TüRKÇe ses Bılgısi ve Yazım Kuralları ses biLGİSİ

13


10. "Burası Doğu'dan göçen insanlarla doludur."
cümlesinde "Doğu" doğudaki kentler anlamında
kullanılmıştır. Bu nedenle büyük harfle yazılır. D
seçeneğindeki Doğudan kelimesindeki "dan" eki
kesme işaretiyle ayrılmalıydı. "Doğu'dan" şeklinde.

(Cevap D)

11. Aseçeneğinde "TDK'nın" şeklinde yazılması gerekir.
B seçeneğinde "de" bağlaç değil, hal ekidir;
dolayısıyla bitişik yazılır ve kesme işaretiyle ayrılır.

C seçeneğindeki "de", B seçeneğindeki gibi yine hal ekidirve bitişik yazılır.

D seçeneğinde "yadsıyamıyacaktır" kelimesi yanlış yazılmıştır; Çünkü "yadsımı-" sadece konuşurken söylenir, yazarken "yadsıma-" şeklinde olmalıdır. Dolayısıyla doğru yazım "yadsıyamayacaktır" şeklinde olmalıdır.

(Cevap E)

OilglNotuf

i Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen |

| eklerde kelimenin okunuşu; büyük harflerle yapılan |
| kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın son I
i harfinin okunuşu esas alınır: kg'dan, cm'yi.^l
Imm'den; BDT'ye, THY'de, TRT'den. Ancakj
Ikısaltması büyük harflerle yapıldığı hâlde bir|
| kelime gibi okunan kısaltmalara getirilen eklerde |
i bu okunuş esas alınır: ASELSAN'da, BOTAŞ'ın, I
| NATO'dan, UNESCO'ya. \

12. C seçeneğindeki ay kelimesi coğrafya terimidir.

Dünya, güneş, ay kelimeleri yalnız coğrafya ve gök
bilimiyle ilgili bir terim olarak kullanıldığı zaman büyük
harfle başlar; bunun dışındaki durumlarda küçük harf
kullanılır.

(Cevap C)

13. B seçeneğindeki "Batı" sözcüğü Avrupa anlamında
kullanıldığı için büyük harfle başlar.

(Cevap B)

14. "ki" bağlacının yazımının hiç değişmediği bazı kalıp
sözcükler vardır. Bunlar; "oysaki, sanki, halbuki,
mademki, çünkü, belki" sözcükleridir. "Şöyle kf
kelimesinde ki ayrı yazılır.

(Cevap E)

15. "0 ev" sıfat tamlamasıdır, sıfat tamlamalarının
arasına noktalama işareti girmez.

"de" bağlacı ayrı yazılır. "mi"soru edatı ayrı yazılır.

(Cevap B)

16. Unutmayalım ki ses olaylarına uymamak da yazım yanlışıdır. D seçeneğinde ses olaylarından sertleşmeye uyulmamıştır.

Kermesden > den eki s sert ünsüzünün yanında "ten" halini almalıydı.

(Cevap D)

17.1- "şey" sözcüğü daima ayrı yazılır.

II- "birdenbire" sözcüğü bitişik yazılır.

3. 
   "biraz" kalıplaşmış bir sözcüktür ve daima bitişik
   yazılır.
   
4. 
   "akıllı uslu" bir ikilemedir ve ikilemeler ayrı yazılır.
   

(Cevap D)

18. B- "da" bağlacının "ta" şeklinde yazılrnası yanlıştır. C- "oysaki" kalıplaşmış bir sözcüktür. D- "mi-mı" soru edatı her zaman ayrı yazılır. E- "bin bir" bir ikilemedir, ikilemeler ayrı yazılır.

(Cevap A)

19. Ağacı, zambağı, yüreği, ilacı derken sözcüklerin sonundaki ünsüzler yumuşuyor ama "taşıtı" derken "t" sert ünsüzü yumuşayarak "d" olmuyor.

(Cevap C)

20. l'de > içmiş-ti

ll'de >otobüs-ten

IH'te >yok

IV'te > kağıt-çı

V'te > geç-ti

(Cevap C)

21. Yaprak- ın ("k" sert ünsüzü ünlü ile başlayan bir ek aldiğında yumuşamıştır.) İteri - le ("i" ünlüsü, sözcük türetilirken düşmüştür.)

