Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
|
lent magnam Aduocatorum peritiam requirere, sicut & aliæ nonnumquam aliorum, & ita sup- pleri per expertos Procuratores potest: dubium inde oritur, an possit Procurator salarium etiam Aduocati accipere? & quia petitiones Aduocati subscriptionem habere debent, an debito satis- faciat, si aliquid illi pro subscriptione tribuat, sibi reliquo reseruato. Quod negant Cardinalis To- letus. lib. 6. Cap. 62. num. 2. & P. Reginaldus lib. 25. num. 680. obligationem restitutionis asse- rentes. Sed Bonacina num. 25. contrarium sen- tit; & cum eo Pater Dicastillus Libr. 2. de Iustitia. Tract. 1. Disp. 9. numer. 134. qui & de Notario idem asserit, quia illud videtur lucrum industriæ, per quod nulli fit iniuria, si Procurator omnino sufficiens sit: secus autem iudicat, si consilia non ita erudita conficiat, inscio vel reluctante clien- te, qui ea ab Aduocato vellet proprio Marte e- laborata. Vel quando Procurator non est tantæ dignitatis & scientiæ vt tantum stipendium me- reatur. Videtur dicendum, quod si victoria in lite habeatur, præsumi facilè potest clientem non esse inuitum de lucro illo industriæ Procurato- ris adscripto, cui & cessit Aduocatus. Si autem victoria comparata non sit, restituendum quod Aduocati labori respondebat: quia tunc præsu- mi nequit voluntarium esse clientem, qui caus- sam suam malè agitatam arbitrabitur, & ideò victoriam non adeptam. Quod si id nesciat, eo- dem est modo præsumendum: quia si sciret, ita & quidem magno cum fundamento, iudicaret: quia si Aduocati accessisset studium, ius Clientis magis forsitan fundatum deprehenderet. Vnde & grauiter peccat sic subscribens in negotio graui, & studium speciale requirente; teneturque ad restitutionem damnorum, quia verè officium Aduocati suscipit dum subscribit, & Aduocatus de damno tenetur & defectu diligentiæ, Car- dinalis Toletus Cap. 60. numer. 3. & Bonacina
cultas, quando scilicet Procurator per se ipsum instrumenta conficit, & ea facit à Notario sub- scribi, stipendij portione tributâ; tunc enim si li- tem perdat, nequit huiusmodi lucrandi industriæ imputari cùm talia scripta nihil minùs habeant. Nihilominùs id. negant Cardin. Toletus, & P. Reginaldus suprà. existimantes idem esse, quod de Aduocato dicendum, sed ex alio fundamen- to; quia scilicet illis debetur suorum laborum pretium: cùm enim acceptum sit, vt daretur il- lis, dummodò non datur, eis fit iniuria, & ita restitutio non facienda Clienti, sed prædictis.<-P> @@0@ @@1@ proportionatum; atqui præfati minimum quid laborarunt, & eisdem proportionatum est pre- tium attributum; & præcipuũ laborem Procura- tor assumpsit: ergo nō est illis debitum quidquid est à Cliente acceptum: & ita si restitutio facien- da est, non eisdem, sed Clienti videtur, quod de- derat redhibendum. Et certè lite perditâ pre- tium laboris Aduocato reddi, absurdissimum est, cùm potiùs ipse ad restitutionem teneatur, eò quòd subscripserit nullo adhibito studio, vnde victoriam in lite comparatam non fuisse potest meritò iudicari, iuxta nuper dicta. Cùm alias etiam lucro cesserit, quando in gratiam subscri- psit Procuratoris. Notarium coactos subscribere, ex timore scili- cet amittendi ampliora lucra; quia aliàs Procu- ratores negotia non deferent ad ipsos, quod Cardinal Toletus insinuat. Et licet labor eorum non fuerit proportionatus stipendio, quia tan- tùm subscripserunt, id tamen per eos non stetit, qui parati ad laborandum erant pro stipendio sibi assignato: iuxta receptam doctrinam de Ad- uocato salariato, cui integrum debetur salarium, quando per eum non stat, vt labor reipsa pro caussis occurrentibus non exhibeatur; vt quia Cliens non est litem prosecutus. De quo Bona- cina n. 11. & in eodem casu atque aliis. P. Frago- sus Tomo 1. pag. 720. n. 266. cum aliis, quos citat; & licet contrarium sentiat P. Hurtadus Difficul. 