TüRKİYE’de itfaiyeniN yeniden yapilandirilmasi

ÇÖZÜM İÇİN İLKELER

• 
  İtfaiyenin operasyonel hizmetleri yerel düzeyde yürütülen bir hizmetdir. Yerel Yönetimlerin bu alandaki kapasiteleri artırılmalıdır.
  

• 
  Merkezi idare bu hizmetlerin sürdürülmesinde koordinasyon, eğitim, standardizasyon, denetim gibi görevler yüklenmelidir.
  

• 
  Acil durum yönetimi ulusal düzeyde İçişleri Bakanlığı bünyesinde toplanmalı ve İtfaiye idaresi de acil durum yönetimi kurumu bünyesinde yapılanmalıdır.
  

• 
  İtfaiye hizmetleri yangın söndürmekle sınırlandırılmamalı ve itfaiye acil durumlarda ilk acil müdahale birimini ve acil durum müdahale sisteminin omurgasını oluşturmalıdır.
  

• 
  Gönüllü itfaiyeciler itfaiye hizmetlerinin en temel insan kaynağını teşkil etmelidir.
  

• 
  İtfaiyecilik eğitimi her düzeyde kurumsallaşmalıdır.
  

MODEL ÖNERİSİ
Yukarda sayılan ilkeler ve entegre acil durum yaklaşımı doğrultusunda, her düzeydeki felakette can ve mal kaybının artmasını önlemek, gerekli hazırlık, müdahale, zarar azaltma ve iyileştirme yeteneklerini hazır bulundurmak ve İtfaiye idaresi ile ilgili ulusal düzeyde hizmetleri yürütmek üzere, İçişleri Bakanlığı bünyesinde, Sivil Savunma Genel Müdürlüğü, Acil Durum Yönetimi Genel Müdürlüğü ve Afet İşleri Genel Müdürlüğünün birleştirilmesi suretiyle, “bağlı kuruluş statüsünde” , ‘ACİL DURUM VE İTFAİYE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’kurulmalıdır.Genel Müdürlüğün itfaiye teşkilatı ile ilgili temel görevleri koordinasyon,eğitim,koordinasyon,standardizasyon,denetim olmalı ve Genel Müdürlüğün fonksiyonlarını taşra düzeyinde yerine getirmek üzere İl ve ilçe teşkilatları kurulmalıdır.

. ENTEGRE ACİL DURUM YÖNETİMİNİN KURUMSAL ÖRGÜTLENMESİ İÇİN MODEL ÖNERİSİ

Ulusal Düzeyde Hazırlık ve Risk Azaltma ,Planlama : Bakanlar Kurulu Düzeyi

• 
  Başbakanlık- Ulusal Acil Durum Konseyi
  

Ulusal Düzeyde,Koordinasyon,Standardizasyon,DenetimEğitim,Destek- Bakanlık Düzeyi

• 
  İçişleri Bakanlığı- Acil Durum Ve İtfaiye Genel Müdürlüğü
  

(Ulusal Acil Durum Merkezi)






Yerel Düzeyde Planlama ,Operasyon ve Destek Hizmetleri- Mülki İdare,Belediye,İtfaiye ve Gönüllüler

• 
  İl Düzeyi-İl Acil Durum Ve İtfaiye Müdürlüğü -İl Acil Yardım Ekipleri-İl Acil Durum Konseyi
  
• 
  İlçe Düzeyi- İlçe Acil Durum Konseyi - İlçe Acil Durum Konseyi
  

• Belediye Düzeyi- İtfaiye Birlikleri

• Kırsal Düzey-Kırsal İtfaiye Birlikleri ve istasyonları

• 
  Gönüllüler
  

İŞLEVLER

MERKEZİ DÜZEYDE

1. KOORDİNASYON

2. STANDARDİZASYON

3. DENETİM

4. VERİ ANALİZİ

5. EĞİTİM

YEREL DÜZEYDE (BUNLARA EK OLARAK)
1-OPERASYON
2-DESTEK HİZMETLERİ

Bu işlevlerin nasıl yerine getirileceği aşağıda ayrıntılı olarak gösterilmiştir.

Bakanlık Düzeyi:İçişleri Bakanlığı - ACİL DURUM VE İTFAİYE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

• 
  Bakanlar Kurulu tarafından onaylanmak üzere Ulusal planların hazırlanması ve onaylanan planların Başbakanlık adına uygulamasını sağlar.Ulusal düzeyde operasyonlarda kriz merkezi görevini üstlenir.
  

• 
  Genel Müdürlük ulusal düzeyde il, ilçe ve belde itfaiyeleri ve acil yardım ekiplerinin uyacakları standartları geliştirir ve İl müdürlükleri aracılığı ile denetler.
  

