Alevi İslam iLMİhali

SON SÖZ

İlmihâlimize burada son verirken, sonsuz ilmin sâhibi Cenâb-ı Rabbü’l âlemîne hamd eder, İlmin şehri olan Peygamberimiz Hz. Muhammed Mustafâ’ya @ ve ilim şehrinin kapısı İmâm Ali Murtazâ’ya @ ve Altın soya @ salât-u selâmlar arz eyleriz.

Bu gün öyle bir gün ki; kâinâtı ışıklandıran Kur’ân âyetleri ve kendilerinin varlığıyla şeref duyduğumuz Peygamberimiz @ ve Âl-i Beyt’in @ hadislerinin bir araya getirilmesi ile kırık dökükte olsa bir risâle ortaya çıktı. Bu gün öyle bir gün ki, benzeri bir gün münâsebetiyle bir kardeşin;

“ Bil ki, ‘Asr’a bedel ‘Gün’ vardır,

Sanki, asır ‘O’nda bir ‘Ân’dır.”

sözünde ifadesini bulan günlerden birisidir.

“ Cevretmişem, zulmetmişem, dilerim ben O’ndan af,

Ğanî Allâh, ‘Afuvvum’ der, yoktur sözünde hilâf.”

Doğrularımız Hak’ka eğrilerimiz varsa bize aittir. Bütün mümin canlara faydalı olması ve yapıcı eleştirilerin bizlere ulaştırılması dileklerimizle..

Selâm günlerini “Asr”a döndürenlere!

Selâm asırları “Ân”a sığdıranlara!

Selâm Hak’ka tâbî olanlara!

Selâm Canlar cânına uyanlara!

Kemâl Kılıçoğlu

1^[1] Ayrıntılarına girmediğimiz fıkhî hükümler için bakınız: Seyyid Rûhullâh: Tam ilmihâl, Tahrîru’l Vesîle, Seyyid Hoî: Tam ilmihâl, Minhâcü’s Sâlihîn, Cevâd Tebrizî: Tam ilmihâl, Allâme Hıllî: Şerâiu’l İslâm, Muhtasaru’n nâfi fî fıkhı’l İmâmiyye...vb.

2^[2] Bazı çok bilmişler Alevîlik ile Şîiligin birbirinden farklı şeyler olduğunu, Alevîlerin mezhep olarak Caferî olmadıklarını iddia etmektedirler. Bunlar ya hakîkaten câhildirler, hiç bir klasik Alevî eseri okumamışlar, kendi kendilerine ahkâm kesiyorlar, ya da bile bile insanları saptırmaya, Alevîliği evrensel olmaktan çıkararak Anadolu sınırlarına hapsetmeye ve böylelikle alçakça emellerine ulaşmaya çalışmaktadırlar. Bu kimselere diyoruz ki; “okuyun da adam olun! Adam olmaya niyetiniz yoksa adam olma yolunda olanlara gölge etmeyin.”

3^[3] Masûmiyet ve delilleri ile ilgili bakınız: Kadri Çelik: Bir devrimin anatomisi: sh: 643-652, Muhammed Ticâni: Doğrularla birlikte: sh: 288-298

4^[4] (a.s.):“Selâm O’nun üzerine olsun” manasına gelir ki, bu ifâde şekli yalnızca peygamberler için kullanılmayıp, ilâveten peygamberimizin (s.a.a.) Ehl-i Beyt’ine de salavât getirilirken, hem topluca ve hem de ferd ferd kullanılabilir. Bu selâm tabiri Ehl-i Beyt kaynaklarında Ehl-i Beyt’in fertleri için sürekli kullanıldığı gibi, Ehl-i Sünnet (Sünnî) kardeşlerimizin de bazı kaynaklarında aynı şekilde geçmektedir. Bakınız: Sahîh-i Buhârî c: 6 sh: 101, 124 c: 4 sh: 208, 209 c: 8 sh: 155, 190, Sünen-i Tirmizi: Hd. no: 3769, Sünen-i Ebî Dâvûd: Hd. no: 4630, 4646... vb.

5^[5] Alemdâr (Ehl-i Beyt) takvimi 1997, Ali İrfan: Alevî ve namaz.

6^[6] Bakınız: Maurice Bucaille: Kitâb-ı Mukaddes Kur’ân ve bilim...

