T. C. DİYanet iŞleri başkanliği trabzon-akçaabat-darica

T.C.

DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI

TRABZON-AKÇAABAT-DARICA

EĞİTİM MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ

KUR’AN-I KERİM’DE VAHİY KAVRAMI

III. DÖNEM

BİTİRME TEZİ
Hazırlayan:

Recep EREN
Danışman:

Kadir DİNÇ

TRABZON–2006

ÖNSÖZ

Bizi ve her şeyi yaratan, bitmez tükenmez nimetleri içinde yaşatan Yüce Allah’a hamdü sena eder; sevgili peygamberimiz, dünya ve ahirette en büyük rehber ve önderimiz Hz. Muhammed (sav)'i ve kendisinden önce gelip geçmiş olan bütün peygamberleri ve İslâm davasına hizmet edenleri sevgi ve saygı ile selamlarım.

İlk insan ve aynı zamanda ilk peygamber olan Hz. Âdem (as)'den peygamberlerin sonuncusu Hz. Muhammed (sav)'e kadar isimlerini bildiğimiz ve bilmediğimiz birçok peygamber gelip geçmiştir. Allah’u Teala, bu peygamberlerin hepsine vahyetmiştir. Bu Peygamberler de Allah’tan aldıkları vahyi eksiksiz bir şekilde insanlara bildirmişlerdir. Allah’ın, insan ile iletişiminin alameti olan vahiy konusunu içeren bu çalışmayı yaparken başta Allah'ın Kelam'ı Kur'an-ı Kerim'e, Peygamberimiz (sav)'in hadislerine, İslâm müfessirlerinin ve mütefekkirlerinin görüşlerine müracaat ettik.

Bu çalışmamız bir giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş de İnsanın yaratılış gayesini ve Akıl-Vahiy- İnsan ilişkisini izah ettik. Birinci Bölümde Vahiy kelimesinin lugavi ve ıstılahi manalarını verip, bu kelimenin Kur’an’da kullanılan müradiflerine işaret edip, Vahyin içeriği hakkında yani vahyin kaynağı, vahiy meleği, vahiyde peygamber, vahiyde gizlilik ve süratlilik, vahiy yollarının cin ve şeytanlardan temizlenmesi konularını ayetler ve hadisler ışığında açıkladık. İkinci Bölümde tarihi süreç içerisinde İlahi Dinlerde vahyin nasıl algılandığını izah ettik. Üçüncü Bölümde ise Kur’an da Vahiy konusunu ele alıp İlahi olup olmaması açısından açıklamaya çalıştık.

Bu çalışmayı yaparken Eğitim Merkezinde İhtisas dönemimiz süresince bizlere maddi ve manevi desteklerini esirgemeyen Müdürümüz Sayın Zeki YAVUZYILMAZ Bey’e, bu çalışmaya danışmanlık yapıp yardım ve destekte bulunan Değerli Hocamız Kadir DİNÇ Bey'e, bilgi ve tecrübelerinden faydalandığımız Eğitim Merkezimizde görev yapan Kıymetli Hocalarımıza teşekkür ediyoruz. Yapmış olduğumuz bu çalışmanın hayırlara vesile olmasını temenni ederiz. Tevfik ve inayet ancak Allah'tandır.

