2004 faaliyet raporu

KAYIT DIŞI İSTİHDAMIN ÖNLENMESİ

Resmi verilere göre 5 milyonu aşan kayıt dışı istihdamın kayıt altına alınması, sigortasız işçi çalıştıran işverenlere yönelik denetimin artırılması ve cezai müeyyidelerin ağırlaştırılması bir zorunluluktur.

Kayıt dışı istihdamın kayıt altına alınmasında, ücretlerden alınan vergilerin azaltılması ve sigorta prim oranlarının aşağıya çekilerek tabana yayılması hem kayıt dışı istihdamın önlenmesinde hem de işverenler arasında sigortasız- vergisiz çalıştıran işverenle, sigortalı çalıştıran ve vergisini ödeyen işveren arasında maliyetlerden dolayı ortaya çıkan haksız rekabetin önüne de geçilebilecektir.

TÜRKİYE İŞ KURUMUNUN YENİDEN YAPILANDIRILMASI

Kurumun yeniden yapılandırılmasına ilişkin olarak çıkarılan 5.7.2003 tarih ve 25159 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanunu ile birlikte danışma organı olarak Genel Kurul ve icra organı olarak Yönetim Kurulu , yerel düzeyde İl İstihdam kurulları oluşturulmuştur. Kararnamede mali ve idari bakımdan özerk bir kurum olduğu belirtilmesine rağmen uygulamada mali ve idari bakımdan özerkliğini görmek mümkün olmamaktadır. Genel Kurul bir karar ve ibra organı değildir. Yönetim Kurulu kararları Bakan onayına bağlanmıştır.Gerek çalışanların özlük haklarına yönelik uygulamalar, gerekse Kurum hizmetlerinin etkinleştirilmesine yönelik harcamalar Genel Bütçeye ve tasarruf tedbirlerine bağlanmakta ve mali ve idari bakımdan özerklik yasada olmasına rağmen uygulamaya yansımamaktadır..

Kurumun 4904 sayılı kuruluş yasası ve buna bağlı olarak yeniden yapılandırılması sürecinde istihdam politikalarının oluşturulması ve oluşturulacak politikaların uygulanabilmesi için;

