Öğrencilerin yeteneklerini geliştirmede yardımcı olacak çeşitli örnek,alıştırma, işlenen konular ve ünitelerle ilgili internet adresleri ve okuma kaynaklarına yer verilir.
ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTABININ HAZIRLANMASI
-
DÖRT BÖLÜMDEN OLUŞUR BUNLAR:
-
Sosyal bilgiler programının ve öğretmen kılavuz kitabının tanıtımına yönelik bilgiler.
-
Söz konusu üniteye ilişkin açıklayıcı bilgiler: Öğrenme alanı bilgisi, ünite hakkında genel bilgi, kazanım tablosu, Atatürkçülük kazanımları, değer de beceri açıklaması, ünitede kullanılabilecek kaynakların listesi vs.
-
Ders kitabı sayfalarının ve ilgili açıklamaların yer aldığı bölüm
-
Ünite sonlarında öğretmene ek bilgi sunmak amacıyla bilgi notları ve öğrenciyi değerlendirmede kolaylıklar sağlayacak ölçme-değerlendirme ölçütleri ve tabloları.
ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTAPLARININ HAZIRLANMASI
Öğretmen kılavuz kitabında:
-
Konuların işlenişinde ulaşılmak istenen hedefler belirtilir.
-
Öğretim programlarında yer alan amaç ve açıklamalar doğrultusunda öğrencilere bilgi, beceri, tavır ve tutumların kazandırılmasında öğretmene yardımcı olacak ve öğretmeyi kolaylaştıracak açıklayıcı bilgiler yer alır.
-
Öğretmeyi ve öğrenmeyi kolaylaştırmak amacı ile ilgi çekici değişik örnek ve uygulamalar yer alır.
-
Bilgi, beceri, tavır ve tutumlar ile değerlerin öğrencilere kazandırılabilmesi için kullanılabilecek araç-gereçle birlikte öğretim yöntem tekniklerine yer verilir.
-
DERS KİTAPLARININ İNCELEME USUL VE ESASLARI
-
İnceleme komisyonları baskıya hazır nüshaları; ilgili dersin öğretim programları ile bu yönergenin ders kitaplarının nitelikleri, ders kitaplarının hazırlanmasına ilişkin hükümler doğrultusunda içerik; dil, anlatım ve üslup; öğrenme, öğretme ve ölçme-değerlendirme; teknik, tasarım ve düzenleme yönlerinden inceler ve ilgili dersin Kurul tarafından belirlenen puanlamaya esas olan kriterleri doğrultusunda değerlendirir.
-
SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARINI İNCELEME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ
-
Öğrencilerin kitaptan verimli bir şekilde yararlanmasını sağlayacak unsurları ve organizasyon şemasına yer verilmeli
-
Öğretim programı kazanımlarına ve kazanımlarla ilişkilendirilmiş beceri ve değerlere yer verilmeli
-
Bilimsel hata ve bilgi hatası olmamalı
-
Sınıf düzeyine uygun olmalı
-
Ders kitabı, öğretmen kitabı ve çalışma kitabı ile ilişkilendirme yapılmalı
-
Hacim bakımından programdaki dağılımın ve ünitelere ayrılan ders sürelerinin önerilen oranlara uygun olmalı.
Tarih konularının öretiminde öğrencilerin yazma becerilerinin gelistirilmesinde kullanılabilecek etkinlikler
Öğrencilerin yazma becerilerinin kullanmanda yasadıkları zorlukları aşılması için öğretmenler çeşitli etkinlikler hazırlayarak onlara yardım edebilir öğrencilerin kompozisyon yazma becerilerini geliştirmek için etkinlik geliştiren Scota göre öğretmen öğrencileri desteklerse bu beceri gelişir .Yazma aktivitelerinin konu alanında kullanılması öğrencilerin analiz etme ,olguları karşılaştırma ve ilgi materyalleri sentezlemede ,öğrenmede oldukları bilgiler ile daha önceden bildikleri arasında bağlantı kurmasında yardımcı olur.
Yazma etkinliklerinin tamamının bir arada değil konu ya da ünite içerisinde uygun zaman diliminde dağılarak gerçekleşmesi öğrencilerin sıkılmasını önleyecektir .
Yazma Öncesi Etkinlikler
Öğretmenler ,öğrencileri yazmaya motive etmek ilgi, bilgi ve psikoloji vs.bakımindan hazır hale getirmek amacıyla yazma öncesinde bir takım etkinlikler gerektirebilir. Yazma öncesi etkinlikler öğrencileri yazma konusunda cesaretlenir.
