Türkiye’de kosgeb destekleri ve Yeni Girişimci İş Planı GİRİŞİMCİLİk doç. Dr. Selami Özcan doç. Dr. H. Yunus taş yalova
TÜRKİYEDE GİRİŞİMCİLİĞİ DESTEKLEYEN KURULUŞLAR
Yüklə 1,16 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 4.2.1. Girişimcilere Kredi ve Teminat Veren Banka ve Kuruluşlar
TÜRKİYEDE GİRİŞİMCİLİĞİ DESTEKLEYEN KURULUŞLARTürkiyede girişimciliği teşvik eden ve özendiren içte ve dışta birçok aracın varlığı söz konusudur. Bu teşvik, özendirme, destekleme, hibe, muafiyet, istisna gibi motive edici unsurların baş müsebbibi devlettir. Onun dışında da birçok kurum ve kuruluş girişimcileri desteklemekte ve teşvik etmektedir. Toplumsal ve ekonomik kalkınmayı ve gelişmeyi sağlamak için piyasayı düzenleyici ve teşvik edici en önemli unsur devlet ve devletin bu konu ile ilgili kurumlarıdır. Devlet teşvikleri, çok sayıda girişimin ve girişimcinin ortaya çıkmasındaki en önemli faktördür. Teşvik, kamu tarafından girişimciye sağlanan maddi ve manevi destek, yardım ve özendirmeler olarak ifade edilebilir. Serbest piyasa ekonomisinde devletin, ekonomik hayatı iyileştirmek, canlandırmak, hızlandırmak ve müdahale edebilmek için elindeki en önemli aracın teşvikler olduğunu bilmesidir. Fakat ülkemizde teşviklerle ilgili olan her kamu kurumu, kendine göre bir teşvik sistemi uygulamakta ve bir karmaşık bir yapı görüntüsü sergilemektedir. Devlet teşvikleri, genel, bölgesel, özel, büyük ölçekli yatırımlara ve stratejik yatırımlara yönelik olarak farklılıklar göstermektedir. Devlet teşvikleri; devlet garantileri, kamu alımları, nakit hibe destekleri, vergi indirimi ve gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnaları, KDV iadeleri, sigorta primi işveren hissesi desteği, gelir vergisi stopajı desteği, faiz desteği, düşük faizli krediler, enerji destekleri, yatırım yeri veya arsa tahsisleri şeklinde görülmektedir. Tüm bu devlet teşvikleri sektöre, bölgeye, girişimci veya yatırımcıya (kadın, erkek, genç, engelli, şehit yakını vb.) göre değişiklik göstermektedir. Girişimcilere hibe, vergi avantajı ve eğitim desteği vb. uygun fiziki şartlar ve donanım imkanı sunma ve borç hisse ve ortaklık tarzında sermaye desteği sağlayan üç tarz kurumun varlığı söz konusudur.
4.2.1. Girişimcilere Kredi ve Teminat Veren Banka ve KuruluşlarÜlkemizde girişimcileri kredilerle destekleyen banka ve kuruluşların başında; Eximbank, Türkiye Halk Bankası, Ziraat Bankası, Türkiye Sınai ve Kalkınma Bankası ve Kredi Garanti Fonu, Halk Yatırım Menku Değerler A.Ş. gelmektedir.
Yurt dışına ihracat yapan veya yapmayı düşünen girişimcilere, kısa, orta ve uzun vadeli ihracat kredisi ve sigorta desteği veren, döviz kazandırıcı hizmetler kapsamında kredi veren bir bankadır.
Ziraat bankasında girişimcilere ve kobilere yönelik KOBİ kredi mevduat hesabı, KOBİ kredi kartı, yerli makine imalat destek kredileri, imalat, tarım ve turizm destek kredileri bulunmaktadır. Avrupa Topluluğu'nun rekabetçilik ve yenilikçilik çerçeve programı altında sağlanan destek kapsamında, Ziraat Bankası KOBİ'lere yeni finansman imkanları sunmaktadır. KOBİ'ler, ek maddi teminat vermeden cazip faiz oranları ile maddi duran varlık finansmanı ve işletme sermayesi ihtiyacını karşılama imkanı bulmaktadırlar. Söz konusu destek kapsamında, özellikle Kadın Girişimcilere yönelik daha düşük faiz oranları ve esnek vade seçenekleri ile ilk kez işini kuran veya işini büyütmek isteyen girişimcilere 50.000 TL’ye kadar nakdi kredi imkanı sunulmaktadır. Üstelik Şahıs firmalarında ek herhangi bir teminat alınmamaktadır. Yıllık cirosu 2 milyon Euro'yu; çalışan sayısı 9 ve daha az olan ,azami 5 yıldır faaliyet gösteren KOBİ'ler yararlanabilir. Şahıs firmalarında AYF kefaleti, tüzel firmalarda AYF kefaletine ek olarak ortak kefaleti alınmaktadır. 1-5 yıl taksitli kredi esnek geri ödeme seçenekleri bulunmaktadır.
