21
Ay-Toldı’nın Oğlu Ögdülmiş’e Öğüt Verdiğini Söyler
1158 Bir tek oğlu vardı bu Ay-Toldı’nın
Küçüktü yaşı daha bu oğlanın
1159 Adı Ögdülmiş’ti, soyu temiz
Yüzü güzeldi, huyu temiz
1160 Oğlunu kendi yanına çağırdı
Tutup kucakladı, gözünden akıttı yaşı
1161 Dedi: Oğlum, şimdi ben gidiyorum
Sana kaldı malım, varlığım
1162 Sen benim gözümün ışığıydın
Gidiyorum sağ ve esen kalasın
1163 Yine iyi demiş bir Türk kumandanı
Oğul kız görür gözün ışığı
1164 Dipsiz bir denizdir oğul kız derdi
Oğul kız sarartır kızıl benzini
1165 Kimin oldu ise oğlu kızı
Nasıl gelir o kişinin uykusu
1166 Oğuldan kızdan ötürü ata yer kendini
Oğul kız anmaz bile atasının adını
1167 Ay-Toldı dedi: İşit ey oğul
Sözümü unutma gönülden dinle
1168 Bana bak, babaydım şimdi sana
Adım Ay-Toldı’ydı, bak şimdi bana
1169 Hayatı bitti bu Ay-Toldı’nın
Pişmanlıkla inler, ama yararı yok bunun
1170 Tatlıdır yaşam, acı bu ölüm
Yakaladı şimdi, hani kaçacak yolum
120 ■ Kutadgu Bilig
1171 Avundum bu dünyaya verip gönlümü
Uzaklaştı benden bak vefa kılmadı
1172 Beni aldattı dünya, severek çağırdı
Gönül verdiğimde benden bıktı
1173 Cefa kıldı dünya, kocadı bu kut
Seni de aldatmasın bu sözü aklında tut
1174 Gerekli işimi hep yerde koyup
Gereksizi yaptım nefsime uyup
1175 Hayat tipi yeli gibi geçti
Kendime acıyarak inliyorum şimdi
1176 Rüşvet ya da malla düzelmez işim
Elimi tutacak yok bir kişim
1177 Ne der dinle gafletten uyanmış kişi
Ölümü anlayıp yeterince bilmiş kişi
1178 Ölümü gören bilgenin bilgisi gitti
Akıllı aklını yitirdi, akılsız kaldı
1179 Ne kötü şey bu ölüm tırmığı
Ne kötü olur kişiye vurması
1180 Süslü sarayları bozan ölüm
Bütün toplanmışları saçan ölüm
1181 Buna benzer söyledi şiir söyleyen
Oku bunu sen, anlayan insan
1182 Hangi nesne var ki dünyada hilesiz
Hangi hile var ki dünyada çaresiz
1183 Her nesneye hile, düzen, çare var
Eğer bu ölümse, ölüm hilesiz
-Ögdülmiş’in Ay-Toldı’ya sorusu-
1184 Dinledi oğul atasının sözünü
Dilini açtı, ataya çevirdi yüzünü
121
Yusuf Has Hacib ■
1185 Dedi: Ey atam, bir sözüm var sana
Onu sorayım ben, deyiver bana
1186 Bu dünyada çok yaşadın
Bilgi ve erdemler edindin
1187 Sordun, dinledin, öğrendin
Sınayıp yaşadın, her şeyi gördün
1188 Ne ise, ölüme var mı çare
Ölüme karşı o yolu tutalım ey bilge
1189 Eğer hile, çare yoksa başka
Malını, hazineni, hepsini dağıt yoksula
1190 Hazine, mal, başına karşılık olabilirse
Sen esen ol, altın gümüş bulunur yine
1191 Ne der işit gözü tok kişi
Tuz ekmek hakkını gözeten kişi
1192 Paylaştır malını insanlara, yedir içir
Mal seni harcamasın, sen onu harca
1193 Esenlik gerek insana, mal eksik olmaz
Dirilik gerek kuşa, yem eksik olmaz
1194 Diri olursa insan dileğine ulaşır
Başı, canı sağ olursa arzusuna kavuşur
-Ay-Toldı’nın Ögdülmiş’e cevabı-
1195 Cevap verdi Ay-Toldı, dedi: Oğul
Dinle sözümü, bu işten çekil
1196 Altın, gümüş ölüme fayda etmez
Bilgi ve akıl da onu önlemez
1197 Ölümü önleseydi dünya malı
Ölümsüz olurdu beyler beyi
1198 Bilgelere hikmet yarar sağlamadı
Bilgelerin bilgi elini tutmadı
122 ■ Kutadgu Bilig
1199 Ölüme ot, ilaç yararlı olsaydı
Otacılar hep hayatta kalırdı
1200 Ölüm karşısındakine göre davransaydı
Bütün peygamberler ölmezdi
1201 Doğan her canlı ölecektir
Ölümlü doğup, diri kalan hani
1202 Konak yeridir bu dünya, gelen geçer
Her şeyi yiyen ejderha gibidir, yedikçe acıkır
-Ögdülmiş’in Ay-Toldı’ya cevabı-
1203 Dinledi bak Ögdülmiş dedi: Ey baba
Ölümün geldiğini iyi bildiğin halde
1204 Neden ona göre davranmadın
Neden şimdi inleyip ona ileniyorsun
1205 Neden derledin bu kalacak malı
Neden dağıtmadın artan malını
1206 Keyfince, gafletle yaşayan insan
Pişman olup kendine ilensin
1207 Yararı ne ey ata bugün pişmanlığın
Başını yere vurup, bin kat ağlamanın
-Ay-Toldı’nın Ögdülmiş’e cevabı-
1208 Ay-Toldı dedi: Ey oğlum işit
Beni gör, boş verme, ahiretlik iş et
1209 Aymazlık beni yok etti, pişmanım
Sen uyanık ol güzel yüzlüm
1210 Nice doğanlar ölmek için doğdu
Nice istemesen de sonunda götürür ahret gücü
1211 Ölümlü insanların tümü zamana tutsak
Yetince vakti bak bir adım atamaz
|