İş kazası sonucu ölen sigortalı işçinin hak sahiplerine Kurum (Sosyal Güvenlik Kurum’u) tarafından ödeme yapılmıştır. Yapılan ödemelerin geri alınması için temyiz başvurusu yapılmıştır. Yargıtay 10. Hukuk Dairesi tarafından görülen temyiz davasında daha önce şantiye şefinin %25 kusurlu bulunmasından da bahsedilerek mahkeme tarafından kabul edilen hükmün bozulmasına karar verilmiştir. Sonuç olarak, şantiye şefinin kusurlu olması davada anahtar rol oynamıştır.
Karar 2: 07.03.1986
Sigortalı bir çalışanın üzerine inşaatın 7. katına vinçle çıkarılmakta olan kalaslardan birinin düşmesi sonucu ölmesinden dolayı hak sahiplerine gelir bağlanmıştır. Sosyal Sigortalar Kurumu faili ve zararı olaydan 4 yıl sonra öğrenmiş ve kusurlu olanların aleyhine, bağladığı gelirlerin peşin sermaye değerlerinin tahsili amacıyla dava açmıştır. Mahkeme, gerekli önlemleri almadığı, eğitim ve denetimi yapmadığından işvereni %40; işi iyi organize etmediğinden şantiye şefini %25; emniyet sahası oluşturmadığı ve baret vermediği ve giyinilmesini sağlamadığından ötürü ustabaşını %15; diğer ilgilileri ve sigortalıyı uyarmayan ekip başını %10; kalasları vince iyi bağlamayan çalışanı %10 oranında kusurlu bulmuştur. Şantiye şefinin kusuru, işi iyi organize etmeme şeklindeki haksız fiili nedeniyle 506 sayılı Kanun’un (Eski Sosyal Sigortalar Kanunu) m. 26/2 uyarınca görülmüştür.
Karar 3: 10.06.1997
Ölümle sonuçlanan bir iş kazasından sonra Yargıtay 10. Hukuk Dairesi tarafından görülen davada, şantiye şefine %50, ateşçi şefine %25, formene %12,5, işyeri genel sorumlusuna %12,5 kusur oranı verilerek sigortalı tamamen kusursuz sayılmıştır. Davanın bu bölümden sonraki safhasında tüm teknik ekip kusurlu sayıldığı için Kurumca rücu tazminatı alınmış, kusurluların ödeyeceği tazminatların faiz oranının yanı sıra hak sahibinin yaşı, çocuk sayısı, evlenme şansı göz önüne alınarak maddi zarardan indirim yapılması şeklinde konular karara bağlanmıştır.
Karar 4: 21.04.1998
İş kazasında ölen sigortalının hak sahiplerine yapılan harcamalar üzerine Kurum’un uğradığı zararın rücuan ödetilmesi istemi ile temyiz edilen davada, Yargıtay başvuruyu kabul etmiş olup (hüküm kararının bozulması) ödemenin iş yeri tarafından Kurum’a yapılması kararına varmıştır. Kararda kusur oranlarıyla maddi ödemelerin oranlarının bağdaşmaması gerektiği de belirtilmiş olup; davalılardan şantiye şefini 1/8, teknik sorumluyu 1/8, şantiye kalfasını 3/8, sigortalıyı ise 3/8 oranında kusurlu
bulmuştur. Yargıtay 10. Hukuk Dairesi tarafından görülen bu davada da işverenin sorumlularının, sigortalının kusur oranından fazla oranda kusurlu olduğu, şantiye şefinin de işverenin en üst sorumlusu olmasından dolayı işverenin de kusurlu sayılması gerektiği belirtilmektedir.
Karar 5: 01.04.1998
Meydana gelen iş kazasında Ankara 3. İş Mahkemesi tarafından iş sağlığı ve güvenliğinin ihlali göz önüne alınmış olup, şantiye şefine %15, mühendise %15, davalı T.İnşaat Sanayi A.Ş.’ye %45 ve sigortalıya %25 oranında kusur verilmiştir. Kurum’un açmış olduğu rücuan tazminat davasında ise şantiye şefi ve mühendisin kusurları gözetilerek teselsül hükümleri çerçevesinde dava açılmadığından, sadece işveren firmanın kusuru göz önünde tutulmuş ve mahkeme karara direnmiştir. Daha sonra direnme kararına temyiz davası açmıştır. Temyiz davasını Hukuk Genel Kurulu incelemiş ve direnme kararını bozmuştur. Dava süreci şantiye şefi ve mühendisin kusurlu sayılıp sayılmamasının davanın sonucu açısından önemli yer tuttuğunu göstermektedir.
Karar 6: 23.02.2000
Yargıtay 2. Ceza Dairesi tarafından bakılan temyiz davasında, iddianameye göre “tedbirsizlik ve dikkatsizlik neticesi yaralamaya sebebiyet vermekten” kusurlu bulunan şantiye şefi, memur olduğu ve 4483 sayılı yasaya göre işlem yapılması gerektiği için, hüküm bozulmuştur. Bu davada problem davanın usulüne uygun açılmamış olmasıdır. Usulüne uygun şekilde olması durumunda şantiye şefinin kusuru dikkate alınarak karara bağlanması gerekecektir.
