EğİTİm ders notlari ismail can yunus Şengöz e. Vergi Başmüfettişi

2.GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

Gelir İdaresi Başkanlığı, önce TBMM’nce 14.04.2005 tarihli 5333 sayılı Kanun ile teşkilatlandırılmış; ancak, Cumhurbaşkanınca bir daha görüşülmek üzere 29.04.2005 tarihinde geri gönderilmesi üzerine, yeniden görüşülerek 5.5.2005 tarihinde 5345 sayı ile aynen kabul edilen Kanun, 16.05.2005 tarih ve 25817 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Kanunun amaç ve hedeflerine ilişkin olarak genel gerekçesinde şu hususlara yer verilmiştir: “Türk gelir idaresinin mevcut yapısı bu çerçevede incelendiğinde; içe dönük bir organizasyon yapısının bulunduğu, merkez ve taşra teşkilatının yönetsel bir bütünlük arz etmediği, iş ve işlem süreçlerinin birbirinden kopuk olduğu, vergi politikası oluşturma sürecinin yetersiz bulunduğu, kaynakların etkin ve verimli kullanılmadığı, çalışanların motivasyonunun yetersiz olduğu, nitelikli insan gücünün elde tutulamadığı, ulusal ve uluslararası düzeyde ilişkili kuruluşlardan standart ve düzenli veri akışının sağlanamadığı, teknolojik altyapının daha da geliştirilmesi ihtiyacının bulunduğu, mükelleflere etkin ve kaliteli hizmet sunulamadığı, katılımcı ve şeffaf yönetim anlayışının yerleştirilemediği gözlenmektedir.”
“Gelir idaresinin önemi ve söz konusu sorunların çözümünün gerekliliği de dikkate alındığında mevcut yönetim kapasitesinin güçlendirilmesine ve yeni bir anlayışla yapılandırılmasına ihtiyaç vardır. Bu konuda genel bir görüş birliği de bulunmaktadır.”
“Tüm bu hususlar ve özellikle mükellefe en iyi hizmet anlayışı esas alınarak hazırlanan Tasarıda, gelir idaresinin Maliye Bakanlığına bağlı bir başkanlık şeklinde örgütlenmesi öngörülmektedir. Önerilen yapıda; güçlü bir merkez ve taşra teşkilatının oluşturulması, yönetsel anlamda taşranın doğrudan merkeze bağlı olması, yetki devrini esas alan ve mümkün olduğunca yatay bir organizasyonun ortaya konulması, bu amaçla merkez ve taşradaki fonksiyonel birimlerin hiyerarşiye yol açmadan doğrudan ve hızlı bir şekilde iletişimin sağlanması hedeflenmiştir.”

2.1.GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın görevleri 5345 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinde aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:

               

a) Bakanlıkça belirlenen Devlet gelirleri politikasını uygulamak.

b) Mükelleflerin vergiye uyumunu kolaylaştırmak ve hizmetlerini yerine getirmek.

c) Mükellef haklarının korunması ve mükellef ile Başkanlık ilişkilerinin karşılıklı güven esasına dayanması konusunda gerekli tedbirleri almak.

d) Mükellefleri vergi mevzuatından doğan hakları ve ödevleri konusunda bilgilendirmek.

e) Devlet gelirleri politikasıyla ilgili kanun ve kararname çalışmalarına katılmak.

f) Devlet alacaklarının tahsilini sağlamak ve bu konuda gerekli tedbirleri almak.

  g) İşlem ve eylemlerinden dolayı idarî yargı mercilerinde yaratılan ihtilaflarla ilgili olarak bu merciler nezdinde talep ve savunmalarda bulunmak, gerektiğinde itiraz, temyiz ve tashihi karar yoluna gitmek; temyiz yoluna gidilip gidilmeyeceği hususunda taşra teşkilâtına muvafakat vermek; şikâyet başvurularını karara bağlamak; uygulamada ortaya çıkan ihtilafların en aza indirilmesine ve uygulama birliğinin sağlanmasına yönelik tedbirleri almak.

h) Vergilendirmeyle ilgili bilgileri toplamak ve bilgi işlem faaliyetlerini yürütmek.

i) Vergi kanunlarında veya diğer mali kanunlarda yer alan her türlü istisna, muaflık ve indirimlerin maliyetlerini ölçmek, ekonomik ve sosyal etkilerini analiz etmek.

j) Vergi kayıp ve kaçağının önlenmesi konusunda gerekli tedbirleri almak

k) Mahallî idare gelirleri politikası ile Devlet gelirleri politikasının uygulanmasında uyumu sağlayıcı tedbirler almak.

l) Gelirleri etkileyen her türlü kanun tasarı ve tekliflerini, vergi tekniği ve uygulamaları açısından inceleyerek görüş bildirmek.

m) Gelir mevzuatının uygulanmasına ilişkin olarak diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak, bu amaçla veri alışverişini gerçekleştirmek.

n) Görev alanına giren konularda, uluslararası gelişmeleri izlemek ve Avrupa Birliği, uluslararası kuruluşlar ve diğer devletlerle işbirliği yapmak.

o) Terkini gereken vergiler ile tahsili zamanaşımına uğrayan Hazine alacaklarının kanunlar gereğince terkin edilmesiyle ilgili işlemlerin yerine getirilmesini sağlamak.

p) Nitelikli insan kaynağının kazandırılması, yetkinliklerin geliştirilmesi, kariyer planlarının yapılması ve performanslarının ölçülmesini sağlamak.

r) Kamu Görevlileri Etik Kurulunun belirlediği ilkeler çerçevesinde kurumsal etik kurallar düzenleyerek personele ve mükelleflere duyurmak.

s) Faaliyet sonuçlarını, düzenli aralıklarla kamuoyuna duyurmak ve yıllık faaliyet raporunu izleyen yıl kamuoyuna açıklamak.

t) Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak.”

