Zeli= Salih
zelve bağı: zelveyi bağlamakta kullanılan kendir ipi
Zelve, zevle, zövle= öküzleri boyunduruğa koşmaya yarayan ters L harfi biçimindeki parçalara "zövle" denir. Kastamonu merkez köylerinde ona "zelve"denir. Zelve= öküzleri boyunduruğa bağlamada kullanılan J şeklindeki (her hayvan için 2 tane) aparat. Zelve.. zövle denir...(Araç), Zövle=Öküzü boyunduruğa koşmak için kullanılan sopa benzeri alet. Zelve bağı ile öküzün boynuna geçirildikten sonra birbirine bağlanır. zelve: koşum hayvanlarını boyunlarından boyunduruğa bağlamak için meşe dalından yapılmış araç
ZEMBİL= hasırdan yapılan el çantası***zembil-zenbil:hasırdan yapılmış Pazar sepeti
zemheri: karakış
Zencir= Zincir
zengin galkışı= Oturulan bir toplulktan aceleyle kalkıp gitmek
zere = zaten,zere = zahir de olabilir..Zere= Tevekkeli (demek ki...) anlamında...
zerhoş: sarhoş,kafayı bulmuş
ZERHOŞ= Sarhoş
Zerzevat: Sebzeler
ZETTİ=Zaten
Zevle, Koşu hayvanlarının boyunduruk bağlantı sopası,
zevzek: olur olmaz yerde çok konuşan, geveze, boşboğaz
zeyil: sahil
zeyin: beyin,zihin, Zeyn= Beynin içindekine zeyn mi deniyordu acaba? zihin anlamında
Zeyin= Beyin (cümle içinde "zeynige vurunca dağıtıverün" )
zeze: ince esnek sopalarla oynanan oyun
Zıbar=Yat, ölmeye yat, öl...
Zıbaragalası= ölesice
zıbarmak: ölmek
zıbıklı= deli, dengesiz, ne yaptığı belli olmayan..
zıbın : iç çamaşırı, ZIBIN: Çocuk giysisi
zığ: çorap örme şişi, küçük tığ.
Zıkı: 1. Sıkı (Zıkıca bağladım.) 2. Çok fazla, esaslı
ZIKICA DİĞNEMEK= Dikkatlice dinlemek
Zıkışuk= sıkışık
Zıkkım= Zakkum?
zılgıt: azar,azarlamak
zımpırtı=anlaşılmayan yüksek müzik, ses, gürütü olarak biliyorum.(zımpırtıdan durulmuyor, bi zımpırtı çalıyola bilemedim)
Zıngazuk= Ağzına kadar (dolu)
Zıpcuk: Kısa ve dar giyim
Zıpır= güçlü kuvvetli, diri anlamında olması gerek, serseri.?
Zıpka Pantul: Bir Kastamonu giysisi. Bacaklar yanlardan düğmeli paçalardan tutturulmuş ayak altından lastikli pantolon
zıranga= iri , cüsseli, ZIRANGA=Uzun boylu kişiye denir, zırañga= sert-kaba saba.. (Zırañga gibi herif..-Zırañdan vurmak-kapatmak-örtmek).zıranga daha çok "iri " heybetli demek değil mi ? Her iki anlamda da kullanılıyor Dursun hocam haklısın ama daha çok kapıyı zırañdan kapatmak olarak kulanılıyor. bu da sert anlamının ağır bastığını gösterir. Zırañga gibi at-adam durumlarında haklısn İRİ-HEYBETLİ anlamı çıkıyor. Her ikisi de şimdilik doğru gibi..
zırıl zırıl= gereğinden fazla ("zırıl zırıl yağlıydı","zırıl zırıl ıslandım")
zırıltı= anlamsız nitelikte titreşimli ses. gereksiz konuşma (zırıltı yapma, zırıltılı konuşma gibi cümlelerde kullanılır)
zırnık= az,küçük(zırnık kadar akıl yok,zırnık kadar vermedi gibi cümlelerde kullanılır) zırnık=az,küçük (zırnık vermem,zırnık kadar birşey vermem gibi cümlelerde kullanılır)
zırt pırt=ikidebir,sık sık.('zırt pırt ne geliyosun?')
zırt= Ani, birdenbire ('zırttan lafa atladı','zırttan geldi.'zırttan ortaya çıktı.'gibi cümlelerde kullanılır.)
Zırtapoz= Zırtapoz sanırım avare, haylaz, işe yaramaz anlamlarında kullanılıyor.( O zırtapozun tekidir .)
Zırzop, Zirzop= ne zaman ne yapacağı belli olmayan, manyak falan anlamında olması lazım, zırzop,,,,dengesiz orta yaşlı kişi..... Biraz amiyane tabirler ama bizim çoçukluğumuzda kırkçeşme mahallesinde bunlar halk arasında konuşuluyor idi.
