ÜÇÜNCÜ BÖLÜM GİRİŞİMCİLİKTE BAŞARI VE BAŞARISIZLIK 3.1. BAŞARI VE BAŞARISIZLIK KAVRAMI
Başarılı insanlar; ya iş ve meslek hayatında, ya sanat ve spor alanında, ya ev ve kültürel alanda ya da bir başka alanda kendilerini öne (baş’a) çıkararak başarılı iş adamı, iş kadını, meslek erbabı, iyi bir sanatkar, profesyonel bir sporcu, iyi bir eş ve iyi bir baba veya toplumda saygınlığı olan bir kanaat önderi veya herkesin çok sevdiği ve saygı duyduğu iyi bir insan olarak anılırlar. İyi bir insan olarak anılmanın temelinde çok çalışmak (arı gibi) ve herkesten farklı olmak ve farklılığını herkese kabul ettirmek yatmaktadır.
Başarı ve başarısızlık kavramı insanla ilgilidir. Başarılı olan da insan, başarısız olan da insandır. Bu kavram insanın başında düğümlenmektedir. Başındaki düğümü açanlar, başarılı açamayanlar başarısız addedilmektedir. Başarı insanın bir noktaya ulaşması değildir. Daha doğrusu başarılı ulaşılacak gelip geçici bir nokta değildir. Hedefe giden yollarda mutlu olunan noktalar kümesidir. Önemli olan bu noktaların sayısını arttırarak sürekliliği sağlamakatır. Başarı eski dildeki karşılığı muvaffakiyettir. Nihai hedefe ulaşmak manasına gelir, fakat yinede bitmeyen bir süreçtir.
Başarı ile çalışmak arasında yakın bir ilişki vardır. Başarı, tutarlı, akılllı, düzenli, planlı, sistemli, kararlı, sabırlı ve inanarak çok çalışmaktan geçer. Dünyada başarıyı yakalamış kişilerin, olağanüstü güçlere, özel yeteneklere, sırlı formüllere, üstün zekaya ve ilahi dokunuşlara sahip olmadıklarını, tam aksine başarılı olan kişiler başarıyı, bir özelliği ile diğerlerinden bir adım önde, biraz farklı, kararlı, sabırlı ve çalışkan olmalarına ve onlardan daha fazla istemelerine bağlamaktadırlar. Yani en önemli sırlarının inanmaktan gectiğini bilmelerinde yatmaktadır. Başarı ile kişilik yapısı arasında doğru orantı vardır. Dünyada başarılı olmuş insanların kimisi kararlı bir yapıya sahip olmakla, kimisi marjinallikle, kimisi sadelikle, kimisi tutumlulukla, kimisi işine ve müşteriye odaklanmakla, kimisi fırsatları iyi değelendirerek, kimisi esnek davranarak, kimisi sabır ve sebatla, kimisi yenilik ve yeni icatlarla, kimisi imkanları iyi değerlendiridiğinden başarılı oldukları görülmektedir.
Başarısızlık, ya fikri veya fiziki bilgi ve eğitim eksikliğinden ya da toplumsal çevreden kaynaklanan olumsuz etkileşimden dolayı ortaya çıkar. Diğer bir ifade ile insanı başarısızlığa götüren temel nedenler; bilgi ve eğitim eksikliği, amaç veya hedefin olmaması, geçmişteki olumsuzluklar, karamsar, kötümser, çekingen, korkak, disiplisiz, aşırı hırslı, kibirli bir kişilik yapısına sahip olması vb. nedenler sayılabilir. Bu başlığı bir çin atasözü ile bitirelim; “Başarı insana belki çok şey öğretmez ama başarısızlık çok şey öğretir.”
3.2. GİRİŞİMCİLİKTE BAŞARI VE BAŞARISIZLIK
Başarının başlangıcını veya başarılı sayılmanın göstergesini varlığını devam ettirmek olarak kabul edersek iş dünyasında ayakta kalabilmek bir başarıdır. Ayakta kalabilmenin yani % 50’nin üzerindeki her durum %100 başarıya doğru giden yol demektir. %100 başarı durumu ulaşılması zor bir durum olarak kabul edilebilir. Her girişimci, en azından başlangıçta bir çok olumsuzluklarla karşılaşır. Başarıya giden yolu engelli koşu olarak kabul edersek başlangıçtaki her zorluğu bir engel kabul ederek engelleri birer birer aşıp başarıya doğru yol alabilmek her girişimci için önem arz etmektedir. Tabiki başarıya giden yoldaki engelleri üstünden aşarak gitmek gerekir. Çıtanın altında kalarak başarıya ulaşılamaz. Fakat çıtanın altında kalınan ve başarısız olmaya sebep olan her ihtimali veya faktörleri girişimci bilirse ona göre tedbir alarak, başarı notunu yükselterek, en azından % 50’ye doğru çekerek yoluna devam eder. İyi bir girişimci ayakta kalma şansını, başarma ihtimalini arttıran kişidir. Fakat girişimcinin yaptığı hatalar başarılı olma şansını azaltır. Besler, (2010) girişimciliğin ekolojik ve örtülü yapısına atıfta bulunmayan bir girişimin yetersiz ve başarısız olacağını ifade etmektedir. Yani başarı tesadüflerle olacak bir şey değildir. Başarı akıllı ve çok çalışarak aynı zamanda uzun vadeli bir planlama ile gelir.
Yeni kurulan bir işin ayakta kalma süresi uzadıkça başarılı olma şansı o kadar artar. Bir işletmenin kurulmasında girişimcinin girişimcilik özellikleri ne kadar etkili ise kurulan bir işletmenin başarıya ulaşmasında da o kadar etkilidir. Fakat bir önceki başlıkta da değindiğimiz gibi başarılı bir girişim için girişimcinin kişilik özelliklerinin yanında mikro ve makro bazda bir çok faktör başarıyı belirlemektedir, bu faktörlerin de dikkate alınması gerekir. Girişimcilikte başarılı olmanın temel faktörlerin başında girişimcinin kişilik özellikleri, cesareti ve çevre faktörleri gelmektedir.
3.2.1. Girişimcilikte Başarı Faktörleri
İşletmenin kurulmasında ve büyüyerek devam etmesinde girişimcinin rolü çok büyüktür.Girişimciliği etkileyen pek çok faktör vardır (Çetin, 2012). Girişimcinin kişilik yapısı ve gayreti girişimde başarıyı getiren önemli bir unsurdur, fakat başarıya etki eden çevresel faktörler de (belirsizlikler, krizler, afetler, beklenmedik durumlar) unutulmamalıdır. Girişimcilerin başarılı olabilmesi için bir takım özellikleri üzerinde bulundurması gerekir. Bu özellikler (Tikici ve Aksoy, 2009; Tutar ve Küçük, 2003) uzun süre bıkmadan, usanmadan çalışabilmesi, zorluklar karşısında pes etmemesi, ilkelerinde ve kararlarında dirayetli olması, başlangıçta zararına veya düşük karlarla çalışabilmesi ve işin gerektirdiği teknik ve sosyal beceriye sahip olması sayılabilir. Girişimcinin kişilik özelliklerin yanında dikkat etmesi gereken bir takım unsurlar da vardır. Girişimciliğe başlarken göz önünde bulundurulması gereken bazı faktörler; (Tikici ve Aksoy, 2009; Tutar ve Küçük, 2003; Küçük, 2011, Güney, 2008, Marangoz, 2013)
-
İş fikri/fırsatının bulunması,
-
İşe başlamak için uygun zamanın seçilmesi,
-
Yönetim kabiliyeti ve tecrübesi,
-
Özsermaye ve kredi imkanları,
-
Riske karşı sigorta yaptırmasıdır.
-
Uygun iş fikri veya iş fırsatının bulunması; orjinal fikirler, orjinal insanlardan çıkar (Yelkikalan,2013). Uygun iş fikri, ihtiyaç hissedilen ve bir alandaki boşluğu doldurabilecek (bir benzeri olmayan) veya en iyi olabilecek bir ürün veya hizmeti üretme fikridir. Mevcut iş fikri, ürün veya hizmetlerle karşılanamayan bir ihtiyacın, girişimcinin bulduğu iş fikri ile karşılanabilir duruma gelmesi sonucu başarı gelir.
-
İşe başlamak için uygun zamanın seçilmesi; girişimde bulunmak ve faaliyete başlamak için uygun zamanın seçilmesi ve doğru zamanda harekete geçilmesi başarı için önemli bir unsurudur. Doğru zamanın seçilebilmesi toplumsal, ekonomik ve siyasi gelişmelerin yakından takip edilmesi ile mümkün olur.