4. cum P. Azor, & aliis; id quidem est quando ex caussâ iustâ à lite desistitur, vt iidem expli- cant: neque negat Bonacina, qui vt contrarius adducitur: quandoquidem ille in comprobatio- nem sententiæ suæ præfert communem doctri- nam de conductore, qui re conductâ non vtitur ob culpam suam; tenetur enim integram pensio- nem soluere, iuxta L. Qui operas. D. Locati: vnde & pro se Patrem Azorium adducit, reipsa non<-P>@@ <-P>aduersantem. Atqui in casu nostro Aduocatus, & Notarius non culpâ suâ, sed Procuratoris, o- peras suas non exhibuerunt, & ita iniustè laboris pretio defraudatur. verisimilitudo; quamuis mihi in prædictis non videatur esse ratio inuoluntarij, quæ obliga- tionem restitutionis inducat: quia cùm Pro- curatores pro libito possint negotia ad Aduoca- tos deferre, & pro scribendis actis Notarios eli- gere; æquum est, vt & ipsi aliquam eisdem gra- tiam referant in eo, quod talibus magis esse gra- tum solet, pecunia inquam, quæ vtinam non sit illis in perditionem; & vt non sit in casu, de quo loquimur, benignum iis sentiendi modum exhi- bemus. Sicut & dici potest non peccare retinen- do pretium scripturarum, quas Notarij à se con- fectas gratis illis tradunt, existimantes eas ad ip- sos pertinere, aliàs gratis non daturi, quod te- net Bonacina. num. 13. §. Hinc sequitur. cuius ratio esse potest: quia hic & nunc gratiam ali- quam sic tradens vult eidem facere, & cùm scri- pturæ ad ipsum non spectent, pretium saltem ab alio reddendum ad talem gratiam pertinet; siue vt arguit Bonacina: quia Notarius intuitu in personam Procuratoris gratis concessit. Sed ra- tio non videtur conuincere: licet intuitu Procu- ratoris id fecerit, existimans tamen ad ipsum per- tinere, aliter non facturus: si ergo non facturus: ergo ignorantia absolutè fecit inuoluntarium: Certius id quod addit, posse retinere pretium, si Notarius gratis eas concedat in remuneratio- nem beneficiorum receptorum, vel recipiendo- rum. Pro quo alios refert, & id confirmat, quod nuper dicebamus, vt non debeat actio inuolun- taria reputari. De quibus hæc satis, sicut & de Audientiis, quæ plus nobis operæ, vtinam & pretij, quàm status alij, præbuerunt. Iam ergo ad alios.
@@0@ @@1@ Regali patrimonio in Indiis deputatis, & eorum in foro animæ obligationibus.
nes pro maiori etiam referuntur.
liaris, vt nulla sit in Regio patrimonio iactura, quæ si desit, illis est ita impu- tanda, vt ad restitutionem teneantur: iuxta receptis- simam doctrinam, de quâ sæpiùs, & pro quâ in speciali videri potest Do- minus Solorzanus Tom. 2. lib. 4. Cap. 4. num. 125. & in Politicâ Lib. 6. Cap. 9. in fine, & Cap. 15. §. Y en quanto, qui alios adducit. P. Fragosus
gentes possunt Regij patrimonij iacturæ fieri, cùm adeò amplum illud sit, circa hoc debet eo- rum attentio vehementer excitari: est enim eo- rum grauissimum peccatum, vnde & salarium iniustè accipiunt, quia cùm debitores sint decem millium talentorum, instar serui illius Euange- lij, salario ipso debent satisfacere saltem ex par- te quamuis modicâ, nisi ita illo indigeant, vt ali- ter se nequeant sustentare. Quod quidem in mi- nistris, de quibus loquimur, Indicis inquam, specialiter locum habet, quia magnæ diuitiæ il- lorum curæ commissæ sunt, & plures sunt, qui Regalia iura studeant implicare. De quâ autem culpâ teneantur, dictum Titulo 3. num. 65. Pro quo, & videndus Bonacina suprà Puncto 7. n. 17. & sequentib. Est autem optima negligentiæ dam- nabilis regula, quando aliquid non fit tempore à lege præfixo. Ex aliis P. Fragosus pag. 944.