7^[7] Din hakkında geniş bilgi için bakınız: Sâlih Gürdal: Din nedir?, Yaşar Nûri Öztürk: Din ve fıtrat, Yusuf Kerimoğlu: Kelimeler kavramlar, Ali Ünal: Kur’ân’da temel kavramlar, Ali Şerîatî: Dinler târihi, Dîne karşı din..., Mevdûdi: Gelin Müslüman olalım, Hâşimî Rafsancanî: İslâm öncesi câhiliye ve din gerçeği, Murtazâ Mutahharî: Hak ve bâtıl, Mehmet Alagaş: Din gerçeği ve İslâm, Tevhît ve şirk, Seyyid Kutub: Din bu... vb.

8^[8] Bakara sûresi (2): 177

9^[9] Ra’d (13): 8, Furkân (25): 2, Ahzâb (33): 38, Vâkıa (56): 60

10^[10] 1990-2000 yılları itibâriyle

11^[11] Mezheplerle ilgili bakınız: M. Ebû Zehrâ: Mezhepler Tarihi, Suphi Sâlih: İslâm mezhepleri ve müesseseleri, Abdulbâki Gölpınarlı: Tarih boyunca İslâm mezhepleri ve Şîilik, Zübeyir Yetik: İslâm düşünce târihinde mezhepler...vb.

12^[12] Şeyh Kuleynî: Ravzatu’l-Kâfî: c: 8 sh: 224 had. no: 283

13^[13] Saîd-i Nursî: Sözler, 25. söz, İşârâtü’l-Îcâz: sh: 11

14^[14] Müslim: Sahih-i Müslim: c:2 sh: 362, Tirmizi: Sünen-i Tirmizi: c: 5 sh: 328, 329, Nesâi: Hasâis-i Nesâi tercm: sh: 21, Ahmed b. Hanbel: Müsned: c: 2 sh: 14, 17, 26, 59, c: 3 sh: 366, 371, c: 5 sh: 171, 181, Dârimi: Sünen-i Dârimi: c: 2 sh: 431, Beyhaki: Sünen-i Beyhaki, El Hâkim: Müstedrek: c: 3 sh: 109, 148, Muttakî el Hindî: Kenzul Ummâl: c: 13 sh: 104, A. Z. Gümüşhanevî: Râmuzul Ehâdis: sh: 362, Taberâni: Mucemül Kebîr: sh: 137, Mucemüs Sağîr: c: 1 sh: 131, 135, Suyûti: Câmius Sağîr: c: 1 sh: 353, Muhyiddin Nevevî: Riyâzüs Sâlihîn tercm: c: 1 sh: 379, 380, İbrahim Canan: Hadis Ansp: c: 12 sh: 414-420, Rûdânî: Büyük Hadis Külliyâtı (Cemul Fevâid): c: 1 sh: 43, Yusuf Kandehlevî: Hayâtüs Sahâbe: c: 2 sh: 651, M. Âsım Köksal: İslâm Târihi: c: 17 sh: 313, Altı parmak peygamberler tarihi: sh: 554, Ziya Şâkir: Mezhepler tarihi: sh: 157, 158, İbnül Esîr: Üsdül Ğâbe: c: 2 sh: 12, İbn-i İshâk ve İbn-i Hişâm: Sîre, Tefsir-i İbn-i Kesîr: c: 4 sh: 113, Tefsir-i Hazin: c: 1 sh: 4, Suyuti: Dürrul Mensur: c: 2 sh: 60, c: 6 sh: 7, 306, Konyalı Mehmet Vehbi: Hülâsâtül Beyân: c: 13-14 sh: 5139, Kadı İyâz: Şifâ-i Şerîf: sh: 443, Seyyid Eyyüb b. Sıddık: Peygamberimiz ve dört büyük halîfe: sh: 433, Şemseddin Sivâsî: Dört halîfenin menkıbeleri: sh: 538, Salih Suruç: Peygamberimizin hayâtı: c: 2 sh: 682, Lütfullâh Ahmed: Hz. Muhammed’in hayâtı: c: 1-2 sh: 573-574, Saîd-i Nursî (r.h.): Lem’alar: sh: 22, M. Cemal Öğüt: Fâtımatüz Zehrâ: sh: 121, M. Necati Bursalı: Hz: Ebû Bekir: sh: 140, 141, Hz. Ali: sh: 182, 183, Hz. Fâtıma: sh: 184, Yaşar Kaplan: Hz. Ali: sh: 215-217, Burhan Bozgeyik: Oniki İmam ve Alevîlik: sh: 15, 20, 24, 28, 59, Mehmed Kırkıncı: Alevîlik nedir?: sh: 14, 59, 63, Cihan Aktaş: Hz. Fâtıma: sh: 70, Murat Sarıcık: Kavram ve misyon olarak Ehl-i Beyt: sh: 45-47, Tevfik Ebu İlm: Hz. Fâtıma: sh: 49-53, Yaşar Nuri Öztürk: Ehl-i Beyt’in annesi Hz. Fâtıma: sh: 117, 118, Asrı saadetin büyük kadınları: sh: 143, Fuzûli: Hadikatüs Süadâ tercm: sh: 123, Abdulbâki Gölpınarlı: Mesnevi Şerhi: c: 2 sh: 144, Şeyh Kuleyni: Usûl-u Kâfî: c: 2 sh: 41, El-Harrâni: Tuhaful Ukûl tercm: sh: 65, 961, Şeyh Müfid: İrşâd (Oniki İmâm’ın hayâtı) tercm: sh: 126..160, M. Ticâni: Nasıl hidâyete erdim?: sh: 211, 212, M. Kıtay: Hakîki İslâm târihi ve Ehl-i Beyt: sh: 161, Prof. 1400 (Nazmi Nizâmi Sakallıoğlu): Ehl-i Beyt ilmihâli: sh: 53, Ehl-i Beyt davası: c: 1 sh: 311-314, c: 2 sh: 34, 517, Abdulbâki Gölpınarlı: Sosyal açıdan İslâm târihi: sh: 156, 157, Enis Emir: Fazilet-i Ehl-i Beyt-i Resûlillâh, Cafer Sübhâni: Hz. Ali’ye neler yaptılar?: sh: 122.., El-İlahiyat: c:2 sh: 585-586, Ehl-i Beyt Mesajı dergileri: sayı: 1, 2, 15.., Âyetullâh Humeynî (r.h.): İlâhî siyâsî vasiyetnâme tercm: sh: 23, Meydan Larousse: Ehl-i Beyt maddesi, Yeni rehber ansp: c: 6 sh: 209, Seyyid Şerafeddîn: El-Müracaat, Seyyid Ali Milânî: Risâleler, Allâme Emînî: El-Ğadîr...

15^[15] Kuleynî: Usûl-u Kâfî: c: 4 sh: 403 Kitâb-u fazli’l Kur’ân, hd. no: 13, Muhammed Bâkır Meclîsî: Bıhâru’l-Envâr: c: 46 sh: 107

16^[16] Kuleynî: Usûl-u Kâfî: c: 4 sh: 409

17^[17] Kur’ân’ın her türlü tahrîf ve değiştirilmeden korunduğuna dâir bakınız: Cafer Sübhânî: El-İlâhîyât: c:2 sh: 945-949, Muhammed Hâdî: Sıyânetü’l Kur’âni mine’t tahrîf (Kur’ân’ın tahriften korunmuşluğu), ve bir sonraki dipnotta verilen kaynaklar.

18^[18] Kur’ân hakkında geniş bilgi için bakınız: A. Sabri Hamedani: İmâm Cafer Sadık buyrukları: sh: 134, İslâm’da ışıklı yol (Ehl-i Beyt yolu), Usûl-ü Kâfî: c: 4, Kur’ân’ın fazileti bâbı, Cafer Sübhani: El-İlâhiyât: c:2 sh: 206-416, Said-i Nursî (r.h.): Sözler: 25. söz, Şîa-İmâmiyye inançları: sh: 14, Seyyid Radıyy (r.h.): Nehcül Belâğa (Hz. Ali’nin söz ve hutbeleri) sh: 53, Mehdi Pur: Dînî makâleler, Şirali Bayat: Sûrelerin fazileti, Ali Kirazlı: Ben bir Alevîyim, Ehl-i Beyt Mesajı dergisi: sayı: 2, Seyyid Hüseyin Nasr: İslâm idealler ve gerçekler, Murtazâ Mutahhari (r.h.): Kur’ânî araştırmalar, Allâme Tabatabâî (r.h.): İslâm’da Kur’ân, Muhammed Bâkır Sadr (r.h.): Kur’ân okulu, Hâşimi Rafsancâni: Kur’ân çerçevesinde, Dr. Beheşti (r.h.): Kur’ânı anlama metodu, Ali Şeriati (r.h.): Kur’ân’a bakış, Muhammed Hüseyin Fazlullâh: Min vahyil Kur’ân, Şaban Karataş: Şîa’da ve Sünnî kaynaklarda Kur’ân târihi, Muhammed Kutub: Kur’ânı nasıl okuyalım?, Mevdudi: Kur’ânı nasıl anlayalım?, Mehmet Alagaş: Kur’âna yönelirken, Abdullâh Yıldız: Kur’ânı anlamak farzdır, M. Fethullâh Gülen: İnancın gölgesinde 2, Dr. İsmail Karaçam: Sonsuz mucize Kur’ân....vb.

19^[19] Kuleynî: Usûl-u Kâfî: c: 1 sh: 80 İlmin fazileti kitâbı, Furû-u Kâfî: c: 6 sh: 58, 60, Tehzîb: c: 8 sh: 55, İstibsâr: c: 3 sh: 288

20^[20] Kuleynî: Usûl-u Kâfî: c: 1 sh: 89 İlmin fazileti kitabı

21^[21] Sahîh-i Buhârî: Kitâbul Ahkâm: 51. Bâb c:8, Sahîh-i Müslim: had. no: 1821..., Sünen-i Tirmizi: had. no: 2223, Sünen-i Ebî Dâvûd: had. no: 4279, 4280, Müsned-i Ahmed bin Hanbel: c: 1 sh: 398, 406, c:5 sh: 86-89, 90, 92, 94-101, 106-108,

22^[22] Kuleynî: Usûl-u Kâfî: c: 1 sh: 68, Şeyh Müfid: El-İrşâd tercm: sh: 327

23^[23] Usûl-u Kâfi: c: 1 sh: 80, Men lâ yahduruhul fakîh: c: 3 sh: 372, c: 4 sh: 264

24^[24] Men lâ yahduruhul fakîh: c: 2 sh: 88, c: 3 sh: 374,

25^[25] Usûl-u Kâfî: c: 1 sh: 68, 69

26^[26] Usûl-u Kâfî: c: 1 sh: 89

27^[27] Usûl-u Kâfî: c:1 sh: 9, 88, 89

28^[28] Bu dört kaynak için “Kütüb-ü Erbea” (temel dört kaynak eser) denilir.

29^[29] Hüseyin Hâtemî: Temel kaynaklardan yararlanmada yöntem.

30^[30] Bu altı kaynak için “Kütüb-ü Sitte” (temel altı kaynak eser) denilir.

31^[31] Geniş bilgi için bak: M. Ebû Zehrâ: İmâm Cafer Sâdık: sh:399, Türkiye Diyânet Vakfı İslâm Ansp: c:7 sh:8..vb.

32^[32] Usûl-u Kâfî: c: 1 sh: 11

33^[33] Usûl-u Kâfî: c: 1 sh: 11

34^[34] Usûl-u Kâfî: c: 1 sh: 30

35^[35] Usûl-ü dîn hakkında bakınız: Kâşiful Ğıta: Caferî mezhebi ve esasları: sh: 42-44, Tevfik Oytan: Bektâşiliğin iç yüzü: c: 2 sh: 52, Bedri Noyan: Bektâşîlik Alevîlik nedir? Sh: 60.., Mustafa Kalaycı: Ehl-i Beyt ışıkları ve âşıkları: sh: 130-131, Haydar Kaya: Bektâşî İlmihâli: sh: 39, Mekârim Şîrâzî: Ehl-i Beyt mektebinde temel inançlar, Der Râh-ı Hakk: Ehl-i Beyt mektebine göre İslâm’da usûl-ü dîn...vb.

36^[36] Allâh’ın varlığı hakkında delilli geniş bilgi için bakınız: Saîd-i Nursî: Sözler: 22. Söz, Mekârim Şîrâzî: Ehl-i Beyt mektebinde temel inançlar: sh: 13-68, Der Râh-ı Hakk: Ehl-i Beyt mektebine göre İslâm’da usûl-ü dîn: sh: 11-73, Muzaffer Ozak: İrşad: c: 1, Abdurrezzak Nevfel: Allâh ve modern ilim: c: 1-2..vb.