Gelir İdaresi Başkanlığı, söz konusu görevleri aşağıda açıklandığı üzere merkez ve taşra teşkilatından meydana gelen birimler vasıtasıyla yerine getirmektedir:

2.2.GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI MERKEZ TEŞKİLATI⁷⁷

Başkanlığın merkez teşkilatı ana hizmet birimleri ve danışma birimleri ile yardımcı hizmet birimlerinden oluşmaktadır. Gelir İdaresi Başkanı (7000 Ek Göstergeli), 6 Gelir İdaresi Başkan Yardımcısı⁷⁸ (6400 Ek Göstergeli), 12 Daire Başkanı (3600 Ek Göstergeli), 23 Grup Başkanı (3600 Ek Göstergeli) ve 67 Müdür Kadrosu (Kadro derecesine göre: 2200-800 Ek Göstergeli) bulunmaktadır.

2.2.1.Başkanlığın Ana Hizmet Birimleri⁷⁹

2.2.1.1.Gelir Yönetimi Daire Başkanlığı

2.2.1.1.1.Gelir Yönetimi Daire Başkanlığının Görevleri
Gelir Yönetimi Daire Başkanlığının görevleri 5345 sayılı Kanunun 9’uncu maddesinde aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:

“a) Gelir kanunlarının uygulanmasına yönelik görüş oluşturmak ve ortaya çıkan tereddütleri gidermek.

b) Gelir kanunlarının uygulanmasına ilişkin çalışmalar yapmak.

c) Mevzuat değişikliği önerilerinde bulunmak.

d) Gelir kanun tasarıları ile kararnamelerin hazırlık çalışmalarına katılmak.

e) Gelirleri etkileyen her türlü kanun tasarı ve tekliflerini, vergi tekniği ve uygulamaları açısından inceleyerek görüş bildirmek.

f) Mahalli idare gelirleri politikası ile Devlet gelirleri politikasının uygulanmasında uyumu sağlayıcı tedbirler almak.

g) Vergi beyannameleri ve mükelleflerce kullanılacak formların şekil ve içeriği konusunda görüş bildirmek.

h) Başkanlıkça verilecek diğer görevleri yapmak.”
2.2.1.1.2.Gelir Yönetimi Daire Başkanlığının Organizasyon Yapısı
(1)Daire Başkanı

(1.1)Grup Başkanı

-(53)Katma Değer Vergisi Müdürlüğü (I),

-(54)Katma Değer Vergisi Müdürlüğü (II),

-(55)Katma Değer Vergisi Müdürlüğü (III,

-(56)Finans Sektörü Koordinasyon, BSMV ve Fonlar Müdürlüğü,

-(57)KDV Sektörel Değerlendirme, İzleme, ÖİV, ŞOV Müdürlüğü.

(1.2)Grup Başkanı

-(32)ÖTV Uygulama, İzleme, Değerlendirme ve Analiz Müdürlüğü,

-(52)ÖTV II Müdürlüğü (II-III-IV Sayılı Liste),

-ÖTV I Müdürlüğü (I Sayılı Liste),

-(67)Gümrük Vergisi Müdürlüğü.

(2)Daire Başkanı

(2.1)Grup Başkanı

-(61)Motorlu Taşıtlar Vergisi Müdürlüğü,

-(62)Damga Vergisi Müdürlüğü,

-(63)Harçlar Müdürlüğü.

(2.2)Grup Başkanı

-(60)Veraset ve İntikal Vergisi Müdürlüğü,

-(66)Belediye Gelirleri ve Emlak Vergisi Müdürlüğü.

(3)Daire Başkanı

(3.1)Grup Başkanı

-(43)Ücretler ve Serbest Meslek Kazançları İle Basit Usulde Vergilendirme ve Vergiden Muaf Esnaf Müdürlüğü,

-(46)Engellilik Tespit ve Derecelendirme Müdürlüğü.

(3.2)Grup Başkanı

-(44)Transfer Fiyatlandırması ve Değerlendirilmesi Müdürlüğü,

-(49)Kurumlar Vergisi ve Menkul Değerler Müdürlüğü (I),

-(50)Kurumlar Vergisi ve Menkul Değerler Müdürlüğü (II),

-(51)Kurumlar Vergisi ve Menkul Değerler Müdürlüğü (III).

(3.3)Grup Başkanı

-(40)Ticari Kazançlar ve Menkul Sermaye İratları Müdürlüğü,

-(41)Zirai Kazançlar ve GMSİ Müdürlüğü.

(4)Daire Başkanı

(4.1)Grup Başkanı

-(27)Uzlaşma Müdürlüğü,

-(28)Vergilendirme Müdürlüğü,

-(29)Mükellefin Ödevleri ve Değerleme Müdürlüğü,

-(30)Vergi Ceza ve İhtilafları Müdürlüğü,

-(65)Ödeme Kaydedici Cihazlar Müdürlüğü.