Düşük maliyetli, uzun vadeli fonlara erişme ve bu fonları kullandırma yetkisi olan sınai kalkınma bankası, ekonomiye artan oranda kaynak aktarmakta ve Türk özel sektörünü desteklemektedir. Girişimcilere para ve sermaye piyasaları alanında aracılık ve danışmanlık desteği vermek çerçevesinde girişimcilerin sermaye piyasalarındaki arz faaliyetlerinde aktif rol almakta ve danışmanlık hizmetlerine süreklilik kazandırmayı; tüzel müşterilere ve büyük bireysel yatırımcılara para ve sermaye piyasalarında nitelikli aracılık hizmetleri sunmaktadır.
Halk bankası, üretimi arttırmak, yeni yatırımları teşvik etmek, kaliteli v standarlara uygun yeni teknolojilere dayalı üretimi desteklemek yurtiçi ve yurtdışı kaynaklardan elde edilen fonlarla KOBİ’lerin tüm dünyada rekabetçi yapılarını geliştirmelerine destek olmaya çalışmaktadır. Yeni girişimcileri ve kobileri dış ticarete yönlendirmek, bilgi, danışmalık, eğitim ve mesleki eğitimlerine yardımcı olmak ve teşvik etmek için çırpınmaktadır. Ülkemizde, gerek küçük orta ölçekli işletmeleri desteklemek ve gerekse yeni girişimlerin finansmanına yardımcı olmak ve teşvik etmek amacıyla Halk bankası, genç ve kadın girişimcilere destek vermek ve istihdamı artırmak için faaliyette bulunmaktadır. Halk Bankası tarafından genç ve bayanlara özel kredi imkanları sunulmaktadır. Aynı banka tarafından, kadın girişimciler ve gençler dışında askerden terhis edilenlere, özürlü girişimcilere , şehit ailelerine, dul ve yetimlere, malul gazilere ve kooperatiflere özel krediler verilmektedir. Ayrıca halk bankası kobilere yönelik, sanayi, yüksek teknoloji, iş makineleri, turizm, serbest meslek kredileri ile kobi teşvik fonu kredisi vermektedir.
Türkiye Halk Bankasının yaygın yurtiçi ve dışı şube ağı desteği ve SPK dan alınan yetki çerçevesinde halka arza aracılık etmek, alım satım aracılığı, pörtföy yönetimi, yatırım danışmanlığı repo ve kredili menkul kıymetler açığa satış ve ödünç menkul kıymet alma verme işlemleri yapmaktadır. Şirket yeni girişimcilere ve kobilere şu hizmetleri sunmaktadır: Yurt içi sermaye piyasası işlemleri, yatırım finansman danışmanlığı, sermaye arttırımı ve ortak satışlar, devir ve birleşme işlemleri, yabancı şirket birleşmeleri, yurtdışı halka arz işlemleri yapmaktadır.
KGF, 1991 yılında TESK, TOBB, TOSYÖV ve MEKSA tarafından kurulmuştur. Daha sonra KOSGEB, Halk Bankası’da katılmıştır. Bankaların verdiği kredilere küçük işletmeler ve yeni girişimciler diğer büyük işletmeler kadar rahat ulaşamamakta ve bankaların istedikleri şartları yerine getirmekte de zorlanmaktadırlar. KOBİ ve yeni girişimcilerin bankalardan alacakları kredilere teminat gösterme zorunluluğu vardır. Bu zorunluluğu yeni girişimciler ve kobiler, KGF garanti ve kefil olması ile çözmektedirler. Kredi Garanti Fonu sayesinde kobiler ve yeni girişimciler ihtiyaçları olan sermayeyi istedikleri bankadan uygun şartlarda kredi olarak temin edebilmektedirler. KGF, iyi iş fikirlerinin önündeki finansman engelini aşmaları için başarı vaat eden genç, yenilikçi girişimlere ve küçük/orta ölçekli işletmelere destek vermektedir. KGF kapsamında garanti verilen krediler; yeni iş kurma, tevsi çalışmaları, hammade temini, yeni teknoloji kulllanımı, iş yeri değiştirme, nakit sıkıntısı, ithalat ve ihracat, teminat mektubu amaçlı krediler, diğer nakdi ve gayri nakdi krediler verilmektedir. KOBİ veya yeni girişimci; Kredi talebiyle banka şubesine başvuruyu yapar, Banka, teminat göstermesini ister. Teminat için banka dosyayı Kredi Garanti Fonu’na gönderir. KGF uygun bulunursa finans talebine kefil olur. KGF uygulamasında bütün halk bank şubeleri ücretsiz aracılık etmekte ve bilgi vermektedir. KGF uzmanları isterlerse başvuru talebi ile ilgili işletme ile görüşme yapabilirler. İşletmenin talebi ve durumu hakkında rapor düzenlerler. İşletmenin kefalet talepleri onay komisyonunda tartışılarak karara bağlanır. Kefalet talep eden işletmeye Kefalet Taahhütnamesi düzenlenir, işletme sahibine ve kefillere imzalattırılır. Kredi Geri Ödeme Garantisi düzenlenerek kredi talep edilen bankaya gönderilir. Ayrıca her yıl peşin olarak kefalet bakiyesi üzerinden %3 komisyon alınır.