ZIVANA= Tütün içilen çubuk lülenin tütün koyulan yeri veya ağızlığın sigara takılan yeri miydi bilemedim?? zıvana= birbiri içine geçen aletlerin hassas ölçü değeri, birimi, ağızlık örneği doğru Arslan bey ağızlıklar genellikle iki parçadan oluşur birbirine geçer. gevşediği zaman zıvanası bozulmuş denir. hassasiyetinin bozulması ya da yalama olması gibi. ZIVANADAN ÇIKMAK= dengesini-ölçüsünü kaybetmek anlamında, sinirlenme, çileden çıkma durumları için de kullanılır.. Zıvana'nın bir başka anlamı daha varmış Dursun hocamın bana izahı el değirmenlerinde kullanılan bir denge aleti gibi bir şeydi. zıvanadan çıkma cimlesinin anlamıda o sanırım. Dursun hocam o konuda açıklama yaparsa sevinirim. Şimdi hatırladım Sedat bey el değirmenlerinin katlanabilir ve takılabilir çevirme aparatı için de zıvanadan çıktı denirdi.. Zıvana=Evlerde kullanılan ve kol gücüyle çevrilen el değirmenlerinin (Kahve değirmeni değil) alt taşının ortasında demirden yapılma, kalınca çiviye benzer bin eksen vardı. Bu eksene bazen kiren gibi sert ağaçtan, çoğu zaman da metalden yapılma, yine tam ortasından bir delik olan, 15-18 cem uzunluğunda 2 cm eninde ve 1,5 -2 cm kalınlığında dikdörtgen prizma şeklinde bir aparat takılırdı. Bu aparata "tunç" ? denirdi. Üst taşın alt yüzünde bu aparatın gireceği bir yuva , "yiv" bulunurdu. Bu aparat alt taş ile üst taşın arasında belli bir boşluk kalmasına sebep olanak, iki taşın birbirine değmeden dönmesini sağlardı. İşte, üst taştaki bu yuvaya veya yive "zıvana" derlerdi. Bu tunç denen aparatın, bu yuvadan çıkması halinde, iki taş birbirine değer, bir gürültüdür giderdi, öğütülen şeye de taş parçacıkları karışırdı. Bu duruma da "zıvanadan çıkmak" denirdi ki; mecazi manası herkese malumdur.
zibidi: aylak, başı boş, işe yaramaz kimse, serseri
zingirdemek, Zıngırdamak: 1. titremek , 2. çok ve boş konuşma
zipcûk: baharda ince söğüt dalının kabuğunu çıkarıp, iki dudak arasına sıkıştırılarak öttürülen küçük söğüt kabuğu. Bunun yapılmasınada zipcük çıkarma denir ?
Ziyrat=1. Ziyaret, 2. Mezarlık, Türbe
zobolalı (sabahtan beri)
Zobu= iri, uzun
Zopa= Sopa
ZORLU: İyi-temiz yürekli , güvenilir, sosyolojik durumu yüksek insan?! O çok zorlu bi adamdu... Herçi hayvanlar için de kullanılır öyleyse; fiziksel bakış açısı da olan güçlü kuvvetli anlamını da çağrıştırıyor... "Fındık" çok zorlu bi kopekdü... Ahhh ağlı'nın medarı iftarı köpeğim... Zor kelimesi aslında iyi güzel anlamına gelmektedir.."Zor adam",hatta bir türkü'de olduğu "zor bey'in oğlu" gibi..Orta Asya türkçesinde bizdeki zor,ve zorluk kelimesinin karşılığı "kıyın,kıyınlık" şeklindedir.. Yetenekli ya da el becerisi iyi olanlar için de kullanılır filangillerin zorlu bir gelini var gibi, zorlu: işe yarar, çok güzel
Zortiii.. babamın bana kullandığı söz “hakkaten ovv zorti kötü demi. iyi değil” zortii ne idi? Bilemedim. Tam anlamı ne? ZORTİ'yi bizim köyde çok kullanırlardı gerçekten. Var mı başka bilen bu kelimeyi:)) sanırım ZORTİ yaramaz bir halta yaramayan biri anlamında falan işte. hiç bir boka yaramayan sağda solda gezen anlamında..
zöv zöv(gezme-dolaşma):boş boş, amaçsız gezme dolaşma..Aylaklık etme.
Zumzuğu Yemek: Şaka yollu dayağı yemekti sanırsam, Merkezde sümsük denir.
ZUMZUĞU YERSİN=Yumruğu yersin anlamında şaka yollu yada korkutmak için söylenir.(Daday)
Dostları ilə paylaş: |