2.2.1.2.Mükellef Hizmetleri Daire Başkanlığı

2.2.1.2.1.Mükellef Hizmetleri Daire Başkanlığının Görevleri
Mükellef Hizmetleri Daire Başkanlığının görevleri 5345 sayılı Kanunun 10’uncu maddesinde aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:

“a) Vergi bilincinin artırılması için gerekli çalışmaları yapmak.

b) Mükellefleri vergi mevzuatından doğan hakları ve ödevleri konusunda bilgilendirmek.

c) Mükelleflere yönelik hizmetlerin ve her türlü iletişimin, hızlı ve etkin bir şekilde yürütülmesi için gerekli tedbirleri almak.

d) Mükellef haklarının korunmasını sağlamak ve buna ilişkin gerekli alt yapıyı hazırlamak.

e) Mükellef şikayetlerini değerlendirmek ve bu konuda gerekli tedbirleri almak.

f) Mükellef memnuniyetini ölçmek ve değerlendirmek.

g) Vergi mevzuatının adil uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almak.

h) Başkanlıkça verilecek diğer görevleri yapmak.

Mükellef hizmetleri, mükellef grupları ve sektörler ile bunların hizmet ihtiyaçları da dikkate alınmak suretiyle gerçekleştirilir.”

2.2.1.2.2.Mükellef Hizmetleri Daire Başkanlığının Organizasyon Yapısı
(1)Daire Başkanı

(1.1)Grup Başkanı

-(3)Kalite Güvence Sistemleri Müdürlüğü,

-(5)Vergi İletişim Merkezi Müdürlüğü,

-(6)Mükellef Hizmetleri Geliştirme Müdürlüğü.

2.2.1.3.Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Daire Başkanlığı

2.2.1.3.1.Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Daire Başkanlığının Görevleri
Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Daire Başkanlığının görevleri 5345 sayılı Kanunun 15’inci maddesinde aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:

“a) Uygulamaya ilişkin uluslararası vergi ilişkilerini yürütmek ve bu kapsamla sınırlı ikili ve çok taraflı anlaşmalarla ilgili işlemleri yapmak.

b) Devlet gelirlerine etkisi olan her türlü uluslararası anlaşma tekliflerini vergi tekniği ve uygulamaları açısından inceleyerek görüş bildirmek.

c) Avrupa Birliği ile vergi uygulamasıyla ilgili ilişkileri ve Türk vergi sisteminin Birliğin vergi sistemine uyumuna ilişkin çalışmaları yürütmek.

d) Uluslararası kuruluşlar ve diğer devletlerle görev alanına giren konularda işbirliği yapmak ve bu çerçevede eğitim faaliyetlerini yürütmek.

e) Başkanlıkça verilecek diğer görevleri yapmak.”

2.2.1.3.2.Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Daire Başkanlığının Organizasyon Yapısı
(1)Daire Başkanı

(1.1)Grup Başkanı

-(85)Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları Müdürlüğü (II),

-(86)Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları Müdürlüğü (I),

-(89)Avrupa Birliği Müdürlüğü,

-(90)Uluslar arası Bilgi Değişimi Müdürlüğü.

(1.2)Grup Başkanı

-(87)Diğer Uluslararası Anlaşmalar Müdürlüğü,

-(88)OECD Müdürlüğü.

2.2.1.4.Uygulama ve Veri Yönetimi Daire Başkanlığı

2.2.1.4.1.Uygulama ve Veri Yönetimi Daire Başkanlığının Görevleri
Uygulama ve Veri Yönetimi Daire Başkanlığının görevleri 5345 sayılı Kanunun 11’inci maddesinde aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:

“a) İşlemlerin hızlı ve etkin bir şekilde yürütülmesi için gerekli bilgi işlem sistemlerini kurmak, teknolojik gelişmelere uygun bir şekilde geliştirmek ve bilişim faaliyetlerini yürütmek.

b) Başkanlığın taşra teşkilatının görev ve çalışma esasları ile ilgili yönetmelik ve yönergeleri, diğer birimlerle işbirliği yapmak suretiyle hazırlamak ve uygulanmasını izlemek.

c) Taşra birimlerinin kuruluşuna ilişkin işlemleri yürütmek.

d) Merkez ve taşra teşkilatının iş ve işlem akışlarını düzenlemek ve verimliliğini artırmaya yönelik tedbirler almak.

e) Taşra birimlerinin iş ve işlemlerinde koordinasyon ve uygulama birliğini sağlamak.

f) İdare ve mükelleflerce kullanılacak belge ve formlarla vergi beyannamelerini hazırlamak.

g) Tüm ekonomik faaliyetlere ilişkin ulusal mali bilgi alt yapısını tek merkezden geliştirmek, yönetmek ve bu bilgileri ilgili birimlerin kullanımına sunmak.

h) Kurumsal veri tabanını oluşturmak ve ulusal veri alt yapısının hazırlanmasına katkıda bulunmak.

i) Mükellefiyet, vergilendirme, denetim ve risk analizine yönelik her türlü bilgi, veri ve istatistiği toplamak ve işlemek.

j) Vergilendirme, denetim, planlama ve kayıt dışı ekonomiyle mücadele konularında veri sağlamak.

k) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamındaki kamu idarelerine verilmesi gereken her türlü beyanname, bildirge ve benzeri belgeleri, bu idarelerin mevzuatı gereğince elektronik ortamda bunlar adına almak.

l) Başkanlıkça verilecek diğer görevleri yapmak.”
2.2.1.4.2.Uygulama ve Veri Yönetimi Daire Başkanlığının Organizasyon Yapısı
(1)Daire Başkanı

(1.1)Grup Başkanı

-(76)Veri Tarama, Takip ve Destek Müdürlüğü,

-(77)Veri Oluşturma Yönetimi Enformasyonu Müdürlüğü.

(1.2)Grup Başkanı

-(71)Vergi Kanunu Uygulamaları Müdürlüğü,

-(75)Geliştirme Projeleri Müdürlüğü (II),

-(78)Geliştirme Projeleri Müdürlüğü (I),

-(80)İnternet Vergi Dairesi Uygulamaları ve Banka Tahsilatları Müd.

(2)Daire Başkanı

(2.1)Grup Başkanı

-(70)Vergi Daireleri Uygulama İzleme Değerlendirme Müdürlüğü.

(2.2)Grup Başkanı

-(69)Taşra Birimlerinin Kuruluş ve Örgütlenmesi Müdürlüğü,

-(72)Organizasyon-Metot Müdürlüğü,

-(74)Bilgi İşlem Merkezi İdari ve Mali İşler Müdürlüğü,

-(81)Motorlu Taşıt Otomasyonu Uygulama ve Geliştirme Projeleri Md.

(2.3)Grup Başkanı

-(34)Bilgi Teknolojileri Müdürlüğü,

-(79)Bilişim Sistemleri Müdürlüğü.

2.2.1.5.Denetim ve Uyum Yönetimi Daire Başkanlığı

2.2.1.5.1.Denetim ve Uyum Yönetimi Daire Başkanlığının Görevleri
Denetim ve Uyum Yönetimi Daire Başkanlığının görevleri 5345 sayılı Kanunun 13’üncü maddesinde aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:

“a) Uyum bozukluklarını tespit ve analiz etmek, çözümler üretmek suretiyle mükelleflerin vergi kanunlarına gönüllü uyumunu sağlamak.

b) Uygulama ve Veri Yönetimi Daire Başkanlığında oluşacak bilgileri değerlendirerek vergi incelemesine yetkili birimlerin kullanımına sunmak.

c) Vergi kayıp ve kaçağı ile mücadele etmek, bu konuda gerekli tedbirleri önermek ve çalışmaları yapmak.

ç) Vergi inceleme ve denetimleri ile ilgili görüş ve önerilerde bulunmak.

d) Vergi yükümlülüklerine ilişkin ihbar ve şikayetleri değerlendirmek.

e) Başkanlığın görev alanına giren konularda 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununun uygulanmasına ilişkin çalışmalar yapmak ve tereddütleri gidermek.

f) Tek düzen hesap planı ve mali tablolara ilişkin çalışmalar yapmak veya yapılmasına katkıda bulunmak.

g) Muhasebe standartlarının belirlenmesine ilişkin çalışmalara katılmak ve görüş bildirmek.

ğ) Başkanlıkça verilecek diğer görevleri yapmak.”

2.2.1.5.2.Denetim ve Uyum Yönetimi Daire Başkanlığının Organizasyon Yapısı
(1)Daire Başkanı

(1.1)Grup Başkanı

-(16)Uyum Analizi ve Değerlendirme Müdürlüğü,

-(23)KDV İadesi Otomasyon ve Analiz Müdürlüğü,

-(33)Elektronik Defter ve Belge Yönetim Müdürlüğü,

-(35)Elektronik Ticaretin İzlenmesi ve Ödeme Sistemleri Müdürlüğü,

-(73)Gayrimenkul Gelirlertini İzleme ve Değerlendirme Müdürlüğü,

-(83)Sektörel İktisadi ve Mali Yapı Analizleri Müdürlüğü.

2)(Daire Başkanı

(2.1)Grup Başkanı

-(14)3568 Sayılı Kanun ve Muhasebe Uygulamaları Müdürlüğü.

(2.2)Grup Başkanı

-(15)Vergi Denetimi ve İhbarları Müdürlüğü,

-(42)Bandrollü Ürün İzleme ve Değerlendirme Müdürlüğü,

-(45)Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Müdürlüğü.

2.2.1.6.Tahsilat ve İhtilaflı İşler Daire Başkanlığı

2.2.1.6.1.Tahsilat ve İhtilaflı İşler Daire Başkanlığının Görevleri
Tahsilat ve İhtilaflı İşler Daire Başkanlığının görevleri 5345 sayılı Kanunun 12’nci maddesinde aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:

“a) Amme alacaklarının süresinde ve kanunlara uygun bir şekilde tahsili için gerekli tedbirleri almak ve uygulanmasını sağlamak.

b) 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun uygulanması ve sorunların çözümü konusunda mükelleflere ve ilgili birimlere görüş bildirmek.

c) İhtilaflı konuları analiz ederek mükelleflerle anlaşmazlıkları en aza indirecek tedbirler almak.

d) Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre kamu alacaklarının taksitlendirme, tecil ve terkin işlemlerini yürütmek.

e) Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun uygulanmasında kamu kurum ve kuruluşları arasında uygulama birliğini sağlamak.

f) Terkini gereken vergiler ile tahsili zamanaşımına uğrayan Hazine alacaklarının kanunlar gereğince terkin edilmesiyle ilgili işlemleri yapmak.

g) Vergi ve diğer kamu alacakları ile ilgili kanunların uygulanmasından doğan ihtilaflardan kaynaklanan davaların yetkili mercilerde takibi ile savunmasının yapılmasını sağlamak.

h) Vergi ihtilaflarının takibi ve savunmasıyla ilgili uygulama birliğini sağlamak.

i) Başkanlıkça verilecek diğer görevleri yapmak.”

