Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
|
ad damna inde secuta tenentur, vt sæpiùs dictum; & pro quo videri specialiter potest Dom. So- lorzanus Tomo 2. Lib. 5. num. 75. & seqq. & in Politicâ Lib. 6. Cap. 9. in fine, vbi de Generali- bus, Almirantis, Ducibus, Argenti-magistris, Contra-magistris, & militibus id affirmat. Sed quod ad duces attinet, distinguendum videtur: aut enim tales sunt quibus cura nauis incumbat, & ij meritò alijs adnectuntur, qui ex officio te- nentur non cooperari vt iura Regia defrauden- tur. Alij autem sunt Infantarij, quibus præcipuè res militaris competit: & ij ratione officij nullam videntur specialem obligationem ad prædictam custodiam habere: & eodem modo de militibus asserendum, nisi quando specialis cura custodiæ illis committitur. Sicut & de Contra-magistris, quorum aliud est munus & multò potiùs de Na- uarcho seu Piloto, ob eamdem rationem. Qui tamen ex alio generali principio obligari pos- sunt, eo scilicet quòd cooperentur defraudationi Regiorum iurium, si ij, qui defraudant, ad mani- festationem obligantur. Cùm tamen ij, quibus ex officio competit, ad restitutionem teneantur; quidquid de opinionibus sit, quæ circa manifesta- tionem esse possunt, de quo dictum aliàs. obliget, præter dicta de alcauala & portorio, est Regium rescriptum, quod habetur Tomo 3. pag. 474. in quo Philippus Secundus, clarissimæ me- moriæ Rex ita statuit: El que encubriere el Aueria,
quidem Aueriæ tantùm restitutio in conscientiæ foro præcipitur, non autem alterius contra le- gem occultati. Quod autem re occultatâ per sen- tentiam amissâ, obligatio in conscientiæ foro ad Aueriæ solutionem remaneat, nimis esset durum, & ita rescripto præfato id non videtur imperari;<-P> @@0@ @@1@ nec de occultatione habetur notitia. Quando autem est denuntiator, & proptereà in commis- sum inciditur, resque amittitur; tunc licet obli- gatio manere dicatur, de conscientiæ tamen foro nihil pronuntiatur. exigi, non restet obligatio restitutionis. Quod est juxta eorum doctrinam, qui dicunt obligatio- nem talium legum esse disiunctiuam, seu alterna- tiuam, quarum sensus est: Ordinamus, seu, statui-
beat eligi; vel soluere vectigalia, vel pœnam subire post condemnationem, si res fuerit appre- hensa. Sic Nauarrus in Manuali Cap. 23. num. 54. non ergo debetur vtrumque. Quod & alij tra- dunt dicentes, quòd si culpâ Custodis, qui trans- fretantes denuntiare omisit, soluta vectigalia non fuerant, vtrumque Publicano, aut Principi non debetur; hoc est, tributum & res, in pœnam tri- buti non soluti: sed illud lucrum, quod ex duo- bus maius est, pretium scilicet mercis, aut merces ipsa. Pro quo videri potest P. Rebellus Parte 1. lib. 2. de Restitutione, Quæst. 16. num. 2. & est etiam conforme aliorum doctrinæ dicentium Officia- les, qui sunt caussa damni in casu dicto, debere in conscientiâ illud resarcire; in optione autem Fisci, seu conductoris vectigalium Fiscorum acci- pere vel quantitatem pœnæ, quæ de jure à judice parti accusanti applicatur. Sic Ioannes de Medi- na Codice de Restitutione, quæst. 22. dub. vlt. §. & sic est vnus. Et Sayrus Lib. 10. tract. 2. cap. 14. num. 19. qui, sicut & plures alij, supponit non esse obligationem in defraudante gabellas ad vtrum- que; quia obligatio Officialium est in subsi- dium, quando scilicet illi non restituunt, qui sunt caussa principalis, vt citati aduertunt, & præsertim Medina, & Sayrus, quibuscum sentit P. Fragosus Tomo 1. pag. 521. n. 89. to dicatur obligationem esse in foro conscientiæ, benè quidem intelligitur intentio Principis gra- uandi quantùm potest, iuxta satis receptam do- ctrinam. Per quod supponitur vectigal esse iu- stum, secundùm omnes circumstantias, quæ ad iustificationem sunt necessariæ, & ab Auctori- bus præfatis, atque aliis explicantur. Hoc autem ita contingere in specialis casûs contingentiâ, est difficile iudicare. Vnde quidquid de illius inten- tione sit, si aliàs de iustificatione non constat, maior illius obligatio non erit, quàm si modus ille obligandi expressus non fuisset. Quemad- modum etsi non exprimatur, si aliundè materia legis grauis est, & sine graui obligatione redde- retur inutilis, in foro conscientiæ ligat, iuxta di- cta Titulo 2. num. 3. Expressio ergo nihil speciale operatur suppositâ legis æquitate, & adductis ra- tionibus, pro illius obligatione. Sed suppositio, vt diximus, est difficilis, & quam negant plurimi. Cuius satis validum argumentum est, vix ali- quem repertum, qui fraudatam restituerit Aue- riam, cùm tamen sint innumeri, qui illam defrau- darint. Nec credibile est illos animæ suæ salutem penitus neglexisse, cùm & Sacramenta suscipiant, & Christianorum ritu moriantur. Ipsi ergo, & ab ipsis consulti conscientiarum ductores, suppo-<-P>@@
runt. In casu autem dubij vectigalia non obligare in conscientiâ, & ea præsertim, de quorum initio constat, multorum sententia est, pro quo videri potest P. Thomas Sancius Lib. 2. Consiliorum, Cap. 4. dub. 6. num. 5. vbi plures adducit, quos & se- quitur, sicut & P. Lessius Lib. 2. cap. 33. num. 63. vbi plures etiam allegat obligationem conscien- tiæ in nouis vectigalibus, aut veterum incremen- tis remouentes, quia de illorum iustitiâ satisfactio plena non habetur. P. Filliucius Tract. 28. cap. 7.