-
Yönetim kabiliyeti ve tecrübesi; insanları işletmenin amaçları doğrultusunda çalıştırabilmek için insanların psikolojilerinin iyi bilinmesi ve idareciler tarafından iyi tanınmasına bağlı olarak başarı gelir. Şayet girişimci, daha önce yönetim tecrübesi edinmiş ise işlerin idaresi konusunda daha isabetli kararlar alarak başarıya ulaşabilir. Kabiliyet ve tecrübenin bir kişide toplanması demek başarı faktörlerinden biri sağlanmış demektir.
-
Özsermaye ve kredi imkânları; elbette girişimcinin başarıya ulaşması, azda olsa kendi birikimlerinin olması ve varlığını devam ettirebilmesi için de kredi seçeneklerinin çok olması ile doğru orantılıdır. Borç yiğidin kamçısıdır, fakat günümüzde istenen miktarda ve şartları uygun olan krediyi temin edebilmek çok zordur. Hatta girişimcilerin kara geçmek ve para kazanmak için belirli bir süre beklemeleri ve bekleme süresinin doğru tahmin edilmesi çok önemlidir. Çünkü bu süre zarfında girişimci hem işini çevirmek hem de ailesine bakmak zorundadır. Girişimci, bekleme süresince kısa vadeli kredi almış ise bunun geri ödemesi bu işi dahada zorlaştırmaktadır.
-
Riske karşı sigorta yaptırması; başarıya etki eden çevresel belirsizlikler, krizler, afetler, beklenmedik durumlar karşısında tehdit ve riskleri minimuma indirmek için girişimcinin tedbir alması ve sigortalama faaliyelerine girişmesi gerekir. Afet, deprem, yangın vb. risklere karşı sigorta yaptırmak, beklenmedik gelişmelere ve değişime karşı hazırlıklı olmak ve uyum sağlamak girişimcinin başarı için çok önemli bir faktördür.
Başarılı olmuş girişimcilerin ortak özellikleri şu şekilde sıralanabilir; (Tekin, 2009:20-24)
-
Başarılı girişimci, büyük risk alan değil kabul edilebilir riski göze alan kişidir.
-
Başarılı girişimci, kendine özgü işler yapmak ve yaptıkları ile anılmak isteyen kişidir.
-
Başarılı girişimci, çok yönlü düşünebilen, herkesin bakmadığı yönden olaylara bakan kişidir.
-
Başarılı girişimci, işini sonuna kadar takip ederek işini her halukarda bitiren ve sonuca odaklanmış kişidir.
-
Başarılı girişimci, başaracağına inanmış ve özgüvenli kişidir.
-
Başarılı girişimci, işin yerine getirilmesi, hedeflere ulaşılması konusunda tavizsiz ve katı bir şekilde uygulayan kişidir.
-
Başarılı girişimci, kendini geliştirme arzusu içinde olan, yenilikçi, sürekli araştıran, başkaların tecrübelerinden de azami istifade eden kişidir.
-
Başarılı girişimci, azimli, kararlı, disiplinli, mücadeleci, varmak istediği hedefe varan kişidir.
-
Başarılı girişimci, zor şartlar altında yüksek bir motivasyonla çalışabilen kişidir.
-
Başarılı girişimci, şiddetli bir başarma arzusu ve kendini ispatlama gayreti taşıyan kişidir.
-
Başarılı girişimci, yetki ve sorumluluklarının bilinci ile hareket eden kişidir.
-
Başarılı girişimci, eline geçirdiği iş fırsatlarını sonuna kadar kullanan kişidir.
-
Başarılı girişimci, insanlarla uzun vadeli, sağlıklı ve güvene dayalı ilişki kuran kişidir.
Her işte olduğu gibi yeni girişilen bir işte de başarılı olmanın en önemli faktörü girişimcinin kendisidir. Girişimci kendini az uyumaya, uzun süre çalışmaya, strese, uzun süre az parayla veya parasız yaşamak gibi zor şartlara hazırlamalıdır. Girişimci, uzun soluklu engelli bir koşuya hazırlıklı olmalı ve karşısına çıkan engelleri bir bir aşarak yola devam etmelidir. Başarılı olan girişimcilerin başarısına etki eden en önemli unsurların başında işini iyi bilmeleri ve mükemmel yapmaları değil yaptıkları işte sebat göstermeleri, küçük küçük adımlarla sürekli daha iyi yapma gayretleri ve yeni şeyler öğrenme istekleri gelmektedir. Ayrıca başarılı girişimciler işlerini sıradışı yöntemlerle yaptıklarından başarıya ulaşmazlar, günlük ve sıradan işlerini ciddiyetle, eksiksiz ve itina ile yapmalarından dolayı başarıya ulaşırlar. Başarı için ne kadar gayret, o kadar iyi sonuç fikrini her girişimci aklından hiç çıkarmamalıdır. Emeksiz ve çabasız faydalı büyük sonuçların elde edilmesi mümkün görülmemekte, gerçekleşse bile o sonuçların etkisi çok kısa sürmektedir. Büyük zorluklarla elde edilen fayda da büyük ve kalıcı olur.Bir girişimin başarılı olmasının en temel şartı, her girişimcide bulunması gereken girişimcilik özellikleridir.
Başarı olmak için girişimcide olması gereken kişilik özellikler: Kendine güvenen, samimi, kararlı, azimli, sebatlı, mücadeleci, riske yatkın, realist, sosyal, insan ilişkileri iyi, sağlıklı iletişim kurabilen, esnek, mukavemeti kuvvetli, içten yanmalı, atak, girişken, mantıklı hareket edebilen, sabırlı, müspet düşünen, güven veren, insiyatif alabilen, verilen sürelere riayet eden, espirili, öğrenmeye ve yeniliğe açık, farklı açıdan bakabilen, adalet duygusu güçlü, ayrıntıyı görebilen, dirayetli, isabetli kararlar verebilen, güçlü bir inanç sistemi olan kişilerin başarılı girişimci oldukları görülmektedir.
Çeşitli nedenlerle girişimcilerin yaptığı hatalar başarı şansını azaltır. Başarılı girişimcilerde olması gereken yukarıdaki kişilik özelliklerinin yanında başarı için dikkat edilmesi gereken faktörler veya yapılması, atılması gereken adımlar vardır. Girişimciyi başarıya götüren altı ana başlık şeklinde atılması gereken adımlar veya dikkat edilmesi gereken faktörler şöyledir: Araştırma, planlama, yönetim, finansman, iç ve dış faktörlerdir.
-
Araştırma
-
İş Fikri Araştırması
-
Sektör Araştırması
-
Piyasa Araştırması
-
Müşteri Araştırması
-
İş Yeri Araştırması
-
Planlama
-
Hedeflerin Belirlenmesi
-
Doğru Zamanın Seçilmesi
-
Tanıtım ve Reklam Faaliyetlerinin Planlanması
-
Üretimin Planlanması
-
Satışların Planlanması
-
Yönetim
-
İdarecilik Kabiliyeti ve Tecrübesi
-
Ortak Seçimi
-
Çalışma Arkadaşlarının Seçimi
-
İşleri Delege Edebilme
-
Finans
-
Sermaye İhtiyacı
-
Öz Sermaye
-
Kredi ve Borçlanma
-
Nakit Akışı
-
Sigortalama
-
Dış Faktörler
-
Makro Ekonomik Göstergeler
-
Hukuki ve Siyasi Yapı
-
Altyapı İmkanları
-
Devlet Destekleri
-
Çevre Faktörleri
-
İç Faktörler
-
İleri Görüşlülük
-
Motivasyon Kaynağı
-
Pozitif (Müspet) Düşünce
-
Özgüven
-
İnsan İlişkileri ve İkna Kabiliyeti
-
Sabır Katsayısı ve Çalışma Arzusu
-
Yeniliğe, Gelişmeye ve Öğrenmeye Açık Olma
-
Dirayet Gösterme ve İnsiyatif Alabilme
-
Karşıdakine Güven Verme
-
Hatalardan Ders Çıkarabilme
-
Kanaatkar Olma
-
Yüksek Hamiyet Duygusu Taşıma
-
Araştırma
Araştırma başlığı altında yapılması gereken uygun iş fikri, sektör, piyasa, müşteri ve iş yeri araştırmaları yapılmalıdır.
