Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin

1.2. Menecerlər və onların vəzifələri

Menecment idarəetmədirsə, menecer idarə edən şəxs­­­dir. İdarə edicilər idarəetmə səviyyələrindən fərqli ola­­r­aq idarəetmə funksiyalarının yerinə yetirilməsindəki ro­­­lunun xüsusi çəkisinə görə fərqlənirlər.

Planlaşdırma Təşkiletmə İcra Marketinq Nə­za­rət

Ali səviyyə
Orta səviyyə
Aşağı səviyyə

Cədvəldən göründüyü kimi ali səviyyəli rəhbərlərin plan­laşdırmada və nəzarətdə rolu daha yüksəkdir. Lakin ic­­ra­­çılıqda isə yük daha çox orta və aşağı səviyyənin üzə­rinə düşür.
Menecerlər üçün aşağıdakı keyfiyyətlər xarak­te­rik­dir:

1. 
   Fiziki keyfiyyətlər.
   
2. 
   Mənəvi keyfiyyətlər.
   

Fiziki keyfiyyətlər menecerin fiziki imkanları və on­la­rın tətbiqi ilə əlaqədardır. Fiziki imkanlar dedikdə, me­­ne­­cerin güclü, çevik və sağlam olması, onların fiziki dav­­­ra­­nışları başa düşülür.
Mənəvi keyfiyyət aşağıdakılardan ibarətdir:

• 
  xarakterik keyfiyyət;
  
• 
  intellektual keyfiyyət;
  
• 
  bacarıq keyfiyyətləri.
  

Xarakterik keyfiyyət menecerin xarakteri və tərbi­yə­si ilə əlaqədardır.
İntellektual keyfiyyətlərə isə menecerin təhsili, ix­ti­sası, dünya gö­­rüşü, mədəniyyət səviyyəsi, ağlı, təfəkkürü, təxəyyülü aid­­dir.
Bacarıq keyfiyyətləri isə aşağıdakılardan ibarətdir:

• 
  istehsalı planlaşdırmaq və proqnozlar vermək;
  
• 
  qərar qəbul etmək;
  
• 
  istehsalı təşkil etmək;
  
• 
  marketinq tədqiqatlarını aparmaq;
  
• 
  ünsiyyət qurmağı bacarmaq, danışıqlar aparmaq;
  
• 
  münaqişələri aradan qaldırmaq;
  
• 
  riskləri, böhranlı vəziyyətləri idarə etmək;
  
• 
  məhsulun satışını həyata keçirmək.
  

İdarəetmə keyfiyyətləri əsasən bacarıq keyfiy­yət­lə­ri­nə aiddir.
Praktikada menecerlər müəssisədə çalışan aşağıdakı vəzifəli şəxslər hesab edilirlər:

1. 
   Firmanın və onun ayrı-ayrı struktur vahidlərinin və ya şöbələrin, bölmələrin rəhbərləri.
   
2. 
   Ayrı-ayrı sahələrin funksional icraçıları. (Maliyyə me­neceri, satış meneceri, reklam meneceri, təchizat mene­ce­ri və s.).
   
3. 
   Nəzarətçilər və s.
   

Menecerlər hansı sahədə çalışmalarından asılı olma­­ya­raq beş baza vəzifələri həyata keçirirlər:

1. 
   Onlar məqsədləri müəyyənləşdirirlər. Məqsədlər nə­ti­cəyə yönəlir və menecerlər tərəfindən onlara nail ol­maq yolları müəyyən edilir. Bunun üçün qərarlar qəbul edi­­­lib icraçılara çatdırılır.
   
2. 
   Menecerlər informasiyalar əldə edir və idarə­et­mə­də on­lar­dan istifadə edirlər.
   
3. 
   Menecerlər qərarlar qəbul edirlər.
   
4. 
   Menecerlər təşkilatçıdırlar. Təşkiletməni idarə­et­mə fəaliy­yətindən ayrılıqda təsəvvür etmək olmaz. Təş­kil­et­mə özü də idarəçilik funksiyasıdır. Çünki təş­ki­lat­çı­lıq fəa­liyyəti de­dikdə, bütün əmək və maddi-texniki re­surs­ların səfərbər edil­məsi, onların istifadə olunması və­ziy­yətinə gətirilməsi ba­şa düşülür. Bu isə yüksək ida­rə­etmə məharəti və nəzəri-təc­rübi biliklər tələb edir.
   
5. 
   Menecer motivasiya və kommunikasiyanı təmin edir. O, bunları kadr məsələləri, əmək haqqı, müka­fat­lan­dır­­ma sahəsində qərarlar vasitəsi ilə həyata keçirir və bu za­man tabeliyində olanlar, icraçılar və həmkarları ilə daim əla­qə saxlayır.