Bunlar;
-
Beyin Fırtınası
Yaratıcı düşünmeye teşvik etmek için dersin ya da konunun başlangıcında önemli rol oynar. En önemli kuralı akıllarına ilk gelen fikirlerin söylenmesidir .Sınıf içerisin de birkaç öğrenci seçilerek verilen konu ile ilgili zihinlerin de gelenleri tahtaya yazmaları istenir. ,diğer öğrencilerden bu cevaplara yeni örnekler getirmeleri sağlanır
b)Okuyarak Yazma Etkinlikleri
Tarih eğitiminde kullanılan standart yaklaşım öğrencilere bir tarihsel olay ya da dönem hakkında okuma yaptırmak ve daha sonra onları okudukları yazdırmaktır .
c)Resim ve Fotoğraf izletme
Çeşitli resim ve fotoğraf verilerek öğrencilerden bu dokümanlardan yola çıkarak tarihsel metinlerini oluşturmaları istenir.
d)Film ve Video izletme
Tarih derslerin de görsel araçlardan yararlanılarak ,öğrencilerin ileride bir film yada belgelerden hareketle tarihsel metin yazmaları sağlanabilir.
Bunlar dışında öğretmen ,öğrencilerin yazma çalışmalarına alışmaları için öğretime kolaylaştırıcı ve destekleyici tekniklerde kullanılabilir .Bunlar; sınıflama kartları ,nedensellik kartları, yardımcı kağıtlar, paragraf ve cümle başlangıçlarının verilmesi paragraf oluşturma teknikleri gibi, destekleme teknikleri kullanılarak öğrencileri yazma konusunda cesaretlendirebilir .
Counselle göre ,öğrencilerin metin yazma konusunda karşılaştıkları güçlüklerin üstesinden gelmeleri için birtakım stratejiler geliştirmesidir.Öreneğin,çok sayıda farklı sınıflandırma etkinlikleri yapmak ,öğrencilerin tarihi bilgiye seçme ,sınıflandırma ve kategoriye ayırmasına yardım eder.
Yapılabilecek aktiviteleri şöyle örneklendirmiştir;
1-Sınıflandırılmış kriterleri sınıflandırmak
Roma Hukuku altında insanlar mutlu muydu? Sorusuna cevap vermeleri istenir .Buna cevap vermek için öğrenciler sayfayı ikiye bölerek insanlar mutluydu çünkü ...., insanlar mutlu değillerdi deyip nedenlerini sıralayabilir .
2-Zor kavramların ve terimlerin anlaşılmasında sınıflandırma
Counselle göre ,nedensellik ve sonuçları gösterilmesinde diyagramlardan yararlanılabilir.
Sosyal ,politik ve ekonomik nedenler arasındaki etkileşimi anlamak için en iyi fikir veren diyagramını kullanmalarını sağlamaktır.
Venn diyagramı özellikle belli başlı kategoriler arasındaki ilişkiyi, benzerlik ve farklılıkları gösterir.
Flow diyagramı ve Ripple diyagramı, da neden ve sonuç ilişkilerinin göstermesin de kullanılır .
3-Kendi sınıflandırma kriterlerini seçme
Öğrenciler ,bilgi seçmek için kendi kriterlerini kullanmaları konusunda cesaretlendirmelidir Örneğin; Hastings Savaşını niçin William kazandı? Sorusuna öğrenciler «William «Horold» başlıkları altında ya da «Şans “Askeri beceri» ve «Zamanlama «gibi kendi kesitlerine göre sınıflandırma yapabilir.
TARİH KONULARININ ÖĞRETİMİNDE ÖĞRENCİLERİN YAZMA BECERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİNDE KULLANILABİLECEK METİN TÜRLERİ
Bazıları;
Bir ölü hakkında yazılan kısa anma yazısı (Obituary)
Fielding’e göre ,bir ölü hakkında yazılan bir yazı bir kişinin yaşamının bir yorumlaması ve özetidir .
Bu tür yazılarda ünlü kişilerle ilgili birinci elden bilgi bulmak mümkündür
İkincil elden kaynaklardan yararlanmak da yazılan anma yazısı öğrencilerin araştırma yapma ,yaratıcılık ,hikaye anlatma becerilerini ve yazma becerilerini geliştirir.