Trabzon–2006 Recep EREN

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ III

İÇİNDEKİLER IV

KISALTMALAR V

GİRİŞ 1

BİRİNCİ BÖLÜM 5

KELİME VE KAVRAM OLARAK VAHİY VE İÇERİĞİ 5

A-Vahyin Tanımı: 5

1-Vahyin Lügat Anlamı: 5

2-Vahyin Istılahi Anlamı: 6

3-Vahiy Kelimesi İle Alakalı Bazı Kavramlar: 14

B-Vahyin İçeriği: 17

1-Vahyin Kaynağı: 17

2-Vahiy Meleği: 19

3-Resul-Nebi-Peygamber: 21

4-Vahiy’de Gizlilik: 24

5-Vahiy’de Süratlilik: 24

6-Vahiy Yolları’nın Cin Ve Şeytanlardan Temizlenmesi: 26

İKİNCİ BÖLÜM 29

İLAHİ DİNLER DE VAHİY ANLAYIŞLARI 29

A-Yahudilikte Vahiy: 30

B-Hıristiyanlıkta Vahiy: 31

C-İslam’da Vahiy: 34

1-Mutezile’ye Göre Vahiy: 34

2-Şia’ya Göre Vahiy: 36

3-İslam Filozoflarına Göre Vahiy: 38

4-Ehli Sünnete Göre Vahiy: 41

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 42

KUR’AN-I KERİM’DE VAHİY KAVRAMI 42

I-İlahi Olmayan Vahiy: 42

A-Zekeriyya (as)’ın Vahyi: 42

B-Şeytanların Vahyi: 43

C-Vahiy Almadan Vahiy Aldığını İddia Edenler: 46

II-İlahi Vahiy: 48

A-Genel Vahiy: 48

1-Meleklere Olan Vahiy: 48

2-Peygamberler Dışında Diğer İnsanlara Olan Vahiy: 50

3-İnsanlar Dışında Diğer Canlı Varlıklara Olan Vahiy: 53

4-Cansız Eşyaya Olan Vahiy: 54

B-Özel Vahiy: 56

1-Hz. Muhammed’den Önceki Peygamberlere Olan Vahiy: 56

2-Hz. Muhammed’e Gelen Vahiy: 59

a-Hz. Peygamber Ve Kur’an Vahyi: 59

b-Hz. Peygamber’e İlk Vahyin Gelişi: 61

c-Fetret-i Vahiy: 63

d-Vahyin Mahiyeti Ve Özellikleri: 66

e-Vahyin Geliş Şekilleri: 69

1-Vasıtasız Vahiy: 69

2-Vasıtalı Vahiy: 70

f-Vahiy Esnasında Resulullah’ın Durumu: 72

g-Hz. Peygamberin Vahiy Kâtipleri: 73

h-Vahyin Yazıldığı Malzemeler: 74

i-Kur’an Vahyi’nin Korunması 75

1-Vahyin Yazılması: 75

2-Vahyin Ezberlenmesi: 76

3-Vahiy’de Arza (Kontrol): 76

SONUÇ 77

KAYNAKÇA 80

KISALTMALAR

a.e. : Aynı eser

a.g. : Adı geçen

a.g.d. : Adı geçen dergi

a.g.e. : Adı geçen eser

a.s. : Aleyhi-s Selam

Ank. : Ankara

AÜİF : Ankara Ünv. İlahiyat Fak.

b. : bin, ibn

Bkz. : Bakınız

bsk. : Baskı

c. : Cilt

c.c. : Celle Celalühü

çev. : Çeviren, Tercüme eden

DİA : Diyanet İslam Ansiklopedisi

DİB : Diyanet İşleri Başkanlığı

Fak. : Fakültesi

H. : Hicri

Hz. : Hazreti

İA : İslam Ansiklopedisi

İst. : İstanbul

Krş. : Karşılaştırınız

mad. : Maddesi

MEB : Milli Eğitim Bakanlığı

MÜİF : Marmara Ünv. İlahiyat Fak.

Neşr. : Neşriyat

ra. : Radiyallahu anh ve Radiyallahu anha

s. : Sayfa

sav. : Sallellahu aleyhi vesellem

ŞİA. : Şamil İslam Ansiklopedisi

tahk : Tahkik

TDVY : Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları

terc. : Tercüme eden

Terc. Kurl.: Tercüme Kurulu

ts. : Tarihsiz

Ünv. : Üniversitesi

v.b. : ve benzeri

v.s. : Vesaire

vd. : ve devamı

yay : yayınevi, yayınlar