1. Ulusal istihdam politikaları yerellerde il istihdam kurulları ile oluşturulan politikalar çerçevesinde oluşturulmalı ve Genel Kurullar bu çerçevede yapılmalıdır..
2. . Kurum kamuda işe yerleştirme hizmetlerini sadece 4857 sayılı yasaya tabi olanlara yönelik olarak sürdürmektedir. Ülkede sağlıklı işgücü piyasası verilerine ulaşmak ve kamuda işe yerleştirme hizmetlerinde birliği sağlamak ve kaynak israfına son vermek açısından 657 sayılı yasaya ve sözleşmeli statüye sahip olarak çalışacaklarında işe yerleştirme hizmetleri Kuruma verilmelidir. ÖSYM tarafından yapılan Daimi İşçi Sınavı (DİS) ve Devlet Memurluğu Sınavı (DMS) tek sınav yapılmalı ve en geç iki yılda bir tekrarlanmalıdır.
3. Kurum hizmetlerinin tanıtımına ağırlık verilmeli ve kamuoyundaki olumsuz imajının değiştirilmesi yönünde çaba sarf edilmelidir.
4. Özel İstihdam Büroları işe yerleştirme hizmetlerinin özelleştirilmesinin bir aracı olmamalıdır. Öncelikle kurum hizmetleri etkinleştirilmeli iş piyasasına hakim ve istihdam politikaları üreten ve uygulayan bir yapıya kavuşturulmalıdır. İşsizliğin önemli boyutlara ulaştığı ve sosyal bir yara olmaya devam ettiği ülkemizde Özel İstihdam Bürolarının kurulması, özellikle iş arayanlardan para alması durumunda büyük sorunlara yol açabilecektir.
5. Kurumun yasada belirtilen mali ve idari bakımdan özerk olması, uygulamalara da yansıtılmalıdır.
6. Kurum Avrupa Ülkelerindeki istihdam kurumlarıyla karşılaştırıldığında bütçeden aldığı pay ve istihdam ettiği personel sayısı oldukça düşüktür. Mevcut yapısı ile istihdam hizmetleri ve işsizlik sigortası ödemelerini sağlıklı bir şekilde yürütmesi mümkün görülmemektedir. Alman İş kurumunun genel Bütçe içindeki payı %26.80, çalışan personel sayısı 100 bin kişi ve personel başına düşen işsiz sayısı 86 dır. Hollanda da iş kurumunun bütçedeki payı %11.60, çalışan personel sayısı 5400 ve personel başına düşen işsiz sayısı 152 dir. Ülkemizde ise Kurumun Genel Bütçe içindeki payı % 02 , çalışan personel sayısı 1668 ve personel başına düşen işsiz sayısı ( Eksik istihdam hariç) 800 kişi civarındadır.. Bu verilere bakıldığında Kurumun etkin bir şekilde hizmet verebilmesi için, personel sayısını ve Genel Bütçe içerisindeki payını artırması bir zorunluluktur.
9. Kurum çalışanlarının kadro, derece sorunlarının çözülmesi yönünde personel politikaları izlenmeli, göreve atama ve görevde yükselmelerde objektif davranılmalı, oluşturulacak sınav ve değerlendirme komisyonlarında işyerinde yetkili olan Kamu Çalışanları Sendikasının temsilcisi yer almalıdır. Yeniden yapılanma sürecinde yeni ihdas edilen ve boşalan kadrolara atamalarda öncelikle kurum çalışanları değerlendirilmeli, 2001 yılında yapılan görevde yükselme sınavını kazanan ( memur, şef, muhasebeci, müdür)
10. Kurumun Merkez ve Taşra birimlerindeki hizmet binaları yetersiz ve bakımsızdır. Büyük çoğunluğu kendi mülkiyetinde olmayıp kiralanmıştır. Kurum çalışanları resmi daire niteliği taşımayan, sağlıksız ortamlarda hizmet vermeye çalışmaktadır. Kurumun ihtiyaçları doğrultusunda ve iş arayanların ve işverenlerin kolaylıkla ulaşabilecekleri merkezlerde hizmet binaları oluşturmalıdır.
11. Kurum çalışanlarının merkez ve taşrada yemek , kreş, servis, kamp, lojman vb. sosyal ihtiyaçlarının karşılanması yönünde çözümler üretilmelidir.
12. Kurumda çalışanların ortalama aylıkları 200 Milyon TL. civarındadır. Asgari geçim standardının 650 Milyona ulaştığı bir dönemde bu ücretlerle geçinmek mümkün görünmemektedir. Çalışanların ekonomik sorunların çözümü çalışanların temsilcisi olan sendikalarla toplu sözleşme yapmaktan geçmektedir. Ancak kısa vadede ek ödeme, ikramiye vb. ödemelerle ücretlerin iyileştirilmesi yoluna gidilmelidir.
13. Ülkemizde yabancılara çalışma izni verilmesindeki boşluk ve dağınıklık yapılacak bir yasal düzenlemeyle giderilmeli Türkiye İş Kurumunun Ülkenin İşgücü Piyasasındaki durumunu gözeterek ve ilgili kurum ve kuruluşlarında görüşünü almak suretiyle çalışma izni vermesi yönünde yasal düzenleme acil olarak çıkarılmalıdır.
14. Yapılacak yasal düzenlemelerle işsizlik yardımı ödemelerinin yapılması Türkiye İş Kurumuna devredilmeli Sosyal Dayanışma ve Yardımlaşma Fonu benzeri fonlar İşsizlik Sigortası Fonuna devredilerek bu tür yardımlar Kurum kanalıyla gerçek hak sahiplerine yapılması sağlanmalıdır. Ayrıca devletinde bu fona sürekli katkı sağlaması yönündeki yasal düzenlemeler gerçekleştirilmelidir.
15. Kayıt dışı istihdamın önlenmesi açısından SSK pirim oranları düşürülerek tabana yayılmalı, sigortasız işçi çalıştıran işverenlere yönelik cezai yaptırımlar artırılmalı, kaçak işçi çalıştırılmasının önlenmesi ve denetimi için SSK, İŞKUR, Bölge Çalışma Müdürlükleri vb. Kuruluşlar koordineli çalışmalıdır.