Mektup yazma
Eleştirel düşünmeyi ,tartışmayı yazmayı ve yaratıcılığı artıracak olan bu etkinlik mutlaka tarih dersin de kullanılmalıdır.
Mektup yazma etkinliği ,öğrencinin geçmişi görebilmesi için önemli bir güdü oluşturur.
Belirli bir zaman ait mektuplar sınıf ortamına getirilerek ,öğrencilerden sanki bu mektuplar kendilerine yazılmış gibi bir cevap yazmaları istenilebilir .Bu yolla öğrenci geçici olarak tarihin içine girerek ,kendini başka bir yerde ,başka bir zamanda hissederek çalışı.
İki çeşit mektup vardır resmi mektup ve kişisel mektup.
Resmi mektup tam ve açık olmalödır.Dilbilgisi kurallarına dikkat edilmelidir .Kişisel mektupta buna gerek yoktur.
Şiir
Geçmişte yaşamış insanların tarihsel olayın akışı içeresinde duygu ve düşüncelerinin anlaşılması çabasına girilmesi tarihsel empati etkinlikleri aracılığıyla sağlamaya çalışmaktır.
Broşür
Müze , tarihi mekan veya herhangi bir şehir kurum vs. tanıtılacak bir broşür hazırlamak görevi öğrencilerin edindikleri bilgileri hem yazılı hem de görsel boyutlu bir ürüne dönüştürmüş olmalarını sağlayacaktır.
Senaryo
Öğrencilere belirli bir isim listesi verilerek (Wilson, İsmet İnönü),bu kişilerle bir görüşme senaryosu yazmaları istenebilir .
Bu senaryo hem görüşmeyi yapanın hem de adayın soru ve cevaplarını içermelidir.
Gazete sayfası hazırlama
Tarih derslerin de öğrencilerden tarihsel bir aktörü seçerek seçtikleri kişinin yaşamının önemli olaylarını gösteren bir gazetenin ön sayfasını hazırlamaları istenebilir.
Günlük yazma
Günlük yazma resmi olmayan doğal tepkiler olduğu için öğrencilerin düşünme ve yazmalarını sağlar.
Öğrencilerin sentez oluşturmaları için iyi bir ayraçtır.
Günlük yazı yazma öğrencilerin yüksek eleştirel düşünme becerilerini kullanımını sağlar.
Günlük yazma çeşitleri şu şekildedir
Öğrenme günlüğü;
Öğrencilerin defterlerini iki sütuna ayırarak okumalarından öğrendiklerini yapılandırdıkları okuma günlüklerinin özel bir çeşitlidir .
Okuyucu günlüğü;
Bu çalışma öğrencilerin her okuma ödevine resmi olmayan bir okuyucu yanıtı yazmalarını içermektedir .
Öğrenme günlüğü
Öğrencilerin defterlerini iki sütuna ayırarak okumalarından öğrendiklerini yapılandırdıkları okuma günlüklerinin özel bir çeşitidir .
Okuyucu günlüğü
Bu çalışma öğrencilerin her okuma ödevine resmi olmayan bir okuyucu yanıtı yazmalarını içermektedir
Kelime günlüğü;
Öğrenciler metleri ile ilgili anahtar kelimelerin tanımını kendi kelimeleri ile yazarlar
Beyin fırtınası ya da serbest yazma günlüğü;
Öğrencilerin bir probleme oldukça hızlı bir şekilde cevap vermesi için fikirlerini not almasıdır.
Rol oynama günlüğü;
Herhangi bir zaman da yaşamış bir kişiymiş gibi yazmayı gerektirir.
Özet günlüğü;
Öğrenme öncesi ,öğrenme boyunca ve öğrenme sonrası kullanılan KWK günlükleri öğrencinin öğrenme yeteneklerini artırmaktadır. Özet günlükleri ise öğrenmenin sonunda kullanılırsa daha etkili olmaktadır.
Günlük yazmanın dört biçimi vardır
1-Zihin haritası
Kısa sürede yapılan özel bir noktalama tekniği olarak matematikçi psikolog ve beyin araştırmacısı olan Tony Buzan tarafından geliştirildi.
Zihin hatırlama süreci ile düşünceleri organize etme ve beyin fırtınası ile kişinin bütün beynini kullanmasına izin verir
Bilgiyi organize etmeye yarar yaratıcılığı geliştirir ve akılda gücünü artırır.
