Dərs vəSAİTİ Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Elmi Metodik Şurasının

Uşaqlar, ailə, müəllim və kollektivlər üçün xüsusi hazırlığın 
faydası 
AzyaĢlı uĢaqlar üçün xüsusi hazırlıq proqramları qüsurlu uĢaqlara 
normal Ģəkildə inkiĢaf edən uĢaqları müĢahidə etmək, onları təqlid 
etmək və ünsiyyətdə olmaq imkanlarını verir. BaĢqa sözlə desək, 
qüsurlu uĢaqlar sosial münasibətləri bir çox uĢaqların etdiyi Ģəkildə, 
yəni təcrübədən keçirmə yolu ilə inkiĢaf etdirə bilərlər. Xüsusi hazırlığın 
faydası, o cümlədən tipik Ģəkildə inkiĢaf edən uĢaqlara, onların 
ailələrinə və kollektivlərə Ģamil edilir.
Uşaqlar üçün fayda 
Həm qüsurlu uĢaqlar, həm də tipik Ģəkildə inkiĢaf edən uĢaqlar 
xüsusi hazırlıq təcrübəsindən eyni zamanda faydalanırlar. Qüsurlu 
uĢağın tipik Ģəkildə inkiĢaf edən yaĢdı ilə bir sinfin nümayəndəsi olması 
ünsiyyətin inkiĢafı və yaĢa müvafiq sosial vərdiĢlərin möhkəmlənməsi 
baxımından müəyyən model rolunu oynayır.
ĠntensivləĢdirilmiĢ sosial əlaqələr uĢaqlara dostluğu və müsbət 
sosial münasibətləri inkiĢaf etdirməkdə kömək edir və stimulverici 
sosial Ģəbəkəni formalaĢdırır (Snel və Voktl, 1996). Ġdrakı faydalar 
sayıqlıqdan tutmuĢ təkmilləĢdirilmiĢ oxu bacarıqlarına qədər olan bir 
Ģəbəkəni əhatə edir. 
AzyaĢlı yaĢlarda uğurlu hazırlıq və nominal səviyyədə olan 
təcrübə qüsurlu uĢaqlar üçün davamedici hazırlıq təcrübəsinin əsasının 
qoyulmasına Ģərait yaradır. Kollektivə əsaslanan proqramın iĢtirakçısı 

---

130 
olmaqla uĢaq müvəffəqiyyətlə fəaliyyət göstərmək və yaĢlı bir Ģəxs kimi 
cəmiyyətin iĢində iĢtirak etmək üçün lazım olan vərdiĢləri qazanmaq 
imkanı əldə edir.
Qüsurlu uĢaqlar da hazırlıq proqramından faydalanırlar. Onlarda 
əmək qabiliyyəti olmayan uĢaqların üzləĢdiyi çətin problemləri baĢa 
düĢmək səviyyəsi inkiĢaf edir. onlar digər Ģəxslərin ehtiyaclarına qarĢı 
həssas yanaĢır və mövcud fərqləri daha yaxĢı qəbul etməyə qadir 
olurlar. Onlar öyrənirlər ki, bütün fərdlər kifayət qədər çətin 
problemlərin öhdəsindən gələ bilər və uğur qazana bilərlər. 
Tədqiqatlar göstərir ki, hazırlıq məktəblərində oxuyan tələbələr 
onların özlərinə oxĢamayan tələbələrə münasibətdə təmkin və 
dözümlülük nümayiĢ etdirirlər. Onlar getdikcə daha artıq ictimai 
məsuliyyət daĢıyır və daha artıq dərəcədə özünəinam nümayiĢ etdirirlər 
(Staub və Rek. 1995). 

---

131