EğİTİm ders notlari ismail can yunus Şengöz e. Vergi Başmüfettişi

T.C.

MALİYE BAKANLIĞI

Vergi Denetim Kurulu


VERGİ MÜFETTİŞ YARDIMCILARI

EĞİTİM DERS NOTLARI

İsmail CAN Yunus ŞENGÖZ

E. Vergi Başmüfettişi Vergi Başmüfettişi


2. GÜNCELLEME

Ankara, Ocak 2014

S U NU Ş

Misyonu “ekonomik ve sosyal hedeflere ulaşmak amacıyla iyi yönetişim ilkeleri gözetilerek maliye politikalarının hazırlanmasına katkı sağlamak, belirlenen maliye politikalarını uygulamak, uygulamayı takip etmek ve denetlemek” olan Bakanlığımızın vizyonu da “hızlı ve kaliteli hizmet sunan, saydam, hesap verebilir, öncü” bir Maliye Bakanlığıdır.

Bu misyon ve vizyona uygun olarak örgütlendirilen Vergi Denetim Kurulu, memleketimizin en büyük denetim birimlerinden birisi olup, Bakanlığımızın eski, köklü ve kurumsal kültüre sahip denetim elemanlarını tek çatı altına toplamıştır.
Bu yeni oluşumun misyonu da “risk odaklı ve çağdaş denetim tekniklerini kullanarak vergi incelemeleri yapmak, vergi kayıp ve kaçağının neden olduğu kayıtdışı ekonomiyi en aza indirmek ve böylelikle mükelleflerin vergiye gönüllü uyumunu artırmak, idarenin etkin ve hukuka uygun işleyişinin sağlanması amacıyla teftiş ve soruşturma faaliyetlerini yürütmek ve maliye politikalarının oluşturulmasına yönelik hukuki düzenlemelerin hazırlanmasına katkıda” bulunmaktır.
Vergi Denetim Kurulu’nun vizyonu ise, “mükellef haklarını gözeten, adil, objektif ve etkin bir çalışma anlayışına sahip, mesleki ve etik değerleri yüksek, mali politikalara katkı veren aktif ve öncü bir denetim birimi” olmaktır.
Bu itibarla, gerek Bakanlığımızın ve gerekse Kurulumuzun üstlendiği misyon ve vizyonu gerçekleştirebilmek, esas itibarıyla birimimizde görev yürüten Vergi Müfettişlerinin üstün gayretlerine bağlıdır.
Vergi Müfettişlerinin Kurulumuzun vizyonuna esas olan değerlere sahip olmaları başarımızın olmaz ise olmaz ön şartıdır.
Bu değerlerin kazanılması, mevcutlarının daha da etkinleştirilmesi, öncelikle yoğun bir eğitimi ön plana çıkarır.
Bu sebeple de, Kurulumuza “Vergi Müfettiş Yardımcısı” aldığımız elemanlarımızı her yönüyle yoğun bir eğitimden geçireceğiz. Bu eğitimin ilk basamağını teşkil eden mesleğin tanıtımı, özellikleri, elemanlarında bulunması gereken vasıflar, Devlet memuru olarak ödev, yükümlülük, yasaklılık ve hakları ile memuriyette yükselebilmeleri için gerekenlerin yer aldığı bu çalışmanın önemli bir rehber olacağına inanıyoruz.

İKİNCİ GÜNCELLEMEYE ÖNSÖZ

“Ders Notları” son olarak Kasım 2012’de güncellenmiş idi. Ancak, anılan tarihten sonra ilgili mevzuatta yapılan önemli düzenlemeler nedeniyle, çalışmada yeniden güncelleme yapılması gerekmiştir. Bu itibarla, çalışmanın tamamı gözden geçirilerek, bütün konular güncel hale getirilmiş ve yararlanılabilecek yeni kaynaklara da yer verilmiştir.

Ankara, Ocak 2014

Yunus ŞENGÖZ

Vergi Başmüfettişi

Ö N S Ö Z

Kurum ve kuruluşları başarılı kılan unsurların başında nitelikli elemanlara sahip olmaları gelir. Nitelik ise eğitimle kazanılır ve bu yolda sürekli çabayı gerektirir.