2-Sanatsal yazma
Öğrencilerin araştırmanın istediği bilgiyi yazar
3-Yaratıcı yazma
Bu etkinlik yazarak bir ürünün yaratılmasını sağlayan yüksek düşünme becerilerini içerir
Öğrencilere tarihsel bir olayın sonucu yeniden yazdırabilir ,ünlü lidermiş gibi davranabilirler
4-Yansıtıcı günlük yazma
Öğrencilere sosyal bilimler içeresindeki bir konu hakkında değerlendirme yapmaları konusunda bir soru verilir.
Günlük yazmada kullanılabilecek stratejiler
a)Serbest yazma
Öğrencilerin konu hakkında kendi başlarına düşünmelerini gerektirir.
Daha önemlisi bu çalışmalar var olan fikirleri, tutumları ,soruları ve değerleri tanımlar
b)Hikaye yazma aralığıyla anlatı oluşturma
Hikaye yazma ,öğrencilerin çalışan bir ünitede ki olgular ve olaylardan bir anlatı yaratmalarını sağlar .
c)Okuyarak yazmak
Günlük yazmak öğrencileri okudukları hakkında düşünmeye ,okuduklarından ne anladıklarını keşfetmeye ve önemlerini belirlemeye teşvik eder.
d)İnteraktif yazı aralığıyla diyalog geliştirme
Öğrencilere gayrı resmi olarak tarihsel bir problem çerçevesinde diğerleri ile yazılı görüşme yapmamalarını sağlar
e)Üst bilişsel (meta-cognitive)yazma aralığıyla kendini yansıtma
Yazma öğrencilerin kendi düşünceleri hakkında düşünmelerine de yardımcı olur.Örneğin;Öğretmen öğrencilerden benzer sorularla ilgili olarak düzenli aralıkla cevaplamalarını ister onlara fikirlerindeki derişiklikleri gösterir. f )Genel okuma aralığıyla toplumsal yapı
Günlük yazma etkin olarak bütün öğrencilerin çalışma materyallerinin anlamlarını içerir. Bu sürecin en önemli basamağı öğrencilerin sınıfta günlük yazılarının sesli bir şekilde okumasını istemektedir.
Tarih metinlerinde paragraf oluşturma teknikleri
Bir metin içerisin de yazılan her paragrafın ilk cümlesi genel tartışma içeresinde o paragrafın rolünü göstermektedir.
Öğretmen ,öğrencilere bilgilerini organize etmede yardımcı olarak ve her bir paragrafın ilk cümlesinde kullanabilecekleri giriş cümlesi örnekleri vardır.
Hamburger’Metoforunu kullanma
Hamburger benzetimi ,öğrencilere nasıl kısa makaleler, ya da paragraf oluşturacaklarını ,öğreten bir kanada kavramıdır .
Susamlı tohumlu en üst Kısım; Bir duruma başlama ,tartışmayı özetleme
Etli yassı köfte; Tartışmayı destekleyecek kanıtlar
Hamur gibi alt kısım ;Sonuç
AÖA(Anafikir,Örnek,Açıklama)
Harris tarafından geliştirilmiştir
Her bir paragrafın başına ana fikir cümlesi yazılır ,bu ana fikri açıklayacak bir örnek verilir ve daha sonra da önemi açıklanır.
Araba yarışı metaforu(Grand Priks)
Banham tarafından kullanıldı.
Basamak1.Yarışma öncesi kontrol
Soru anlaşıldı mı?
Basamak2.İlk kıvrım-Giriş yazma
Farkı yorumları özetledin mi
Basamak3.İyi kral doğrulaması
John iyidir ’in kanıtları
Basamak4.Kanıt hileleri (iyi kral)
Güvenilmez kanıtların örnekleri
Basamak5.Kötü kral doğrulması
John’un zalim olduğunun örnekleri
Basamak6.Kanıt hileleri (Kötü kral)
Güvenile kanıtların örnekleri
Basamak7.Yüksek hızda keskin viraj karşılaştırma
Johun diğer mozaklardan daha iyi olduğunu gösteren örnekler
Basamak8.Final Bendi-Sonuç
Bir yargıya ulaşma
Robkg (Rafts) tekniği
RAFTS açılımı-Rol(Role);
Okuyucu kitlesi (Audience);Biçim(Format),Konu((Topic);Güçlü filler (strong)verb(s)dir.
Kanadalı eğitimlerin eleştirel düşünme üzerine yazılmış kitap serilerinde savundukları ve öğrencilerin yazma becerilerinin gelişmesi üzerine odaklı bir araçtır.
