Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
|
cui videtur à Principibus potiùs consulendum quàm sibi, & cui, si delictum interfuit, videtur delinquens iniuriam intulisse. Vnde in casu no- stro sic tenent citati, Cardinalis Lugo P. Vas- quez, P. Rebellus, P. Molina, P. Azor, P. Lessius num. 51. P. Dicastillus, P. Fragosus, Caramuel, & prætereà Dom. Solorzanus in Politicâ Pag. 934. apud quem Otalora, Gutierrez, Marquez, Salon, Alfarus, P. Gaspar Hurtadus Disput. 1. de Iure, Difficult. 34. Cardinalis Toletus Lib. 5. Cap. 18. num. 4. vbi & Victorellus, Couarruuias Re- gula Peccatum §. 2. num. 4. P. Turrianus de Iusti- tia, Disput. 43. Dub. 4. Bonacina Disput. 1 de Re- stitutione, Quæst. 3. Puncto 6. num. 10. Ramirez, Sixtinus, & Castillius, quos adducit & sequitur Diana Parte 9. Tractat. 5. Resolut. 17. in fine. Em- manuel Rodericus Tomo 2. Summæ Cap. 160. n. 5. & alij. Regiæ voluntatis: sic enim scribit Philippus Secundus Proregi Peruuico Comiti del Villar Ann. 1584. Y pudiera yo cobrar enteramente el Quinto de todo ello (ex elaborato inquam per ar- tificium auro & argento) è las personas que le deben, estan obligadas en conciencia à me lo pagar. Hæc ille. Nec juxta priuatam quidem scientiam locutus, qui de obligationibus in conscientiâ non poterat adeò exactam cognitionem habere, in re præser- tim adeò controuersâ. Id ergo post consultos Theologos, & Regios Indiarum Consiliarios, confidenter pronuntiauit: & huic determina- tioni consonat lex Lusitana, de quâ P. Rebellus suprà num. 5. juxta illam enim quinta pars Regi reseruatur, etiam ante latam sententiam. Cum- q́ue Regna ista eiusdem Coronæ sint, & circa idem statuant Reges, eodem modo videntur decernere, & ita obligationem in conscientiâ stabilire. Posse autem Principes obligare dicto modo, communis scriptorum, Theologorum pa- riter ac Iurisperitorum sententia firmat, de quâ dictum Titulo 2. n. 3. tum. Nam ex auro & argento debentur deci- mæ, sicut ex fructibus terræ, vt ostendit Dom. Solorzanus Tomo 2. Lib. 3. Cap. 21. num. 10. & in Politicâ. pag. 678. §. Asi mesmo. & tradit P. Suarez Tomo 1. de Religione Lib. 1. de diuino cultu,
di Tract. 1. de Religione Lib. 2. Disput. 11. num. 7. ex omnium mente: cùm tamen in Iure Cano- nico non sit specialis pro illis decisio. Potest ta- men, tum à simili ex aliis rebus; tum ex generali dispositione deduci, præsertim ex Cap. Non est, de decimis, vbi illa habentur verba: De omnibus bo-<-P> @@0@ @@1@ post enumerata aliqua in speciali. Et Cap. ex transmissa, vbi sic dicitur: quia fidelis homo de om- nibus, quæ licitè potest acquirere, decimas erogare te- netur. Luculentiùs autem in Cap. Tua nobis, vbi ratio redditur, cur omnium terræ prouentuum decimæ reddi debeant Ecclesiæ Ministris, non deductis expensis: Cum enim Deus, cuius est terra, & plenitudo eius, Orbis terrarum, & vniuersi, qui habit ant in eo, deterioris conditionis esse non debeat, quàm dominus temporalis, cuius statutum de terris, quas exhibet aliis incolendas, non quidem deductis sum- ptibus, aut semine separato, necessariò cum integri- tate persoluitur: nimis profectò videtur iniquum, si decimæ, quas Deus in signum vniuersalis dominij sibi reddi præcepit, suas esse decimas, & primitias asseue- rans. &c. Iuxta hæc sic habetur inferiùs. Et cùm de cunctis omnino prouentibus decimæ sint reddendæ &c. Ex quibus præmissa positio manifestè deduci- tur: quia Deus auri & argenti est peculiaris Do- minus, qui ea ad cultum suum miro modo intra viscera terræ genita videtur destinasse, estque il- lorum maximus omnium prouentus, vnde ab hominibus singulariter appetitus: & ita decimæ ex illo possunt singulari ratione requiri. mineant, non est credendum Ecclesiam eos pe- nitus neglexisse. Illos itaque Regibus Catholi- cis simul cum aliis amplissimâ illâ concessione donauit, de quâ dictum Titulo 2. Cap. 6. Quod quidem ab aliis Pontificibus confirmatum in e- rectione Cathedralium Ecclesiarum, in quibus sic habetur, vt refertur à Dom. Solorzano Cap. 21. citato num. 5. At ex omnibus ibi pro tempore pro-