(Cevap C)

14-

-GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISL

CEVAPLI KONU KAVRAMA TESTİ

1. Peygamber çiçeğinin aydınlığında ara Sana doğru uzanan çaresiz ellerimi Sırrımı söylüyorum vefakar balıklara Bu dünyada yalnız onlar tutacak yerimi

Yukarıdaki dörtlükte altı çizili sözcüklerde görülen ses olayları aşağıdaki seçeneklerin hangisinde sırasıyla verilmiştir?

1. 
   Ünsüz yumuşaması-Ünlü düşmesi- daralma
   
2. 
   Ünsüz benzeşmesi-Ünsüz türemesi- Ünlü
   düşmesi
   
3. 
   Daralma-ünsüz türemesi-Ünsüz benzeşmesi
   
4. 
   Ünsüz yumuşaması-Ünsüz türemesi - daralma
   

E) Ünlü düşmesi- daralma- daralma

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözün yazımı yanlıştır?

1. 
   Bu yıl yeni bir denizaltı alındı.
   
2. 
   Böyle gerçeküstü yaklaşımlar tutarlı olamaz.
   
3. 
   Art arda çıkan söylentiler adımızı lekeledi.
   
4. 
   Bu hafta sonu hep evdeydim.
   

E) Gazetenin baş yazarı istifa etmiş.

5. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ünsüz benzeşmesi kuralına uyulmadığı için yazım yanlışı yapılmıştır?

1. 
   Kulaklarımız alışmışdı tıpırtısına yağmurun
   
2. 
   Şehre sıkıntının rahatlığı basmadan giriyordur
   
3. 
   Azan bir hevestir artık tanyeri
   

1. 
   Söküp gövdesinde bir cehennem parçalamak
   ister insan
   

E) Şehrin defterini dürüp uzanmak ister yanına

o

>

'a ÜJ

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla yazım yanlışı vardır?

1. 
   Hiçbirşey daha acı değildir ayrılıktan
   
2. 
   her zamanki yerde onu bulamadım
   
3. 
   Sendende evdekilerden de bir şey
   beklemiyorum.
   
4. 
   Fark etmek için bakmak gerekir.
   

E) Evi dün tertemiz yapmıştık

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yoktur?

1. 
   Ankara lisesi bu yarışmayı da kazandı.
   
2. 
   Hayatda rövanş yoktur.
   

1. 
   Dünyada her şeyi bir gün acıyla kaybetmek için
   kazanıyoruz.
   
2. 
   Kötülüğe engel olmak da iyilik yapmak
   sayılmazmı?
   

E) Kötüler, kendilerine tahammül edildikçe daha
da azarlar.


3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?

1. 
   Ahmet Bey 16 Haziran 1974'te evlenmiş
   
2. 
   Başkalarının dertleri de bizi ilgilendirmeli.
   
3. 
   2007'de her şey çok farklı olacak.
   
4. 
   Ünlü şair, ölümünün 50'nci yılında anıldı.
   

E) Her şey bir anda olup bitmişti.

7. Bir insanın içinde intikam almak arzusu varsa, onu iş başına getirmek, bir delinin eline kılıç vermekten farksızdır.

Numaralı sözcüklerden hangisinde kaynaştırma ünsüzü yoktur?

A)l B)ll 0) 111 D) IV E) V

-TÜRKÇE-

15


8. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisinde ötekilerden farklı bir ses olayı vardır?

1. 
   Azıcık aşım kaygısız başım.
   
2. 
   Bebeği öpücüklerle rahatsız etmeyin.
   
3. 
   Biricik yavrumuzu göremeden geldik.
   
4. 
   Artık ağzıyla kuş da tutsa nafile.
   

E) Etrafa yapmacık gülücükler saçıyordu.

9. İnsan bir şeye inandımı onu başkasınada inandırmayı bir borç bilir, kolay inandırmak için de anlattığına dilediği gibi yön verir, bir şeyler katmaktan çekinm^z.

Yukarıdaki parçada kaç yazım yanlışı vardır?

A)l B)2 C)3 D)4 E) 5

12.1. İnsan, kendi kendisinden sakladığı yanını sevmez.

çok;

2. 
   Bir insan, söylediği şeylerden
   söylemedikleriyle de insanlaşır.
   
3. 
   inanç, arzuya dönüşen aşktır.
   

IV. Hiçbir davayı, hiçbir inancı bir katilin kurşunları öldüremez.

V İçki, içeri girer girmez, aklı dışarı çıkarır.

Numaralanmış cümlelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?