KOBİ Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş., 1999 yılında KOBİ’lerin finansman ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla TOBB, Halk Bankası, KOSGEB, TESK ve 16 Sanayi ve Ticaret Odası’nın ortaklığında “KOBİ Yatırımlarına Ortaklık A.Ş.”adı altında 317.800 TL sermaye ile kurulmuştur. Fakat uzun yıllar yaşanan ekonomik krizler ve siyasal istikrarsızlıklar nedeniyle faaliyete geçememiştir. Sağlanan ekonomik ve siyasal istikrarla birlikte 2003 yılında şirketin girişim sermayesi alanında faaliyet göstermesine karar verilmiştir. Bu amaçla şirketin unvanı SPK mevzuatının seri III, 48.3 nolu tebliği kapsamında girişim sermayesi alanında faaliyet göstermek üzere “KOBİ Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı” olarak değiştirilmiştir. Bunun yanı sıra 2004 yılı sonunda SPK’dan almış olduğu "Portföy Yönetim Belgesi" ile ödenmiş sermayesi 20 milyon TL’ye çıkarılarak faaliyetlerine resmen başlamıştır. 2009 yılında şirketin sermayesi 38 milyon TL'ye çıkarılmıştır. KOBİ Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş. , finansman kaynaklarına ulaşmakta zorluk çeken yenilikçi KOBİ’lerin Türkiye ekonomisine katkı sağlayabilecek yüksek rekabet avantajına sahip ürün veya hizmet projelerini, sermaye ve yönetim desteği ile gerçekleştirmeyi hedeflemektedir. KOBİ Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş.’nin genel merkezi Ankara’dadır. Sermaye ihtiyacı olan girişimcilere girişim sermayesi yatırım ortaklığı sunmaktadır. Girişimciler, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de, iş fikirlerini hayata geçirebilmek için gerekli olan finansman kaynaklarına ulaşmakta büyük zorluklar çekmektedirler. Tecrübe, yeterli sermayesi veya teminatı olmayan girişimcilerin, işin başında gerekli olan çekirdek ve başlangıç sermayesini veya işlerini büyütmek için gerekli olan ilave sermayeyi banka kaynaklarını kullanarak geleneksel yollardan sağlamaları pek mümkün olamamaktadır. Şu anda bu boşluk genellikle girişimcilerin ya kendileri, arkadaş ve aile çevresinden sağladıkları kaynaklarla ya da küçük bir kısmı ise devlet kaynaklı desteklerle doldurulmaya çalışılmaktadır. Halbuki bu kaynak gelişmiş batı ülkelerinde, yenilikçi iş fikrini daha fikir aşamasından itibaren destekleyerek yenilikçiliğin girişimciliğe dönüşmesinde önemli rol oynayan, iş melekleri adı verilen bir sınıf veya daha profesyonel ve kurumsal yapı olan girişim sermayesi fonları tarafından sağlanmaktadır. Ayrıca, girişim sermayesi fonları ve iş melekleri yatırım yaptıkları şirketlere finansman sağlamanın yanı sıra, gerekli olan idari ve stratejik desteği de sağlayarak şirketlerin daha hızlı büyümelerine de büyük katkı yapmaktadırlar. Kobi Girişimci Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş.;
İlk kuruluş sermayesini koyan ve fonu yönetmeye talip olan yönetici ortaklar ile daha sonra bu yapıya sınırlı sorumlu ortakların fon sağlamalarından oluşmaktadır. Bu fon sağlayan ortaklar genelde emeklilik fonları, bankalar, sigorta şirketleri ve kamu gibi kurumsal yapılardır. Bu sağlanan fon genelde 10-15 yıl gibi belirli bir süre için sağlanmaktadır. Yatırımıncılar, yatırımdan belirli bir süre (genellikle ortalama 5-7 yıl) sonra geri döneceğine inanarak maksimum %49 oranında ortak olarak yatırım yapmaktadırlar. Yatırımlar azınlık veya çoğunluk hissesi olarak yapılabilmektedir. Yatırım fonun büyüklüğü ve yatırım tutarları değişkendir. Fon oluştuktan sonra fonun belirlediği strateji ve kriterler doğrultusunda yatırım yapılmaktadır. Bunun için yatırım yapacaklar, şirkette Sanayi Bakanlığı’nca yayınlanan son tebliğe uygun olması, farklılık oluşturması, gelişime uygun, yeni ürün/hizmet portföyü sunuyor olması gibi özellikler aramaktadır.
|