2.2.1.6.2.Tahsilat ve İhtilaflı İşler Daire Başkanlığının Organizasyon Yapısı
(1)Daire Başkanı

(1.1)Grup Başkanı

-(36) 6183 Sayılı Kanun Uygulaması Müdürlüğü (I),

-(37) 6183 Sayılı Kanun Uygulaması Müdürlüğü (II),

-(38)Tecil-Terkin Müdürlüğü,

-(64)İhtilafları İzleme ve Değerlendirme Müdürlüğü.

(2)Daire Başkanı

(2.1)Grup Başkanı

-(31)Tahsilat Takip ve Koordinasyon Müdürlüğü,

-(39)Tahsilat Veri Toplama ve Analiz Müdürlüğü.

2.2.2.Başkanlığın Danışma Birimleri

2.2.2.1.Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı

2.2.2.1.1.Strateji Geliştirme Daire Başkanlığının Görevleri
Strateji Geliştirme Daire Başkanlığının görevleri 5345 sayılı Kanunun 17’nci maddesinde aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:

“a) Ulusal kalkınma strateji ve politikaları ile yıllık program çerçevesinde Başkanlığın orta ve uzun vadeli strateji ve politikalarını belirlemek, amaçlarını oluşturmak üzere gerekli çalışmaları yapmak.

b) Başkanlığın görev alanına giren konularda performans ve kalite ölçütleri geliştirmek, izlemek, değerlendirmek, sürekli gelişim önerilerinde bulunmak ve bu kapsamda verilecek diğer görevleri yerine getirmek.

c) Başkanlık bütçesini stratejik plana ve yıllık hedeflere göre hazırlamak; Başkanlık faaliyetlerinin bunlara uygunluğunu izlemek ve değerlendirmek.

d) Vergi kanunlarında veya diğer mali kanunlarda yer alan her türlü istisna, muaflık ve indirimlerin maliyetlerini ölçmek, ekonomik ve sosyal etkilerini analiz etmek.

e) Merkez ve taşra teşkilatının iş ve işlem akışları ile verimliliğinin artırılmasına yönelik öneriler geliştirmek.

f) Başkanlığın faaliyetleriyle ilgili bilgi ve verileri toplayarak yönetim hizmetlerinin geliştirilmesi ve performansa yönelik olarak analiz yapmak, yorumlamak ve yıllık faaliyet raporlarını hazırlamak.

g) Başkanlık üst yönetiminin iç denetime yönelik işlevinin etkililiğini ve verimliliğini artırmak için gerekli hazırlıkları yapmak.

h) Başkanlığın görev alanına giren konularda, hizmetleri etkileyecek iç ve dış faktörleri incelemek ve bu konuda gerekli kriz yönetimi planını hazırlamak, kurum içi kapasite araştırması yapmak, hizmetlerin etkililiğini ve tatmin düzeyini analiz etmek ve genel araştırmalar yapmak.

i) Yapılacak yeni düzenlemeler ve ihdas edilecek birimler için düzenleyici etki analizi yapmak, gelir kanunlarına ilişkin tasarıları uygulanabilirliği açısından değerlendirmek ve görüş bildirmek.

j) Başkanlıkça verilecek diğer görevleri yapmak.”
2.2.2.1.2.Strateji Geliştirme Daire Başkanlığının Organizasyon Yapısı
(1)Daire Başkanı

(1.1)Grup Başkanı

-(13)Stratejik Yönetim ve Kurumsal İlişkiler Müdürlüğü,

-(17)Yönetim Geliştirme ve Performans Değerlendirme Müdürlüğü,

-(18) Bütçe Müdürlüğü,

-(47)Veri İzleme ve Analiz Müdürlüğü.

(1.2)Grup Başkanı

-(19)İç Kontrol Müdürlüğü.

2.2.2.2.Hukuk Müşavirliği

Hukuk Müşavirliğinin görevleri ve müşavirlik hizmetlerine ilişkin esaslar 5345 sayılı Kanunun 18’inci maddesinde aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:

“a) Başkan, Başkanlık birimleri ve bakanlıklar tarafından gönderilen kanun, tüzük ve yönetmelik tasarı ve taslakları ile diğer hukuki konular hakkında görüş bildirmek.

b) Başkanlığın menfaatlerini koruyucu ve anlaşmazlıkları önleyici hukuki tedbirleri zamanında almak, anlaşma ve sözleşmelerin bu esaslara uygun olarak yapılmasına yardımcı olmak.

c) 8/1/1943 tarihli ve 4353 sayılı Kanun⁸⁰ hükümlerine göre adli davalarda gerekli bilgileri hazırlamak, Başkanlık merkez ve taşra birimlerinin veya Başkanlığın görev alanıyla ilgili işlemlerden dolayı Bakanlığın taraf bulunduğu idari yargı mercilerindeki davaları avukat sıfatını haiz hukuk müşavirleri ve avukatları vasıtasıyla ait olduğu makam ve mercilerde ikame, takip ve müdafaa ettirmek, Başkanlıkça hizmet satın alma yoluyla takip ve müdafaa ettirilen davaları takip ve koordine etmek.

d) Başkan tarafından verilecek diğer görevleri yapmak.

İdari yargı mercilerindeki davaları ikame, takip ve müdafaa görev ve yetkisi, ilgisine göre daire amiri, avukat sıfatını haiz hukuk müşavirleri ve avukatlar tarafından kullanılır.

Hukuk müşavirlerinin temsil yetkisi, Başkanlık merkez ve taşra birimleri ile Başkanlığın görev alanı ile ilgili işlemlerden dolayı Bakanlık husumetiyle açılan bütün dava takiplerini, avukatların temsil yetkisi ise atandıkları veya görevlendirildikleri iller ile bu illerle ilişkilendirilen yerlerdeki dava takiplerini kapsar.

Davalarda temsil yetkisi bulunan hukuk müşavirleri ve avukatların bir listesi merkezde Başkanlık, diğer yerlerde vergi dairesi başkanlıklarınca o yerin bölge idare mahkemesi başkanlığına verilir. Bu listelerin birer nüshası, mahkeme başkanlığınca yargı çevresinde bulunan mahkemelere gönderilir. Danıştaydaki duruşmalarda temsil yetkisini kullanacakların isimleri ayrıca Danıştay Başsavcılığına bildirilir. Listede isimleri yer alan hukuk müşavirleri ve avukatlar, Baroya kayıt ve vekâletname ibrazı gerekmeksizin temsil yetkilerini kullanırlar. Temsil yetkisi sona erenlerin isimleri yukarıda yazılı mercilere derhal bildirilir.

İhtisas gerektiren ve ihtiyaç duyulan hâllerde, 4353 sayılı Kanunun 22 nci maddesinde belirtilen usule tabi olmaksızın, Bakanın onayı üzerine Başkanlık, 4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin (h) bendi hükmüne göre serbest avukatlardan veya avukatlık ortaklıklarından hizmet satın alabilir. Bu kapsamda görevlendirilen avukatlar 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 5 inci maddesi ve 6183 sayılı Kanunun 107 nci maddesinde yer alan yasaklara uymak mecburiyetindedir. Bu mecburiyete uymadıkları takdirde bu fiiller için öngörülen hükümlere göre cezalandırılırlar. Görevleri nedeniyle idare tarafından bu kişilere verilen bilgiler vergi mahremiyetinin ihlali ve sırrın ifşaı sayılmaz.

Kurum lehine sonuçlanan davalar nedeniyle hükme bağlanarak karşı taraftan tahsil edilen vekâlet ücretlerinin dağıtımı hakkında 2/2/1929 tarihli ve 1389 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat hükümleri kıyas yoluyla uygulanır.

Davaların takibi, hukuk müşavirleri ve avukatların temsil yetkisinin kullanılma şekli ve kapsamına dair usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.”

2.2.2.3.Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği

Basın ve Halkla İlişkiler  Müşavirliğinin görevleri 5345 sayılı Kanunun 19’uncu maddesinde aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:

“a) Basın ve halkla ilişkilerle ilgili faaliyetleri planlamak ve bu faaliyetlerin belirlenecek usul ve ilkelere göre yürütülmesini sağlamak.

b) 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanununa göre yapılacak bilgi edinme başvurularını etkin, süratli ve doğru bir şekilde sonuçlandırmak üzere gerekli tedbirleri almak.

c) Başkan tarafından verilecek diğer görevleri yapmak.”

2.2.3.Başkanlığın Yardımcı Hizmet Birimleri

2.2.3.1.İnsan Kaynakları Daire Başkanlığı

2.2.3.1.1.İnsan Kaynakları Daire Başkanlığının Görevleri
İnsan Kaynakları Daire Başkanlığının görevleri 5345 sayılı Kanunun 21’inci maddesinde aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:

“a) Başkanlığın fonksiyonlarının gerektirdiği yetkinlikleri tanımlamak, bu yetkinliklere uygun insan gücü politikası ve planlaması konusunda çalışmalar yapmak ve önerilerde bulunmak.

b) Başkanlığın her seviyede çalışanının kariyer ve eğitim planlarını hazırlamak, uygulamak ve değerlendirmek.

c) Performans değerlendirmelerini koordine etmek.

d) Başkanlık personelinin atama, nakil, sicil, terfi, ücret, emeklilik ve benzeri özlük işlemlerini yürütmek.

e) Başkanlık personelinin mesleğe giriş, yeterlik ve görevde yükselme sınavlarına ilişkin işlemleri yürütmek.

f) Personelin görev ve çalışma esasları ile ilgili yönetmelikleri hazırlamak ve uygulamak.

g) Görev alanına giren konularda Başkanlığın ilgili birimleri ile işbirliği yapmak.

h) Kamu Görevlileri Etik Kurulunun belirlediği ilkeler çerçevesinde kurumsal etik kurallar düzenleyerek personele duyurmak.

i) Başkanlıkça verilecek diğer görevleri yapmak.”

2.2.3.1.2.İnsan Kaynakları Daire Başkanlığının Organizasyon Yapısı
(1)Daire Başkanı

(1.1)Grup Başkanı,

-(1)Özel Büro Müdürlüğü,

-(4)Mevzuat Düzenleme, Kadro ve İstatistik Müdürlüğü,

-(8)Taşra Özlük Müdürlüğü,

-(94)Emeklilik, Kimlik ve Sendikal İşlemler Müdürlüğü,

-(95)Disiplin Soruşturma Müdürlüğü.

(1.2)Grup Başkanı

-(7)Merkez Özlük Müdürlüğü,

-(9)Tahakkuk İşlemleri, Uygulama ve Koordinasyon Müdürlüğü.

(1.3)Grup Başkanı

-(10)Eğitim Merkezleri İşletim Müdürlüğü,

-(92)Eğitim Hizmetleri Müdürlüğü,

-(98)Sınav Hizmetleri Müdürlüğü.

2.2.3.2.Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı

2.2.3.2.1.Destek Hizmetleri Daire Başkanlığının Görevleri
Destek Hizmetleri Daire Başkanlığının görevleri 5345 sayılı Kanunun 22’nci maddesinde aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:

“a) Başkanlığın ihtiyacı olan her türlü yapım, satın alma, kiralama, bakım ve onarım, arşiv, sağlık ve benzeri hizmetler ile mali hizmetleri yürütmek.

b) Fiziki çalışma ortamlarını uygun ve standart hale getirmek.

c) Kaynak ihtiyaçlarını etkin, verimli ve zamanında karşılamak.

d) Taşınır ve taşınmaz kayıtlarını tutmak.

e) Basılı kâğıtlar ve malzemenin temini ile yayın faaliyetleriyle ilgili hizmetleri yürütmek.

f) Başkanlığın sivil savunma ve seferberlik hizmetlerini planlamak ve yürütmek.

g) Görev alanına giren konularda Bakanlığın ilgili birimleri ile işbirliği yapmak.

h) Başkanlıkça verilecek diğer görevleri yapmak.”
2.2.3.2.2Destek Hizmetleri Daire Başkanlığının Organizasyon Yapısı
(1)Daire Başkanı

(1.1)Grup başkanı

-(20)Ödenek İşlemleri (I) ve Satınalma Müdürlüğü,

-(24)İhale İşlemleri Müdürlüğü,

-(93)Bina İşletim Müdürlüğü.

-(2)Evrak Müdürlüğü,

(1.2)Grup Başkanı

-(2)Evrak Müdürlüğü

-(21)Basılı Kağıtlar, Arşiv ve Taşınır İşlemleri Müdürlüğü,

-(25)Ödenek İşlemleri Müdürlüğü (II),

-(26)İnşaat, Emlak ve Teknik İşler Müdürlüğü.

2.3.GELİR İDARESİ TAŞRA TEŞKİLATI BİRİMLERİ

Gelir İdaresi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 23’üncü maddesine göre, Başkanlığın taşra teşkilatı, doğrudan merkeze bağlı vergi dairesi başkanlıkları ile vergi dairesi başkanlığı kurulmayan yerlerde anılan Kanunun 24 ve 25’inci maddelerindeki görev ve yetkileri haiz vergi dairesi müdürlüklerinden oluşmaktadır.

2.3.1.Vergi Dairesi Başkanlıkları

Vergi Dairesi Başkanlığının amacı, yetki alanı içinde ekonomik faaliyetleri ve gelişmeleri yakından takip etmek, sektör ve mükellef gruplarının ihtiyaçlarına uygun hizmetleri en iyi şekilde sunmak ve yetkinlikleri geliştirmek suretiyle vergi yükümlülüklerini yerine getirmelerini sağlamaktır.

Vergi Dairesi Başkanlığı; yetki alanı içindeki mükellefi tespit etmek, vergi ve benzeri mali yükümlülüklere ilişkin tarh, tahakkuk, tahsil, terkin, tecil, iade, ödeme, muhasebe ve benzeri işlemleri yapmak, bu işlemler ile diğer işlemlerinden dolayı idarî yargı mercileri nezdinde yaratılan ihtilaflarla ilgili olarak bu merciler nezdinde talep ve savunmalarda bulunmak, gerektiğinde temyiz ve tashihi karar talebinde bulunmak, yargı kararlarının uygulanması işlemlerini yürütmek, vergi uygulamalarını geliştirmek ve iyileştirmek, mükelleflere kanunların uygulanması ile ilgili görüş bildirmek, mükellefi hakları konusunda bilgilendirmek ve uygulamalarında mükellef haklarını gözetmek, mükellef hizmetleri ile bilgi işlem, istatistik, bilgi toplama, eğitim, satın alma, kiralama, vergi inceleme ve denetimi, uzlaşma, takdir ve benzeri görevleri ve işlemleri yürütmekle görevli ve yetkilidir.
Vergi dairesi başkanlıkları “Vergi Dairesi Başkanlıklarının Kuruluş ve Görev Yönetmeliği”nin⁸¹ 6’ncı maddesinde yer alan ve aşağıda belirtilen görevlerini Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenen strateji ve politikalar çerçevesinde yaparlar.
-Vergi kanunları ve özel kanunlarla belli edilen devlet gelirlerine ilişkin olarak mükellefi tespit etmek ve bu gelirlerin tarh, tebliğ, tahakkuk, tahsil, terkin, tecil, iade, ödeme, muhasebe ve diğer işlemlerini yapmak.

-Görev alanına giren işlemlere ilişkin ihtilaflarla ilgili olarak yargı mercileri nezdinde talep ve savunmalar ile gerektiğinde itiraz, temyiz ve tashihi karar talebinde bulunmak, Gelir İdaresi Başkanlığınca devredilen yetki çerçevesinde itiraz, temyiz ve tashihi karar yoluna gitmekten vazgeçmek, yargı kararlarının uygulanması işlemlerini yürütmek.

-Mükelleflerin vergiye uyumunu kolaylaştırmaya yönelik tedbirleri almak ve mükellef

hizmetlerini gerçekleştirmek.

-Mükellef haklarının korunması ve mükellef ile ilişkilerin karşılıklı güven esasına dayanması konusunda gerekli tedbirleri almak.

-Mükellefleri vergi mevzuatından doğan hakları ve ödevleri konusunda her türlü iletişim aracını kullanmak suretiyle bilgilendirmek.

