T. C. ÇEvre ve şEHİRCİLİk bakanliği mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü

3.5VERİ TOPLAMA VE DEĞERLENDİRME SÜRECİ

• 
  Mekânsal strateji planları için toplanan veriler, kurum ve kuruluşlardan, alan çalışmalarından, araştırmalardan vb. kaynaklardan toplanabilir. Toplanan veriler analog, meta veri (data), ortofoto, vektör, raster (grid) gibi farklı formatta olabilmektedir. Bunların coğrafi bilgi sistemine uyumlu olması ve mekânsal planlamaya altlık oluşturması için bir dizi çalışma yürütülmesi gerekecektir. Veri işleme süreci olarak adlandırılabilecek bu sürecin aşamaları;
  

Veri’nin toplanması (Data Collection), farklı formattaki verinin kurum ve kuruluşlardan, alan çalışmalarından, araştırmalardan toplanması aşamasıdır.

Veri’nin derlenmesi (Data Compiling), bu aşamada verilerin konu ve ihtiyaçlara göre derlenir, farklı formatta olanlar belirlenir, eksik olanlar tespit edilir ve yeni veriler toplanır.

Veri işleme (Data Processing) veriler sayısal ortalama aktarılır ve CBS formatında depolanır.

Veri Analizi (Data Evaluation), verilerin, planın amaç ve hedeflerin uygun olarak analizi yapılır. Bu süreçte mekânsal olmayan veriler mekânsal birimlere göre mekânsallaştırılır ve analiz edilir.

3.6ANALİZ YÖNTEMLERİ

Mekânsal strateji planlarının yapımında kullanılabilecek bazı analiz yöntemleri aşağıda sıralanmaktadır.
Mekâna yönelik verilerle ilişkili olarak

1. 
   Betimleyici istatistikler
   

Farklı değişkenlere ilişkin

• 
  Merkezi Eğilimin Ölçülmesi
  
• 
  Dağılma ve Dağılımın Ölçülmesi
  
• 
  İlişkilerin belirlenmesi
  
• 
  Korelasyon
  
• 
  Pearson Korelasyon Katsayısı
  

2. 
   Betimleyici indeksler
   

• 
  Yoğunlaşma indeksi
  
• 
  Uzmanlaşma ideksi
  
• 
  Çeşitlilik (diversity) indeksi
  
• 
  Herfindahl indeksi
  
• 
  Gini katsayısı
  

• 
  Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Endeksi
  
• 
  İnsani Gelişmişlik Endeksi
  
• 
  Çevresel Sürdürülebilirlik Endeksi
  
• 
  Yenilik ve Girişimcilik vs.
  

1. 
   Ekonometrik analizler ve modeller ve öngörüler
   

• 
  Regresyon analizleri
  
• 
  Öngörü (forecasting) modelleri
  

1. 
   Yapısal analizler
   

• 
  Kümelenme analizleri (Cluster anaysis)
  
• 
  Rekabet gücü analizleri
  
• 
  Faktör analizi
  
• 
  Uyumluluk (concordance) analizi
  

1. 
   Değişimin (yapısal değişimin) tanımlanmasına yönelik analizler
   

• 
  Shift-Share Analizi
  
• 
  Yakınsama analizi
  

Mekânsal verilerle ilişkili
1. Mekânsal otokorelasyon analizleri

• 
  Morans’ I
  
• 
  Geary’s C
  
• 
  Bilgi yayılma (Knowledge spillover) modelleri
  

2. Noktasal Veri Analizi

• 
  Nokta Dağılımın Merkezi Eğilimi
  
• 
  Nokta Dağılımının Yayılımı
  
• 
  Standart Uzaklık
  
• 
  Standart Sapma Elipsi
  
• 
  Nokta Dağılımının Desen Analizi
  
• 
  Quadrat Analizi
  
• 
  En Yakın Komşu Analizi
  

Mekânsal kademelenme yapısının tanımlanması

3. Mekânsal ilişki analizleri

• 
  Gravity/moment (1. moment ve -1. moment) analizleri
  

4. Network analizleri

• 
  Sosyal ağ analizi
  
• 
  Merkezilik analizi(centrality analysis),
  
• 
  Altgrup analizi (Faction analysis) kullanılmıştır.
  
• 
  İlişkinin gücü (tie strength) analizleri
  

Ağların topolojik yapı (Network topological structure) analizleri

Mekândaki belirli işlevlere/kullanımlara yönelik olarak

1. 
   Konum (Location) analizleri
   
2. 
   Çevresel etki analizleri (Environmental impact assessment)
   
3. 
   Çoğaltan etki (Multiplier effect) analizleri
   

4.BÖLÜM

5.BÖLÜMİŞ TANIMI VE SÜREÇLERİ

5.1İŞİN KONUSU

Üst Ölçek Mekânsal Strateji Planlaması Hazırlama Uygulama ve İzleme Süreci Yöntem ve Esaslarının Belirlenmesi Projesi” kapsamında, Mekânsal Strateji Planları’na veri tabanı olacak biçimde ‘Türkiye Mekânsal Veri Envanteri’nin (TÜMVERİ) oluşturulmasına ilişkin Veri Tabanı kurulması, Sistem kurulması ve verilerin sunulması işleridir.

5.2AMAÇ

Türkiye ile ilgili mekâna yönelik kapsamlı bir bilgi envanteri oluşturmak ve mekana yönelik konuları çözümlemek ve mekânsal gelişmeleri planlı olarak yönlendirebilmek amacıyla, kamu kurum ve kuruluşlarının sorumluluğunda bulunan mevcut, halen yürütülmekte olan ve gelecekteki hizmet ve yatırımlara ilişkin bilgiler; “Ülke Mekânsal Strateji Planı”na veri altlığı oluşturabilecek nitelikteki fiziki, idari, sosyo-ekonomik, sektörel ve üst yapı gibi konu başlıklarında ve coğrafi bilgi sistemi tabanlı noktasal, çizgisel, alansal vb. tüm bilgi ve belgelerin bir araya getirildiği “Türkiye Mekânsal Veri Envanteri (TÜMVERİ)’nin oluşturulmasına katkıda bulunacaktır. Bu envanter, gelecekte mekâna yönelik alınacak her türlü politika, plan ve programa temel başvuru kaynağı olacaktır.