Bu itibarla, eğitim tüm kurum ve kuruluşlarda olduğu gibi Vergi Denetim Kurulunda da son derecede önem taşıyan bir konumdadır. Bu nedenle de Vergi Müfettiş Yardımcılığı sınavını kazananlar üç yıllık bir süreç içinde yoğun bir eğitime tabi tutulurlar.
Bu eğitimin ilk adımı, giriş sınavını kazanan aday memurların veya başka kurumdan naklen gelenlerin Devlet Memurları Kanunu’nun öngördüğü “temel” ve “hazırlayıcı” eğitimdir. Bu eğitimle Vergi Müfettiş Yardımcıları, göreve başladıkları Kurulun, Türk Devlet yapısı içindeki yeri ve özellikleri ile görev, yetki ve fonksiyonları yanı sıra Vergi Müfettişlerinin özellikleri, mükelleflerle, meslektaşlarıyla ve hiyerarşik üstleriyle ilişkileri, yetkileri, ödev, yükümlülük ve sorumlulukları; getirilen yasak ve sınırlamalar ile haklarının neler olduğu hususlarında bilgi verilmektedir.
Yine, ileride üstlenebilecekleri görevlerle ilgili bilgiler de bu eğitimler sırasında verilmektedir.
Bir “kılavuz” mahiyetindeki bu çalışma ile nitelikli bir elemanda bulunması gereken asgari bilgilerin neler olduğu ve Vergi Müfettişlerinin gerek kamudaki çalışmalarında ve gerekse özel yaşamlarında üstün niteliklere sahip olabilmeleri için gerekli özelliklere ilişkin hususlara yer verilmiştir.
Başarılı olunabilmesi için Vergi Müfettiş Yardımcısının, kitapta yer verilen kaynaklardan ayrıntılı bilgi edinmesi ve bunu sürekli hale getirmesi gerekmektedir.
Çalışmamız, genel olarak eğitim programlarının mahiyeti ile ilgili açıklamaların yer aldığı “Giriş” dışında dört kısımdan oluşmaktadır.
Birinci kısımda devlet teşkilatı ve kamu görevlerinin mahiyeti ile kamu görevlilerinin kapsamına yer verilerek, denetim birimlerinin devlet teşkilatı içindeki yeri ile denetim elemanlarının kamu görevlileri içindeki durumu değerlendirilmiştir.
İkinci kısımda genel olarak denetimin mahiyeti ile vergi denetimi ve vergi incelemesinin kapsam ve özellikleri açıklanmıştır.
Üçüncü kısımda, Vergi Müfettişliğinin görev ve fonksiyonları ile Vergi Müfettişlerinin ödev ve sorumlulukları, yükümlülükleri, yasak ve sınırlamaları, hakları açıklanmış; mesleki etik kuralları ile protokol kurallarına yer verilmiştir.
Dördüncü kısımda da kamu ve özel kesim yönetimi ile yöneticiliği açıklanarak yöneticilerde bulunması gereken özelliklere yer verilmiştir.
Ankara, Ağustos 2012

İÇİNDEKİLER

S U NU Ş 3

Vergi Başmüfettişi 5

Ö N S Ö Z 6

İÇİNDEKİLER 7

KISALTMALAR 8

GİRİŞ 9

BİRİNCİ KISIM 18

DEVLET TEŞKİLATI VE KAMU GÖREVİ İLE 18

KAMU GÖREVLİLERİ 18

BİRİNCİ BÖLÜM 18

DEVLET TEŞKİLATI VE 18

DENETİMİN BU TEŞKŞİLAT İÇİNDEKİ YERİ 18

İKİNCİ BÖLÜM 41

MALİYE BAKANLIĞI VE GELİR İDARESİ TEŞKİLATI 41

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 65

KAMU HİZMETİ VE KAMU GÖREVLERİ İLE 65

KAMU GÖREVLİLERİ 65

İKİNCİ KISIM 73

GENEL OLARAK DENETİMİN MAHİYETİ VE 73

KAMU KESİMİNDE DENETİM 73

BİRİNCİ BÖLÜM 73

GENEL OLARAK DENETİMİN MAHİYETİ VE TÜRLERİ 73

İKİNCİ BÖLÜM 81

KAMU KESİMİNDE DENETİM VE DENETİM GÖREVLİLERİ 81

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 95

MALİ DENETİM 95

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 106

VERGİ DENETİMİ VE VERGİ İNCELEMESİ 106

BEŞİNCİ BÖLÜM 127

VERGİ DENETİM KURULU 127

ÜÇÜNCÜ KISIM 135

VERGİ MÜFETTİŞLİĞİ 135

BİRİNCİ BÖLÜM 135

VERGİ MÜFETTİŞLİĞİNİN YAPISI, GÖREV VE YETKİLERİ 135

İKİNCİ BÖLÜM 143

VERGİ MÜFETTİŞLERİNİN ÖDEV, 143

YÜKÜMLÜLÜK VE SORUMLULUKLARI 143

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 152

VERGİ MÜFETTİŞLERİNE YASAK VE SINIRLAMALAR 152

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 160

VERGİ MÜFETTİŞLERİNE YASALARLA SAĞLANAN HAKLAR 160

BEŞİNCİ BÖLÜM 178

VERGİ MÜFETTİŞLERİNİN MESLEKİ ETİK KURALLARI 178

ALTINCI BÖLÜM 192

PROTOKOL KURALLARI 192

DÖRDÜNCÜ KISIM 216

KAMUDA VE ÖZEL KESİMDE YÖNETİM VE YÖNETİCİLİK 216

BİRİNCİ BÖLÜM 216

KAMU YÖNETİMİ VE YÖNETİCİLİK 216

İKİNCİ BÖLÜM 238

ÖZEL KESİM YÖNETİCİLİĞİ VE SERBEST OLARAK MESLEKİ FAALİYETLERDE BULUNMA 238

1: Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname

2: Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği

3: Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik

4: Rapor Değerlendirme Komisyonlarının Oluşturulması İle Çalışma Usul ve Esasları

Hakkında Yönetmelik

5: Vergi Denetim Kurulu Performans Değerlendirme Sistemi Yönetmeliği

6: Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Yönetmeliği

YAZARLARIN ÖZGEÇMİŞLERİ………………………………………………………330