lege præfixum, tunc erit quando opportunitas aliquid faciendi amissa est. gij patrimonij sumptus fiant, qui possint excu- sari, & potiùs in alicuius priuati commodum<-P>@@ <-P>vergunt, quem volunt commissione tali emolu- mentum aliquod reportare; quod quidem in In- diis non insolens. Vnde, & graues querimonię so- lent resultare: licet hoc magis Proreges vrgeat, qui commissarios nominant & salarium assignant; estque illud manifestum, & iuxta omnium do- ctrinam: sumptus enim administratoris, qui non cedunt in vtilitatem Domini, eidem imputantur, & solùm rationabiles admittuntur. Pro quo Pa- ter Molina disput. 549. §. inter expensas. Vnde idem dicendum, quando ei, qui vtiliter assigna- tur, maius salarium impenditur, quàm eius la- bor mereatur, aut plures ministri quàm nego- tium exigat: hoc enim est, vt verbis Regis no- stri in aliâ caussâ vtar, ex eius patrimonio magni- ficentias facere. quod cum Auditoribus pari pede currunt: de qui- bus dictum Titulo 3. Cap. 4. immò plus illi viden- tur vrgeri Regiâ ordinatione, quæ est 50. inter priores, & sic in illâ: Sopena que haziendo lo con-
men sententia est iudicis requisita. Quia verò iu- dices generales non sunt, sed solùm eorum, quæ ad Regium patrimonium spectāt, circa quod plu- rimi nullam habent dependentiam faciliùs in il- lis occurret ratio, quæ munerum acceptionem honestet; ab iis scilicet, qui nec litem habeant nec credantur habituri: qui esse possunt innumeri. Videtur autem iuxta mentem Regum nostro- rum esse, vt ij à muneribus accipiendis se cautè contineant, quia satis pingue illis salarium assig- nauit: idem ferè scilicet, quod Auditoribus, quod non ita cum Regiis aliis ministris factum: hos enim Regii patrimonij curam habentes superio- rem, manus oportet habeant præ aliis puriores. caussas, quæ ius, & non factum solummodò concernunt; in illis enim adeundus Prorex, qui iudices nominet Auditores: sic enim lege dispo- situm, vt videri potest apud Dom. Solorzanum Tomo 2. lib. 5. num 131. quod quidem obseruari oportet, quia cùm Officiales isti superiores aucto- ritatem suam nimis quantùm conentur tueri, & independentiam ab Audientiis affectent, pericu- lum esse potest, ne de sententiâ ferendâ delibe- rent, vbi de iure quæstio est, cognitionem in se<-P> @@0@ @@1@ cisionem. Quod in caussis Ecclesiasticis sæpius euenire solet apud laica tribunalia: ex affectio- ne siquidem superioritatis in iudicando, quæstio- nes de iure ad factum reducunt, quas ad se di- cunt pertinere, iuxta dicta Titulo 2. numer. 62. & 63. gia vectigalia locantur, aut venduntur, & corum fideiussores licèt hoc ad Regios Officiales infe- rioris Tribunalis præcipuè spectet: vt in hoc hu- mani respectus carnis & sanguinis, alijue præ- cipuum imperium non habeant, sed omnia iuxta ordinationes Regias, quæ de his disponunt, fi- deliter transigantur. Vbi quidem latam culpam ob defectum interuenire posse, dubitari nequit. Rogo enim ministros dictos, an salarij proprij receptionem ei committerent, de quo omnimo- dam securitatem non haberent? Quis hoc cre- dat? Ergo in Regio patrimonio administrando similis debet respectus inueniri. Quæ est optima regula grauium Iuris-consultorum apud Dom. Solorzanum in Politicâ pag. 1027. §. Pero sin
plicant, vt tunc contingat quando non adhibe- tur diligentia circa rem aliquam, quam homines communiter solent adhibere. Videatur post alios à nobis adductos suprà cum P. Lessio lib. 2. cap. 7. n. 25. P. Rebellus de iustitia Parte 2. quæst. 10. P. Fragosus Tom. 1. pag. 48. & P. Gaspar Hur- tadus Disput. 5. de Restitutione difficult. 1. Atqui circa securitatem facultatum ad alicuius curam spectantium communiter homines ita agunt, vt non nisi prudenter reputatis securis commit- tantur: ergo cùm id in ministris, de quibus lo- quimur, in casu prædicto deficiat, lata culpa est, quam æquiparari dolo aduertunt communiter Doctores: pro quo, & P. Azor Tomo 1. lib. 1.
Consilium de progressu laboris sui, de quo il- lud valde fuit estque solicitum, iuxta Ordinatio- nem 52. ex citatis quæ habentur apud D. Esca- lonam in fine Gazo-phylacij. Cum enim in hoc tribunali ingentes fiant expensæ pro ministro- rum sustentatione; si eorum labor nihil momen- ti alicuius obtinet ad Regium patrimonium con- feruandum, & ad meliorem formam reducen- dum, quàm ea fuit, quæ ante erectionem eius- dem habebatur; expensæ dictæ sunt prorsus inu- tiles, & Rex in negotio magni momenti decipi- tur ab iis, quos ipse diuitiis, & honoribus studet cumulare; & quidem multi non sine fundamentis magnis tribunal hoc inutile iudicarunt; vt videri potest apud Dom. Solorzanum in Politicâ lib. 6.
