Tillar va adabiyot kafedrasi

Boshqa tillardan o‘zlashgan so‘zlarning talaffuzi 
Boshqa tillardan o‘zlashgan so‘zlarning talaffuzi ham o‘ziga xos bo‘ladi. 
O‘zlashgan ayrim so‘zlarning talaffuzidagi o‘ziga xoslikni quyidagi holatlarda 
ko‘rish mumkin: 
1.Arab tilidan o‘zlashgan 
Ra’no, ma’no, da’vo, e’lon, ba’zan, ma’muriyat, 
ma’mur 
kabi so‘zlarning birinchi bo‘g‘inidagi unli cho‘ziqroq talaffuz qilinadi. Bu 

---

11 
arab tiliga xos xususiyat hisoblanadi. Bunday cho‘ziqlikning yo‘qolishi ayrim 
holatlarda boshqa so‘zning talaffuzini yuzaga chiqaradi.
Qiyoslang:
da’vo-davo, ta’na-tana
kabi. 
2. Rus tili orqali o‘zlashgan ayrim so‘zlarning tarkibidagi lab-tish 
v
undoshi 
jarangsiz 
f
tarzida talaffuz qilinadi: 
aktiv-aktif, passiv- passif, ustav-ustaf, avtomat-
aftomat, avtomobil- aftomobil
kabi. 
3.Urg‘u talaffuz me’yorini belgilab beruvchi asosiy hodisadir. Shuning uchun 
o‘zlashgan so‘zlarning urg‘ulanishiga alohida e’tibor berish kerak. Ba’zi holatlarda 
rus tilidan o‘zlashgan ayrim so‘zlardagi urg‘uning o‘zgarib qolishi talaffuz me’yoriga
ham ta’sir etadi.
Qiyoslang: 
rezinka-rezinka, rediska-rediska
kabi. 
Mashq.
Quyida o‘zlashgan so‘zlarni orfoepik qoidalarga rioya qilgan holda 
talaffuz qiling. So‘zlarning urg‘ulanishiga e’tibor bering. 
Abonement, aviatsiya, akkreditatsiya, aktyor, aksiz, aksioner, aksiya, aeroport, 
apparat, zaryad, doktor, tonna, konstitutsiya, demokratiya, professor, laboratoriya, 
rektor, traktor, televizor, lift, sirk, vistavka, prezidium, muzika, reduksiya, byudjet, 
dirijor, suflor, etud, bulleten, salut, sujet, arxitektor. 
4-DARS: TO‘G‘RI YOZUV (ORFOGRAFIYA) ME’YORLARI 
Adabiy nutqning og‘zaki va yozma shakllari mavjud bo‘lib, ular ma’lum 
qonun-qoidalar asosida rivojlanadi. Nutqning og‘zaki shaklida talaffuz me’yorlariga 
(orfoepiyaga) amal qilinsa, yozma shaklda esa imloviy me’yorlarga (orfografiyaga) 
amal qilinadi. 
Orfografiya grekcha