Kısa süreli / Dakik yazma
Dersin başlangıcında dersin anlaşılmasını sağlamak amacıyla öğrencilere 5 dakikalık bir süre içerisinde işlenecek konu ile ilgili bir soruya cevap yazmalarının istenmesinin öğrencinin o gün ki konuya odaklanmasını sağlamaktadır. Ders sonunda da özet amaçlı istenebilir
Okuyucu Yanıtı
Bu etkinlikte öğrenciler kağıda iki Kısıma ayrılır .İlk kısım olan ‘okuyucu yanıtı biçimi ‘kısmında direk okudukları ve tepkileri ile ilgili sorular yazmalar tavsiye edilir ve çalışma basamakları önerilir ikinci kısımda ‘Okuyucu yanıtı birimi ’öğrenciler okuduktan sonra metinlerini tamamlar.
YKBT(Yazılan kısa ve basit tut)
Tarih dersinde öğrenciler yazmaktan hoşlanırlar araştırmalara göre
Microthemes(spesifik konular ile ilgili yazma çalışmaları)
Bu etkinlikler ile öğrenciler özetleme ve as sözle çok şey anlatmayı öğreneceklerdir. Önemli olan öğrencilerin kendi kişisel düşüncelerini yazmalarıdır. Aynı zamanda bu öğrencilerin ders süresini takip etmelerini sağlamış ve sınavlara hazırlanırken kullanışlı olmuştur.
Sınav öncesi yazma çalışmaları
Sınav öncesinde sınavda gelebilecek sınav sorusuna benzer bir soru ile yapılan bir çalışmadır. Bu etkinlikler öğrenciler notları kullanmaları konusunda serbest bırakılamıdır.Yazma süreleri bittikten sonra ikili ya da üçlü grup halinde yazılanları gözden geçirmektedir.
Sınıf içerisinde Anti-Plagiarism çalışmalarını pratik yapma stratejisi Sınıf içerisin de 2 yada 3 dk. ‘lık süre içerisinde ders kitabından bir sayfa seçilerek öğrencilere okuma yaptırılır. Daha sonra ders kitabı kapattırılır hatırlayabildiklerini yazmaları için 5 dk. süre verilir. Sonra tekrar açılarak yazdıklarının doğruluğunu kontrol etmeleri istenir
Şöhret (Fame) Stratejisini kullanımı
İyi öğrencilerin yazıları boşa değildir .Onlar yüksek puan alırlar. Bu çalışmalar örnek olması amacıyla fotokopi yoluyla çoğaltılarak saklanabilir. Okul kütüphanesinde rafa konulabilir.
Tarihsel Metin Yazmada Grafik Düzenleyicilerin Yeri
Öğrencilerin bilgileri sadeleştirmelerini önemli bilgileri ayırt etmelerini ,bağlantıları ve çıkarımlarını kolaylaştırır.
Grafik düzenleyiciler yazma sürecine en önemli etkisi öğrencilerin küçük kümelemeler ya da şekiller vasıtasıyla bilgileri ve anahtar kavramlar etkili bir şekilde hatırlamasını sağlamasıdır
B-B-Ö (Bildiklerim- Bilmek İstediklerim- Öğrendiklerim)
Yazarak öğrenme stratejisinden birisi K-W-L dir.
Okuduğunu anlama becerilerinin geliştirilmesinde kullanılan bu strateji öğrencilerin yazma becerilerinin geliştirilmesinde önemli bir yer tutar
K-W-L Kartları öğrencilerin ne bildiklerini (what students know)ne bilmek istediklerini ve ne öğrendiklerini (what they learn)gösterir. Kelime Ağı Oluşturma
Kümeleme olarakta nitelendirilir.
Özellikle kompozisyon derslerinde öğrencilerin yazma becerilerini geliştirmede kullanılması önerilir.
Bu metod,kişinin bilgi birikimini önce kağıda döküp sınıflandırmasına dayanan bir yazma etkinliğidir.
Kelime ve Kavram Öğretiminde Frayer Modeli
Kelime haritası olarak bilinen bu strateji kavramlar arasındaki benzerlikleri ve ilişkileri anlatmakta öğrencilere yardım etmesi için düzenlenmiştir.
Sosyal bilgilerde kavram öğretilmesin de ve güçlendirmesinde de kullanılır.
Anahtar Kelimeler ile Metin Yazma Diyagramı
Öğrencilere tarihsel bir kaynaktan yada ders kitabında yer alan bir metin ile ilgili anahtar kelimeler verilerek kısa metinler yazması istenebilir.