Sic Pontifices. Cùmque Reges Catholici deci- mas in Ecclesias refuderint, temperatissimè vten- tes Pontificiâ largitione: id quod ad prædicta attinet sibi reseruarunt, vt videri potest apud An- tonium de Herrera in Historiâ generali Indiarum Decade. 1. Lib. 6. Cap. 19. & Lib. 8. Cap. 10. Ex quibus sequitur tales decimas in conscientiâ de- beri, sicut debentur aliæ, & omnes Doctores admittunt; estque prorsus innegabile, quia Ius Canonicum statuit eas ita solui, vt si non soluan- tur, possint Prælati vsurpatores ad solutionem censuris Ecclesiasticis compellere. Vide citatum Cap. Non est. & Cap. Ex parte. & Cap. Peruenit. Circa quod ait Glossa cum aliis, Ecclesiam ante possessionem decimarum dominium earum ha- bere. De quâ quæstione Doctores agunt, qui de materia decimarum tractant. Et videri potest P. Palaus Tomo 2. Disput. Vnica de Decimis Puncto. 2. apud quem alij. tem esse debitam, sed ad summum decimam. Fa- teor ita esse: sed tamen id satis, vt non debea- mus legem de quinta parte soluendâ esse purè pœnalem affirmare, & ita tantùm post senten- tiam illius obligationem vrgere. Deinde, vt ap- pareat præfatæ legis iustificatio, aduertendum est<-P>@@
tallicâ inuenta decimam fifco deberi. Sic enim statuitur in L. Cuncti. C. de metallar. & L. Inter
do alicuius priuati. Vnde inferunt aliqui deberi duas decimas fisco, quando est inuenta in loco publico: nam cùm in priuato, præter decimam debitam fisco, debetur alia domino fundi. Pro quo Auctores adducti à P. Fragoso Tomo 1. pag. 265. §. Alij addunt. Reges ergo nostri iuxta præ- dictam doctrinam, præter decimam sibi à Sede Apostolicâ concessam duas alias exigere pote- rant, iuris communis dispositionem amplexi. Cùm ergo non duas, sed vnam exigunt ex iure communi debitis, & eam, quæ sibi ex priuile- gio competit, non sunt exactores rigidi, sed be- nigni reputandi. hoc præcipuè deputatos graui obligatione con- scientiæ teneri ad munus suum fideliter exequen- dum, nec dissimulare posse grauia præiudicia, quæ Regio patrimonio defraudatione iuris huius frequenter inferuntur. Cùm enim Reges nostri a- deò fundatam suam habeant intentionem, & pro fideli executione stipendia tribuant; clarè inde constat iniustitiam in dissimulatione dictâ non leuis momenti committi: quandoquidem præci- pua Regij patrimonij portio in Indiis ex hac præ- statione consurgit, &, Deo quidem iuuante, crescit illa indies, nouarum Minarum detectio- ne. Et anno præcedenti 1658. & præsenti 1659. amplior extitit, quàm fuerit vnquam. In quo quidem diuinæ prouidentiæ respectus specialis deprehenditur, vt quando Hispanicæ Coronæ hostes hinc inde, vt numquàm aliàs, factâ impressione concurrunt, maiora Rex no- ster habeat diuitiarum subsidia, vt validissimos instruere, & opponere possit exercitus victoriis felicissimis potituros. Peccator videbit, & irascetur, dentibus suis fremet, & tabescet: desiderium peccato- rum peribit. Psalm. 111. v. vlt. & quare ita? Pro- pter id certè, quod præcesserat: Gloria & diui- tiæ in domo eius: & iustitia eius manet in sæculum sæculi. vers. 3. Quod Regi Catholico Philippo Quarto felix faustumque sit, Ecclesiæ familiâ pacatissimâ gratulante.