37^[37] Tevhîd ve şirk hakkında geniş bilgi için bak: Murtazâ Mutahhari: Kur’ân’da insan, îmân ve ahlak, Abdulbâki Gölpınarlı: Târih boyunca İslâm mezhepleri ve Şîilik: sh: 234-258, Ali Şerîatî: Dinler tarihi (1), Medeniyet tarihi (1), İslâm nedir?, Yarının tarihine bakış, Sâlih Gürdal: Tevhîd ve şirk, Mustafa Çelik: Müşrik toplumun âmentüsü, Ali Ünal: Kur’ân’da temel kavramlar, Yusuf Kerimoğlu: Kelimeler kavramlar, Mehmet Alagaş: Tevhîd ve şirk...vb.

38^[38] Tâğûtla ilgili âyetlere bakınız: Bakara (2): 256, 257, Nisâ (4): 51, 60,76, Mâide (5): 60, Nahl (16): 36, Zümer (39): 17.

39^[39] Usûl-u Kâfî: c: 1 sh: 86, Men lâ yahduruhul fakîh: c: 3 sh: 3, 6, Tehzîb: c: 6 sh: 218, 301, Vesâilü’ş-Şîa: c: 18 sh: 99

40^[40] Tevhîd ve tâğûtun reddi ile ilgili bakınız: M. Hüseyin Beheştî-Cevad Bahoner: İnsan ve tarih, Ahmet El-Kattan-Muhammed Ez-Zeyn: Tâğût, Ali Ünal: Kur’ân’da temel kavramlar, Mustafa Çelik: Lâ 1, 2, Mustafa İslamoğlu: Îman Risâlesi, Yaşar Nuri Öztürk: Kur’ân’ın temel kavramları, Muhammed Kutub: Tevhîd, Yusuf El-Kardâvi: Tevhîdin hakîkati... vb.

41^[41] Men lâ yahduruhul fakîh: c: 3 sh: 5,Tehzîb: c: 6 sh: 221,

42^[42] Usûl-u Kâfî: c: 1 sh: 245..

43^[43] Nübüvvete îmân hakkında geniş bilgi için bak: Muhammed Tebrizî: İmâmiyye inançları: sh: 13.., A. Sabri Hamedânî: Cafer Sâdık buyrukları: sh: 68.., Abdulbâki Gölpınarlı: İslâm mezhepleri ve Şîilik: sh: 272.., Kâşiful Ğıtâ: Caferî mezhebi ve esasları: sh: 48-49, Muhammed Muzaffer: Şîa inançları: sh: 38.., Mekârim Şirâzî: Ehl-i Beyt mektebinde temel inançlar: sh: 131-196, Der Râh-ı Hakk: Ehl-i Beyt mektebine göre İslâm’da usûl-ü dîn: sh: 83-175,..vb. .

44^[44] Âhirete îmân ile ilgili daha geniş bilgi için bak: Mekârim Şirâzî: Ehl-i Beyt mektebinde temel inançlar: sh:277-336, Bedîuzzaman Saîd-i Nursî: Sözler: 10. söz, Abdulbâki Gölpınarlı: Tarih boyunca İslâm mezhepleri ve Şiilik: sh: 556-560, Murtazâ Mutahhari: Kur’ân’da insan-îmân-âhiret: sh: 221.., Der Râh-ı Hakk: Ehl-i Beyt mektebine göre İslâm’da usûl-ü dîn: sh: 238-255.., vb.

45^[45] Herkesin hakkının hesap günü eksiksiz verileceğine îmân etmek, bu dünyadaki zulüm ve haksızlıklar karşısında sessiz kalmak, boyun eğmek, körü körüne teslimiyetçi olmak demek değildir. Müslüman, haksızlıklara karşı elinden geleni yapan, gücü yettiğince hakları savunandır.

46^[46] Adâlet ile ilgili geniş bilgi için bak: Nübüvvete ve âhirete îmân konusunda verilen kaynakların belirtildiği dipnottaki kaynak eserler.