renter accipiendum est, & capiti imponendum, quod & rationes probabiles justum possunt com- probare: de illius autem efficaciâ quoad con- scientiæ forum quis possit certum aliquid polli- ceri? Pro quo & facit, eo tempore, quo Schedu- la Regia transmissa, Aueriam ad rationem tan- tùm vnius pro centum persolutam. Circa illud ergo potuit grauamen conscientiæ constitui: cùm tamen posteà fuerit geminatum, hoc extra obligationem præfatam manet, & quidquid in posterùm adiiciatur. mari Pacifico soluitur, haberetur, si non alia quæ- stuosior succederet, ad expensas omnes Regiæ classis, quæ ex Hispaniâ in Indias mittitur: illæ enim pro rata ex aceruo diuitiarum, quæ ex In- diis comportantur, cuiuscumque fuerint, Regiis demptis, extrahuntur. Ex quo fit vt ad rationem duodecim pro centum quam solui contingat, moderatissima habeatur, esse enim maior multò solet, & ad viginti, & ampliùs non numquàm peruenire. Ex eo enim quòd pro certo habeatur plurima sine registro reportari, juxta id, quod verosimile apparet, vnusquisque grauatur. Habet autem hoc id commodum, vt ex tali pensione iuxta verosimiles in dictâ coniecturas, perscruta- tionis damnum euitetur, quæ fieri posset in Hi- spaniæ portubus, antequàm singulis educendi res suas facultas traderetur. In quo varia esse ar- bitria solent, dum Regij ministri, quibus visitatio est classis Regiæ commissa, pro iuribus Regiis in- tegrè colligendis satagunt, & diuitiarum domini Aueriæ grauamen, quod excessiuum reputant, & præsertim argenti sui molestam & perniciosam detentionem, conantur destinare. Et vt exactio ista æqua non sit, suadet in primis excessus dictus, iuxta Doctorum omnium in materia ista senten- tiam, de quâ dictum sæpiùs. Deinde. In Regiâ classe non solæ priuatorum expectantur diuitiæ, sed Regius etiam thesaurus: & ita exportationis illius expensæ non debent ad priuatos pertinere. Prætereà. Ex dubiis coniecturis non debent onera certa deduci, acsi id, quod coniecturæ in- dicant esset penitus exploratum: in dubio enim melior est conditio possidentis, vt est regula iuris notissima: si ergo aliquid ob coniecturarum verosimilitudinem eliciendum est, sit illud maxi- mè moderatum, & sponte potiùs datum quàm extortum: quod aliquando factum, vt non de- beat benignitate Regiâ, cuius auctoritate res agi- tur, indignum reputari. id dici tantùm potest, necessitates nimium quan- tùm vrgere, & ad ista, ac duriora sæpiùs, obligare.<-P> @@0@ @@1@ men vt temporibus bello infestis, bellum in pro- pria viscera minimè conuertatur, & desideratissi- mi Hispaniæ portus ipsis sint maris tempestati- bus, & hostilibus insectationibus grauiores. Ne- que ego pro necessitate temporum doctrinam exhibeo, sed generaliùs loquor, quia & extra ne- cessitatis tempora, multa ex prædictis peragun- tur: plurima tamen, vt creditur, citra Regis con- scientiam, cuius erga subditos benignissimi animi plura & eximia habentur argumenta. Et verò quod modò non habet ille ex diuitiis Indicis, habebit postmodùm; omnia enim quæ in Hi- spaniam deferuntur, ad negotiationes prodeunt in lucem ex nauium vteris, & ex negotiationibus emolumenta maxima Regi accrescunt: vt meritò negotiantium quiuis dicere illi possit: Patientiam
