Avctarii indici tomus quartus
Yüklə 19,02 Mb.
|
|
giosi non sint jam necessarij, expedit curam hujusmodi alijs relinqui. Pro quo juvat testem omni majorem exceptione auscultasse, Patrem scilicet Josephum Acosta Lib. 5. de Procuranda Indorum salute Cap. 16. ubi post inconveniens frequentium inter Epis- copos & Religiosos rixarum, dum exemptio- nem isti suam, illi jurisdictionem conantur de- fendere, circa quod gravissimè & eloquentis- simè discurrit, & ita subdit: Alterum verò meo ju- dicio non isto inferius (detrimentum) in ipsosmet Regulares recurrere sentio ego; immò verò sen- tiunt & gemunt ipsi, quorum prudentißimus atque optimus quisque copiosè deploret propter susceptas Parochias Indorum Religiosorum Ordines esse col- lapsos, atque inde & disciplinam extenuatam, quod certè dolendum est. Siquidem hi auxiliares à Chri- sto Domino dati sunt, ut fidem, juxta Sapientem, pro amico spondentes, ex officio habent quod sequi- tur, festinare, discurrere, amicum suscitare, ut de- bito satisfaciat &c. Et sic cùm sentiat vir tan- tus, ita post alia subscribit: Quamobrem si Sa- cerdotes sæculares & merito & numero pares In- dorum Parochijs invenirentur, fortaßis esset magis è re Indorum, ut Religiosi nostro muneri non de- essemus, sed Parochis ipsis atque Episcopis auxilia- res manus præberemus, & cum summa eorum bene- volentia verbum Dei inter Indos disseminaremus, atque eos audiendis Confeßionibus, ceteroque omni officio prosequeremur. Quòd si hoc universè fieri ne- quit, ut certè nequit: profectò qui ex Religiosis hoc instituti genere militare possunt, omninò plu- rimùm caussæ Indorum conferre putandi sunt. Hæc ille. In quibus notandum illud Fortaßis: noluit enim prudentissimus Magister multorũ se judi- cio aliter fortassis sententiũ prorsus opponere: cùm tamen ex præmissis absolutior alia conse- quentia elicienda videretur. Item & quod sub- didit, Vt certè nequit, ad illa est tempora refe- rendum, in quibus scribebat ante centum ferè annos, cùm secularium Sacerdotum numerus esset exiguus, qui posteà nimium quantùm excrevit, cùm tamen Indorum numerus fuerit incomparabiliter imminutus. Stat ergo quod à Nobis dictum, si & merito & numero pares inve-
deant alij. Et cessaverint illa tantopere deplo- rata religiosæ disciplinæ detrimenta.
@@0@ @@1@ tor idem per quatuor sequentia Capita mira di- cendi majestate ac judicij maturitate discurrit, & concludens non admittendas Parochias nisi in urbibus Hispanorum, aut prope illas, ubi qui assistunt subjecti esse Rectori Collegij possint, & in illius oculis, qui ut & sibi & officio
Indorum frequentioribus, in quibus & consti- tui Collegia possunt, de quo Cap. 20. & de quo à Nobis actum alibi. Juliensis autem Do- ctrina etsi Collegium non sit, sed Residentia, in ea tamen more Collegiorum vivitur, qua- tuor Parochiarum Curionibus in una convi- ventibus domo, & extra ipsam minimè per- noctantibus, & sic longè à negotio perambulan- ronymus legit: A peste in tenebris ambulante. Et D. Augustinus gravem, sed occultam tenta- tionem exponit. Et ita revera accidit, ut in te- nebris, in nocte, quando eorum absunt oculi, qui esse custodiæ possint, gravis, immò & gra- vissima, pestifera sanè, & ita plena periculo soleat urgere tentatio: unde momenti maximi cautio est, ut Religiosi, quantùm fieri possit, minimè extra religiosa claustra pernoctent. Et hoc in Religiosis Societatis vir ille cavendum optabat eximius, quod & est ab ipsa solerter accuratum. Quamquàm & diaboli inveteratæ in-
strema præfati discursus: nam & esse potest sa- gitta volans in die, & incursus Dæmonij meridiani. Sed est pro vitandis eorum ictibus scutum pro- tegentis veritatis: Scuto circumdabit te veritas dum Sermone 6. in eum Psalmum, quæ ex ore Christi procedens ritè perpensa cum ejusdem gratia securitatem potest fideli Evangelij Mi- nistro præstare: Quid prodest homini: si mundum ad lucrum est tantùm temporalium bonorum referendum, sed ad spiritualium etiam ad alios pertinentium. Ut graviter P. Acosta supra Cap. 19. alijs etiam Scripturæ testimonijs adductis, si videlicet quis mundum Deo lucretur univer- sum per ipsius conversionem: nihil enim id proderit, si cum animæ detrimento