47^[47] Said Havva: İslâm: sh: 309

48^[48] Seyyid Abdullâh Cemâleddîn: İslâm’da idâri siyâset: sh: 107

49^[49] El-Cezerî: Dört mezhebin fıkıh kitâbı: c: 5 sh: 416

50^[50] Muhyiddîn Arabî: Futuhât-ı Mekkiyye: sh: 38

51^[51] İmâm Ebû Muîn En-Nesefî: Bahrul kelam fî akâidi ehl-i İslâm: sh: 179, Yusuf Kerimoğlu: Emânet ve Ehliyet (İslâm İlmihâli): c: 1 sh: 108

52^[52] Sahîh-i Müslim: Had no: 1851, Ahmed b. Hanbel: Müsned, Muttaki Hindî: Kenzul Ummâl, Muhammed Bâkır Meclisî: Bıhârul Envâr, Ebû Cafer Kuleynî: Usûl-u Kâfî, Allâme Emîni: El-Ğadîr: c: 10 sh: 359..., Muhammed Reyşehri: İmâmet ve Rehberiyet Felsefesi, Ehl-i Beyt mesajı dergileri,...vb.

53^[53] Ğadîr-i Hum ile ilgili geniş ayrıntılar için bakınız: Allâme Emînî: El-Ğadîr, Allâme Şerâfeddîn: El-Müracaat, Şeyh Müfid: El-İrşâd (tercm): sh: 123-128, Prof 1400 (Nazmi Nizami Sakallıoğlu): Ehl-i Beyt davası: c: 1 sh: 176-194, M. Asım Köksal: İslâm Târihi: c: 10 sh: 312, 313,...vb.

54^[54] Ehl-i Beyt’in İmâmet ve velâyetinin delilleri ile ilgili geniş bilgi için bakınız: Allâme Şerâfeddîn: El-Müracaat, Allâme Emînî: El-Ğadîr, Kuleynî: Usûl-ü Kâfî, Tuhaful Ukûl (tercm): sh: 885-921, Cafer Sübhâni: El-İlâhiyât c:2 sh: 509-632, Muhammed Reyşehrî: İmâmet ve rehberiyet felsefesi, Murtazâ Mutahhari: İmâmet ve rehberiyet, Mekârim Şîrâzî: Ehl-i Beyt mektebinde temel inançlar, Hüseyin Ali Muntazarî: Velâyeti Fakîh, Ali Şeriatî: Ümmet ve İmâmet, Muhammed Ticânî: Nasıl hidâyete erdim?, Doğrularla birlikte, Ehl-i Zikre sorunuz, Gerçek Ehl-i Sünnet, Şîa’dır, Abdulkâdir Çuhacıoğlu: El-Hasâis (Hadislerle Hazreti Ali) tercüme ve şerhi, Abdulbâki Gölpınarlı: Târih boyunca İslâm mezhepleri ve Şîilik: sh: 302-338, M. Ali Derman: Evliyâlar şâhı: c:1-4,...vb.

55^[55] Bakınız: Sekaleyn hadîsinin kaynaklarının belirtildiği dipnot.

56^[56] Sahîh-i Buhârî: Ahkam kitâbı: had. no: 51, Sahîh-i Müslim: İmâret kitâbı: had. no: 1821, Sünen-i Tirmizi: Fiten kitâbı: had. No:2224, Müsned-i Ahmed b. Hanbel: c: 1 sh: 398, 406, c:5 sh: 86-101, 106-108, Sünen-i Ebî Dâvûd: Mehdî kitâbı: had. No: 4279, 4280, Buhârî: Târîh-i Kebîr: c: 1 sh: 446, Ebû Nuaym İsfehânî: Hılyetül Evliyâ: c: 4 sh: 323, İbn-i Kesir: El-Bidâye ve’n-Nihâye: c:6 sh: 248, Taberânî: Mucemül Kebîr: sh: 94,...vb.

57^[57] Daha başka rivâyetler ve geniş bilgi için bak: Süleyman Kundûzî Hanefî: Yenâbiul Meveddet: c: 3 sh: 160, Şeyh İbrâhîm Cüveynî Hameveynî: Ferâidus Sımtayn: c: 2 sh: 312, 313, 321, Harezmî: Maktelül Hüseyin: sh:94, Şeyh Müfid: El-İrşâd: Takdim yazısından: sh: 9-11, Ehl-i Beyt Mesajı dergisi: sayı: 15 sh: 48-51,..vb.