gio Indiarum Consilio actum: nec solùm inuti- le, sed exitiale ob rationem dictam, magnorum scilicet sumptuum in ministrorum sustentatione. Cùm tamen alij contrarium censerent; si tamen ministrorum numerus in duplum augeretur. Et auctus quidem diebus istis, omnino tamen sine fructu, quia non viri adlecti quos ætas & expe- rientia cum peritiâ necessariâ commendarent, & licèt vnus aut alter satis inter eos habeatur ido- neus, ij tamen ætate longæui decessuri citò, rem tantam in manibus eorum derelinquent, quos<-P>@@ <-P>qui vident, cum Heraclito aut Democrito aut dolent aut rident, in munere constitutos. Etiam cùm hæc scripta recognosco, illorum præcipuus morte est repentinâ sublatus. Vtinam videant, qui videre debent si aliquid vident; cùm adeò conspicabilia sint, vt semicæcorum etiam possint oculos prouocare. præsertim Indorum, Regias arcas, vt dicitur, in- tegrarint; & circa rationes ab eis redditas specia- liter inquirendi. In hoc enim magni esse insul- tus solent, & propter varias dependentias inter eos, & maiores Rationales dissimulari plura, quæ Regij patrimonij incommodis peraguntur: & li- cet hoc ad præfata reduci possit, oportet tamen illud in speciali animaduerti, quia damnum hoc cum oppressione est Indorum sociatum: defi- ciente enim, quod ex tributis seu taxis colligi so- let, periculum est iterum vexandi eos, qui iam ea, ad quæ tenentur, vsque ad vltimum quadran- tem persoluerunt. Vrgendi ergo Prætores dicti inquisitione præualidâ, & ad reddendam ratio- nem omnimodis constringendi, ne eorum pec- catis satis execrabilibus implicentur. Et mirari hoc loco licet Maiores istos Rationarios apud Regium Indiarum Consilium conquestos se non posse, quæ ad Regium patrimonium spectant, liquidare, quia in Residentiis Prætorum, quæ in Audientiis recognoscuntur, ab Auditoribus impediuntur, eò quòd cum aliis caussis, ea, quæ ad integrationem Regiarum arcarum pertinent, tractabantur: vnde cognitio talis iis reseruata. Post hæc autem, vbi tanta Regis nostri confi- dentia dispicitur, caussam dictam perfunctoriè discutere, & cum Regij patrimonij manifestis dispendiis priuatos fouere affectus, & superua- cuè iurisdictionis titulos ampliare, Et in his qui- dem restitutionis obligatio est, atque euomendi cum pectoris dirâ, ac durâ conuulsione, quod alij cum voluptatis blandimento deuorarunt. O stultam cogitationem! Erit autem obligatio non ad integrum debitum, quia illud ægrè solet etiam ab exactissimis recuperari; sed quantum spei esse poterat, iuxta communem sententiam Doctorum, nisi difficilis recuperatio ab ipso Rationario ortum habuisset: sed etiam tunc non est obligatio ad integritatem, quia etsi ille faci- liùs, non tamen totaliter recepisset. tionibus, nec deserendi negotium, quod instat, ob puncta iurisdictionis, aut præcedentiæ in concursu cum aliis, de quibus nonnulla habet Dom. Solorzanus citato loco. Id enim Regi valde displicebit, patrimonium inquam suum ob hu- jusmodi vanos prætextus ad tempus negligi, & sic dispendiis exponi. In eo ergo euentu Prore- gis iudicio standum, & Consilium Regium in- formandum, vt quod expedierit statuatur. Quòd si in caussa sit, in quâ Prorex iurisdictionem non exercet, nec locus ille, quem vellet, tribuatur, cedat cum exclamatione sui iuris, & sibi certò persuadeat id Regi fore gratissimum, cùm, & tri- bunal illud Regium etiam sit, nec Regia aucto- ritas vllum in eiusmodi cessione detrimentum patiatur. Sed iam punctum hoc à Rege decisum, & Rationario præcedentia concessa respectu eius, cum quo erat controuersia. Et vtinam illi<-P> @@0@ @@1@ auctoritate soliciti. Non esset autem in contro- uersiâ aliquâ peccatum graue in concursu deesse, expectato Concilii Regii decreto, si per aliquem æquè benè posset talis functio sine vllo scilicet Regii censûs detrimento, semel, aut iterum exer- ceri. Aliàs peccatum erit graue cum restitutio- nis obligatione ob damnum emergens, & etiam partis salarii ob ministerium denegatum; cùm excusatio ab illis adducta, leuis sit, vt vidimus, vn- de eos nequit releuare. Quidquid profectò ho- noris illis a Rege tribuitur, propter sui patrimo- nij respectum tribui manifestum est. Plus ergo patrimonii sui curam, quàm eorum honorem in- tendit; quando vnum rationem medii habet, alterum finis. Cùm ergo punctum aliquod ho- Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|