EğİTİm ders notlari ismail can yunus Şengöz e. Vergi Başmüfettişi


ÜÇÜNCÜ BÖLÜM KAMU HİZMETİ VE KAMU GÖREVLERİ İLE



Yüklə 2,77 Mb.
səhifə8/52
tarix29.10.2017
ölçüsü2,77 Mb.
#20884
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   52

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

KAMU HİZMETİ VE KAMU GÖREVLERİ İLE

KAMU GÖREVLİLERİ




1.KAMU HİZMETİ KAVRAMI, ÖZELLİKLERİ VE ÇEŞİTLERİ




1.1. KAMU HİZMETİ KAVRAMI

Kamu hizmeti, bir kamu kurumunun kendisi tarafından veya yakın gözetiminde özel teşebbüs eliyle kamuya sağlanan hizmettir. “Kamu” ifadesi “ülkesel, bölgesel veya grupsal her çeşit toplulukları” kapsamına alan bir kavramdır.“Bir hizmetin kamu hizmeti sayılabilmesi için onun doğrudan doğruya kamuya yönelmiş ve yararlı olması gereklidir.” Kamu kurumlarının özel mallarına ilişkin hizmetler, dolaylı kamu yararı sağladıklarından, kamu hizmeti sayılmazlar.83


Diğer bir anlatımla, kamu hizmeti, “kamu yararı içermesi ve özel faaliyet olarak gereği gibi sunulmasının mümkün olmaması nedeniyle, yasama organı tarafından özel faaliyetler için söz konusu olamayacak bir ayrıcalıklar ve yükümlülükler rejimine” tabi olan ve sorumlulukla denetimi de kamu otoritelerince yerine getirilen hizmettir.84
Bu tanımlara göre, kamu hizmeti “faaliyet, iş, uğraş” anlamı yanısıra “kamu kuruluşları” manasımda da kullanılmaktadır. Anayasa’nın 128’inci maddesindeki “kamu hizmeti”, iş ve uğraş anlamında; 70’inci maddesinde yer alan “kamu hizmetlerine girme” tabiri ise kamu kuruluşu anlamındadır.
Kamu hizmeti kavramı Anayasa Mahkemesinin bir kararında şu şekilde yorumlanmıştır:85
"Kamu hizmeti" kavramının belirsizliği konusunda görüş birliği vardır. Bununla birlikte kamu hizmeti çeşitli biçimlerde tanımlanmaya çalışılmıştır. En geniş tanıma göre kamu hizmeti, devlet ve diğer kamu tüzel kişileri tarafından veya bunların gözetim ve denetimleri altında, genel ve ortak gereksinmeleri karşılamak, kamu yararı ya da çıkarını sağlamak için yapılan ve topluma sunulmuş bulunan sürekli ve düzenli etkinliklerdir.

Toplumsal yaşamın zorunlu gereksinmelerini karşılayan hizmetler, nitelikleri gereği kamu hizmeti olarak görülmüştür. Düzenlilik ve süreklilik kamu hizmetinin önemli öğelerinden birini oluşturur. Çünkü, bunun yokluğu toplum yaşamını altüst eder. Bir kamu hizmeti, ülke düzeyinde, tüm halkın gereksinmesine yanıt verebileceği gibi; belli bir yörede belli bir topluluğun gereksinmesini de karşılayabilir. Başka bir anlatımla, hizmetin ülkesel, yöresel veya toplumun bir kesimi için söz konusu olması onun kamu hizmeti olma niteliğini etkilemez. "Kamu hizmeti" kavramının gerek öğretide gerekse uygulamalarda devlet ve öteki kamu tüzel kişilerince genel idare esaslarına göre yürütülen hizmetler alanının dışına taşan ve yayılan bir kapsamı olduğu ve bunun da gittikçe genişlediği bir gerçektir.”



1.2.KAMU HİZMETİNİN ÖZELLİKLERİ

Kamu hizmetlerinin, faaliyet, iş ve uğraş anlamında değerlendirilmesi özellikle idari uyuşmazlıklar yönünden hangi yargı organında görüleceği yönünden önem taşır. Kamu hizmetinin başlıca özellikleri şunlardır:86


-Kamu hizmetleri fertlerin faydalanmalarına açık faaliyetlerdir.

-Kamuya yönelik ve kamu için yararlı bir hizmettir.

-Kamu faaliyetlerinin kamu hizmeti sayılıp sayılmaması veya kamu alanından çıkarılması siyasi kararla belirlenir.

-Kamu hizmeti ulusal, yerel, bölgesel, evrensel veya belirli bir kesime yönelik yürütülebilir.

-Kamu hizmetleri asıl olarak kamu kuruluşlarınca yerine getirilir; ancak, gereken hallerde, kamu kurum veya kuruluşlarının gözetim ve denetimi altında özel kesim tarafından da sağlanabilir.

-Hizmetin kamuya yönelik olması kamu hizmeti sayılması için yeterli olmayıp; hizmeti kamu kurum veya kuruluşunun vermesi veya gözetim ve denetimi altında sunulması gereklidir.

-Kamu hizmetlerinde esas süreklilik taşıması olmakla birlikte, bazı hizmetlerin süreli veya geçici olması da mümkündür.

-Kamu hizmetlerinin “tekel” olarak yürütülmesi gerekli değildir.

-Hizmetler ücretli olabileceği gibi parasız da yerine getirilebilir.

-Hizmetler aynı durumda olan herkes için uygulanacak şekilde sunulur.

-İdare tarafından bir hizmetin kamu hizmeti olarak sunulabilmesi için yasal düzenleme gereklidir.