Yeni fikirler yeni iş fırsatları denizdeki dalgalar gibidir, biri gelir biri gider. Önemli olan “gelen geçti dalga bir” diyerek bir iş fikri veya fırsatı üzerine odaklanmak gerekir. İş fikri araştırmasında, mevcut ve muhtemel bir ihtiyacı karşılamaya yönelik iş fikrini hayata geçirmiş başka bir girişimin veya girişimcinin olmaması önemlidir. Bu ihtiyacın mevcut işletmelerle karşılanıp karşılanmadığına bakılması gerekir. Boşluk varsa bu boşluğu dolduracak iş fikri hayata geçirilmelidir. Niş pazalar tespit edilmelidir. Girişimcinin uygun iş fikrini seçme nedeni veya gerekçesi girişimciyi doğrudan başarıya götürecek önemli bir göstergedir.
Yeni girişimci herkesin yaptığını yapan değil olmayanı keşfeden, yeni ürünler, yeni hizmetler, yeni icatlar yapan ve kendi pazarını oluşturan kişidir. Bu tarz ile başarıya doğru yol alınır.
Uygun iş fikri, geçmiş tecrübeler, bilgi ve beceri, piyasadaki fırsatlardan yoğrularak oluşturulur. Girişimci, farklı iş fikirleri arasından gerekli araştırmayı, karşılaştırmayı ve tecrübelerini de işin içine katarak en uygun iş fikrini tespit etmelidir.
Kurulması düşünülen bir iş hangi sektörde yer almakta ve sektörün durumu girişimin başarısını doğrudan etkilemektedir. Bir girişimci için doğru sektörde işe başlamak, girişimde bulunmak çok önemlidir. Çünkü sektörün yeniliklere ve gelişmelere açık olması, talebin sürekli artan bir yapısının olması, kar marjının yüksek ve sürekli yükselen bir trend izlemesi girişimcinin başarısını doğrudan etkileyen bir faktördür. Bu özellikleri taşıyan bir sektörün tercih edilmesi başarıyı olumlu yönde etkiler. Eski anlayışın hakim olduğu, rekabetin yoğun olduğu sektörlerde faaliyette bulunmak çok zordur. Aynı zamanda teknoloji yoğun sektörlerde faaliyette bulunmak için büyük miktarlarda sermayeye ihtiyaç vardır. Yeni kurulan girişimlerin çoğu eski ve rekabetin yoğun olduğu sektörlerde kurulduğu için başarı şansları zayıf olmaktadır. Başarı için gelişen ve yeni sektörler tercih edilmelidir.
Girişimci gireceği piyasayı iyi araştırmalı, piyasanın potansiyelini ve geleceğini hesaba katmalıdır. Piyasadaki rakiplerin sayısı, rekabet durumu (şiddetli, kıran kırana olması), müşteri profili, iş ahlakı veya iş yapma anlayışı, piyasanın büyüme potansiyeli, gelişmelere açık olup olmaması, kar marjının büyük ve artış trendi gösterip göstermemesi girişimcinin doğmadan ölmesine veya emin adımlarla ilerlemesine neden olur. Hedef pazarın büyüklüğü, toplam müşteri sayısının bir yüzdesi olarak hesaplanmalıdır. Her girişimci girişimde bulunduğu piyasadaki payını düşünerek hareket etmelidir. Piyasa araştırmasında piyasanın yapısı (tekel, oligopol, tam rakebet veya serbest piyasa), rakipler önemli birer göstergedir. Rakipler karşısındaki rekabet stratejisi (lider, izleyici veya meydan okuyucu) ve hedef pazarın belirlenmesi (pazarın bir kısmı mı yoksa tamamı hedef alınacak) piyasadaki reklam ve dağıtım kanalları, kalite ve fiyat politikaları gibi hususlar dikkate alınır.
Önce genel müşteri kitlesi ve bunlar içinde sizin müşteriniz olabilecek özel veya hedef müşteriler tespit edilmelidir. Hedef müşterileri daha iyi tanımak ve daha kaliteli mal ve hizmet sunmak için müşteri profilleri oluşturulmalıdır. Müşteri profilleri hakkında bilgi toplanmalıdır. Mevcut ve muhtemel ihtiyaç ve isteklerinin neler olduğu belirlenmelidir. Müşterilerin bir ürün veya hizmetten teknik ve ticari beklentileri araştırılmalıdır. Müşteri hakkında kişisel ve mesleki bilgiler toplanmalıdır. Müşteri ile etkin iletişim kurma yolları belirlenmelidir. Müşterilerin özel ilgi alanları, sevdikleri ve sevmedikleri şeyler konusunda, aile ve çocukları hakkında, halihazırda kimlerden alışveriş yaptıkları, satın alma alışkanlıkları ve tercihleri nasıldır, satın alma davranışları ve satın alma kararlarını nasıl verdikleri konusunda gerekli olan tüm araştırmaların yapılması başarıyı getiren önemli bir araştırma konusudur. Ailenin ve müşterinin sosyo ekonomik yapıları, medeni durumları, eğitim ve gelir seviyeleri hakkında gerekli bilgi toplanmalıdır.
Girişimcinin başarılı olmasının temel şartı müşteriyi iyi tanımak, ihtiyaçlarını anlamak, müşterinin teknik ve ticari taleplerini karşılamak ve bu taleplerin sürekliliğini sağlamak, servis garantisi ve güven duygusu vermekle mümkündür. Yeni girişimci, sürekli talep edilebilecek ürünleri piyasaya sürmeli ve kendini müşterinin yerine koyarak hareket etmelidir. Kısaca müşteri isteklerinin harfiyen yerine getirilmesi için gerekli olan bütün çalışmaların yapılması gerekir.
En uygun iş yerinin tespit edilmesi başarıya etki eden önemli bir faktördür. İş yerinin konumu, girdileri, kirası, atmosferi, park yeri, iç dekorasyonu, açılış ve kapanış saatleri müşterilerin konumu ve alışkanlıkları vb. unsurlar doğru iş yerinin belirlenmesine etki eden temel faktörlerdir. Bunun yanında en uygun iş yerinin tespit edilmesi demek hammadde kaynaklarına yakınlık, pazara yakınlık, işgücü kaynağı, ulaşım, iklim ve arazi yapısı, haberleşme ve iletişim kanalları, ekonomik faktörler ve daha birçok faktör açısından gerekli araştırmanın yapılması anlamına gelir. Girişimci için iş yeri tercihi işletme kurmanın, ayrıntılı araştırma ve inceleme yapmanın en önemli aşamalarından birini oluşturur. İş yeri araştırması iyi yapılmaz ise işletme bu hatayı sürekli olarak üzerinde taşır. Çünkü iş yeri açmak çok maliyetli ve zor bir iştir. İş yeri seçimi eş seçimine benzerdir. Değiştirilmesi zor ve maliyetlidir. İş yeri araştırması objektif kriterlere göre yapılmalıdır.
İş yerinin yeri çok önemlidir. Şehir merkezinde, işlek caddede, şehrin kıyısında, organize sanayi bölgelerinde, kırsal kesimde, serbest bölgelerde, teknoparklarda vb. çok sayıda alternatif arasından tercih yapılması gerekir.
-
Planlama
Planlama, girişimcilerin başarısız olmalarının önemli sebeblerin başında planlamanın yetersiz kalması, sağlıklı verilerle planlamanın yapılmamış olması, planlanan hedeflerin tutturulamaması gelmektedir. Yeni bir girişim için tanıtım ve reklam faaliyetleri iyi planlanmalıdır. Gerçekçi bir planlama girişimi başarıya ulaştıran en önemli faktörlerden biridir. Üretilmesi düşünülen miktarın doğru tahmin edilmesi, bu miktara uygun üretimin planlanması, ayrıntılı üretim plan ve programlarının hazırlanması, planı uygun işlerin gerçekleştirilmesi ve satışların hedeflenen rakamlara ulaşması çok önemlidir. İş planı oluşturarak bir işe başlayan girişimcilerin başarılı olma şansı yüksektir. Bir iş planına sahip olmak, girişimi buna göre yönetme, geliştirme, iyileştirmenin yanında kredi bulma işini de kolaylaştırmaktadır.
