Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
|
lici sibi thesauros reseruare. doctrinâ desumpta. Nam iuxta ipsum, inueniens thesaurum in fundo alieno tenetur ex iustitiâ commutatiuâ dimidiam partem reddere domino, vnde & Regi quando in eius fundo inuentio ac- cidit: sic decisum l. 47. Tit. 28. Part. 13. Tunc sic. Quòd partes iste thesauri ad hos vel illos per- tineant, vt obligatio conscientiæ resultet, ex dis- positione legis pendet, iuxta quam vni aufertur, & alteri confertur: & tamen in prædictâ lege non est declaratum in conscientia obligare: er- go similiter cùm lex partem fisco applicat, obli- gatio in conscientiâ resultat, licet id non habea- tur expressum. Patet illatio: quia ratio est ea- dem. Et prætereà. Quia Rex non debet esse pe- ioris conditionis: neque vllum iudicium in lege ipsâ est, vnde id colligi possit. Si dicas esse per modum tributi. Instari manifestè potest: nam & dari tributum aliquod potest, cuius solutio in conscientiâ obliget. Videantur dicta Titulo 1. num. 170. & tale hoc esse ratio adducta demon- strat, si tributum est: quandoquidem Rex ex eo quòd tributum esse voluerit, noluit deteriorem suam reddere conditionem, quàm si partem illam alteri applicandam decreuisset. denda præfatum rescriptum extet, non videtur constans circa hoc praxis, sicut nec sententia. Vnde Dom. Solorzanus Tomo 2. Lib. 5. num. 37. ait quintam partem reddendam tantùm: & quia metalla inuenta conflanda sunt, inde quinta alia pars deducenda est: quod tamen expressum lege aliquâ non habetur, licet ex Regiis schedulis col- ligi videatur, vt iam olim Matienzus obseruauit in manu scripto Tractatu. In Politicâ autem pag. 957. §. Y en esta, affirmat in detectionibus, registris, & manifestationibus, quæ ordinariè fiunt, dictam ordinationem, quâ medietas præ- scribitur, obseruari; quamuis frequentiùs sola quinta pars soleat, sicut in metallorum manife- statione, persolui. Iuxta hæc ergo lex non vi- detur vltra quintum obligare in conscientiâ; li- cet arbitrio Officialium alia quandoque disposi- tio minùs inuentoribus fauorabilis obseruetur. Ad quod quidem circumstantiæ conducere pos- sunt: & vt grauiter in hoc non peccent, vtilita- tem Regij patrimonij non debent negligere, cùm ad fidele ministerium ex officio, & Regiâ confi- dentia teneantur, vt dictum sæpiùs. tuitur vt dicta medietas Regi soluatur ex omni- bus pretiosis, auro scilicet, argento, vnionibus, & lapidibus pretiosis, in sepulcris Indorum, ac locis aliis superstitiosè ab eisdem dispositis. Ex quo videtur colligi licitum esse sepulchra scrutari, & corpora mortuorum extrahere, quod tamen aliàs illicitum comprobatur per l. 3. de sepulc. vio-
Limense secundum sub pœna excommunica- tionis prohibens sepulcra Indorum demoliri. Pro quo & pugnat Episcopus Chiapensis, addu- ctus à Dom. Solorzano suprà num. 40. vbi con-<-P> @@0@ @@1@ rit, Indorum sepultorum hæredibus, vel commu- nitatibus applicandum. Ipse tamen Dom. Solor- zanus resoluit contrarium num. 41. & seqq. & in Politicâ Pag. 957. vbi ex Antonio de Herrera in
statur circa hoc magnas fuisse sessiones & consul- tationes: & iis præmissis legem pronuntiatam. & certè secluso scandalo, aut alio extrinseco in- conuenienti, non apparet cur hoc fieri nequeat. Regula enim est omni æquitati conformis, vt quod tibi prodest & alteri non nocet, nequeat impediri. In casu autem dicto diuitiæ in sepul- chris Indorum asseruatæ, quorum domini peni- tus ignorantur, nihil mortuis prosunt, & ex ea- rum ablatione nullum patiuntur detrimentum: ac prætereà viuis valdè prodesse possunt, vt con- stat: ergo non potest earum extractio penitus prohiberi. tuorum extrahi, & iniuriosè tractari. Cùm enim quis teneatur sub mortali mortuum sepelire, quando deest, qui id facere velit aut possit, vt tradit cum aliis Bassæus V. Sepultura num. 1. licèt non benè citet Patrem Sà, eodem verbo vbi de eo nihil. Cùm inquam ad id teneatur, quia est cha- ritatis, & misericordiæ opus vltimo loco inter corporalia numeratum, vrgens in extremâ neces- sitate: consequenter dicendum est similem sub- esse non exhumandi obligationem, & decenter tractandi illa. Et ex hac consideratione Decre- talis citata processit, in quâ Clemens Tertius ita loquitur: Ad hoc malorum hominum prauitati & auaritiæ obuiantes, decernimus vt nemo cæmeterium Iudæorum mutilare aut inuadere audeat, siue obtentu pecuniæ corpora humata effodere. Sic ille, qui statim pœnam ferendam apponit aut infamiæ & priua- tionis officij, aut