| 3. Omonomik hadisələr
Azərbaycan dilində omonimlərə oxşar aşağıdakı söz qrupları var.
1) Ancaq tələffüzcə uyğun gələn sözlər (Omofon)
2) Ancaq yazılışa görə oxşar sözlər (Omoqraf)
3) Fonetik və qrafik cəhətdən oxşar sözlər (omoform)
4) səslənmələrinə görə oxşar, yazılışına görə fərqli olan sözlər (paronimlər)
Omofonlar (Fonetik omonimlər) Müxtəlif morfoloji tərkibli olub, səslənmə cəhətdən bir-birinə uyğun gələn, lakin müxtəlif şəkildə yazılan, müxtəlif mənalı sözlərdir.
El köç eylər bu dağa,
Quşlar qonmaz budağa
Elə ki, mən dözürəm
Heç kim dözməz bu dağa
Omofonlar cinas kimi işlənir.
Incəsən incidənsən,
Sədəfdən, incidən sən.
Kəsərəm, dilim səni,
Bilsəm yar incidənsən.
Omofonlar omonim sözlərin və ya müxtəlif morfoloji tərkibli sözlərin müxtəlif şəkildə deyilib yazılmasından yaranır.
Omonimlərə daha yaxın olan hadisə omoformdur. Onun omonimlərdən fərqi var.
Omonimlər oxşar ad, omoformlar isə oxşar forma deməkdir. Omoformlarda sözləri bir-birinə yaxınlaşdıran onların formalarıdır.
Müxtəlif nitq hissələrinə aid olub, müəyyən qrammatik formanın təsiri ilə eyniləşən, yazılışına və səslənməsinə görə oxşayan lakin qrammatik formaları və leksik mənaları müxtəlif olan sözlərə Omoform deyilir.
Tikdiribsən qəsr, eyvan, oda sən
Bu nökərin, o sevdiyin, oda sən
Qıya baxdın, məni saldın oda sən
İnsaf eylə, gəl könlümün narın üz.
(A. Ələsgər)
İnsanlar bu yerə seyrə gələcək,
Bu günə söz verib bizim gələcək.
2) Omoform cərgənin biri leksik, o biri qrammatik olur.
Dostları ilə paylaş: |