-Uygulamada karşılaşılan sorunların en aza indirilmesi ve uygulama birliğinin sağlanmasına yönelik tedbirleri almak.

-Mükelleflerinin vergi durumları ve vergi uygulaması bakımından tereddüt ettikleri hususlara ilişkin görüş bildirmek.

-Meslek mensuplarını ve ilgili odaları bilgilendirme faaliyetlerini yerine getirmek.

-Yetki alanındaki mükellefler ve ekonomik faaliyetlerle ilgili olarak bilgi toplamak, araştırmalar yapmak ve faaliyet konularına ilişkin gerekli istatistikleri oluşturmak.

-Yetki alanına ilişkin denetim planı konusunda önerilerde bulunmak, Gelir İdaresi Başkanlığınca oluşturulan denetim planlarını uygulamak, yetki alanındaki vergi inceleme ve denetimlerini gerçekleştirmek, vergi kayıp ve kaçağının önlenmesi konusunda gerekli tedbirleri almak, mükellefleri ve mükellefiyetle ilgili maddi olayları, kayıtları ve mevzuları araştırmak ve tespit etmek.

-Vergi dairesi başkanlığına bağlı birimler ile diğer gelir birimlerinden ve vergi inceleme elemanlarından gelen takdir işlemleri ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca talep edilen ve ilgili kanunlarında öngörülen takdir işlemlerini yapmak.

-Devlet gelirlerine ilişkin olarak; 10.12.2003 tarih ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ve bu Kanuna dayanılarak hazırlanan yönetmeliklerde belirtilen muhasebe birimi görevini yapmak.

-Görev alanına giren konularda gelir birimleri ile diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak ve Gelir İdaresi Başkanlığına görüş ve önerilerde bulunmak.

-Vergi dairesi başkanlığında görevli personele ilişkin atama, nakil, sicil, disiplin, terfi, ücret, emeklilik ve benzeri özlük işlemlerini yapmak.

-Görev alanına giren konulara ilişkin olarak gerekli görülen durumlarda yetki alanı dışına personel ve taşıt görevlendirmek.

-Gelir İdaresi Başkanlığınca belirlenen ölçüt ve hedeflere uygun olarak personelin performansını izlemek ve değerlendirmek, başarılı personeli ödüllendirmek.

-Gelir İdaresi Başkanlığınca oluşturulan personel eğitim planlarını uygulamak, personelin yetkinliklerinin geliştirilmesine yönelik tedbirler almak.

-Gelir İdaresi Başkanlığınca belirlenen kurumsal etik kurallarını personele duyurmak.

-Gelir İdaresi Başkanlığınca belirlenen orta ve uzun vadeli strateji ve politikaların uygulanmasını sağlamak.

-Vergi dairesi başkanlığının ihtiyacı olan her türlü yapım, satın alma, tefriş, kiralama, taşıma, temizlik, bakım ve onarım, arşiv, sağlık ve benzeri hizmetler ile mali hizmetlerini yürütmek.

-Vergi dairesi başkanlığı yetki alanı içindeki en iyi uygulama örneklerini tespit edip bunların yaygınlaştırılması için gerekli tedbirleri almak.

Vergi dairesi başkanlıkları bünyesinde; mükellef hizmetleri, vergilendirme, denetim, tahsilat ve hukuk işleri, muhasebe, insan kaynakları, destek hizmetleri ve benzeri fonksiyonlar için grup müdürlükleri ve bunlara bağlı müdürlükler ile yetki alanlarında ekonomik analizler yapmak ve mükellef hizmetlerini en yakın yerden sunmak üzere şubeler kurulur. Merkez ile taşra birimleri arasındaki fonksiyonel ilişkiler doğrudan sağlanır.
İlin ekonomik ve sosyal durumu, coğrafi yapısı, iş yükü ve benzeri ölçütler dikkate alınarak, mükellef hizmetlerini en yakın yerden sunmak üzere şubeler kurulur. Şubeler, Vergi Dairesi Başkanınca belirlenecek grup müdürlüğüne bağlı olarak çalışır.
2012 yılı sonu itibariyle Gelir İdaresi Başkanlığı taşra teşkilatı bünyesinde 30 Vergi Dairesi Başkanlığı (29 Vergi Dairesi Başkanlığı ve 1 Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı) 119 Grup Müdürlüğü, 258 Müdürlük, 62 Takdir Komisyonu Başkanlığı, 52 Gelir Müdürlüğü, 448 Vergi Dairesi Müdürlüğü, 584 Bağlı Vergi Dairesi (Malmüdürlüğü) bulunmaktadır.⁸²

2.3.2.Takdir Komisyonları

Takdir Komisyonu, illerde Vergi Dairesi Başkanının, Başkanlık bulunmayan yerlerde Defterdarın, ilçelerde Malmüdürünün (müstakil vergi dairesi olan ilçelerde ilgili vergi dairesi müdürünün) veya bunların görevlendireceği memurların başkanlığı altında ilgili vergi dairesinin yetkili iki memuru ile seçilmiş iki üyeden kurulur. Takdir Komisyonunun görevi; yetkili makamlar tarafından istenilen matrah, servet takdirlerini yapmak ve vergi kanunlarında yazılı fiyat, ücret veya sair matrah ve kıymetleri takdir etmektir.

Takdir Komisyonları daimi ve geçici olurlar. Daimi komisyonların nerelerde kurulacağını Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi Başkanlığı) belirler. Daimi komisyon bulunmayan yerlerde takdir işleri geçici komisyonlar tarafından yürütülür.