citur natiuum, vulgo de nacimiento, de quo est lex vt cum alio non contundatur, aut confundatur, quia ex eo non solùm quinta pars, sed prætereà nouena est alia persoluenda: an scilicet hæc lex obliget in conscientia, stante du- dum stabilitâ sententiâ de quinta aut decima, vbi illâ Rex vtitur indulgentiâ. Et videtur quidem sic dicendum ob rationes dictas, quia lex talis non est pœnalis, & quia auri extractio, & ela- boratio minores habet expensas, cùm non amet eas, quas argentum, profunditates, & duritiam socialem. Aurum item natiuum, præter ratio-<-P> @@0@ @@1@ conueniens videtur, vt plus aliquid ex eo Regio patrimonio deferatur. Verùm licet hæc satis vi- deantur vrgere, non videtur tamen cum tanto vigore agendum, vbi tantus imperatur excessus. Vt ergo ita fiat Regij Officiales aduigilent, & quæ occultari passim curantur, explorent, ex quibus maius Regio patrimonio lucrum obueniet. Nam velle adeò rigidè onerare conscientias, æternæ damnationis est laqueum quamplurimis iniecis- se. Pro quinto anceps circa conscientias quæ- stio, vt nuper vidimus: & pro noueno obliga- tionem certam adiiciemus? puluere contractari, vt constat ex rescripto Re- gio Anni 1532. ad conscientiam spectet. Et vide- tur verosimile non spectare, licet pœna sit gra- uis, amissionis scilicet; & finis quidem talis le- gis videtur esse, vt quinta pars Regi reddatur, quæ dari nequit dum aurum in puluere conseruatur. Non est ergo noua obligatio præter illam, cum quâ transit, ad quemcumque transit. Vnde i- dem dicendum de eo, quod in eâdem lege dis- ponitur, ne scilicet auri glebis, vulgo Tesos, ante funditionem & quintationem ad commercium quis vtatur, sub pœna eâdem. Et quidem talis lex videtur pœnalis peculiari quadam ratione, quia non solùm pœna amissionis indicitur, sed pars denuntiatori assignatur: quod specialiter fieri so- let, quando lex non solùm positiuè disponens, sed pœnalis principaliter est. dùm quilates, vt dicitur, obliget in foro animæ: illi enim lege præscribuntur, in quo tamen esse variatio solet. Cùm enim auri pondus iuxta qui- lates valorem habere debeat, & quilates singuli valorem viginti quatuor marapetinorum cum tribus partibus vnius marapetini assignatum ha- berent per priores leges: per recentiores viginti sex marapetini, & quinta vnius pars, auro vigin- ti duorum quilatum vt valor legitimus assigna- tur: vt singula auri pondera (vulgo Pesos) quin- gentos octoginta, & nouem marapetinos ha- beant. Quæ quidem dispositionum diuersitas o- stendit in hoc non ita, vt in monetâ, ratiocinan- dum: vt scilicet valori per legem statuto debeat stari: non enim ita facilè valor mutaretur, non extante nouâ caussâ: & ita circa valorem aureæ monetæ, sicut & argenteæ, mutatio nulla facta est. Valor ergo prædictus aurum in ratione mer- cis constituit. Et dubitari potest an in conscien- tiâ obliget, iuxta communem doctrinam de va- lore aut pretio per leges aut Principem designa- to quod in indiuisibili consistit, ad distinctio- nem pretij vulgaris, quod latitudinem habet su- premi, medij, & infimi. Et videtur quidem non ita debere accipi, quia in eo res accidit mira: in Indiis enim, vbi illius natale solum, plus frequen- ter valet quàm in Hispaniâ: extra Hispaniam au- tem maius pretium habet, quia in illâ designatus valor obseruatur, qui absque dubio non videtur exactus: quandoquidem boni rerum istarum æstimatores maiori pretio sibi comparant; non quidem pro moneta efficiendâ, sed ad fabrefa- cta pretiosiora, propter quam caussam etiam in Indiis pluris ab aurificibus emitur, & bractea- riis. Quamquàm & in Hispaniâ quod nobilius<-P>@@
iam vendi soleat, quàm per legem sit statutum, secretò proptereà: habet enim Carabaiæ aurum viginti tres quilates, seu Caracta, cum dimidio. Leges ergo istæ pœnales sunt, & vt tales viden- tur receptæ: & ita vnus quisque vt potest vendit, circa quod neque docti Religiosi scrupulum vn- quam iniiciunt, neque ipsi habent sic vendentes aut ementes, quando necessitas pro rebus sa- cris, aut vtilitas non indecora eorum statui suc- currit. sayatore, quos vocant, pro eo scilicet, qui ad- miniculo ignis aurum purificat, & in laminas reddit: & pro eo, qui pretium explorat, & sig- naculum Regium apponit: ex quolibet pondere seu Castellano vna pars cum dimidiâ deducenda præscribitur per Schedulam An. 1578. & ex re- liquâ massâ quinta pars Regi reddenda: quæstio- nis est an lex ista etiam conscientiæ obligatio- nem importet. Et quod ad fusorem seu Tuso- rem