Problem Çözüm Haritaları
İlk kısma tarihsel bir problem yazılır, sonra problemin tanımı yapılır nedenleri ve sonuçları üzerinde durulur ve son olarak bir çözüm sunulur. Latince kökenli bir kelime olan ‘imaginari ‘yani hayal etme sözcüğü zihinsel olarak resmetme anlamına gelir .
Tarih öğretiminde hayal gücü ve empati tarihin anlamın en önemli enstrümanlarıdır.
Hayal ,tarihte belirsizlikleri kaldırmak için bir takım boşlukları doldurmaktır.
1 ‘’Öğretmenler öğrencileri yazmaya motive etmek için ilgi , bilgi, psikoloji, bakımından hazır hale getirmek amacıyla yama öncesinde bir takım etkinlikler gerçekleştirir.’’
Aşağıdakilerden hangisi bu etkinliklerden biri değildir?
A) Beyin fırtınası
B) Okuyarak yazma
C) Resim ve fotoğraf kullanma
D) Mektup yazma
E) Film ve video izletme
2) ‘Günlük yazmanın dört biçimi vardır.’
Aşağıdakilerden hangisi bu biçimlerden değildir?
A) Zihinsel yazma
B) Serbest yazma
C) Hikaye yazma
D) Okuyarak yazma
E) İnteraktif yazma
3) Tarih konuları ile ilgili paragraf yazma etkinliklerini kolaylaştırmak için kullanılabilecek diğer etkinlikler vardır.
Aşağıdakilerden hangisi bunlar içerisinde yer alan Hamburger Metaforunun özelliklerinden değildi?
A) Harris tarafından geliştirilmiştir
B) Öğrencilere nasıl kısa makaleler yada paragraf oluşturacaklarını öğretir
C) Üç kısımdan oluşur bunlar; susamlı tohumlu en üst kısım, etli yassı köfte, hamburger alt kısımdır
D)Bir kanada kavramıdır
E) Bir benzetimden yola çıkarak hazırlanmıştır
4)Tarihsel metin yazmada grafik düzenleyicilerden olan KWL nin açılımı aşağıdakilerden hangisidir?
a)Tahminlerin-Bilmek istediklerim –Öğrendiklerim
b)Bildiklerin-Bilmek istediklerim-Öğrendiklerim
c)Bilmek istediklerim-Bildiklerim-Öğrendiklerim
d)Bildiklerim-Bilmediklerim-Öğrendiklerim
e)Tahminlerim-Bildiklerim-Bilmek istediklerim
5) İki çeşit mektup vardır. Bunlar kişisel ve resmi mektuplardır.
Aşağıdakilerden hangisi resmi mektupların özelliklerinden değildir?
A) Açık anlaşılır olmalı
B) Dilbilgisi kurallarına uymalı
C) Sayfa düzen olmalı
D) Samimi bir dille yazılmalı
E) İfadeler mesafeli seçilmeli
1-D 2-A 3-A 4-B 5-D Dilek BİRBAŞLI 2014234086
Sosyal Bilgiler dersinin en büyü malzemesi birey ve toplumdur. Bu bağlamda bireyin topluma uyum sağlamasında toplum çok önemlidir. Sosyal Bilgiler de bireyi hayata hazırlar. Eğitim sisteminde bireyden beklenilen yönde davranış oluşturma yani kültürleme, toplumun ilerlemesi için bireyin ihtiyaç duyacağı bilgi, beceri, tutum ve değerleri kazandırmak amaçtır.
Globalleşen dünyada internet teknolojisi bir örümcek ağı gibi dünyamızı sarmış, iletişim hiç olmadığı kadar hızlanmış ve bu hız insanoğlunun alışılagelmiş bütün alışkanlıklarını baştan sona değiştirmiştir. Günümüz bilgisayar çağı olarak adlandırılmaktadır. Çağı yakalamak isteyen Türk eğitim sistemi, özellikle Sosyal Bilgiler ile bu amaca hizmet etmeye çalışmaktadır. Bu anlamda e-okuryazarlık da bilgisayar, internet ve bununla ilgili teknolojiler kullanma becerisi olarak tanımlanmaktadır. Bu anlamda bireyin eleştirel düşünme, yenilemeyi destekleme için bilim ve teknolojiyi kullanabilme becerilerine sahip olması gerekmektedir.