fiat; si ne- gotio cum illo negotium tenebrarum miscea- tur. Hæc seriò perpendens, sui curam, dum il- lam erga alios exercet, non amittet, & hoc ve- ritatis scuto protectus, & lucrabitur Deo In- dorum animas, & suæ minimè formidanda de- trimenta patietur. tionis in Parochiali administratione, esse illam ex justitia & dixi, & manifestè ostendi, licet contrarium non esse improbabile, subjunxe- rim, quia viri quidem docti pro charitate mi- litant, quibus vereor ne dicatur quod aliàs: Non mihi placet ista charitas, quæ sine justitia vult in officio justitiæ stipendio ex justitia red- dito laborare. Et ex hoc quidem quod ad sti- pendium spectat potest efficaciter instari. Nam<-P>@@ <-P>ratione officij, quod confertur, dum canonicè instituuntur, datur illis jus ad percipiendos fructus ex bonis Ecclesiæ juxta dicta Cap. 3. Atqui jus dictum charitatis non est, quia ex officijs charitatis jus proprium non acquiritur, & si aliquod esse possit, non quidem tale, quale ex illis, unde neque ex illius violatione obliga- tio restitutionis resultabit, juxta receptissimam Doctorum omnium sententiam. Ex quo & fit non posse coràm judice pro illo agi: judiciale enim tribunal institutum est ad reddendumjus. Quæ omnia aliena sunt à stylo, qui in exigen- do laboris stipendio servatur à Religiosis, & circa illos, qui alius non est ab eo diversus, qui servatur erga Parochos sæculares. Ubi erit for- tè qui dicat eos circa hoc probabili opinione duci de justitiæ obligatione, cùm tamen re- vera contrariam sequantur in ordine ad obli- gationem. Sed est quidem absurda talis evasio: nam in contractu debet fides pro eo requisita servari, & nihil contra partem contrahentem alienum ab eius persuasione misceri, ex quo illum contingat claudicare, ut est constans in jure cæli & fori doctrina à Doctoribus incul- cata: unde neque haberi recursus ad opinio- nem potest, ex qua damnum tertio constet provenire. Sic qui cum opinione probabili circa impedimentum Matrimonij contraheret, non potest jam contracto resilire eadem utens circa contractus nullitatem. Idem est de eo, qui sciens & prudens cum impedimento substan- tiali probabiliter non tali judicato professus est, eo etenim ipso se ad non resiliendum obli- gavit: quia in utroque casu damnum ex par- te alterius contrahentis resultaret. Sic etiam administrator Regiorum vectigalium, quorum est justitia probabilis, nequit ex eo quòd ipse censeat injusta, juxta probabile judicium suum operari; id enim esset contra fidem contractus, pro qua stipendium accipit, de quo & alijs dictum à Nobis Tomo 1. & 2. Auctarij, & vi- deri potest P. Cardenas Tomo 1. Crisis Tract. 1. Disput. 15. n. 621. & seqq. Cùm ergo Religio- sus Parochus se propriè talem non agnoscat, dum stipendium accipit, nequit sententiam aliam amplecti, violata fide erga illum, qui uti vero Parocho illud se tradere profitetur. Et qui- dem cùm Reges nostri circa hoc adeò expressè suam manifestaverint voluntatem, quæ est Pontificiæ conformis, quandoquidem id, quod ad Ministrorum provisionem spectat, ipsorum dispositioni reservarit, in ea perseverare dubi- tari nequit, cùm nihil circa negotium hujus- modi novatum inveniatur, nisi in ordine ad obligationem ampliùs declarandam. Quando ergo præsentant, sub ea profectò conditione procedunt; unde qui aliter præsentationem accipiunt, sicut & institutionem, in contractus debita fide suo cum Rege deficiunt, neque suæ satisfacere obligationi censendi sunt, si rem istam momenti tanti justis debemus ponderi- bus æstimare. dixi n. 25. eo quòd in titulum, scilicet perpe- tuum, Paræciæ non conferantur. Ubi tamen additum, Si Canonica institutio desit. Quæ qui- dem jam uti necessaria præscribitur, & ita usu<-P> @@0@ @@1@ tio cùm jus ad fructus importet, ex ea id se- quitur, quod est superiùs demonstratum. In quo tamen esse aliquid fraudulentiæ potest, si videlicet. Canonica institutio non eo accipia- tur animo, ut ipsi tamquàm verè Canonicæ deferatur, sed uti cæremonia, quæ ut vexatio vitetur, exteriùs tantùm sustineatur. Cùm enim Sacramentum non sit, non videtur in eo graviter peccari, si fictionis aliquid impli- cetur. Sed contra hunc dicendi modum quæ nuper sunt dicta apertè