attinet, si aurum ad registrum afferatur, vi- detur clarum deberi, quia est laboris merces le- ge designata: vnde & similiter de Appretiatore dicendum. Nec dicas Regem suis expensis id de- bere præstare: nam Regi debetur quinta pars non deductis expensis, si ita velit: sic autem se- cùs factum: nam deductis expensis, ex reliquo quinta pars extrahitur: quod enim ad fusorem & Appretiatorem spectat, inter expensas meritò computatur. Si autem quis ad registrum non deferat, vbi industria prædictorum adhibenda, aurum suum; non debet in conscientiæ foro a- liquam illis restitutionem: quia vbi labor est nul- lus, nulla etiam debetur merces. Neque lex o- bligans ad manifestationem, pro fine habet in- teresse prædictum eorum, quibus Rex nullum ius contulit, nisi ex suppositione laboris & in- dustriæ; licet ipsi laborem talem libenter adhi- berent. Quod ampliandum est, etiamsi officia talia ab ipsis empta fuerint: quia quando eme- runt, satis illis perspectum fuit occultationes di- ctas esse frequentes, vnde nequeunt se frauda- tus pretio proclamare. proportione dicendum de eo, quod prædictis Officialibus assignatur, & de valore ac pretio, quod post solutam partem quintam cum Regio stigmate pariter attribuitur, & in ipsa massa de- fertur suis notis impressum. Eo enim non ob- stante pretium crescit & decrescit, estque id om- nium consensione receptum. Vnde & Regij et- iam Officiales massam dictam ad Regium patri- monium pertinentem solent minoris vende- re, vt pecuniam pro Regiis sumptibus neces- sariam cum aliqua ementium vtilitate recipiant. De aliis circa negotiationem huiusmodi, & a- lias de eadem materia, quæstiones inferiùs, Deo dante, vbi de Indicis contractibus, disseremus.
@@0@ @@1@ tiæ obligationes circa illos. §. I.
extant Regiæ decisiones. Primò per Ordinationem Ann. 1573. quæ ha- betur Cap. 44. Ordinationum ad Regias arcas perti- nentium, cuius tenorem refert Dom. Solorza- nus in Politicâ pag. 956. statuitur vt Thesauri omnes quocumque in loco reperti quoad dimi- diam partem ad Regem pertineant, pro dimidiâ aliâ ad inuentorem. Per quod videntur cessare quæstiones variæ, quæ circa thesauros à Docto- ribus agitantur, ob diuersa scilicet loca, in qui- bus inueniri possunt & ob diuersos inuentores ac inueniendi modos: de quibus habet tractatum Diana, quintum scilicet Partis 9. & à nobis Ca- pite præcedenti insinuatæ, adductis Auctoribus, qui de hoc agunt. Ad vnam ergo Tantùm quæ- stionem omnes illæ reuocantur, an scilicet lex prædicta obligationem conscientiæ grauem in- ducat. Circa quam etiam dictum aliquid, & qui negant adducti; ac potiori id quidem ratione quàm leges de mineralibus agentes: illa enim, cùm à naturâ videantur in bonum commune concessa, ad Principes videntur spectare, ad quod bonum commune spectat promouere: quod ta- men in thesauris non euenit, qui cùm in suo principio priuatos dominos habuerint, non est mirum si ad priuatos etiam deueniant, & primò occupantis sint. Circa quod ferè singularis est modus dicendi Mag. Bañez. 2. 2. quæst. 66. art. 5. Conclus. 7. dicentis inuentorem thesauri, quid- quid lex dicat, posse illum sibi retinere, donec pe- tatur à publica potestate: quia soluitur per mo- dum tributi, quod tantùm debetur quando pe- titur, nisi in Regio fundo inuentus fuerit: tunc enim dimidia pars debetur, sicut & priuato debe- retur fundi domino ex iustitiâ commutatiuâ. Im- pugnant illum P. Turrianus, quem secutus Cara- muel. n. 306. limitatione reiectâ de fundo Regio, quia ex Cæsareo iure prouenit in Hispaniâ non obligante, cùm habeatur circa thesauros munici- palis lex. Sed quod ratio tributi non repugnet, defendit Cardinalis Lugo Disp. 6. de Iustitia n. 108. licet doctrinam generaliter non amplectatur. Quia tamen doctrina illa de tributis, vt non de- beantur, nisi petantur, probabilis est; pro quâ & videri potest Pharaonius Tract. 2. Seßione. 10. Casu 8. inde habetur sententiam negantem in casu nostro aliquid ex eo capite probabilitatis at- trahere, vt aliis iuncta pondus augeat, nec de- beat vt absurda condemnari. Contraria autem communior est, pro quâ Auctores congerit Diana Tract. citato. Resolut. 18. probanda funda- mento adducto. num. 44. quia scilicet est lex dis- ponens circa rerum dominia, & non pœnalis,<-P>@@ <-P>neque in præsumptione fundata. In Indiis autem est peculiaris ratio donationis Pontificiæ: vnde inter bona sibi tradita potuerunt Reges Catho- Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|