris constare possit, pecca- bunt equidem grauiter, si id quod Religiosis beneficio Iuris communis, Pontificiâ benefi-<-P>@@
postolicas in Regio Indiarum Consilio Regi- stratas amplectentium auctoritate competit, stu- deant modis quibuslibet offuscare. Quos obsequen- di manet neceßitas, non auctoritas imperandi. Ex Cap. Ecclesiæ. & Cap. Cùm laicis, iam citatis: & sanè expediret ampliùs, vt Reges nostri ex reddi- tibus Ecclesiarum vacantium, quos, vt vidimus, in Ecclesiæ vtilitatem expendunt, portionem ali- quam Religiosis cœtibus graues patientibus ne- cessitates, consignarent. Hoc enim opus pium, & maximè pium est: vnde in Iure expressum, vt bona ad Ecclesiam spectantia Religiosis valeant applicari. Sic enim habetur in Cap. Relatum 2. iam citato, ibi: Licèt autem mobilia per Ecclesiam ac-
tem fieri videtur inuidiâ, vt in huiusmodi largitio- nibus Religiosæ domus in Indiis consistentes prætereantur, vt sic indigentiâ crescente, Religio- sa disciplina marcescat, sintque Religiosi ad pro- pagandam fidem, & exempli ædificatione rem Christianam promouendam, minùs quàm esse oporteat efficaces. Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|