1. 
   Ünlü daralması
   
2. 
   Ünsüz yumuşaması
   
3. 
   Ünsüz benzeşmesi
   
4. 
   Kaynaştırma
   

E) Ünlü düşmesi

tc uı

Q

& 13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı s vardır?

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı S vardır?

1. 
   Anladım ki sevgisiz asla yaşanmıyor.
   
2. 
   Gerekli bilgileri kurumunuza arzetmiştim.
   
3. 
   İyiyle kötüyü ayırt edebilirim.
   
4. 
   Orijinal düşünceler ufkumuzu açacaktır.
   

E) Uzaktan da çok güzel olduğu anlaşılıyor şehrin.

1. 
   İyi bir hukucu bulup bu davayı kazanmalıyız.
   
2. 
   İnsan ruhunun en az sabredebildiği şey
   mutluluktur.
   
3. 
   Bazı nimetler vardır ki onlara sahip olamamak.
   
4. 
   Güneş yoksa, olgunlaşmasını bil.
   

E) Acılar da paylaşılarak giderilebilir.


H.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?

1. 
   Ankara'dan çıkınca çok hüzüntendim.
   
2. 
   Yarın Gaziantep'den misafirlerimiz gelecek.
   
3. 
   Akşam, Doktor Sinan Bey beni aradı.
   
4. 
   Önümüzdeki yıl üniversiteyi bitirecekmiş.
   

E) Mehmet de bizimle gelecekmiş.

14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözün yazımı yanlıştır?

1. 
   Enflasyon bu yıl biraz daha iyiydi.
   
2. 
   Böyle espriler artık tutulmuyor.
   
3. 
   Yeni bir eşofman almak için çıktı.
   
4. 
   Bu fermuar elbisene hiç uymamış.
   

E) Bir takım insanlar iyilikten anlamıyor.

16-

-GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISI.


15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı yoktur?

1. 
   Ayakda bekleyen yaşlılara yer vermeliyi.
   
2. 
   Yere düşünce alını kanamaya başladı.
   
3. 
   Kasım da evime döneceğim.
   
4. 
   Ankara'daki tiyatrolar zevk vermiyor.
   

E) Uzakmı uzak bir yerde ev almış.

19. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde biieşik sözcüğün yazımı yanlıştır?

1. 
   Seni götüren trenin ardından baka kaldım.
   
2. 
   Toplumbilimciler sosyal kişiler olmalıdır.
   
3. 
   Akşamüzeri bizde toplanalım.
   
4. 
   Olayla ilgili bilirkişi raporu bekleniyor.
   

E) Gelişigüzel konuşmalar tat vermez.


16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcüğün yazımı yanlıştır?

1. 
   Böyle süprizlere alışık degilim.
   
2. 
   Hukuku, herkes savunmalıdır.
   
3. 
   Bu cicekten ben de istiyorum.
   
4. 
   Bize karşı tavrı hoş değildi.
   

E) Birtakım tabak almalıyız.

2: o

'o ÜJ

20. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?

1. 
   Türk Dil Kurumu yoğun bir çalışma içinde.
   
2. 
   PTT'nin sorunları da çözüm bekliyor.
   
3. 
   İyice dinlen ki yarın başarılı olasın.
   
4. 
   Ağır ağır konuşmaya başladık.
   

E) Madem ki çalışmıyor, konuşmaya hakkı yok.

17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?

1. 
   Her şey ben yaşarken oldu.
   
2. 
   Dünkü toplantı hiç te zevkli geçmedi.
   
3. 
   Balıkesirli arkadaşım hiç olmadı.
   
4. 
   Uzaktan gelen sesle irkildik.
   

E) Kavramak için görmek; görmek için de dikkatle
bakmak gerek.

18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

1. 
   Komşumuz Ahmet Bey çok iyi bir insandı.
   

1. 
   Geçen yıl liseyi bitirdi, ama üniversiteyı
   kazanamadı.
   

2. 
   Batılılar her gün geri gidiyor.
   
3. 
   16 Şubat'ta bize gelecekler.
   

E) Dünkü Sınav hakim adaylarını belirleyecek.

		CEVAPANAHTARIIİ
1.	D	2. C	3.A	4. E
5.	A	6. C	7. A I	8. D
9.	D	10. B	11. B |	12. A
13	.A	14. E	15. D	16. A
17	n	18. E	19. A	20. E

-TÜRKÇE-

17







ÇIKMIŞ 50RULAR ve ÇÖZÜMLERİ

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır? (99 DMS OÖ)

1. 
   Güzel bir otelde kendilerine öğle yemeği verildi.
   

1. 
   Buraya gelirken epeyce sıkıntı çektik; ama
   yorgunluğumuza deydi.
   

2. 
   Orası da Ankara kadar sıcak mı?
   
3. 
   Kıyıdaki zeytin ağaçlarının gölgesinde oturduk.
   

E) Evdeki eşyaların yerini mi değiştirdin?

Gün, ay ve yıl şeklinde verilen tarihlerde ay ismi büyük harfle yazılır. Ancak "A" seçeneğinde nisan kelimesi küçük harfle yazılmıştır. 23 Nisan 1920 şeklinde olmalıydı.

(Cevap A)


A, C, D ve E seçeneklerinde yazım yanlışı yoktur. B seçeneğinde ise "deydi" kelimesi yanlış yazılmıştır. Kelimenin doğru yazımı değdi şeklindedir. "Deymek" diye bir fii! yoktur, "değmek" fiili vardır, bunun için cevabımız "B" seçeneğidir.

(Cevap B)

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır? (99 DMS OÖ)

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?

1. 
   Kimi günler onlar da toplanılırdı.
   
2. 
   En sevdiği arkadaşı da ondan uzaklaştı.
   
3. 
   Bu yaz da çabucak gelip geçti.
   

1. 
   Çiçekleri sutarken kurumuş yaprakları da
   topladı.
   

E) Ailesinden bu hafta da haber alamadı.

1. 
   Adayları iki gruba ayırdık.
   
2. 
   Doktorlar spor yapmasını önerdi.
   
3. 
   Bugün yeni kravatımı taktım.
   
4. 
   Eşortmanın iyice eskimiş.
   

E) Herhalde o bugün gelmeyecek.

o

LU

a

m

w a.

A seçeneğinde "da" ekinin yazımıyla ılgılı yanlış vardır. "da" ek olduğundan sözcüğe bitişik yazılır. "da" hal eki olarak yer bildiriyor, bitişik yazılmalıdır.

(Cevap A)

Ö UJ

ÇOZUM:

kelimesi yazım

D seçeneğinde eşortman bakımından yanlıştır.

eşortman (yanlış) eşofman (doğru)

(Cevap D)

3. Aşağıdakilerden hangisinde bir yazım yanlışı vardır?

1. 
   23 nisan 1920'de Büyük Millet Meclisi açıldı.
   
2. 
   Geçmişte Amasra'nın en büyük sorunu
   ulaşımdı.
   
3. 
   Karadenizli girişimciler birçok sorunu
   çözmüşler.
   
4. 
   Bu kent 15. yüzyıldan beri cam sanatıyla
   ünlüdür.
   

E) Burada dükkanlar saat 10.00'dan sona açılır.

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır? (99 DMS L)

1. 
   Arabamız karanlıkta ağır ağır ilerliyordu.
   
2. 
   Tepeyi aşınca çok güzel bir manzarayla
   karşılaşıcaksınız.
   
3. 
   Yolda bir köylüye gideceğiniz yeri sorabilirsiniz.
   
4. 
   Bu kitabın yazarını gönülden kutluyorum.
   

E) Geçen yıl okulunu bitirerek iş yaşamına adım
attı.

B seçeneğinde yüklemde konuşurken yaptığımız daralma yazıya geçirilmiştir.

Karşılaşıcaksınız (yanlış)

Karşılaşacaksınız (doğru)

(Cevap B)

18-

-GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISI-

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır? (99 DMS L)

1. 
   Her gün bir, pazar günleri iki gazete alırdı.
   
2. 
   Aylık dergilere de yazılarını gönderirdi.
   
3. 
   Beyendiği yazılardan bazılarını kesip saklardı.
   

1. 
   ilkbahar geldiğinde çiçek fidelerini dikmeye
   başladı.
   

E) Onun büyükler arasında da saygın bir yeri
vardı.

A, B, D ve E seçeneklerinde altı çizili sözcüklerin yazımında herhangi bir yanlış yoktur. "C" seçeneğindeki "direk" kelimesinin "direkt" şeklinde yazılması gerektiği için doğru cevabımız "C".

(Cevap C)


7.

C seçeneğinde "beğenmek" sözcüğü "beyen-" şeklinde yazılmıştır. Bu bir yazım yanlışıdır.

(Cevap C)

İstanbul'daki Türk ve İslâm eserleri müzesinde(l) 15.-19. yüzyıl(ll) Osmanlı-Polonya iliskilerini (III) konu alan bir sergi açıldı. Sergide, Polonya'daki müze, arşiv ve kütüphanelerden seçilmiş, en eskisi 1683 tarihli(IV), 382 vapıt(V) yer alıyor.

o

Yukarıdaki parçada altı çizili yerlerin hangisinde yazım yanlışı vardır? (2000 DMS)

B)ll. 0) III. D) IV. E)V. Ş.

9.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?(2003 KPSS)

1. 
   Bir zamanlar sık sık buluşur, dertleşirdik.
   
2. 
   Konuşmasıyla çevresindekileri etkilemişti.
   
3. 
   Onun bu tavırı beni oldukça rahatsız etti.
   
4. 
   Verdiği bir sözden döndüğünü hiç görmedim.
   

E) Başladığı her işi başarıyla tamamlardı.

C seçeneğindeki "tavır" sözcüğü ünlü ile başlayan bir ek aldığında ikinci hecesindeki "ı" sesinin düşmesi gerekir. (tavır-ı -> tavrı). Ses olaylarına uymamak yazım yanlışı oluşturur.

(Cevap C)


I numaralı cümlede yazım yanlışı yapılmıştır. Özel adlar tamlama halinde kurulmuşsa tamlamanın her sözcüğü büyük harfle yazılır. Doğrusu "Türk ve İslâm Eserteri Müzesi'nde" dir. Bu bir isim tamlamasıdır. "i" iyelik eki tamlamaya aittir. Bu nedenle müzeden ayrılmaz.

(Cevap A)

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcüğün yazımı yanlıştır? (2001 KMS)

1. 
   Bürokraside vazgeçilmez krallar vardır.
   
2. 
   Bu evin dekorasvonu henüz bitmedi.
   
3. 
   Güneş ışınları çiçeklere direk olarak gelmemeli.
   
4. 
   Onun espri yeteneğine hepimiz hayranız.
   

E) Kahvaltıyı bir pogaçayla geçiştirdi.

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır? (2003/2 KPSS)

1. 
   İyiki geldin, ben de seni çağıracaktım.
   
2. 
   Ne yazık ki, seninle gelemiyorum, işim çıktı.
   
3. 
   Eminim ki onu benden başka kimse
   desteklemeyecek.
   
4. 
   Deniz kıyısındaki evimizi sattık, yenisini
   alacağız.
   

E) Duydum ki uzun zamandır resim
yapmıyormuşsun.

"ki" bağlaç olarak kullanıldığı zaman ayrı yazılır. Ancak "A" seçeneğindeki cümlede "ki", bağlaç olduğu halde kelimeye birleşik yazılmıştır.

(Cevap A)

-TÜRKÇE-

19


11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır? (2004 KPSS)

1. 
   Bu sınava Ahmet'te girecekmiş.
   
2. 
   Senin Kayserili olduğunu bilmiyordum.
   

1. 
   Arkadaşım, 22 Haziran 1986 Pazar günü
   doğmuş.
   

3. 
   Film için Arzulara da bilet aldım.
   

E) Emekli olan arkadaşımızın yerine Bilge Hanım
atanmış.

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır? (2005 KPSS)

1. 
   Ansiklopedinin son cildini henüz alamadım.
   
2. 
   Anketteki her sorunun, belli bir amaca yönelik
   olması gerekir.
   
3. 
   Son günlerde bu yapıttan çok söz ediliyor.
   
4. 
   Bu fırsattan sen de yararlanabilirsin.
   

E) Seçimlerde oy kullanmak bir yurtdaşlık
görevidir.


Verilen cümleler incelendiğinde A seçeneğinde yazım yanlışı vardır. Cümledeki; "Ahmet'te" sözcüğündeki "te" bağlaçtır. Bağlaçlar ek deği! kelimedir. Bu nedenle hiçbir sözcüğe bitişik yazılmazlar. Bağlaçların ikinci önemli özelliği ek olmadıkları için ses olaylarından etkilenmezler ve (te, ta) halinde yazılmazlar.

(Cevap A)

E seçeneğindeki "yurtdaşlık" sözcüğü yanlış yazılmıştır. Bu sözcük "yurttaşlık" şeklinde yazılmalıdır. Çünkü Türkçe'de "p, ç, t, k," seslerinden sonra "b, c, d, g," sesleri gelemez.

(Cevap E)