excommunicationis. inhumanum videatur mortuorum corpora iniu- riosè tractare; sunt tamen causæ plures, propter quas exhumari possint, vt communiter fatentur Auctores. Vide citatum alios afferentem: ergo & ratione magnæ vtilitatis, qualis in detectione thesauri deprehenditur. Vnde nequit occurri in eo auaritiæ prauitatem admisceri à Pontifice con- demnatam. Non enim auaritia est malorum ho- minum propria, ob vtilitatem aliquam non vul- garem mortua corpora loco mouere, statim se- pulturæ reddenda, & terrâ superiectâ operienda: quod Concilium Limense tantùm videtur præ- cepisse, vt ex verborum tenore colligitur. Sic enim illud: Y asi desen terrados los dexare, à que perros y aues los coman. Quæ explicatio potest etiam Decretali allatæ accommodari. Et illa quidem de Iudæis tantùm agit, non de Paganis: nec de Iudæis omnibus, sed de iis, qui cæmete- rium habent, & à Christianis in suis viuere Sy- nagogis permittuntur: & verò cùm Iudæi non so- leant cum diuitiis sepeliri; si quis sepulchra eo- rum effodiat, supellectilis alicuius videtur cupidi- tate moueri, vt ex eâ pecuniolam aliquam aucu- petur. Quod quidem iniquum videtur & inhu- manum; vnde & illud directè potuit Pontifex prohibere. @@ Duo alia. Vbi specialiter de inuentis in locis sacris. Religiosis statuit verbis illis, Y lugares Religiosos. Hoc autem videtur difficile: nam cùm loca Religiosa sint à jurisdictione Principum sæ- culariũ exempta, nihil possunt illi, quod ipsis dire- ctè incōmodet, suis legibus stabilire: quæ est om- nium Catholicorum scriptorum doctrina Iure Canonico comprobata, & à Ciuili suis etiam legi- bus communita. Ordinatio autem prædicta valdè contraria est locis sacris & Religiosis, vt constat; cùm priuet illa adeò ingenti emolumento. Ideò thesaurum in loco sacro repertum pro medietate, quæ aliàs erat applicanda Fisco, ad Ecclesiam pertinere, ad Prælatos inquam, & communita- tem cum Capitulo, si Capitulum habeat, vel alio modo loci Religiosi cum dominio administratio- nem: pro aliâ autem medietate ad inuentorem: tenent Doctores quamplures, quos adducit Amaza à Dianâ citatus Tractat. 5. Resolut. 11. qui prætereà pro eodem allegat P. Filliucium, Ioan- nem Viggers, Villalobos, & Megalam, quos & sequitur. Et idem amplectuntur Cardinalis Lugo Disputat. 6. num. 116. & 117. qui & adducit P. Lessium, P. Vasquez, & P. Turrianum, Bassæus V. Dominium 2. num. 11. Bonacina Disput. 1. de Restitutione Quæst. 3. Puncto 6. num. 5. P. Molina Disput. 56. §. Dubium, citans Couarruuiam, An- tonium Gomez, Angelum, & Siluestrum, P. Fra- gosus Tomo 1. pag. 266. §. Secunda propositio. P. Dicastillus Lib. 2. de Iustitia & Iure Tract. 2. Disput. 9. num. 414. P. Gaspar Hurtadus Disput. 1. de Iure,
uarruuia, & P. Vasquez, id supponit quod alij ex citatis vt in plurimùm negant: ait enim locum sacrum, in quo inueniri thesaurus potest, nullius esse domini, vt regulariter accidit: cùm tamen alij dicant vix inueniri locum sacrum, qui non sit sub speciali alicuius dominio: ex quo colligunt regulariter loquendo dimidium ad Ecclesiam pertinere: si enim locus sacer sub nullius domi- nio sit, totus thesaurus est inuentoris, juxta §. Thesauros Instit. de rerum diuisione. Et Couarruuias quidem loca sacra nullius esse quoad dominium affirmat in Regula Peccatum, Parte 3. §. 2. num. 3. & probat ex §. Nullius, Instit. de rerum diuisione, vbi sic statuit Imperator: Nullius autem sunt res
etiam §. Sed apud nos, thesaurum in loco Reli- gioso ac sacro inuentum, pro eâ parte ad Eccle- siam, eiusque Prælatum pertinere, pro quâ ad priuatum, qui dominus illius loci fuisset, omnino ex legibus deferendus esset: juxta leges inquam juris communis: nam juxta leges Partitarum aliter videtur sentire §. seqq. statuens thesaurum vbilibet repertum ad Regem pertinere, quintâ tantùm parte inuentori traditâ. & non Ecclesiæ dimidiam partem tribuendam contendunt Iurisperiti quidam apud Dianam su-
in Ciuili jure fundamentum: sic enim statuitur<-P> @@0@ @@1@ penultimo, D. de jure Fisci. Nisi fortè qui inuenit, sit Ecclesiasticus: tunc enim dimidiam partem habebit Ecclesia, quæ scilicet inuentori respon- det: juxta Cap. Excommunicamus. §. Damnati, de hæreticis. Vbi licèt non decidatur, argumentum tamen ad id asserendum exhibetur; vbi & potest singularis quæstio moueri: quid si Clericus in- ueniens ad illam non pertineat Ecclesiam: tunc enim illi non videtur acquirere: & prætereà eò quòd Clericus sit, non debet inuentoris ju- re priuari. Quod quidem ita videtur asseren- dum.