• 
  Merkezi düzeyde itfaiye hizmetleri için eğitim hizmeti, teknik bilgi ve rehberlik hizmeti sağlar. Bunun için araştırma ve eğitim birimleri kurar.
  

• 
  Yerleşim ve yatırım alanlarının afet risklerine göre yerleşme ve imar standartlarının belirlenmesi ve uygulanmasını denetler.
  

• 
  Öngörme kapasitesinin geliştirilmesine yönelik araştırma ve geliştirme hizmetleri yapar.
  

• 
  Mahalli İdarelerin itfaiye ve acil durum yönetimi ile ilgili personel standartlarını belirler ve bu görevlerde bulunan personelin atamalarını onaylar .
  

• 
  Mahalli İdarelerin itfaiye ve acil durum yönetimi ile ilgili bütçelerini belirler ve onaylar .
  

İl Düzeyi-İl Acil Durum Ve İtfaiye Müdürlüğü -İl Acil Yardım Ekipleri-İl Acil Durum Konseyi
Her ilde eşgüdümden sorumlu olmak üzere İl Acil Durum Konseyi kurulur.İl Afet Önleme Konseyi planlama faaliyetini ulusal düzeydeki genel kararlar ve çerçeveye uygun olarak yürütür.
İllere verilen görevler İl müdürlükleri aracılığı ile yerine getirilir. İl müdürlükleri il genelinde, acil yardım ekiplerinin, İtfaiye birliklerinin eğitim ve denetiminden sorumludur.
Müdürlükler bünyesinde İl düzeyindeki acil durum yönetimi kapsamındaki bütün kuruluşları kapsamak üzere tek numara sistemine dayalı bir operasyon ve koordinasyon merkezi kurulur. Bu merkez İl genelinde faaliyet gösterir ve bütün operasyonların hızlı ve koordineli bir şekilde yürütülmesini sağlar.Koordinasyon merkezi İl genelindeki afet ve acil durumlarda acil durum yönetim merkezi haline dönüştürülür ve valinin sorumluğunda bu işlevi yürütür.
Kırsal alana hizmet vermek üzere belediyeler haricindeki bütün İtfaiye birlikleri İl Özel İdareleri bünyesinde birleştirilir.
İlçe Düzeyi- İlçe Acil Durum Ve İtfaiye Müdürlüğü - İlçe Acil Durum Konseyi
Her ilçede eşgüdümden sorumlu olmak üzere İlçe Acil Durum Konseyi kurulur.Kaymakam İlçe Acil Durum Konseyine başkanlık eder.İlçe Afet Önleme Konseyi planlama faaliyetini ulusal ve İl düzeyindeki genel kararlara uygun olarak yürütür.
İlçelere verilen görevleri ilçe düzeyinde yürütmek üzere belirli büyüklükteki İlçelerde ilçe müdürlükleri kurulur. İlçe müdürlükleri acil yardım ekiplerinin, İtfaiye birliklerinin, ilçe düzeyindeki eğitim ve denetiminden sorumludur.
Müdürlükler bünyesinde, İlçe düzeyindeki acil durum yönetimi kapsamındaki bütün kuruluşları kapsamak üzere tek numara sistemine dayalı bir operasyon ve koordinasyon merkezi kurulur. Bu merkez İlçe genelinde faaliyet gösterir ve bütün operasyonların hızlı ve koordineli bir şekilde yürütülmesini sağlar. Koordinasyon merkezi İlçe genelindeki afet ve acil durumlarda acil durum yönetim merkezi haline dönüştürülür.

Belediye Düzeyi- İlçe Acil Durum Konseyi-İtfaiye Birlikleri

Belediye başkanı, belediye düzeyinde her türlü hazırlığın yapılması , operasyonlarının hazırlanması ve yürütülmesini yapar. Yerel düzeydeki operasyonlarında temel hizmet birimi itfaiye birlikleridir.

Kırsal Düzey-Kırsal İtfaiye Birlikleri Ve İstasyonları

İl özel idareleri ve Belediyeler öncülüğünde kırsal alandaki müdahaleleri yapmak üzere kurulacak küçük istasyon ve birliklerdir. Bu birliklerin ağırlığını gönüllüler oluşturacaktır.

Halk Düzeyi-Gönüllü Birlikler
Bireysel seviyede bireyin afete dirençli ve hazırlıklı hale getirilmesi, mahalle örgütleri ve diğer gönüllü örgütlerle eşgüdümlü olabilmesini hedefler.Profesyonel Birliklere destek sağlar.