58^[58] Sünen-i Ebî Dâvûd: Mehdî kitâbı: had. No: 4283, 4284, Sünen-i İbni Mâce: Fiten Kitâbı: 34. Bâb had. No: 4082-4086, Sünen-i Tirmizi: had. No: 2230-2232, Müsned-i Ahmed b. Hanbel: c: 1 sh: 99, c: 3 sh: 28, 37, 52, 70, c: 5 sh: 277, 377,...vb.

59^[59] Saîd-i Nursî (rh): Lem’alar: Dördüncü lem’a: sh: 27

60^[60] Seyyid Rûhullâh (rh): Müslümanların birliği ile ilgili mesajlar: sh: 9,25..

61^[61] Muzaffer Ozak: İrşâd: c:3 sh: 704, 705

62^[62] Yâni İmâm; insan üstü bir varlık değil, ancak üstün insandır ve lâyık olduğu için bir çok ilâhî ikrâm ve in’ama mazhar olmuş, ilm-i ledün’den nasiplenmiştir.

63^[63] Tuhaful Ukûl tercm: sh: 915-919

64^[64] Peygamberimizin hayâtı hakkında geniş bilgi için bakınız: Abdulbâki Gölpınarlı: Sosyal açıdan İslâm Târihi, Cafer Sübhanî: Ebediyet nûru: c:1,2, Ali Şeriati: Muhammed’i tanıyalım, Muhammed Kimdir?, Mehmet Kıtay: Hakîki İslâm târîhi ve Ehl-i Beyt, Yaşar Nuri Öztürk: Kendi dilinden Hazreti Muhammed,..vb.

65^[65] Usûl-u Kâfî: c: 3 sh: 32, 34

66^[66] Birgül Aru: Amasya, 16-12-1996

67^[67] Hz. Fâtıma hakkında geniş bilgi için bak: İbrâhîm Emînî: Hz. Fâtıma, Cihan Aktaş: Hz. Fâtıma, Yaşar Nuri Öztürk: Hz. Fâtıma, Tevfik Ebû İlm: Hz. Fâtıma, Seyyid Cafer Şehidî: Fâtımatü’z Zehrâ, Seyyid Murtazâ Hüseynî: Hz. Fâtıma’nın faziletleri, Allâme Şerâfeddîn: Kur’ân ve hadisler ışığında Hz. Fâtıma, Mehdî Pur: Dînî makaleler,..vb.

68^[68] Seyyid Muhsin Emin: Âyanü’ş Şîa: c:1 sh: 316 (Muhammed Ali: Ondört Masûm’dan kırkar hadis: sh: 73)

69^[69] Bakınız : İlgili dipnottaki kaynaklar.

70^[70] İbn-i Asâkir: Tarih-i Dımeşk: c: 2 sh: 464, 984..997, Müstedrek-i Hâkim: c: 3 sh: 126, 127, El-Kunduzî: Yenâbîul Meveddet: sh: 65, 72, 179, 183, 210, Suyûti: Tarihul Hülefâ: sh: 170, Şevkânî: Feyzül Kadir: c: 3 sh: 46, Zehebî: El-Mîzân: c: 1 sh: 415, c: 2 sh: 251, c:3 sh: 182, Taberânî: Mucemül Kebir vel Evsat, Tirmizi: Sünen: c: 5 sh: 301, Suyûti: Câmius Sağir: c: 1 sh: 93, Mustafa Necati Bursalı: Hz Ali, M. Sami Ramazanoğlu: Hz. Ali, M. Asım Köksal: İslâm Tarihi, Muzaffer Ozak: El-İrşâd, Y. Nuri Öztürk: Kendi dilinden Hz. Muhammed, Allâme Emînî: El-Ğadîr, Seyyid Şerafeddîn: El-Mürâcaat, Prof 1400: Ehl-i Beyt Davası: c: 2 sh: 107-109,...vb.

71^[71] Hz. Ali ile ilgili geniş bilgi için bak: Şeyh Müfid: El-İrşâd, Abdulbâki Gölpınarlı: Müminlerin Emîri Hz. Ali, Cafer Sübhâni: Hz. Ali’ye neler yaptılar?, Davut Duman: Hz. Ali, Coşkun Bilgin-Davut Duman: İmâm-ı Ümmet Hz. Ali, Hasan Selim Sâlih: Hz. Ali’nin hayâtı, Mustafa Yağmurlu: Hz. Ali, Nesâî: Hadislerle Hz. Ali, M. Sami Ramazanoğlu: Hz. Ali, M. Esad Coşan: Hz. Ali efendimizden vecizeler,..vb.