Sosyal Bilgiler öğretim programına 2005 yılında giren becerilerde olan araştırma ve bilgi teknolojilerini kullanma becerisi e-okuryazarlık açısından önemlidir. E-okuryazarlık da bu anlamda veri tabanları, bilgi ağları ve elektronik bilgi ağlarının kullanımıyla ilgili becerileri kapsamaktadır. Bu kavram ilk olarak 1974 yılında ABD de dönemin Bilgi Endüstrisi Derneği başkanı olan Paul G. Zurkowski tarafından ortaya atılmıştır. Ayrıca e-okuryazarlık önce etkin vatandaş sona etkin veli ve etkin öğretmen olmak için önemli bir beceridir. Örneğin, etkin öğrenci; arkadaşlarıyla e-posta yoluyla iletişim kuran öğrenci, etkin veli, çocuğun devamsızlık durumunu e-okuldan öğrenen veli, etkin öğretmen; yılsonunda öğrencinin notunu internet ortamına aktaran öğretmendir. Bunlar e-okuryazarlık modelinin eğitime yansımasını göstermektedir.
Sosyal bilgiler hayat boyu öğrenmede her bireyin kazanması beklenilen tanımlanmış sekiz anahtar yetkinlik bulunmaktadır. Bunlar arasında dijital yetkinlik bilgiyi araştırma, toplama ve işleme yeteneğini, sanalı gerçekten ayırmayı, eleştirel ve sistematik yolda kullanmayı içerir. Programda yer alan öğrenme alanlarında da e-okuryazarlığın içeriğini yansıtacak kazanım ifadelerinin ve taslak programda bu meselenin nedenli önemli olduğunu ortaya çıkarması bakımından önemlidir. Sosyal Bilgiler 5.sınıf ‘Bilim Teknoloji ve Toplum’ öğrenme alanı işlenirken kazanımların ele alınması sırasında dürüstlük, öz kontrol ve bilim etiği gibi değerlerle dijital okuryazarlık becerilerinde öğrenciler tarafından edinilmesi sağlanmalıdır.
21. yy tolum düzeni içerisinde toplumsal açılımlar olarak kavramların önüne bazen enformasyon, bazen de e ön eki getirilerek e-devlet, e-hukuk, e-ticaret ve e-toplum gibi birçok yeni kavram oluşmuştur. Bu kavramların etkili olabilmesi ve anlam kazanabilmesi için geleneksel okuryazarlığın yanı sıra elektronik okuryazarlık da toplumun tabanına yayılmalıdır. Toplumun e-okuryazarlığı iyi kavraması gerekmektedir.
SORULAR
1.Bilgi okuryazarlığı ilk kim tarafından ortaya atılmıştır?
A)John Deere
B)Howard Gardner
C)Ivan Pavlov
D)Paul G. Zurkowski
E)Francis Bacon
2.E-okuryazarlıkta kazanımların ele alınması sırasında var olan öğrenme alanı hangisidir?
A)İnsanlar Yerler ve Çevreler
B)Birey ve Toplum
C)Bilim Teknoloji ve Toplum
D)Üretim Dağıtım ve Tüketim
E)Ürerim Dağıtım ve Tüketim
3.Sosyal Bilgiler hayat boyu öğrenmede her bireyin kazanılması beklenilen bilgiyi araştırma, toplama ve işleme yeteneğine ne ad verilir?
A)Girişimcilik
B)Sosyal ve yurttaşlık yeterliliği
C)Ana dilde iletişim
D)Dijital yetkinlik
E)Öğrenmeyi öğrenmek
4.Sosyal Bilgiler öğretim programında yer alan becerilerden olan araştırma ve bilgi teknolojisini kullanma becerisi bireylere hangi konuda yetkinlik kazandırmayı amaçlamaz?
A)Bilgi teknolojilerinin kullanımı
B)Bilgiye ulaşma
C)Katalog tasarımının yapılması
D)Bilgi kaynaklarının değerlendirilmesi
E)Ders içi ve ders dışı etkinliklerin belirlenmesi
5. Dijital okuryazarlık ve e-okuryazarlık arasındaki fark nedir?
A)Farklı öğrenme alanlarına hitap ederler
B)Birinde toplum diğerinde birey önemlidir
C)Dijital okuryazarlık bilgiyi işleme, e- okuryazarlık değerlendirmesini yapar
D)Dijital okuryazarlık bilginin anlaşılması, e- okuryazarlık bilginin etkili kullanılmasıdır
E)Dijital okuryazarlık genel bir kavramken e- okuryazarlık özel bir kavramdır
CEVAPLAR
1-D 2-C 3-D 4-E 5-D
Hazırlayan: Nabiye GÜRİÇİN
No:2014234090
SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE VATANDAŞLIK EĞİTİMİ VE VATANDAŞLIK EĞİTİMİNDE MODELLER
Vatandaşlık nedir?