concludunt. Si enim vera institutio Canonica non est deficiente voluntate illi conformi: ergo jus ad fructus non adquiritur: unde & absurda illata repul- lulant. Est etiam fraudulentia in re gravi, & valde sacra contra fidem debitam contractui. Unde quod de probabili opinione dictum ibi, posita Canonica institutione non currit, secus eâ seclusâ, si in designata jam Religioni Ec- clesia ante institutionem à Provinciali qui ali- quamdiu administret, designetur. Circa quod verosimiliùs juxta dicta nu. 31. procedendum. Eritq́ue pro sic designatis minùs obnoxia scru- pulis absentia, pro quo alij validiùs urgentur cùm in ijs, quæ ad Paræcialem curam spectant, subjiciantur Episcopis, unde & Conciliaribus decretis, juxta quæ illi gubernationem suam dirigunt. In quo quidem, qui Canonicè insti- tuti non sunt, minùs videntur gravati, licet ad visitationem admittendam teneantur. In qua & de titulo inquirendum, & nescio an quod de probabilitate respondendum est, admitten- dum sit, cùm habeat contra se quod est in præ- senti Capite dictum, & superiùs comproba- tum. Dom. Quitensis in Itinerario Lib. 5. Tract. 2. Seßione 8. inquirit an Visitator punire Pa- rochum possit, qui probabili opinione ductus vetitos contractus exercuit, & negativè re- spondet cum Joanne Sancio in Selectis Disput. 44. de quo Nos alibi. Et eatenus habet locum, quatenus opinio verè probabilis est, quod ta- men Visitator potest aliter judicare in multis, quæ cupiditas & ambitio solet probabilitatis umbraculis convestire. Et in eo, de quo agi- mus, mirum non erit si tale aliquid præsuma- tur, ubi Patroni mens adeò habetur expressa, & administratio Sacramentorum quorumdā ite- ratur, quæ non utcumque est Religiosis sine licentia Parochorum prohibita, sed pœna ex- communicationis inflicta. Unde negotium quidem majoris momenti est, quàm illud, in quo de negotiatione aliqua agitur, quæ po- test varijs titulis honestari. Cùm alias quid- quid probabilitatis in prædicta sententia præ- tenditur, ab eorum præcipuè auctoritate de- scendat, qui ea in caussa de commodo proprio agunt, &, uti vulgò dicitur, sunt in eo interes- sati; ex eo enim capite valde solet probabilitas extenuari, & parùm probabilis opinio non at- tendi, quæ aliàs inconvenientibus obnoxia comprobatur. Videri poterit citatus Quitensis Dominus Lib. 1. Tract. 1. Seßione 14. ubi pro obligatione ex justitia doctè disputat contra Remesalem, distinguens tempora, cùm ille pro alio sit locutus, à Nobis etiam adductus nu. 9. cum alijs, qui locuti dici possunt in illo tempore.
stere, ex fundamento amplitudinis obligationis circa obedientiam, in omnibus ubi peccatum non cernatur manifestum, ut Constitutiones loquuntur. Quam agnoscit Dom. Caramuel adductus nu. 41. Pro quo etiam Disp. 46. in Regul. S. Benedicti n. 162. ubi sic ait: Excipe Iesuitas (fortè & Benedictinos) & si qui alij sunt, qui cesserunt jure utendi opinione probabili. Et in Theologia fundamentali nu. 915. ubi ita: Nisi fortè promiserim obedientiam Supe- riori certo in materia probabili; quod facere viden- tur Patres Iesuitæ. Sic ille, rectissimè phi- losophatus, eo quòd in præcepto probabili ma- nifestum peccatum non inveniatur. Sed no- tandum illud Superiori certo. Contendit enim non futuram obligationem obediendi illi, cu- jus non est certa, sed probabilis tantùm juris- dictio, quod & in Societate videtur etiam af- firmare. Contra quem tamen insurgit P. Car- denas Tomo 1. Disput. 16. Cap. 8. Arti. 3. & seqq. quando Superior est in possessione certa, id quod pro materijs alijs etiam tenere, adductis quibusdam exemplis, statuit, & probat. Licet autem de Societate in speciali nullam in eo discursu inferat mentionem: pro illa quidem magis illius fundamenta urgere, videtur com- pertum, in qua præcipiendi, & consequenter obediendi amplitudinem luculenter declarat
probabilia se extendere citata Disput. 16. n. 95. & seqq. Et est quidem illud satis probabile, sed non certum: quia stante probabilitate, & non certitudine circa jurisdictionem Superioris ob probabilem defectum circa electionem, aut illius impedimentum, non teneri subditum obedire tenent plures & gravissimi Scriptores, quos adducit & sequitur P. Palaus Parte 1.