Hedeflerin doğru belirlenmesi başarı için önemli bir göstergedir. Kısa vadeli hedef olarak 6 ve 12 ay süreli hedefler şeklinde belirlenmelidir. Orta vadeli hedef olarak 2- 4 yıl şeklinde(,) uzun vadeli ise 5 yıl ve sonrası hedef planlaması yapmak gerekir. Hedeflere ulaştıkça başarılı olma şansı artar. Onun için hedefleri açık seçik ve ulaşılabilir şekilde belirlemek gerekir. Şirket ilk yıldaki hedeflerine ulaşırsa ondan sonraki yıllardaki hedeflerine ulaşma şansı elde eder ve ayakta kalma başarısını arttırır.
Girişimci istediği miktarda satış yapabilmesi için satışları planlaması gerekir. Günlük, aylık, üç aylık, altı aylık ve yıllık satışların muhtemel talepler doğrultusunda tahmin edilerek planlamanın yapılması önemlidir. Bunun için de önce sağlam bir satış ağı oluşturulmalı ve bu ağı verimli bir şekilde ve çalışır durumda tutmak gerekir. Satışların planlandığı şekilde gerçekleşmesi için sağlıklı bir pazar ve müşteri araştırmaları ve analizleri yapılmalıdır.
-
Tanıtım ve Reklam Faaliyetlerin Planlanması
Yeni bir girişim için en önemli unsur tanıtım ve reklam faaliyetlerinin profesyonelce yapılmasına bağlıdır. Tanıtım ve reklam bir masraf olarak görülmemelidir. Müşteriye hangi tanıtım kanalları ve reklam araçları ile ulaşılacağı belirlenmelidir. Tanıtım ve reklam için müşteriye ulaşabilecek en etkin yol ve araçlar doğru tespit edilmelidir. Tanıtım ve reklam faaliyetlerin iyi yapılması girişimi kısa sürede başarıya ve markalaşmaya doğru götürür. Hem de satışların katlanarak artmasına neden olur. Tanıtım ve reklam faaliyetlerinin, doğru metot ve araçlarla yapılması harcanan emek ve paradan daha fazlasını girişimciye kazandıracağı kaçınılmazdır.
İş fikrinin hayata geçirilmesi için en uygun zaman kollanmalıdır. Girişimde bulunulacak alana ne zaman girilmelidir? normal zamanda mı? yoksa kriz zamanlarında mı? yoksa şartların olgunlaştığı zamanda mı? Alternatiflerinden girişimci için en uygun giriş zamanı hangisi ise ona göre piyasaya girmelidir. Bazı pazarlar veya ürünler için krizlerde piyasaya girmek en uygun zaman olabilir. Krizlerde gıda harcamalarına ve fiyatı düşük olan mallara talep artmaktadır. Diğer bir yaklaşım ise kriz zamanı piyasada tutunabilmek demek sonrasında başarılı olmak demektir. Ekonomik büyümenin iyi olduğu dönemlerde piyasaya girmek büyümeden pay almak ve satın alma gücünün artışından istifade etmek demektir. Durgunluk dönemlerinde girdilerin fiyatları düşer. Bu tercihi(n) girişimde bulunulan alan ile ilgili şartlar göz önüne bulundurularak yapılması en iyi zamanlama olur.
Ayrıca girişimde bulunma zamanının gereğinden fazla uzatılması bazı fırsatların kaçmasına neden olabilir. Gereğinden kısa tutulması; acele edilmesi, yeterli hazırlıkların yapılmadan piyasaya girilmesi demektir ki bu da büyük risklere neden olur.
Girişimin başarıya ulaşması için en uygun dönemin seçilmesi ve doğru zamanda girişimde bulunulması en önemli faktördür. Girişimde bulunmak için ekonominin dönemleri dikkate alınmalıdır. Bu dönemler herşeyin yolunda gittiği dönem, durgunluk dönemi ve kriz dönemidir. Ekonominin iyi olduğu herşeyin iyi gittiği dönemler tercih edilebilir. Durgunluk dönemlerinde, yatırım araçlarının fiyatları düşer, mal ve hizmet fiyatlarında da önemli ölçüde ucuzlama olur. Kriz dönemleri hem tehlikeli hemde bir fırsat olarak karşımıza çıkabilir. Ekonomik, siyasi ve konjoktürel gelişmeler yakından takip edilerek en uygun zamanda girişimde bulunmak gerekir.
Zamanlama konusuna en güzel örnek Afrika pazarına Çinliler çok kısa sürede girmiş ve pazarda kendilerine epey bir yer açmışlar, fakat Japonlar hala Afrika pazarına girip girmemeyi araştırmaktadır.
Üretim için gerekli olan kaynakların (istenen miktarda, kalite ve kantitede olması, fiyatlarının çok pahalı olmaması) iyi araştırılarak doğru şekilde belirlenmesi, ihtiyaç olan veya taleb edilecek olan miktarın istenen zamanda üretilmesi için üretimin planlanması gerekir. Sonrada planlanan üretim ile gerçekleşen üretim arasındaki farklılıkların giderilmesi için kontrol ve düzeltici faaliyetlerin yapılması önem arz eder. Taleb edilen miktarın, taleb edildiği zamanda ve istenen kalitede ve en uygun fiyatta müşteriye ulaştırılması için üretim planının tam ve eksiksiz yapılması ve bu plana göre üretimin gerçekleştirilmesi başarıda önemli bir unsurdur.
-
Yönetim
Doğru bir yönetim girişimin başarısında hayati bir etkiye sahiptir. Girişimin başarıya ulaşması için elbette girişimcinin iyi bir yöneticilik donanımına sahip olması gerekir. Yönetim tarzı, yöneticilik konusunda tecrübesinin olması, çalışanların seçimi ve çalıştırılması konusunda çok akılcı adımlar atması gerekir. Hem çalışanların seçimi hem de ortakların seçimi girişimin başarıya ulaşmasında önemli bir faktördür.
Yönetim tarzı, yöneticinin çalışanlarına karşı tutum ve davranışları ile işyeri kurallarını uygulama şeklini ifade eder. Esnek yönetim anlayışı sergilenmelidir. Yönetici emri altında çalıştırdığı insanları iyi tanımalı, durumlarını, psikolojilerini iyi gözlemleyebilmeli ve ona göre davranmalıdır. Çalışanları rencide edici, baskıcı, korkutucu bir yönetim anlayışı sergilenmemelidir. Korku ortamında normal yapılması gereken işlerde bile hata yapma ihtimali artar. Hataları cezalandırıcı, yargılayıcı değil, hataların kaynağına inerek tekrarlanmasını önleyici bir tutum içine girilmelidir. Olaylara proaktif yaklaşım sergilenmesi gerekir. Yöneticilerin iş yerindeki çatışmaları çözme tarzları ve çalışanların kararlara katılıp katılmaması başarı için önemli bir faktördür. Ödül ve ceza sisteminin açık ve herkes tarafından bilinirliğinin sağlanması performans artırmada ve başarıda önemli bir etkiye sahiptir.
-
İdarecilik Kabiliyeti veya Tecrübesi
Girişimcinin idarecilik kabiliyeti ve tecrübesi, başarı için önemli bir göstergedir. Şayet girişimci, yönetim tecrübesi, yönetim bilimi ve süreçleri hakkında gerekli bilgi ve donanıma sahip değilse ya kendini geliştirmeli veya iş dünyasının tecrübeli yöneticilerinden istifade etmelidir. İdari tecrübe eksikliğini gidermek için profesyonel destek almalıdır. Yönetim tecrübesi; sadece işyerindeki bütün insanların idare edilmesi ve psikolojilerine uygun davranılması ile elde edilmez, aynı zamanda diğer kaynakların hedefler doğrultusunda planlanması, yönlendirilmesi ve koordine edilmesiyle rasyonel kullanımı sonucu isabetli kararların verilmesiyle de elde edilir. Tecrübe bir süreç boyunca başına gelen olay ve durumlardan bir kazanım elde edilmesidir. Yönetici hata yapmaktan korkmamalıdır. Her hata girişimciye ileride kullanılmak üzere elde edilen bir tecrübe olarak geri döner. Yeterki hatalardan elde edilen tecrübe, olumlu yönde kullanılabilsin ve girişimciyi başarıya doğru götürsün. Önemli olan acı tecrübeler yaşamadan bazı şeyler elde edilebilsin fakat bu mümkün görülmemektedir. Bu bağlamda atalarımız boşuna dememiş “bir musibet bin nasihata bedeldir”. Yine de akıllı girişimci kendi aklını kullanır, fakat daha akıllı girişimci başkalarının aklından ve tecrübesinden de istifade eder. Onun için idarecilik tecrübesi olan bilge kişilere danışmaktan, onlardan akıl almaktan geri durmamak gerekir. Çalışanların kıyaslanması doğru değil, çalışanları olumsuz etkiler ve kıskançlığa sebep olur. Yönetici çalışanları çok iyi tanımalı ve onlara yalan söylememelidir. Her idarecinin ödül ve ceza sistemi olmalıdır. Bu sistemin tüm çalışanlar tarafından iyi bilimesi gerekir. İşletmeye katkısı büyük olan çalışan ile katkısı az olan çalışan bir değerlendirilmemelidir. Adil bir performans değerleme sistemi olmalı ve terfiler buna göre yapılmalıdır.
İdareci iş ve iş dışı zamanını planlamalı ve ona göre hareket etmelidir. İdarecinin zamanının büyük çoğunluğunu toplantılarla geçirmesi olumsuz algılanır. Zamanının büyük çoğunluğu toplantı salonlarında, ofiste, masa veya bilgisayar başında, yolda arabada geçmesi yerine telefonla veya yüzyüze müşterilerle iş görüşmelerinde geçmesi tercih edilen bir durumdur.
Girişimin başarısızlıkla sonuçlanması o girişimde karar vericilerin kötü bir yönetim sergilendiğini gösterir. Girişimcinin yönetim konusunda kabiliyeti tecrübe ile birleştirildiğinde bütün zorlukların üstesinden gelir ve başarıya çok rahat ulaşır.
Girişimcinin ilk önce ortak veya ortaklara ihtiyacının olup olmadığına karar vermesi gerekir. Burada ortak gerekiyorsa ilk akla gelen yakın çevresinden olmasıdır. Fakat yakın çevresi bu iş için uygun olmayabilir veya dostluk başka iş ortaklığı başkadır. Arkadaşlıkta iyi olmak işte de iyi olacağınızı göstermez. Bu sebeple önce ortak niçin gerekmekte ve ne katkısı olacaktır. Ayrıca ortağın hangi özellikleri taşıması gerektiği sorgulanmalıdır. Ortak ya para için, ya bilgi ve tecrübesi için girişimcinin zayıf olduğu konularda tercih edilir. Ortak seçiminde girişimcinin zayıf olduğu noktalarda ortağın güçlü yanının olması tercih edilmelidir. Ortak seçiminde ortağın, girişimci ile aynı özellikler göstermemesi, diğer bir ifade ile tamamlayıcı özellikler göstermesi şeklinde olması gerekir. Aynı özelliklerin olması faydadan çok zarar getirebilir, sadece karınızın yarısını götüren durumunda olabilir. Multi disipliner bir iş fikri varsa buna uygun ortaklar seçmek ve ekip oluşturmak çok önemlidir.
-
Çalışma Arkadaşlarının Seçimi
Başlangıçta ekip şeklinde kurulan veya ekibini iyi seçen girişimciler daha başarılı olmaktadır. Yeni işe, ilk eleman alımı çok önemlidir. Başlangıç aşamasında eleman alımını eş dost tavsiyesine, hatır gönül işine göre değil, profesyonel eleman temin eden yerlere müracat ederek eleman seçimi yapılmalıdır. Yeni teknolojiler internet ortamları kullanılarak en iyi özgeçmişe sahip olan veya işe en uygun kişiler seçilerek işe alınmalıdır.
Başlangıçta yanlışlıkla alınan bir veya iki eleman var ve işe alınmış ve işletmeye katkıları yoksa, hemen işten çıkarılmalıdır. Yöneticinin bu konuda çok katı olması gerekir. Şayet acır, çıkarmaktan çekinirse hem işletme hem de çalışan açısından çok büyük zararlar meydana gelebilir. İşten çıkarılırsa o kişi de belki kendine uygun, severek çalışabileceği başka bir iş bulabilir. Burada felsefe şu olmalıdır: Kimse vazgeçilmez değildir. Çalışanlar hem eğitilmeli, hem de kendini geliştirmeleri için yardımcı olunmalıdır. Yani çalışanlara yol gösterilmelidir. Mesela “şunu yanlış yapıyorsun, doğrusu budur, bu şekilde yaparsan daha iyi sonuç alırsın senden beklentimiz bu şekildedir” tarzında yaklaşılmalıdır.
Girişimcilik tek kişilik bir orta oyunu değildir. Girişimcilikte başarı ekip olmaya bağlıdır. Yani girişimcilikte başarı tam donanımlı bir ekibin oluşturulması ve uyum içinde çalışmasına bağlıdır. Girişimcinin tek başına başarıya ulabilmesi mümkün değildir. Ekipteki her çalışan alanında çok iyi olmalıdır. Ekipte iş ve ticaret hukukunu iyi bilen bir hukukçuya, insan psikolojisi ve ilişkileri iyi olan bir yöneticiye, teknik donanımı yüksek olan bir mühendise, hesabını iyi bilen bir muhasebeciye, yerel, ulusal ve uluslararası ticareti veya piyasayı iyi bilen bir pazarlamacıya her zaman ihtiyaç vardır. Doğru eleman seçilmemesi ekibin gayretlerini boşa çıkarabilir. En doğru elemanı seçmek için uzmanlara müracat edilmelidir.
Girişimci yöneticinin işlerini diğer çalışanlara delege edebilmesi başarı için önemli bir faktördür. Herşeyi kendisinde toplayan yöneticilerin başarılı olma şansı yoktur. Yetki ve sorumluluklar birimler arasında ve diğer çalışanlar arasında açıkça belirtilmeli ve dengeli bir şekilde paylaştırılmalıdır. İşleri delege edemeyen yöneticiler işlerin çokluğundan şikayetçi olurlar ve bu yükün altında kalarak ezilirler. İyi yöneticiler diğer çalışanları kararlara ve sonuçlara ortak ederek yükü hafifletirler. Her iş için yeteri kadar eleman istihdam etmeli ve istenen vasıfta olmalıdır. Özellikle idari kadroda çalışacaklar çok özel seçilmelidir. Başarı için işler ekibe delege edilmeli ve kontrol mekanizması kurulmalıdır.
-
Finansman
Finans, gelir gider dengesinin tutturulması paranın doğru yönetilmesi demektir. Bunun içinde yapılması gereken ilk iş üretilmesi veya satılması düşünülen ürün veya hizmetin müşteriye kaça satılması gerektiği konusunda net bir karar vermektir. Satış sonrası elde edilen gelir veya para, rasyonel kullanılmazsa, kaça alınıp satılmasının ve kaça satmışsının bir önemi yoktur. Finans faktörü için girişimcinin ihtiyaç duyacağı kuruluş/yatırım (başlangıç, kuruluş veya yatırım için gerekli olan ayni veya nakdi para) ve çalıştırma/işletme (işe başladıktan sonra ilk karların elde edilinceye kadar geçecek sürede gerekli olan harcamaları yapmak için ihtiyaç hissedilen ayni veya nakdi para) sermayesinin büyüklüğü, bu ihtiyacın ne kadarı öz sermaye ile ne kadarının borç veya kredi ile karşılanacağı önceden bilinirse finas hesaplamaları ve yönetimi o kadar kolay olur. Girişimcinin başarısı öz sermaye olarak koyacağı rakamın büyüklüğü ile doğru orantılıdır. Fakat girişimciler şöyle bir durumla da çok sık karşılaşmaktadır: Öz sermayesinin tamamını işletmeyi kurmak için harcayıp çalıştırmak için gerekli olan sermayeyi bulmakta zorlanmaktadırlar. Girişimci için finansla ilgili bilinmesi gereken kavramlar ise, gelir gider tablosu, nakit akış tablosu, bilanço, kar zarar cetveli nasıl hazırlanır ve sonuçlar nasıl yorumlanır konusunda kendini geliştirmelidir. Ürün maliyet hesaplamaları, fayda maliyet analizleri, başabaş kar noktası hesabı, nakit akışlarının doğru yönetilmesi gibi kavramları öğrenerek finans baskısından girişimci kendini kurtarabilir ve başarıya ulaşabilir.
Bir işe başlamadan önce bu iş için gerekli olan sermaye ihtiyacının doğru hesaplanması veya ihtiyaç hissedilen sermayenin önceden tespit edilerek temin edilmesi önemlidir. Bu ihtiyacın karşılanması ne kadarının öz sermaye ile ne kadarının borçlanma yolu ile giderileceği önem arz etmektedir.
Öz sermaye girişimcinin birikimleri ve ortakların koyacağı sermayeyi ifade eder. Başlangıçta öz sermaye kaynaklarının yeterli oranda temin edilmesi, doğru hesaplanması ve en etkin şekilde kullanılması girişimin devamı için önemli bir kriterdir. Çünkü girişimciler çok kısa sürede kara ulaşamazlar, belirli bir süre geçtikten sonra ancak belirli oranda gelirleri olur. Başlangıçta sermaye ihtiyacı öz sermaye ile karşılanmalıdır.
Kredi, eldeki para ile gelecekte ele geçecek paranın değişimini ifade eder. Girişimcinin kendi imkanları veya öz sermaye ile karşılanamayan sermaye ihtiyacı ya yakın çevreden borçlanma yolu ile veya para ve sermaye piyasasından, sermaye şirketlerinden kredi temini ile karşılanır. Banka ve sermaye şirketlerinden kredi temini ile karşılanması durumunda kredi şartlarının ve geri ödeme planlarının nasıl olacağı önemlidir. Alınan kredilerin uzun zamana yayılması ve faiz oranının düşük olması arzu edilen bir durumdur. Özellikle başlangıçta çok kısa süreli borçlanılmamalı, kontrollü büyüme tercih edilmelidir. Borcun geri ödeme süresi uzun vadeli, özellikle de anaparanın geri ödeme süresinin uzun vadeli olması önemlidir. Borcun geri ödemesinde sıkıntı çekilmemesi gerekir. Bunun içinde alacakların tahsili önemli bir konudur. Nasıl ki girişimci yaptığı her iş ve hizmet için bir bedel beklemekte ise, girişimciye kredi imkanı sunan sermaye şirketleri de karşılığında bir bedel talep etmektedir. Bu da faiz hesabıdır. Girişimci önce ihtiyaç hissettiği sermayeyi borçlanma yolu ile gidermesinin sonucu elde edeceği ile ödemek zorunda kalacağı miktarı hesaplayarak bu borcu almaya veya almamaya karar vermelidir.
İşletmenin nakit akışının iyi yönetilmesi gerekir. Gelen para ile çıkan paranın dengeli ve tutarlı bir şekilde idare edilmesi önemlidir. Başlangıçta zaten çok para girişi olmadığı veya çıktının (giderlerin) daha fazla olduğu için nakit akışında bir dengesizliğin olması kaçınılmazdır. Onun için az para harcamak, nakit çıktılarını minimuma indirmek için özel gayret sarfedilmelidir. Fayda maliyete göre eleman istihdam etmek, düşük kira, gösterirsiz demirbaşlar, girişimcinin kendinden fedakarlık etmesi ile harcama kalemlerini veya nakit çıkışlarını en aza indirmek önemlidir.
Girişimci başlangıçta çok ciddi araştırmalar yapmasına rağmen yinede beklenmedik durumlarla karşılaşabilir. İşletmeler, müdahale edemeyecekleri durumlarla karşılaşınca zararlarını elimine etmek, işletmeyi korumak için sigortalama işlemine başvurabilirler. Bunun için işletmelerin risklere karşı güvence ve sigorta araştırması yaparak sigortalam sisteminden faydalanmaları gerekir. Böylece sigorta ve güvencelerle deprem, kriz ve doğal afetler ve belirsizliklere karşı tedbir alınmış olur.
-
Dış Faktörler
Dış faktörler, girişimcinin başarısına veya başarısızlığına doğrudan etki eden faktörler vardır. Bunlar makro ekonomik göstergeler, hukuki ve siyasi faktörler, alt yapı imkanları, devlet destekleri sayılabilir. Bu dış faktörler girişimcinin başarısız olmasının önüne geçebilecek unsurlardır.
-
Makro Ekonomik Göstergeler
Ekonomik göstergeler olumlu ise girişimcinin başarısına olumlu etki eder, olumsuz ise olumsuz etki eder. Ekonomik göstergeler ise fiyat istikrarı, enflasyonsuz bir para birimi, istikrarlı ekonomik büyüme, ithalat ve ihracat, dış ticaret açığı, cari açık, istihdam rakamları, faiz oranları, işsizlikle mücadele politikaları, döviz kurları, borsanın yapısı, gelir dağılımındaki adalet duygusu vb. sayılabilir. Bu göstergeler girişimcinin çok fazla müdahele edemediği fakat olumlu göstergelerin girişimcinin başarısına olumlu yansıdığı inkar edilemez. Onun için girişimcinin başarısına etki eden makro ekonomik göstergeler dış faktör olarak ele alınmaktadır. Girişimci hem bir takım unsurları satın alan ve hem de aynı zamanda birilerine birşeyler satan konumundadır. Bir mal veya hizmet üretmek için bir takım girdilerin satın alınması ve ihtiyaç sahiplerine satılması işlemi serbest piyasa şartlarında makro ekonomik çevrenin etkisi altında yapılmaktadır. Ekonomik faaliyetler işletmeler arasında yapılsa da bu faaliyetler sonucu oluşan göstergelerde ülke ekonomisinin geleceğini ilgilendirdiğinden devletin döviz kurları ile ilgili düzenlemeleri, ithalat ve ihracat politikaları, faiz oranları, vergi politikaları ve işletmelere yönelik destekleri girişimcilerin faaliyetlerini sınırlandırmakta veya genişletmektedir.
-
Hukuki ve Siyasi Faktörler
Yeni girişimin başarısında hukuki ve siyasi faktörlerin etkisi büyüktür. Bunlar kontrol edilemez değişkenlerdir. Bu değişkenler, ticareti düzenleyen kanunlar, yönetmelikler, sınai mülkiyet hakları (patent), siyasi istikrar, tekno parkların varlığı, üretim kaynakları bolluğu, adil ve etkin çalışan vergi ve yargı sisteminin varlığı, rekabet ve iş ahlakı kurallların varlığı, eğitim ve istihdam politikaları vb. sayılabilir. Ticari ve mali işlerle ilgili her girişimin hukuki boyutları vardır. Borçlar kanunu ile alıcı ve satıcı arasındaki borç alacak ilişkilerin, iş kanunu ile işçi işveren ve sendikalar arasındaki ilişkilerin, rekabet yasası ile diğer işletmelerle ilişkilerin, vergi ve sınai mülkiyet düzenlemeleri ile girişim devlet ve devlet kurumları arasındaki ilişkilerin, devletler hukuku ile ülke dışındaki diğer işletmeler ve işlemlerin düzenlenmesi söz konusudur. Hukuki düzenlemeler girişimcilere bir takım haklar ve uyması gereken kurallar sunmaktadır. Bu hakları kullanmak lehlerine bir durumdur, kurallara uymamak ise maddi ve manevi müeyyideler getirmektedir. Bu hukuki düzenlemeleri yapmak ve uygulatmak idari ve siyasi otoritenin yetkisindedir.
İster hizmet, isterse de mamul üretimi yapan bir yer açılsın her ikisi için de iyi çalışan bir alt yapı sisteminin, ulaşım alt yapısının, haberleşme ve iletişim teknolojileri alt yapısının girişimin başarıya ulaşmasında büyük payı vardır. Yerel, ulusal ve uluslararası bazda alt yapı imkanlarının iyi olması girişimin başarısına doğrudan etki eder. Elektrik, doğal gaz, su, kanalizasyon, arıtma sistemi, yol, köprü, demir, deniz ve havayolu, boru hatları gibi yer üstü ulaşım imkanlarının yanında internet ve mobil iletişim teknolojileri alt yapısı da başarıyı getiren faktörler arasındadır.
Adil devlet teşvik ve destek sisteminin varlığı, yeni girişimci desteği, Teknopark desteği, risk sermayesi, Ar-ge desteği, istihdam desteği, kredi desteği, eğitim ve danışmanlık desteği vb. çok sayıda devlet desteğinin yanında devletin vergi indirimleri, borç yapılandırması, sigorta imkanları da sayılabilir. Bu destekler girişimcinin başarısına doğrudan etki eden faktörlerdir.
Girişimci, girişime başlamadan ve başladıktan sonra faaliyette bulunduğu uzak ve yakın çevresi içinde kararlarını alır. Çevresi ile iletişim ve etkileşim halinde olmayan girişim faaliyeti düşünülemez. Girişimciler, yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası çevre içinde faaliyette bulunurlar. Girişimciler, yakın ve uzak çevresindeki küçük ve büyük çapta veya çok büyük çapta meydana gelen gelişmelerden az veya çok etkilenir. Çevresindeki uzak yakın toplum (örf adet, kültür), ülke (idari ve ekonomik yapıları) ve işletmelerin (sayısı, iş ahlakı ve rekabet anlayışları) gelir seviyeleri, tüketim alışkanlıkları, kalite anlayışları, tutum ve davranışları girişimcileri olumlu veya olumsuz yönde etkiler. Ayrıca bu çevre faktörleri sürekli değişim halindedir, bu değişimlerin yakından takip edilmesi girişimci için hayati önemdedir. Girişimcilere dışarıdan etki eden çok sayıda çevre faktörü vardır. Girişimci çevresindeki bir çok faktörü (insan, tüketici, aile, toplum, ülke, diğer ülkeleri, diğer rakipleri) hesaba katarak kararlar almak durumundadır. Kısaca girişimi çevreleyen her faktör hesaba katılmalıdır.
-
İç Faktörler
İç faktörler: Girişimcinin iç dinamiklerinden ve kişilik yapısından kaynaklanan özellikleri, ileri görüşlülük, motivasyon, özgüven, insan ilişkileri ve ikna kabiliyeti iyi, pozitif düşünce sahibi, yeniliğe, gelişmeye ve öğrenmeye açık olması, çalışmayı sevmesi, karşıdakine güven vermesi hatalardan dersler çıkarabilmesi, dirayetli davranması ve insiyatif alabilmesi, kanaatkar ve hamiyetli olması olarak ifade edilebilir. Bu iç dinamiklere sahip olan girişimcilerin başarılı olma şansı yüksektir. Başarı tesadüflerle elde edilmez başarı çok çalışmaya bağlı bir durumdur.
-
İleri Görüşlülük/ Vizyon Sahibi Olma
İleri görüşlü girişimci, önsezisi kuvvetli, feraset sahibi, vizyoner bakış açısıyla ileride olabilecek muhtemel gelişmeleri bugünden görebilen kişidir. İleri görüşlü bir girişimci aynı zamanda iyi bir gözlem yeteneğine sahip, fırsatları herkesten önce gören, bir sonraki atacağı adımları, alternatifleri önceden planlayan (a, b ve c planlarını yapan), yarınları bugünden görebilen, mikro gelişmelerden makro gelişmeleri okuyabilen kişidir.
Birşeyler yapma isteğinin içten gelmesi gerekir, dışarıdan dürtüler kişiyi çok fazla harekete geçirmez. Diğer bir ifade ile dıştan yapılan telkinler girişimciyi kısa süreli motive eder. Uzun süreli motivasyon için kişinin girişimde bulunma ihtiyacının kaynağının çok kuvvetli olması ve içten gelmesi gerekir. Bu motivasyon kaynağına çok para kazanmaktan ziyade kişisel, kültürel ve sosyal faktörler etkili olmalıdır. Mesela, işinin patronu olma, emir alma yerine emir verme, bağımsız ve esnek iş ve iş ortamına sahip olma vb. sayılabilir. Motive olmuş girişimci demek hergün aynı sevk ve çalışma temposu ile yılmadan, vazgeçmeden azim ve kararlılık ile çalışması demektir.
Girişimde başarı için girişimcinin özgüvenli olması çok önemlidir. Duygu, düşünce ve isteklerin karşıdaki kişiye onun anlayabileceği tarzda rahat bir şekilde aktarılması işte başarıyı getirir. Fakat herşeyin fazlası zarar olduğu gibi aşırı özgüven de girişimcinin başarısına olumsuz etki eder. Özgüvenden dolayı sürekli başarılı olan bir girişimci de kendine aşırı güven duyar, riskten kaçınmamaya, herşeyi kendinden bilmeye başlar ve bu aşırı güvenden dolayı fazla araştırmadan büyük riskler alarak başarısız olabilir.
Aşırı güven kişiyi narşist yapar. Kendini üstün, özel, ayrıcalıklı, önemli birisi gibi görmeye başlar. Bu çok sakıncalıdır. Fakat başkalarının onu üstün görmesinde en azından başlangıçta bir sakınca yoktur. Çevresine zarar vermediği müddetçe önemli değildir. Girişimcinin kendisine aşırı güvenmesi onda başarı körlüğüne veya hastalığına neden olur. Bu durumda olan bir girişimci en çok kendisine zarar verir, aksi maksadı ile girişim son bulur.
-
İnsan İlişkileri ve İkna Kabiliyeti
Başarılı girişimcinin insan ilişkileri ve insanları ikna etme kabiliyeti yüksek olur. Diğer bir ifade ile insan ilişkileri güzel ve sağlıklı iletişim kurabilen ve karşısındakini etkileyerek ikna edebilen girişimcilerin başarıya ulaşması çok kolaydır. Bu özellikleri taşıyan girişimci karşısına çıkan müşterilerle, tedarikçilerle, ortaklarla, sermaye sahipleriyle, toplumdaki tüm fertlerle ve kamu ve özel kurum ve kuruluşlarıyla sürekli ilişki ve iletişim kurmak zorunda olduğundan bu özelliğin önemi ortaya çıkmaktadır.
İyi bir gözlemci olma, müspet düşünme, düşünce dünyasına menfi düşünce ve sonuçları sokmama anlamına gelir. Pozitif düşünen girişimci eninde sonunda başarıya ulaşır. Her şart ve zeminde pozitif düşünen girişimci, herşeyin güzel tarafını görür ve iş hayatının mutlu ve huzurlu geçmesini sağlar. İş hayatındaki huzur ve mutluluk başarıyı getirir. İstenen sonucun o anda alınmamış olması önemli değil, bu sonucu başarısızlık olarak değerlendirip vazgeçmek asıl başarısızlık sebebidir.
-
Yeniliğe, Gelişmeye ve Öğrenmeye Açık Olma
Girişimci, bilgi ve beceri düzeyini sürekli yükseltmelidir. Girişimci, yeniliğe, kendini ve işini geliştirmeye açık olmalıdır. Girişimci, kişisel gelişim ve iş ile ilgili gelişim için sürekli okuyan, öğrenen birisi olursa iş hayatında başarıya ulaşması kaçınılmaz olur.
-
Dayanma Katsayısı ve Çalışma Arzusu
Girişimci, fikrine, işine ve mesleğine karşı her zaman tutkulu ve saygılı olmalıdır. Bir o kadarda işini, çalışmayı çok sevmelidir. Çünkü uzun süre yorulmadan çalışması gerekir. Tembel ve çalışmayı sevmiyorsa uzun süre çalışamaz. Özellikle işe başladığı ilk yıllar çok zor ve yorucu geçer. Uzun süre parasız kalabilir, ailevi sorunlar (uzun süre aileden ayrı kalma gibi) yaşayabilir, dost ve arkadaşlarla uzun süre görüşememe, işlerin yetişmemesi, zaman darlığı (fazla mesailer, bitmeyen işler, uykusuz geceler, eve geç gelmeler vb.), sağlık sorunları, stres ve yanlızlaşma gibi olumsuzlukların üstesinden ancak yaptığın işi sevmesine ve severek yapmasına bağlıdır. Konfiçyüs diyor ki, insanlar sevdiği işi yaparlarsa iş yapmış olmazlar. Yani insan sevdiği işi yaparsa bütün bu zorlukların üstesinden gelebilir. Tabi ki sadece işi sevmek yetmez, çalışmayı da sevmesi gerekir. Çalışmayı sevmek ve daha çok çalışmak önemli fakat bundan daha önemli olan akıllı, planlı ve sürekli çalışmaktır. Çünkü kurulan işte başarı için tam zamanlı emek (365 gün, 7 hafta 24 saat gibi) ve yüksek performans göstermek gerekir.
-
Dirayet Gösterme ve İnsiyatif Alabilme
Girişimcinin kriz veya problemlerle karşılaşınca insiyatif alarak, analitik düşünerek ve kaynağına inerek kalıcı bir şekilde sorunu çözme gayreti içine girmesinin başarıda önemli bir payı vardır. Sorumluluğu ve riski üzerine alarak sakin ve sabırlı bir şekilde kalarak, kararlar vermesi başarıyı beraberinde getirir.
Başarı için her girişimci karşısındakine güven vermeli, toplumda güvenilmeyen biri olarak anılmak başarısızlığı beraberinde getirir. Her girişimcinin ticari bir itibarı olmalı, bir iş adamının dediği gibi “paramı kaybederim fakat itibarımı kaybetmem” demesi önemli bir göstergedir. Karşıdakine güven verememek demek; iş arkadaşlarına, müşterilere ve çevrenizdeki insanlara karşı büyük bir itibar kaybına uğrammak demektir. Onun için başarılı girişimciler karşılarında kim olursa olsun onlara güven vermeyi birinci öncelik olarak görürler. Ticari itibarları herşeyden önce gelir.
-
Hatalardan Ders Çıkarabilme
Girişimcinin yaptığı hatalardan ders çıkarmasını bilmesi gerekir. Her hatadan dersler çıkararak yoluna devam etmeli, hatalar onu yolundan alıkoymamalıdır. Girişimci, hataların nedenlerini araştırıp kaynağına inerek çözmeliki yoluna emin adımlarla devam edebilsin. Girişimcilik yolu çakıl taşları ve dikenlerle doludur. Girişimci, bazen bunların üzerinde yalın ayakla yürümek zorunda kalacağını, çok acı ve zorluklar çekeceğini hiç unutmamalıdır. Bütün bu zorluklara rağmen yolundan dönmemek önemlidir. Girişimci, hedefe giden yolda her zorluğu geçtikçe başarıya bir adım daha yaklaştığını düşünmelidir. Her hata girişimcinin bir sonraki adımı atmasını teşvik etmelidir. Mesela başarı için yüz zorluk varsa bir tanesi geride kaldı demelidir. Edison örneği hatırlanmaldır. Yüzlerce deneme yaparak başarısız olmasına rağmen yolundan dönmeyerek başarıya ulaşmıştır.
Girişimci gözünü sadece çok para kazanmaya dikerse çok para kazanır, fakat çok para kazanamadığı zamanlar o işi yapmaktan hemen vazgeçer. Çalışma şevki kırılır. Burada önemli olan sağlıklı para kazanmaktır. Kazanılan çok para hiç ummadığı bir anda elden çıkabilir. Girişimci bütün aklını, fikrini çok para kazanmaya bağlamış ise çok para kazanamadığında veya kaybettiğinde ondan (kaybettiğinden) daha değerli olan aklını kaybetme tehlikesi vardır. Onun için herşeye kıymeti nisbetinde önem vermelidir. Kayıpta da kazançta da mutlu olmayı bilmek için kanaatkar olmak gerekir.
Kanaatkar olmak bir lokma bir hırka anlayışı demek değildir. Kanaatkar olmak çok çalışıp kazandıklarına şükrederek sürekli kazanmak için yeniden çalışmaya başlama arzusunu akla getirir. Yani kendi gayretini gösterdikten, kendine düşeni yaptıktan sonra ele geçenle mutlu olmayı bilmektir. Çıkan sonucu kabullenmek, kişiyi tekrar tekrar çalışmaya iter, çıkan sonucu kabullenmemek, daha çok kazanamadığına veya kaybettiğine üzülmek demektir, bu da insanın çalışma şevkini kırar. Kanaat etmek; ele geçenle yetinmek, başka birşey yapmamak demek değildir. Kanaat ettikçe daha çok çalışma arzusu uyanır, bu arzu daha çok çalışmayı ve daha çok kazanmayı netice verir. Kanaatkar girişimci başkalarının elindekilerine ve kazançlarına göz dikmez, çok çalışıp kendi kazandıklarını arttırmaya çalışır. Kanaatkar olmanın zıddı girişimcinin hırslı olmasını intaç eder. Hatta çoğu kaynakta girişimcinin çok hırslı olması gerektiği ifade edilmiştir. Aşırı hırs başta kendisine ve daha sonra çevresindeki başarılı olmuş diğer girişmcilere zarar verir. Kanaatsizlik hırsı, hırs ise kıskançlığı gerektirir. Kıskançlık da hırçınlığı, tatminsizliği, stresi, huzursuzluğu ve sonuçta da hayattan zevk almamayı netice verir. Elindekilere odaklanmak yerine başarılı olmuş diğer girişimcilerin başarılarına ve elde edemediklerine odaklanır ve onları kıskanır, onlara zarar vermeye çalışarak zaman ve enerjisini boş yere tüketir, sonuçtada kendi kendini mutsuz eder. Kanaatkar girişimci ise elinde olanlara odaklanır, onları geliştirmeye çalışarak mutlu olur.
-
Yüksek Hamiyet ve Sorumluluk Duygusu Taşıma
Girişimci hedeflerini yüksek tutmalı, hedeflerini sürekli yükseltmeli ve yeni hedefler belirlemelidir. Bu hedeflere ulaşmada ısrarcı olmalı ve ciddiyetle yoluna devam etmelidir. Girişimcinin düşüncesi yakın çevreden başlayarak tüm insanlığa hizmet etmek olmalıdır. Böyle yüksek bir haslet taşımalıdır. Girişimcinin yüksek hamiyet duygusu taşıması demek, faydası dokunabilecek insan sayısını sürekli arttırmayı birinci gayesi olarak belirlemesi demektir. Girişimci işine odaklanmalı fakat aynı zamanda çevresinde olup bitenlerle de ilgilenmelidir. Diğer gamlık, fedakarlık ve kişisel özveri göstermesi girişimcide aranan vasıflardır.
Kendisini, işini, eşini, çocuklarını seven girişimci kendisi dışındaki kişilerin de empati yaparak daha iyi anlayabilir. Onların da bakmak zorunda oldukları bir eşi, çoluk çocuğu ve dostları olabileceğini düşünerek onların yardımına koşma ihtiyacı hisseder. Kimin düşüncesi etrafındaki diğer canlılara faydalı olmak ise o girişimcinin değeri, başlangıçta tek iken, girişim sonrası faydalı olduğu tüm canlıların değeri kadar olur. Yani tek başına bir ordu olma ihtimali var. Binlerce insan çalıştıran iş adamları tek değil binlerce insan kıymetindedir.
Yukarıda sayılan makro ve mikro bazda girişimcinin başarısına etki eden faktörler sayılmaktadır. Ekonomik göstergelerin olumlu olması, siyasi istikrar ve adil ve etkin işleyen bir hukuk sisteminin varlığı, girişimcilerin sahip oldukları girişimcilik potansiyellerinin ortaya çıkmasına ve girişimde başarılı olmasına doğrudan etki eder. Girişimcilik potansiyelleri uygun zemin bulursa ortaya çıkar ve girişimciyi başarıya götürür.
Ayrıca bir girişimcinin kendi işini kurabilmesi ve başarılı olabilmesi için gerekli Temel Bilgiler ana başlıkları itibarıyla aşağıdaki gibidir:
-
Teknik bilgi: İşletmede kullanılacak olan makine techizatın, malzeme ve mamulün teknik özellikleri ile ilgili bilgileri içerir. Bu konularda yeterli teknik bilgi sahibi olunması gerekir.
-
Fonksiyonel bilgi: Alanı ile ilgili mamul ve işletmenin fonksiyonları hakkında gerekli bilgi donanımına sahip olmasıdır. Yani imalat yöntemleri, proje hazırlama, üretim planlama, depolama, satış, pazarlama, finans, muhasebe, insan kaynakları fonksiyonları ile gerekli olan minimum bilgilerin bilinmesi demektir.
-
Planlama bilgisi: Üretim miktarının doğru tahmin edilmesi, tahmine uygun planın hazırlanması, ayrıntılı üretim programlanın ve çizelgelemenin yapılması, plana uygun üretimin gerçekleşmesi, gerçekleşen durum ile planlanan durumun karşılaştırılması, iyileştirme çalışmalarının planlanması bilgilerini içerir.
-
Yönetim bilgisi: Liderlik, iletişim, danışmanlık, teşvik, motivasyon, işe eleman alma, yetiştirme ve geliştirme, yönlendirme ve ödüllendirme, problem çözme, kriz ve stresle başa çıkma, karar verme ve zamanı rasyonel kullanma konularında yeterli bilgi ve donanıma sahip olmak.
-
Finansal bilgi: İyi bir girişimci parayı iyi yönetme becerisi de gösterir. Bu da finansal hesaplamaları doğru yapmasına, para ile ilgili kararların veriler ışığında alınmasına bağlıdır. Toplaması gereken alacaklarını zamanında ve eksiksiz olarak toplayabilmesi önemlidir. Girişimcinin finans bilgisi, en az finans okur yazarlığı seviyesinde olması gerekir.
Dostları ilə paylaş: |