aliud interuenit, quod sine aliquo conscientiæ remorsu practicatur: estque personale ob calca- tam, vt dicunt, nauim, & notabile profectò: per- sonas scilicet Ecclesiasticas more aliarum ad eam- dem compelli: sed certè cùm gabellæ genus sit, à quarum illæ solutione exemptæ sunt, non vide- tur quomodo id possit ita securè tractari. Si enim dicatur Regem non teneri gratis Ecclesiasticos suis in nauibus transportare, & ita quod soluitur, non gabellæ, sed solutionis ob commoditatem præstitam, rationem habere: est enim domus mobilis pro maritima habitatione, siue currus aquaticus, aut inanime iumentum pretio ab Ec- clesiasticis obtinendum. Si inquam hoc dicatur, potest redargui manifestè: nam commoditatem transuectionis gubernatoribus nauium Ecclesia- stici soluunt, & quæstuosissimâ quidem solutio- ne. Præter hoc autem Aueria imponitur, quæ absque dubio gabellæ genus est ob dictos fines constituta: ergo ab illo debent Ecclesiastici esse prorsus immunes. Peccant ergo grauiter exigen- tes, & pœnas Ecclesiasticæ libertatis violatorum incurrunt. Sin minùs ostendant vnde in hac par- te, quod exequuntur liceat: quod certè non poterunt, nusquàm circa hoc Pontificiâ Sede quidquam indulgente. Ad registrum teneri ve- rosimiliter dici potest, quia lex ciuilis est ob commune bonum lata; & tales ad Ecclesiasticos extendi, sic Pontificio Iure conniuente, mul- torum sententia est, pro quâ Auctores congerit P. Fragosus Tomo 1. pag. 141. num. 305. quos & ille sequitur. Non ita ad Aueriæ solutionem; quia gabella est, cui omnis Pontificiæ Sedis resi- stit auctoritas: Ecclesiastici enim soluentes suam redimunt vexationem, vt in aliis contingit.
Commissi prouenientibus. Lib. 5. num. 64. & seqq. & in Politicâ Lib. 6. Cap. 10. & Dom. Gaspar de Escalona in Gazophylacio lib. 2. Parte 2. cap. 12. per aliquot §. §. & talia sunt quæ ex amissione eorum haben- tur, quæ contra leges exportationem vetantes,<-P>@@
quibus sit Duæ speciales prohibitiones expenduntur. enim sine illo transuehitur, vbi facien- dum præscribitur, Fisco addicitur, quia Regia iura eo pacto defraudantur. Cui tamen rationi videtur esse contrarium id, quod habet citatus de Escalona, §. 4. num. 8. vbi ait etiam ea, ex quibus non debentur iura, debere registrari: ergo regi- stri alia est ratio magis generalis, quàm ille red- dit, num. 1. Vnde triticum. etiam cùm extra Pro- uinciam non exportatur, registro subiiciendum est. Ratio ergo est; quia notitia eorum, quæ transuehuntur, necessaria est: sic enim publicæ œconomię congruit, & defraudationis Regiorum iurium cura deponitur, dum quod exportatur, Regiis fit Officialibus manifestum. Potest etiam accidere, vt non expediat aliqua extrahi, quia sunt pro eo loco necessaria, vt triticum, farina, legumina, & similia si quæ sint alia. commissum, qui iura Regiâ non soluunt, quia hoc per actionem specialem & determinatam pe- titur: licèt pœna non soluendi sint per quadrupli solutionem. Quæ distinctio quoad substantiam nullius momenti est: si enim defraudatio iurium quadrupli solutione mulctatur, quid interest quòd hac aut illâ petatur actione? Addit num. seqq. quòd si res registrata deficiat, non tamen dolo eius qui eam registro subiecit, aut alterius, ad cuius curam pertinet, Fisco perit, & ita non potest petere æstimationem, est enim rei talis do- minus. Ex Ordinationibus Regiarum Capsarum. An. 1573. Quod est sanè difficile. Si enim dolus ab- fuit, vnde Fiscus dominus? Si prætereà illi perit, ad quid tale dominium pereuntis, quæ, si extaret, ad suum dominum pertineret? Rogo enim, quando res talis Fisco acquisita est? Non qui- dem cùm registrata non est, quia dolus abfuit: nec sequenti tempore, quia ratio est eadem: ergo dominium, si datur, ad tempus, in quo perit, re- ferendum. Si dicatur rem non registratam eo ipso pertinere ad Fiscum: ex eo autem quòd dolus abfuit, haberi illud commodum, vt æstima- tio non petatur, quia domino perit. Contrà est; quia ex eo Fiscus fit dominus, quia in commissi pœnam inciditur, vnde & pœna ipsa absolutè vocatur commissum. Atqui in casu isto nequit dari pœna, quia non datur culpa: ergo nec Fiscus dominium acquirere. Qui discursus videtur ma- nifestus, & pro eo faciunt quæ citatus adducit