vbi ait thesaurum inuentum in loco sacro esse in- uentoris. Et probat: quia nullo jure potest ad Ec- clesiam vel secundum se totum, vel secundùm partem pertinere. Iure enim naturæ inuentoris est; quia est illius moralis productor, cùm faciet in hominum vsus venire, qui dum lateret, per- inde erat, acsi non esset. Iure Institutæ nulla pars Ecclesiæ assignatur, & Cæsarium non mu- tat bonorum Ecclesiasticorum naturam, vt scili- cet (sic enim videtur explicandum) Ecclesia- stica reddat, quæ ex se talia non sunt. Ius autem Hispaniæ, si receptum est, quadrantem inuentori, tres Regi adscribit: Canonicum nihil de thesauris disponit: præter jura autem prædicta nullum a- liud excogitari potest, ex quo possit Ecclesia medietatem thesauri vendicare: erit ergo totus inuentoris. Sic ille Philosophatur, antequàm id tradiderat Pharaonius Tractat. 2. Seßione 8. Appen-
perplexa, cùm aliàs in jure ipso ciuili antinomia inueniatur; quam licet Doctores aliqui amoliri conentur, vix tamen quidquam dicunt, quod satisfaciat rem non leuiter contemplanti. Cùm ergo non sit perspicuum pro Indiis aliquid circa hoc à Regibus Catholicis innouatum, valdè pro- babile videtur thesauros quoad dimidium ad Ec- clesias pertinere, & ita retineri illud in foro con- scientiæ posse. Vt autem jus Regis possit etiam probabiliter fundari, ad donationem est Pontifi- ciam, sicut in mineralibus etiam diximus, recur- rendum. Cùm enim terræ omnes & dominia tradita sint, potuerunt Reges in omnibus illis thesauros sibi appropriare; & ita cùm posteà in quocumque fuerint solo reperti, sine alicuius in- iuriâ ad se trahere, siue profanus locus fuerit siue sacer; quia cum eo onere ad quemcumque transi- vit; sicut transeunt prædia censualia, hypothecæ subiecta & modis aliis onerata. Hanc autem fuisse eorum voluntatem leges ipsæ manifestant, quas ita debemus accipere, vt Catholicos Reges deceant, & ita meliori modo, ac juxta meliorem sensum conditas & promulgatas. Pro quo est optima admonitio apud P. Molinam Disp. 176. §. Tertio, causæ. hibente, de quo D. Gaspar de Escalona in Gazo-
gistro in proprio fundo thesaurum quærere: sed legem huiusmodi non obligare in conscientiâ ex ratione ipsius ostenditur; quia scilicet sine regi- stro nequeunt quæ ad Regem spectant sufficien- ter prouideri. Est ergo lex in præsumptione fun-<-P>@@ <-P>data: vnde si Regi sua jura reddantur, nihil con- tra illius mentem perpetratur. Si autem non red- dantur, ex eo erit fortè peccatum juxta dicta, non ex legis violatione. Vlteriores resolutiones de Visitatoribus Ecclesiasticis, & inuentis in- dustriâ diaboli. lam habent partem in thesauris, quæ in delubris Indorum reperiuntur: quibus tamen congruum aliquod præmium poterit, si Rex an- nuerit, exhiberi. Sed certè si Visitatores tales suâ industriâ thesauros inuenerint, non videntur fraudandi præmio inuentoribus assignato. Quòd si pœna est, eò quòd auctoritate ad bonum spiri- tuale sibi concessâ abutantur, imponenda, non potest à laicâ illis potestate decerni, ob priuile- gium exemptionis: videtur ergo lex in eo casu lo- qui, quo Visitatores delubra Indorum scrutantes, vt idola extrahant, diuitias aliquas deprehende- rint; tunc enim præmium non merentur inuen- toribus designatum: & ita indicat rescriptum Re- gium, de quo Dom. Solorzanus in Politicâ Pag. 958. in quo sic dicitur; Sin embargo que las Iglesias