MÜDAHALE DÜZEYLERİ

1.Düzey-yerel düzeyi—Kent ve İlçe düzeyindeki acil durumlara Belediye İtfaiye Birlikleri ve Gönüllü birlikler müdahale eder

2.Düzey-il düzeyi-İl çapındaki olaylarda İl Acil Yardım Birlikleri, diğer İtfaiye birlikleri ve Gönüllü birlikler devreye girer.
3.Düzey-bölgesel düzey- Eğer ilçe ve il yardım teşkilatları müdahalede yetersiz kalırsa Vali önceden belirlenmiş diğer illerden yardım ister.
4.Düzey-ulusal düzey- Bölgesel yardım yetersiz kalırsa Vali ulusal yardım sisteminin harekete geçmesi için Bakanlıktan yardım ister. Bakanın uygun görmesi ile Genel Müdürlük Ulusal düzeyde yardım sistemini harekete geçirir. Bu durumda Genel Müdürlük Ulusal kriz merkezi olarak acil durum yönetim koordinasyonunu üstlenir.
EĞITIM
Açılması gerek kurumlar
1.İtfaiye Teknik Liseleri:

2.İtfaiye Meslek Yüksek Okulları

3.Acil Durum ve İtfaiye Genel Müdürlüğüne bağlı Acil Durum Ve İtfaiye Araştırma ve Eğitim Enstitüsü
İTFAİYE PERSONELİ
-İtfaiye sınıfı 657 sayılı DMK’da ayrı bir sınıf olarak tanımlanmalı ve özlük hakları yaptıkları göreve uygun olarak yeniden düzenlenmelidir.
-İtfaiye hizmetlerine girişte ve yükselmelerde kariyer sistemi geliştirilmelidir. Ayrıca İtfaiye personelinin İl, ilçe müdürlüğü ve Genel Müdürlük düzeyinde yükseleceği görevler ve şartları belirlenmelidir.
-Belediyeler bünyesinde görev yapan yönetici düzeyindeki İtfaiye personeli ile ilgili atama ve terfi İşlemleri Genel Müdürlüğün onayına tabi olmalıdır.
FİNANSMAN
-Belediye bütçeleri içinde İtfaiye hizmetleri için yeterli ödenek ayrılması kanuni hüküm olarak düzenlenmeli, ayrıca merkezi idarenin gönderdiği payların belirli bir oranının bu hizmetlere ayrılması sağlanmalıdır.
-Belediye sınırları içinde bulunan sigorta şirketlerinin yangın sigorta gelirlerinin belli bir oranı belediye bütçelerine aktarılması sağlanmalı ve bu gelirler sadece belediye hizmetleri için kullanılmalıdır.
İMAR PLANLARI VE PROJELER ÜZERİNDE YETKİ
-Bina ve işyerlerinin yangın güvenliğinin sağlanması, kaçış yollarının düzenlenmesi amacıyla imar planlarının yapılması aşamasında itfaiye teşkillerinin görüşleri alınmalı, ile inşaat ve iskan aşamasında ise onay ve denetim yetkisi verilmelidir.

VI. ÖZET VE ORTAK SONUÇLAR
GENEL SORUNLAR:
Türk itfaiye sisteminin yaşamakta olduğu sorunları yedi başlık altında toplamak mümkündür:

1. MERKEZİ İDARE VE YEREL YÖNETİMLER ARASINDAKİ İLİŞKİ ZAYIF VE TANIMSIZDIR.

2. 
   AFET YÖNETİMİ İLE İTFAİYE HİZMETLERİ ARASINDA İLETİŞİM VE İŞBİRLİĞİ SAĞLANAMAMIŞTIR.
   

3. 
   YANGIN ÖNLEME VE HALKIN BİLGİLENDİRİLMESİ KONULARINDA YETERSİZLİKLER VE BÜYÜK FARKLILIKLAR GÖRÜLMEKTEDİR.
   

4. 
   BİR ÇOK KONUDA KOORDİNASYON VE STANDARDİZASYON EKSİKLİĞİ HİZMETLERİN ETKİNLİĞİNİ ENGELLEMEKTEDİR.
   

5. GÖNÜLLÜLÜK SİSTEMİ UYGULANMAMAKTADIR.

6. 
   İTFAİYECİ EĞİTİMİ ULUSLARARASI GELİŞMELERİN ÇOK UZAĞINDA BULUNMAKTADIR.
   

7. PERSONEL YÖNETİMİ, SÜREKLİLİĞİ VE İTFAİYECİLİĞİN BİR MESLEK SINIFI OLARAK TANIMLANMASI KONUSUNDA SORUNLAR VARDIR.