-Hizmetlerin kamu hukuku kurallarına göre gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

-Kamu hizmetlerinde ihtiyaçlara ve gelişmelere göre değişiklik yapılması mümkündür.


1.3.KAMU HİZMETLERİNİN ÇEŞİTLERİ

Devletin, kamu iktisadi teşebbüslerin ve diğer kamu tüzel kişilerin genel idare esasları çerçevesinde yürütmekle yükümlü kamu hizmetlerini aşağıdaki gruplarda toplamak mümkündür:87


“1.İdari kamu hizmetleri: Bunlar, idarenin geleneksel hizmetleridir. Eğitim, bayındırlık, sağlık hizmetleri gibi. Bu tür hizmetler, kural olarak, kamu hukuku kurallarına göre yürütülür.

2.Ekonomik hizmetler: Bunlar sınai ve ticari nitelikli hizmetlerdir. Ekonomik kamu hizmetlerine, hem özel, hem de kamu hukuku kuralları uygulanmaktadır.

3.Sosyal kamu hizmetleri: Bunlar nitelikleri itibarıyla genişleme eğiliminde olan hizmetlerdir. Emeklilik, sağlık, iş ve işçi bulma, sosyal güvenlik, dinlenme, eğlenme gibi sosyal ihtiyaçları karşılayan faaliyetler sosyal kamu hizmetleridir. Sosyal kamu hizmetlerinin, ekonomik kamu hizmetlerine oranla ‘kamu yararı’ amacı daha belirgindir ve kamusal yanı daha ağırlıklıdır.

4.Bilimsel, teknik ve kültürel kamu hizmetleri: Bu hizmetler günümüzde büyük gelişmeler göstermektedir. bu hizmetler, ancak özgürlük ortamı içinde gelişebilir. Bu amaçla, yönetim açısından bu gibi hizmetleri yürüten kuruluşlara ‘özerklik’ tanınmıştır.”

Günümüzde, özellikle fiziki ve sosyal alt yapı yatırımlarının tamamlanması yönündeki kamu hizmetlerinin sunumunda kamu ve özel sektör arasında uzun dönemli işbirliğine ve ortaklığa gidilerek “Kamu- Özel Sektör Ortak Girişimciliği” tesis edilmektedir. Ancak bu gibi hallerde, Devlet temel kamu hizmetlerinin sunulmasında sorumluluğu elinde bulundurmaya devam etmektedir.88

2.KAMU GÖREVLERİ

Yukarıda belirtilen kamu hizmetleri dikkate alındığında, “Devletin, kamu iktisadi teşebbüslerinin ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli” görevler şu şekilde belirtilebilir. Yasama, adalet, milli savunma, güvenlik ve asayiş, dış politika, maliye, gümrük, ticaret, eğitim-öğretim, bayındırlık, imar, iskan, sağlık, sosyal yardım, çevre sorunları, ulaştırma, tarım, orman, köye yönelik hizmetler, çalışma hayatı ile ilgili hizmetler, sanayi, enerji, kültür, turizm, kooperatifçilik, gençliğe yönelik hizmetler, spor ve sosyal güvenlik gibi kamu hizmeti görevleridir.


Türk hukuk sisteminde, kamu görevi ile kamu hizmeti kavramları değişik şekillerde tanımlanmakla birlikte iki tanın arasında açıkça bir ayrım yapılmamaktadır. Bu kavramlar, daha çok doktrin yorumları ve içtihatlarla açıklanmıştır. Yaygın olan görüşe göre “devlete ait iktidar ve yetkilerin kullanılması suretiyle gerçekleştirilen faaliyetler kamu görevini oluştururken, devlete ait iktidar ve yetkilerin kullanılmasını gerektirmeyen faaliyetler ise kamu hizmeti olarak değerlendirilmektedir.”89
“Kamu hukuku usulüne göre hukuki tasarrufta bulunan veya işlem yapanlarla, bu işlemlerin yapılması sırasında kamu hukuku usulü çerçevesinde katkısı olan, bunların faaliyetlerine yardımda bulunan kimseler kamu görevi” yapmaktadırlar. “Kamu hukuku usulü dairesinde tasarrufta bulunmayan veya işlem yapmayan ve bu faaliyetlere kamu hukuku usulü dairesinde yardımda bulunmayan kimseler ise kamu hizmeti gören kimselerdir.”90
“Kamu görevi; yasama ve yargı etkinliklerinin yanı sıra, devletin olmazsa olmaz birincil amaçlarının gerçekleşmesi için, öznel açıdan devlete özgü, devletçe yapılması zorunlu; egemen gücün, yetkinin ve kamu hukuku kurallarına göre oluşturulan iradenin kullanılıp örgütlenmesini yansıtan etkinlikler bütünüdür. Kamu hizmeti ise, devletin ikincil nitelikteki amaçlarını gerçekleştirmek için başkalarına da bırakabileceği” faaliyetleri de kapsar.91
Kamu görevi ve kamu hizmeti kavramları, Ceza Kanunu uygulanmasında önem taşımaktadır. 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 6’ncı maddesi, kamu görevlisinden bahsetmekte ve kamusal faaliyet gören bir kişinin kamu görevlisi olduğunu belirtmektedir. Maddedeki kamusal faaliyet kavramı, yasaların verdiği yetkiye uygun olarak kamu yetki ve kudretinin kullanılması suretiyle, yasama, yürütme ve yargıya ilişkin olarak yapılan kamusal faaliyetlerdir.


Yüklə 2,77 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   52




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin