ZâDU'l-meâd muhtasari

5. Hz. Peygamber'in Namaz Sonrası Uygulamaları

Hz. Peygamber, selam verince üç kez istiğfar eder¹⁸⁶ ve son­ra şöyle derdi: "Allahümme ente's-selâmü ve minke's-se­lâm. Tebârakte yâ ze'l-celâli ve'l-ikrâm.¹⁸⁷ Yani Allah'ım! Se­lâm sensin. Yalnız Sen'dendir selâmet. Çok Yücesin, ey celâl ve ikrâm sahibi!" Bunu söyleyecek kadar kıbleye dönük olarak bekler, hemen cemaate yönelirdi. Buhârî ve Müslim'in naklettiğine göre İbn Mesûd: "Allah Elçisi'nin solundan çıkıp gittiğini çok gördüm." demiştir.¹⁸⁸ Müslim'in ayrıca naklettiğine göre, Enes, Hz. Peygamber'in sağ tarafından ayrıldığını söylemektedir. Abdullah b. Ömer, Resûlullah'ın namazdan sağından ve solundan ayrıldığını gördüğünü söylemektedir. Sonra yüzünü cemaate çevirir, cemaatin sadece bir tarafına özel davranmazdı.

Hz. Peygamber, her farz namazın ardında şöyle derdi: "Lâ ilâhe illallahü vahdehû lâ şerîke leh. Lehü'l-mülkü ve le­hü'l-hamdü ve hüve alâ külli şey'in kadîr. Yani, Bir olan Allah'tan başka hiçbir ilah yoktur, O'nun hiçbir ortağı yoktur. Mülk O'nundur. Hamd O'na mahsustur. O'nun her şeye gücü yeter." İbn Hibbân Sahîh'inde Hz. Peygamber'in bu duayı on kez söylenmesini emrettiğini nakletmiştir. Ebû Hâtim Sahîh'inde Hz. Peygamber'in: "Allahümme eslıh lî dînî ellezî ceal­te­hû ısmete emrî, ve eslıh lî dünyâye elletî cealte fîhâ me­âyiş. Allahümme innî eûzü birızâke minsehatik. Ve eûzü bi­afvike minnikmetik. Ve eûzü bike minke. Lâ mânia limâ e'tayte ve lâ mu'tiye limâ mena'te. Ve lâ yenfeu ze'l-ceddi min­ke'l-ceddü. Yani, Allah'ım! Halimin düzelmesine vesile kıl­dığın dinimi benim için ıslah et. Geçinme kaynaklarımı kendisinde yarattığın dünyamı benim için ıslah et. Allah'ım! Gazabın­dan hoşnutluğuna sığınırım. Azabından affına sığınırım. Sen­den yine sana sığınırım. Senin verdiğine hiçbir şey/kimse engel olamaz. Senin vermediğini de hiçbir kimse veremez. Hiç kimseye sahip olduğu makam ve serveti, Sana karşı koyup fayda veremez."

Allah Resûlü, Muâz'a her namazın arkasında: "Allahüm­me eı'nnî alâzikrike ve şükrike ve hüsni ibâdetik. Yani, Al­lah'ım! Seni zikredebilmem, Sana şükredebilmem ve Sana iyi kulluk edebilmem için bana yardım et!" şeklinde dua etmesini tavsiye etmiştir. "Namazın arkası" sözünde, selamdan önce ve­ya sonra olma ihtimali söz konusudur. Fakat Şeyhu'l-İslâm İbn Teymiyye, bunun selamdan önce olmasını tercih etmiş ve sebebini de şöyle izah etmiştir: "Hayvanın arkası" örneğinde oldu­ğu gibi, her şeyin arkası, o şeydendir, demektir."