TüRKİYE’de itfaiyeniN yeniden yapilandirilmasi

KOORDİNASYON

Koordinasyon işlevi merkezi bir itfaiye idaresinin en temel işlevidir. Farklı siyasi, demografik ve kültürel yapıdaki belediyelerin verdikleri itfaiye hizmetinin gerektiğinde koordine edilebilmesi ve özellikle bu itfaiye hizmetlerinin afet yönetim modeli içinde temsil edilerek diğer afet müdahale birimleri ile koordineli hale getirilmesi çok zor görünmektedir. Koordinasyon işlevi aşağıda belirtilen başlık ve alt başlıklar şeklinde özetlenebilir³:

1. İTFAİYELER ARASI KOORDİNASYON

• 
  Herbiri ayrı merkezlerden yönetilen şehir, orman, hava, deniz ve kara yangınlarına müdahale eden farklı birimlerin koordinasyonu için gerekli çalışmaların yapılması;
  

• 
  Büyük yangınlar ve afetlerde şehir müdahale güçlerinin yetersizliğinde diğer şehirlerdeki itfaiyelerin kendi aralarındaki koordinasyon için gerekli çalışmaların yapılması.
  

2. 
   AFET YÖNETİM BİRİMLERİ İLE KORDİNASYON
   

• 
  İtfaiye hizmetleri ile afet yönetiminin diğer unsurları arasında olması gereken koordinasyonun sağlanması için afet yönetim birimlerinde itfaiye hizmetlerinin temsil edilmesi;
  

• 
  Afet planlamasında ve afetlere hazırlıkta itfaiye ile diğer afet birimleri arasındaki koordinasyonun sağlanması;
  

• 
  Tüm acil durum müdahale birimlerine, ortak müdahale amacıyla tek numara ile ulaşılmasını sağlamak için ambulans, polis, jandarma telefonlarının itfaiye telefonu ile birleştirilmesi konusundaki koordinasyonun yerine getirilmesi.
  

3. 
   HUKUKİ KOORDİNASYON
   

• 
  İtfaiye’nin yasal altyapısını oluşturacak kanun, yönetmelik, tüzük ve yönergelerin birleştirilmesi ve tüm hizmetlerin tek kanun altında toplanması;
  

• 
  İtfaiye hizmetlerinin yürütülmesinde devlet ve yerel yönetimler arasında yetki ve sorumlulukların belirlenmesi;
  

• 
  Gönüllü itfaiyeciliğin yaygınlaşabilmesi için gerekli yönetmelik ve yönergelerin çıkarılarak çalışmaların koordine edilmesi.
  

2. STANDARDİZASYON

Gelişmiş ülkelerin etkin itfaiye sisteminde en önemli rolü, standartların belirlenmiş olması oynamaktadır. Bu standartlar yangın ya da acil durumun önlem, müdahale, iyileştirme, hazırlık evrelerinin tümünü kapsamaktadır (Coleman ve Granito, 1988; Carter ve Rausch, 1999; Cook, 1998). Standardizasyon işlevi aşağıda belirtilen başlık ve alt başlıklar şeklinde özetlenebilir:

A. TEKNİK STANDARDİZASYON

• 
  Şehir itfaiyelerinin yanısıra, orman, hava, deniz ve kara yangınlarına müdahale eden farklı itfaiye kuruluşlarındaki araç, gereç, teknik donanım ve istasyonlarda standardizasyon sağlanması;
  

• 
  Kıyafetlerde, logo, işaret, terminoloji ve sembollerde standardizasyon sağlanması.
  

B. ÖNLEMLERİN STANDARDİZASYONU

• 
  Yangın öncesi önlem çalışmalarında standardizasyona gidilmesi;
  

• 
  Yangın önlem çalışmalarının güçlendirilmesi için inşaat öncesi planlama ve izin aşamalarında standardizasyon oluşturulması;
  

• 
  İnşaat yönetmeliklerinin yangın ile ilgili standartlarının belirlenmesi ve kontrolünde standardizasyonun sağlanması;
  

• 
  Halkın bilgilendirilmesi ve eğitimi konularında standardizasyon sağlanması;
  

• 
  Yangın risk bölgelerinin belirlenmesi ve bu bölgelere göre itfaiyeci görev grupları ve ilgili eğitimlerde standardizasyona gidilmesi;
  

• 
  Kimyasal ve diğer tehlikeli malların üretilmesi ve taşınmasında önlem ve müdahaleye yönelik sembol ve işaretlerin standardizasyonunun sağlanması.
  

C. MÜDAHALE HİZMETLERİNİN STANDARDİZASYONU

• 
  Her müdahale süresi için gerekli minimum teknik donanım ve insan kaynağına standartlar getirilmesi;
  

• 
  Yangın alanı komuta sistemi (fireground command system) ve olay komuta sistemi (incident command system) konularında tüm yazılı standartların uluslararası gelişmelere uygun olarak oluşturulması;
  

• 
  Standart operasyon süreçlerinin oluşturulması ve tüm itfaiye birimlerinde kullanılmasının yaygınlaştırılması;
  

• 
  Yangın raporlama ve istatistik sisteminde standardizasyon getirilmesi;
  

• 
  Tüm itfaiye hizmetlerine kalite standartlarının getirilmesi.
  

4. 
   İTFAİYECİ EĞİTİMİNDE STANDARDİZASYON
   

• 
  Her düzeyde itfaiyeci eğitimi, bağlantılı rütbe ve yükselmelerde standardizasyon sağlanması.
  

3. DENETİM

Türk idari sistemine göre, yerel yönetimlerce yürütülen hizmetlerin mevzuata, belirlenen genel politikalara ve standartlara uygunluğunu denetlemek, yerel yönetimlere rehberlik etmek, teknik ve mali yardımda bulunmak, eğitim desteği vermek görevleri merkezi idareye aittir. Bu nedenle merkezi idare içinde yer alması önerilen itfaiye idaresinin en temel işlevi denetim olmaktadır. Denetim işlevi aşağıda belirtilen başlık ve alt başlıklar şeklinde özetlenebilir:

A. BÜTÇE VE HARCAMALARIN DENETİMİ

• 
  Belediyelerin itfaiyeye ayırdıkları payın denetimi;
  

• 
  Diğer mali kaynakların geliştirilmesi ve denetimi.
  

B. HİZMETLERİN DENETİMİ

• 
  Koyulmuş olan tüm teknik, önlem, müdahale, eğitim konularında standartlara uyulup uyulmadığı konusunda belediye ve itfaiye istasyonlarının denetimi;
  

• 
  Yangın söndürme cihazı ve teknolojisi üreten firmaların denetimi;
  

• 
  Risk unsuru oluşturan kimyasal ve diğer tehlikeli maddeleri üreten firmaların denetimi;
  

• 
  İtfaiye personelinin ve gönüllü itfaiyecilerin fiziksel ve ruhsal sağlığı ile ilgili denetim.
  

4.