Eskiden ulusal devlete bağlılığı sağlamak için sadakat , itaat ve vatanseverlik olarak anılmıştır. Ancak 20. yüzyıldan itibaren vatandaşlığa olan ilgi artmıştır. Vatandaşlık , devletin bireye verdiği haklarla , yüklediği sorumluluklarla hukuki bir statüye sahip olmanın yanında yaşadığı toplumun temel geleneklerini , değerlerini ve kültürünü benimseme , toplumda farklı rollere sahip olma , sosyal ilişkiler içinde bulunma şeklidir. Vatandaşlığın bu kadar gündeme taşınmasında siyasal ,sosyal ve ekonomik nedenler etkili olmuş .
Vatandaşlık Eğitimi Nedir?
Tarih boyunca eğitimin amacı kültürün tüm nesillere aktarımını sağlamaktır. Genel anlamda eğitim, bireyde davranış değiştirme süreci olarak tanımlanmıştır. Eğitimin ilk basamağını ilköğretim eğitimi oluşturur ve tüm eğitim kademeleri üzerine inşaat edilir. İlköğretimin amacı ; her Türk çocuğunun iyi birer yurttaş olabilmesi için ; gerekli temel bilgi , beceri davranış ve alışkanlık kazanmasını , milli ahlak anlayışına uygun olarak yetişmesini ,ilgi ,yeti ve yetenekleri doğrultusunda hayata ve bir üst öğrenime hazırlanmasını sağlamaktır.(MEB,2008)
İlköğretim, vatandaşlık eğitiminin gerçekleştirildiği en önemli kurumdur . Bu süreçte edinilen her türlü kazanım iyi vatandaş bilincinin oluşmasında oldukça önemlidir. Vatandaşlık eğitimi ,demokrasinin kalıcılığını sağlamanın yolu kabul edilir. İlköğretim eğitiminin amacı siyasal rejimin istediği vatandaşları yetiştirmektir.Aristo’ya göre iyi ve etkili vatandaşın temel özellikleri: özdenetim , adalet , yurtseverlik ve sağgörü erdemleridir. Öğretmenler ise etkili vatandaşı ; haklarını bilen ve kullanan ,sorumluluklarını bilen ve yerine getiren, başkalarının haklarına saygılı olan kişi olarak tanımlanmıştır. Hazırlanan eğitim programında ders kitapları , istenilen vatandaşın temel özelliğini yansıtan en önemli araçtır. Eğitimde iyi vatandaş olmanın yanı sıra etkili ve katılımcı vatandaş anlayışı hakimdir.
Etkin vatandaştan beklenen özellikler :Demokratik değerleri benimsemiş , yerel düzeyde düşünmenin ve hareket etmenin yanında evrensel konulara duyarlı , karar veren ve problem çözme becerisi gelişmiş olduğu görülmektedir. (NCSS) Vatandaşlık eğitiminin öğretim programlarına yer almasında ulus-devletin ortaya çıkışı toplumsal ve siyasal alanda laikleşme ve çocuk eğitimine bakış açısının değişimi gibi faktörler etkili olmuştur. Vatandaşlık eğitimine yönelik ciddi çalışmalar yapan ülke Fransa olmuştur. Ondokuzuncu yüzyılın ikinci yarısında ve yirminci yüzyıl boyunca vatandaşlık eğitimi programları iki ana gruba ayrılmıştır ; öğrencilerin siyasal ve sosyal amaçlar için düşüncelerini şekillendirmek için tasarlananlar ve öğrencilerin kendi başlarına düşünmeye teşvik etmek için tasarlananlar şeklinde olmuştur. Bu yaklaşımların birinde geleneksel anlayışta yurtsever ve itaatkar vatandaş yetiştirmek amaçlanırken diğer yaklaşımda eleştiren katılımcı vatandaşlar yetiştirme anlayışı benimsenmiştir.
Kerr ve diğerleri (2004) vatandaşlık eğitiminde dört okul modeli olduğunu vurgular.
1-İlerlemeci okullar
2-Odaklanmış okullar
3-Asgarici okullar
4-Aleni olmayan okullar
|