Karar 7: 29.03.2004
İş kazası sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine bağlanan peşin değerli gelirler ila yapılan harcama ve ödemeler nedeniyle Kurum’un uğradığı zararının rücuan ödenmesi istenmiştir. Mahkeme, bilirkişi raporunda sigortalının %100 kusurlu bulunmasından ötürü davayı reddetmiştir. Bunun üzerine Kurum temyize gitme kararı almıştır. Yargıtay 10. Hukuk Dairesi tarafından görülen temyiz davasında; “bilirkişinin, kusur durumunu saptarken iş güvenliği mevzuatına göre hangi önlemlerin alınması gerektiğini, bu önlemlerin işverence alınıp alınmadığını ve alınmış önlemlere sigortalı işçinin uyup uymadığını 1475 sayılı Kanunun 73. Maddesi hükmü doğrultusunda tartışması gerekir” şeklinde düşünülmüştür. Bu doğrultuda, zararlandırıcı sigorta olayı nedeniyle açılan ve 4616 sayılı Yasa gereğince ertelenmesine karar verilen Kavaklıdere Asliye Ceza Mahkemesinin 1998/15 Esas – 2001/6 Karar sayılı ceza davasında alınan kusur raporuna göre “davalı çalışan 2/8, şantiye şefi 1/8, sigortalı ise 5/8 kusurlu bulunmuştur.” ifadesi dikkate alınarak temyiz itirazı kabul edilmiştir. Bu karar işveren vekili olan şantiye şefinin kusurlu bulunması, işverenin Kurum’a rücu tazminatı ödemesi yapması gerektiği sonucunu ortaya çıkarmıştır.
Karar 8: 14.02.2005
Ölümle sonuçlanan bir iş kazası sonrasında sigortalının babası maddi ve manevi tazminat istemiştir. Ankara 8. İş Mahkemesi tarafından hazırlatılan raporlarda yüklenici %70, iki yardımcısı %10’ar, şantiye şefi ise %10 kusurlu bulunmuştur. Ancak mahkeme zamanaşımı nedeniyle davanın reddine karar vermiştir. Davacı çıkan ret kararı sonrası temyize gitmiştir. Temyiz davasına bakan Yargıtay 21. Hukuk Dairesi zamanaşımı ile ilgili davalı şantiye şefi tarafından herhangi bir başvuru olmadığı gerekçesiyle şantiye şefinin kusurluluğunun geçerli sayılması gerektiği şeklinde görüş bildirip itirazı kabul etmiştir.
Karar 9: 17.02.2005
İş kazası sonucu vefat eden sigortalı işçinin hak sahiplerine Kurumca yapılan sosyal sigorta yardımlarının rücuan ödetilmesi istemine ilişkin dava açılmıştır. Davada, zararlandırıcı sigorta olayında sigortalının %15, davalı işverenin %70, şantiye şefinin %10, kalfanın da %5 oranında kusuru bulunmuştur. Kurum tarafından yapılan temyiz davasında şantiye sorumluları ve işverenin toplam kusurunun %85 olduğu göz önüne alınarak itiraz kabul edilmiştir.
Karar 10: 21.02.2005
İş kazası sonucunda vefat eden sigortalının hak sahibi olan eşine Kurumca ödeme yapılması mahkeme tarafından kararlaştırılmıştır. Kurumun “şantiye şefi ve saha sorumlusunun (3. kişiler) %90 kusurlu bulunmasından dolayı ödemenin 3. kişiler tarafından yapılması gerektiği” şeklinde temyize gitmesi sonucunda Yargıtay 10. Hukuk Dairesi itirazı kabul etmiştir. Ödemelerle ilgili diğer detaylar kararda belirtilmiştir.
Karar 11: 10.03.2005
Yargıtay 9. Ceza Dairesi tarafından görülen davada; tedbirsizlik ve dikkatsizlik sonucu yaralamaya sebebiyet vermek suçundan yargılanan şantiye şefinin kusurunun belirlenememesi nedeniyle dava ertelenmiştir. Mahkeme şantiye şefinin kusurunu gösterir bir rapor hazırlatmak için bu kararı almıştır. Kaza davacı tarafından bir iş makinesinin geri hareketi sırasında sinyal tertibatının bulunmaması şeklinde gerekçe gösterilerek açıklanmıştır. Mahkemenin kararından anlaşılıyor ki; davanın kesin bir karara bağlanabilmesi için, iş güvenliği önlemlerinin şantiye şefi tarafından ne düzeyde aldığının belirlenmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Karar 12: 21.03.2005
Yargıtay 21. Hukuk Dairesi tarafından ve iş kazası sonucunda maluliyetten doğan maddi ve manevi tazminatın ödetilmesine ilişkin açılan davada, taşeronlu şekilde yapılan bir organizasyonun üst yüklenici ve alt yüklenicisinin yanı sıra üst yüklenici sorumlusu konumundaki şantiye şefinin de kusurlu olması nedeniyle tazminat ödemeye borçlu olması kararına varılmıştır.