72^[72] Seyyid Radıyy: Nehcül Belâğa (terc): sh: 371

73^[73] Minberde hutbelerde İmâm Ali’ye (hâşâ) lanet etme adetini ilk olarak Muâviye başlatmış ve bu uygulama yıllarca (Ömer b. Abdulaziz tarafından kaldırılıncaya kadar) devâm etmiştir. Bak: İhsan Süreyyâ Sırma: Emevîler dönemi hilâfetten saltanâta: sh: 104, İrfan Aycan: Muâviye b. Ebî Süfyan: sh: 244.., Ahmed Hilmi-Ziyâ Nur: İslâm Tarihi: sh: 259, Mevdudi: Hilâfet ve saltanat: sh: 218-220, 234, Mustafa İslamoğlu: İmâmlar ve sultanlar: sh: 77, 78, Sadi Baba: Emir Muâviye sahâbe mi?: sh: 147.., 178, Ali Akın: Taassubtan tahkîka: sh: 19..., Yaşar Kaplan: Hz. Ali: sh: 219, Prof 1400: Ehl-i Beyt Davası: c: 3 sh: 348.., Mehmet Ali Derman: Evliyâlar şâhı: c: 1 87, 88, Allâme Emîni: El-Ğadîr: c: 10- 11,...vb.

74^[74] Mehmet Ali Derman: Evliyâlar şâhı: c: 1 sh: 76, 77

75^[75] Ahmet Cevdet Paşa: Kısas-ı Enbiyâ: sh: 303, Ahmet Hilmi-Ziya Nur: İslâm Tarihi: sh: 259, İrfan Aycan: Muâviye b. Ebi Süfyan: sh: 248, Y. Nuri Öztürk: Kendi dilinden Hz. Muhammed, Ehl-i Beyt’in annesi Hz. Fâtıma: sh: 133, 134, Sadi Baba: Emir Muâviye sahâbe mi?: sh:163, Resul Caferiyan: Masum İmâmların fikrî ve siyâsî hayâtı: sh: 103, M. Ali Derman: Evliyâlar şâhı: c: 1 sh: 80, 89, Prof 1400: Ehl-i Beyt Davası: c: 3 sh: 331..., Allâme Emînî: El-Ğadîr, Şeyh Müfîd: El-İrşâd,...vb.

76^[76] Allâme Meclisî: Bıhârul Envâr: c: 78 sh: 114

77^[77] Mustafa Varlı: İlâhîler, kasîdeler:sh: 181

78^[78] Kerbelâ hadisesi ve İmâm Hüseyin’in hayâtı hakkında geniş bilgi için bak: Allâme ibni Tavus: Kerbelâ şehitlerinin ardından, Şeyh Müfîd: El-İrşâd: sh: 231-297, Murtazâ Mutahhari: Kerbelâ ve İmâm Hüseyin, Hâdi Müderrisi: İmâm Hüseyin’in şehâdet zamânı, Seyyid Cafer Şehidî: Hüseyin’in kıyâmı, Şehid Destğayb: Kerbelâ katliamı ve Zeyneb’in mesajı, Muhammed Sadık Necmi: Hicretten şehâdete İmâm Hüseyin, Musa Güneş-Cafer Bendiderya: Kerbelâ şehitlerine ağlamak, Seyyid Rûhullâh Mûsevî (rh): Kerbelâ mesajı, Muhammed Âyetî: Âşûrâ günü ne oldu?, Ali Şeriati: Şehâdet, Mevdudi-Mutahhari: Bir uyarı bir sembol, Hz. Hüseyin, Murat Sertoğlu: Kerbelâ, Muhammed Abdurrahim: İmâm Hüseyin’in hayâtı ve dîvânı, M. Asım Köksal: Hz. Hüseyin ve Kerbelâ fâciâsı, İslâm târihi: c:11 sh: 160-212,

79^[79] Allâme Meclisî: Bıhârul Envâr: c: 78 sh: 127

80


^[80] Kâmil Büyükbayraktar: Amasya, 1998

81^[81] Tuhaful Ukûl (tercm): 503-505

82^[82] İmâm, çok secde ederek