pro Societate nihil speciale occurrit. Et qui- dem obligatio illa parendi in omnibus, in qui- bus expressè peccatum non appareat, non se extendit ad casum præsentem: in Societate ta- lis est obligatio, & nihil aliud speciale circa illud: Ergo pro casu hujusmodi non est obli- gatio. Pro Majori stat citatus Pater nu. 92. & 93. citatæ Disput. 16. ubi sic ait: Qui sic vovet
circa Minorem pariter suffragatur, cùm enim<-P> @@0@ @@1@ adaptet, circa casum incertæ jurisdictionis ni- hil speciale habuit, quod posset allegare: unde solam agnovit obligationem circa probabilia, sed stante Superioris certa auctoritate. Urget ergo illatio. ne Prælati legitima, licet adsint rationes pro- babiles pro nullitate proprietatis, certam esse illius jurisdictionem: & ratione probabilis ti- tuli posse illam haberi, pro quo citatus Scrip- tor Arti. 4. ubi doctè quidem arguit ex jure tuendi possessionem ex titulo probabili com- paratam, juxta quæ in sequentibus probatio- nes instruit. Atqui licet id probabile sit, quod circa certitudinem contendit, difficilis sanè pro- vincia est. Et tunc non esse possessionem cer- tam Superioris, cùm de ejus possessione proba- biliter dubitetur, affirmat P. Palaus suprà cum alijs, proinde neque legitimam. Unde licet subditus non possit possessionem talem impe- dire, & quòd ipsi non possit imperare: at red- dit possessionem illius dubiam, & incertam, quia solùm probabilem, & consequenter jus imperandi probabile tantùm: quo jure nequit illum spoliare, at ex eo non sequitur obliga- tum esse obedire absolutè, sed solùm probabi- liter, & consequenter posse probabiliter non obedire. Sic illi discurrunt. Ex quo fit funda- mentalem rationem, de qua Auctor n. 125. & seqq. non convincere, dum sic arguit: Impli- cat contradictionem Petrum habere jus cer- tum retinendi usum jurisdictionis & simul ha- bere debitum probabile respuendi eumdem usum jurisdictionis: sed dum certa est posses- sio legitima jurisdictionis, habet jus certum re- tinendi usum illius: ergo dum certa est posses- sio legitima jurisdictionis, implicat contradi- ctionem quòd habeat debitum probabile re- spuendi usum ejusdem jurisdictionis. Sic ille, syllogismum judicans manifestum: Major enim est certissima, & Minor constat ex jure, quod confert possessio in dubio, & multò id potiùs in statu probabili, de quo Arti. 4. Sed non inquam convincit, quia ad illum jam est data responsio, concessa Majori, & negata Minori, seu illius supposito, de certa possessio- ne, cùm incerta prorsus sit, cui tamen incerti- tudini favet jus, ut privari illa privata auctori- tate nequeat: unde & dici potest certum jus secundùm quid, quatenus potest sic possidens certò imperare, sed probabiliter, unde & sub- ditus obedire potest, si velit, & verum obe- dientiæ actum exercere. Et quidem non mino- ri cum fundamento videtur posse demonstrati- vus syllogismus efformari sic arguendo: Nul- lus potest majori jurisdictione uti, quàm sit ti- tulus, ratione cujus ipsi competit: sed titulus jurisdictionis probabilis est probabilis: ergo majori quàm sit probabilis uti nequit. In quo Major & Minor sunt certissimæ, si uti liceat modo loquendi ei simili, quem doctus Scriptor observat, immò & majori cum fundamento, quia revera videntur evidentes. In quo nolo apertam contradictionem agere, sed tantùm contendo sententiam, quam ille impugnat, esse etiam in Societate probabilem, unde cu-<-P>@@
de sincero in illo obediendi modo satis lauda- bilia ubique, & in hac Peruviana Provincia non pauca exempla succurrant. quæ à Dom. Caramuele dicta sunt, delibasse juvit, cùm in eo stemus an Paræcialis cura possit in Societate subditis à Prælatis cum one- re strictæ obligationis injungi, in quo affir- mando est à Nobis pronuntiatum. Pro quo est doctrina, quam cum Dom. Caramuele propo- nit P. Cardenas Disput. 28. n. 106. & seqq. sta- tuunt enim posse Prælatum præcipere subdito ea munia, ad quæ exercenda tenetur Commu- nitas. Etenim si non posset obligare subditos ad hujusmodi exercitia, neque Communitas ipsa posset obligare seipsam, quandoquidem illa nequit nisi per subditos exercere. Sed quid Yüklə 19,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|