Karar 13: 23.05.2005
İnşası devam eden demiryolu üst geçidinden bisikleti ile geçerken düşüp ölen şahsın hak sahipleri tarafından açılan maddi ve manevi tazminat davasında, yüklenici ve vekili şantiye şefi, yeterli güvenlik önlemi almaması nedeniyle kusurlu bulunmaları sonucunda Yargıtay 4. Hukuk Dairesi tarafından sorumlu tutulmuştur.
Karar 14: 21.09.2006
Trafik iş kazasında yaralanan sigortalının uğradığı maddi ve manevi zararın karşılanması için açılan davada mahkeme isteğin reddine karar vermiştir. Hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine 21. Hukuk Dairesi davayı ele almıştır. Görülen ilk davada mahkeme aracı süren şoförü 2/8, şantiye binasından yola giren vinç şoförünü 4/8, şantiye şefini ise 2/8 oranında kusurlu bulmuştur. Ancak kazanın işyerine ait araçla yapılmadığı gerekçesiyle ret kararı çıkmıştır. Temyiz davasında ise kazanın hangi araçla yapıldığının önemli olmadığı, şantiyeye giden işçilerin taşınması ve şantiye şefinin talimatıyla gerçekleştiği nedeniyle itiraz kabul edilmiş ve hüküm bozulmuştur.
Karar 15: 21.09.2006
İş kazası sonucu geçici işgöremezlik durumuna giren sigortalıya yapılan harcama ve ödemeler nedeniyle Kurum zararının rücuan ödetilmesi istemiyle açılan dava mahkemece reddedilmiştir. Kararı Kurum vekili temyize götürmüştür. Yargıtay 10. Hukuk Dairesi tarafından görülen davada “işveren ve işveren vekili konumunda yer alan kişi/kişiler saptanmalı, daha sonra iş sağlığı ve güvenliği konusunda uzman kişilerden oluşturulacak bilirkişi kurulu aracılığı ile kusur raporu oluşturulmalı ve bu rapor sonucunda karar verilmelidir” şeklinde karar verilmiştir. Görülmektedir ki işveren vekili konumunda bulunan şantiye şefinin kusuru verilen kararda önemli yer almaktadır.
Karar 16: 13.11.2007
Sigortalının, plastik enjeksiyon imalathanesinde çalışırken, elini enjeksiyon makinesine kaptırarak %18,2 oranında sürekli iş göremezlik duruma gelmesiyle sonuçlanan iş kazasında Menderes Asliye Ceza Mahkemesi’nce inşaat teknik sorumlusuna (şantiye şefi) 6/8, sigortalıya ise 2/8 oranında kusur bulunmuştur. Kurum’un açmış olduğu rücu tazminatı davasında şantiye şefinin 6/8 oranında kusurlu bulunması, Yargıtay 21. Hukuk Dairesi’nin davayı Kurum lehine sonuçlandırmasına sebep olmuştur.
Karar 17: 14.10.2008
Çelik borudan yapıla iskele üzerine konulan konsol ve panolarla oluşturulan ek iskele üzerinde dış cephe sıvası yapmakta olan sigortalının, bulunduğu kısımdan düşerek ölmesi biçiminde gerçekleşen iş kazası nedeniyle Kurum tarafından ödenen tazminatın, rücuan ödetilmesi için dava açılmıştır. Davayı mahkeme ret kararıyla geri çevirmiştir. Bunun üzerine Kurum vekili temyiz davası açmıştır. Yargıtay 10. Hukuk Dairesi tarafından bakılan temyiz davasında, kusur oranlarının gözden geçirilmesi istenmiştir. Önceki davada sigortalı 6/8 oranında kusurlu bulunurken, Yargıtay’ın istemiş olduğu bilirkişi raporunda %40 kusurlu bulunmuştur. Dolayısıyla kusur oranlarına yeniden bakan mahkeme kalan diğer sorumluluk yüzdesini şantiye şefi, fenni mesul’e yüklemiştir. Dava tüm bu veriler neticesinde temyiz edilmiştir.
Karar 18: 29.01.2009
İşyerinde montaj işçisi olarak çalışan sigortalının, çelik konstrüksiyon binanın çatı kısmında aşık bağlama işinde çalışmakta iken çay molası nedeniyle, diğer işçilerin de yaptığı gibi çatıdan inmek için, çatı direğindeki plakaları kullandığı, henüz 8 metre yükseklikte iken dengesini kaybederek düşmesi sonucu yaralandığı anlaşılmıştır. Bahse konu olay nedeniyle iş müfettişince düzenlenen raporda işveren %70, sigortalı ise %30 kusurlu bulunmuştur. Şantiye şefi hakkında ise mahkeme beraat kararı vermiştir. Temyize taşınan iş bu dava için Yargıtay tarafından iş sağlığı ve güvenliği konusunda uzman bilirkişi raporu istenmiştir. Rapor sonucunda mahkeme rücu tazminatı için daha önce ret kararı verilen hükmü bozarak işveren tarafından ödeme yapılmasına karar vermiştir. Davada şantiye şefinin kusuru bulunmamasından dolayı ödeme için kararda adı geçmemektedir.