uentio thesauri sine industriâ detectoris: & vbi Visitatores Ecclesiastici tales sunt, nequeunt in illis partem habere vllam, sicut non haberent laici, qui modo simili reperirent. Si ergo Visita- tor sit detector ex industriâ speciali, præmium detectoris habebit: si aliud agens, non ita. Vbi pœnalis dispositio non est, sed in id tendens, vt Visitator non habeat laboris præmium, quod reipsa non meretur. In eo ergo casu thesaurus ex integro Regi cedet, sic lege disponente. Licèt enim leges Cæsareæ circa inuenientes fortuitò valdè fauorabiles inueniantur, in Hispaniâ illæ locum non habent, & multò minùs in Indiis, quæ magis peculiaribus legibus gubernantur. tur de omni auro, argento &c. Vnde quæstio oritur quæ pro Indiis videtur specialiter agitan- da, in quibus Indi cum diabolo solent frequens habere colloquium; vnde & contingere potest diuitias aliquas occultas eisdem detegere, & eos forsitan Europæis. An scilicet tunc in iis, qui modum inuentionis norunt, & fortè in eo, quod tamen rarum erit, partem aliquam habuerunt, possint quod inuentum est, tutâ conscientiâ re- tinere. In quo quidem est sententiarum varietas. Plures enim affirmant, ex quibus sunt Nauarrus in Manuali Cap. 17. n. 176. Gutierrez de Tutelis 3. p. cap. 26. & Lib. 4. p. 1. q. 36. Megala p. 2. lib. 2. c. 4. q. 2. n. 14. Villalobos Tomo 2. Tract. 10. diffic. 20. n. 7. Malderus de Iustitia Tract. 1. cap. 7. dub. 1. Ioannes Viggers de Iustitia, tract. 1. cap. 4. dub. 8. Trullench in Decalogum Tom. 2. lib. 7. c. 2. dub. 8. n. 10. Diana Tractat. 5. citato, Resolut. 23. Bonacina Disput. 1. de Restitutione, Quæst. 1. Puncto 6. num. 8. Cardina- lis Lugo Disput. 6. num. 131. P. Lessius Lib. 2. Cap. 5. num. 65. P. Filliucius Tomo 2. Tractat. 31.<-P> @@0@ @@1@ 5. §. 4. num. 28. P. Rebellus Parte 1. Lib. 1. quæst. 15. num. 14. P. Gaspar Hurtadus Disput. 1. de Iure,
ratio est; quia leges circa hoc disponentes sunt pœnales, vt videtur in L. vnica. C. de thesauris, lib. 10. & L. Nemo C. de Maleficis & Mathemat. Legem autem pœnalem ante judicis sententiam non obligare, satis recepta sententia est. Pro quâ, præ- ter citatos alibi videri potest Gutierrez Lib. 2. Ca-
Aluarus Valascus de jure Emphit. Parte 1. Quæst. 5. n. 4. Amaya in Codicem lib. 10. Tit. 15. n. 18. apud quẽ Farinacius & Valenzuola. P. Molina Disp. 56.
2. Disp. 43. Dub. 2. n. 3. & alij: quorum ratio ex opposito fundamento procedit: quòd scilicet leges dictæ pœnales non sint, sed disponentes sub conditione, vt si videlicet aliquis modo dicto thesaurum inueniat, eius sit vel totus, vel quoad partem: si autem maleficio, dominium non ac- quirat. Sed certè cùm in odium peccatisit, non videtur negari posse pœnales esse, & explicatio- nes, quę adhibentur, parùm solidæ comperiuntur. Et quidem ex præfato explicandi modo fieret nullam legem prohibentem aliquid sub amissio- nis onere pœnalem esse; quia dici potest solùm esse conditionaliter disponentem, & ita cum eâ non posse dominij acquisitionem consistere. quoad hoc innegabile: an autem omnino fir- mum, statim dicemus; si priùs dicas, alias sen- tentias adiiciamus; Primam eorum, qui dicunt eum, in cuius fundo thesaurus inuenitur, si inno- cens sit, non esse suâ parte fraudandum. Sic Diana suprà in sine. Bonacina, P. Hurtadus P. Les- Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|