lentiam aliquam exposita reperiuntur, non cade- re in commissum, quia dolus abfuit. Quod & cum aliis tradit P. Fragosus Tom. 1. pag. 401. num. 54. & habetur expressè, L. vlt. §. Diui. 2. D. de
casu dicto deberi portorium, pro quo & citat P. Fragosum, durissimum sanè est, & ita iure Cæ- sareo reprobatum. L. Cæsar. & L. vlt. §. Si propter<-P> @@0@ @@1@ C. de naufrag. lib. 11. vbi Bartholus & scribentes. Quod & tenet expressè P. Fragosus suprà, §. Ne- que refert. malè à præfato Auctore citatus, §. 4. num. 25. Nam neque in eo §. talis est numerus, & citato à nobis loco contrarium apertè protesta- tur. Cuius obuia est ratio: infortunia scilicet aliena non esse ad lucra propria trahenda, & afflictis solatium, præsertim à Regibus, & non nouam afflictionem ingerendam. Quod enim ius habet Fiscus in aliena calamitate, vt de re tam lu- ctuosa compendium sectetur? L. 1. C. de naufrag. Lib. 11. rei non registratæ Dominus, qui tamen Fatori suo jussit registrare, quæstio est, in quâ sunt qui negent, affirmantibus aliis, vt videri potest apud citatum Escalonam suprà, num. 25. Vbi ait pro Indiis legem extare, iuxta quam Fisco quidquid est tale adiudicatur: Domino autem actio con- tra Fatorem competit, qui sibi imputet prauam Fatoris electionem. Et certè oppositum fraudi- bus est expositum: posset enim quis in exteriori foro mandatum registri proferre, vt se eo in quo- cumque euentu tueretur: & tamen secretò aliud in mandatis dare; quia id sibi vtilius judicaret. Non est autem simile de eo, qui mercatori tradit cum obligatione registri, cuius interest, vt nullo modo sine registro id, quod tradit, deferatur: vt passim euenit in iis, qui facultates suas Commen- datariis, qui dicuntur, exhibent Commendæ nomine, de quibus inferiùs Titulo 9. num. 212. & seqq. In illis enim nulla de iurium defraudatione potest esse suscipio, nec praua electio imputari; cùm Commendatarij dicti communiter fideles reputentur. Nemo enim alterius odio debet præ- grauari, vt est regula juris comperta: nec fidelis in soluendis iuribus Regiis mulctari quasi infide- lis. Sed cùm hoc à sententiâ iudicum pendeat, qui nimis esse solent litteræ Textûs addicti; nescio an audiendus sit, qui iustitiam casu in isto postu- larit. Potest autem resolutio fauorabilis pro foro conscientiæ deseruire, si quomodo possit compensatione aliquâ damnum huiusmodi repa- rari. Iuuat communis doctrina de excedente formam mandati, ex quo nulla est obligatio re- stitutionis in mandante. Pro quo P. Azor Tomo 3. lib. 4. cap. 10. quæst. 4. Bonacina Tomo 2. Disput. 1. de Restitutione quæst. 2. Puncto 6. numer. 7. & alij.
in judicibus, communis sententia est, & ita vt cer- tum affirmant Dom. Solorzanus, & D. Escalona, Et hic num. 30. consuetudinem aliquando vigen- tem carpit, quia ex prauâ persuasione processit edicti cuiusdam Philippi Secundi, vulgò iactari soliti circa eos, qui res sine registro exportant: ait enim mitiùs agendum cum illis, quia sunt re- rum suarum fures. Neque enim de tali rescripto constat, iuxta quod voluerit in facti contingentiâ iudicari: licèt verosimile sit in familiari conuer- satione tale aliquid ab eodem pronuntiatum. Quod & vti apothegma eiusdem refert Dom. Solorzanus in Politicâ pag. 979. §. Y es para el mesmo. Quidquid autem de hoc sit, sunt nouio- res schedulæ, arbitrium circa hoc penitus prohi- bentes, vt videri potest apud eumdem pag. 987.<-P>@@
Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|