Ekolojik tarimda iÇ pazarin geliŞİMİ

LSD (%5): 0.9

Önceki çalışmalarda da mikoriza uygulamalarının bitkilerde sürgün gelişmesini arttırdığı, ancak gövde çapı gelişmesine önemli bir etki yapmadığı belirtilmiştir (Kuo ve ark., 1986; Schubert ve ark., 1988; Mazzitelli ve Schubert, 1989; Lin ve Hao, 1989; Gendiah, 1991; Camprubi ve ark., 1992; Waschkies ve ark., 1994; Sonawane ve ark., 1998). Kuo ve ark. (1986) da asmalarda yaptıkları bir araştırmada kök boğazı kalınlığı açısından mikoriza uygulamaları ile tanık arasında önemli bir farka rastlanmadığını bildirmişlerdir. Ancak, fidanların gövde çaplarında önemli bir farkın belirlenememesi, ölçüm yapılan dönemin kısa olmasından ya da bitkisel materyalin yeterince homojen olmamasından da kaynaklanabilir.
Mikoriza Uygulamalarının Ortalama Sürgün Çapı Üzerine Etkisi

Mikoriza uygulamalarının Amerikan asma fidanlarının ortalama sürgün çapı üzerine etkisi % 5 düzeyinde önemli bulunmuştur. En fazla ortalama sürgün çapı 4.2 mm ile G. mosseae uygulamalarında saptanmıştır. G. clarum, G. etunicatum, kokteyl ve G. caledonium uygulamaları istatistiksel olarak aynı grupta yer almıştır. Uygulama yapılmayan tanık bitkilerde ise ortalama sürgün çapı 3.7 mm ile en düşük değerde bulunmuştur (Çizelge 2).

Çizelge 2. Mikoriza İle İnoküle Edilen Amerikan Asma Fidanlarının

Ortalama Sürgün Çapı

UYGULAMALAR	ORTALAMA SÜRGÜN ÇAPI (mm)
G. mosseae	4.2.0.4a
G. clarum	3.90.6ab
G. etunicatum	3.90.5ab
Kokteyl	3.90.7ab
G. caledonium	3.80.5ab
Tanık	3.70.4b

LSD (%5): 0.33

Mikoriza uygulamalarının sürgün çap gelişimi üzerine olan bu olumlu etkisi, asmada yapılan önceki çalışmalarla da uyum içindedir (Schubert ve ark., 1988; Gendiah, 1991; Waschkies ve ark., 1994; Karagiannidis ve ark., 1995; Bavaresco ve Fogher, 1996).
Mikoriza Uygulamalarının Sürgün Uzunluğu Üzerine Etkisi

Mikoriza uygulamalarının sürgün uzunluğuna etkisi %5 düzeyinde önemli bulunmuştur. En fazla ortalama sürgün uzunluğu 90.7 cm ile G. mosseae uygulaması yapılan fidanlarda saptanmıştır. Bunu en yakından 78.4 cm sürgün uzunluğu ile G. etunicatum uygulaması izlemiştir. Diğer mikoriza uygulamaları ve tanık aynı istatistiksel grupta yer almıştır (Çizelge 3).

Çizelge 3. Mikoriza İle İnoküle Edilen Amerikan Asma Fidanlarının Ortalama Sürgün Uzunluğu

UYGULAMALAR	ORTALAMA SÜRGÜN UZUNLUĞU (cm)
G. mosseae	90.7  32.4a
G. etunicatum	78.4  33.6ab
G. caledonium	68.7  28.7b
Tanık	68.4  20.7b
G. clarum	66.6  33.3b
Kokteyl	65.2 23.5b

LSD (%5): 18.4
Bazı mikoriza türlerinin asma fidanlarında sürgünlerinin uzunluğuna büyümesinde saptanan olumlu etkiye turunçgil fidanlarında da rastlanılmıştır (Camprubi ve Calvet, 1996). Mikoriza inokülasyonu sonucu sürgünlerin uzunluğuna büyümesinin artması, büyük bir olasılıkla bitkinin beslenme düzeyinin iyileşmesinden kaynaklanmaktadır.
Mikoriza Uygulamalarının Amerikan Asma Fidanlarının Sürgün Gelişme Hızı Üzerine Etkisi


Rupestris du Lot anacına ait fidanların G. caledonium, kokteyl ve G mosseae ile inoküle edilmesi sonucu sürgünlerin büyümesi daha hızlı olup, özellikle haziran ayından itibaren öteki uygulamaların önüne geçmiştir. Tanık ve G. clarum ile inoküle edilen asmaların sürgün uzunluklarındaki artış ise çok daha yavaş olmuştur (Şekil 1).

Şekil 1. Farklı Mikoriza Türleriyle İnoküle Edilen Rupestris Du Lot

Çeşidi Fidanların Sürgün Gelişimi

G. mosseae, G. etunicatum ve G. clarum ile inoküle edilen 41 B fidanlarında sürgün gelişimi öteki uygulamalara göre daha hızlı olup yine haziran ayı sonundan itibaren öteki uygulamaların önüne geçmiştir (Şekil 2).

Şekil 2. Farklı Mikoriza Türleriyle İnoküle Edilen 41 B Çeşidi

Fidanların Sürgün Gelişimi
420 A fidanlarına G. mosseae inokülasyonu sürgün uzunluğu her zaman öteki uygulamalardan daha fazla arttırmıştır. Aynı şekilde 1103 P fidanlarında da G. mosseae uygulaması sürgün uzunluğunu öteki uygulamalara göre daha fazla arttırmıştır (Şekil 3 ve 4).

Ş
ekil 3. Farklı Mikoriza Türleriyle İnoküle Edilen 420 A Çeşidi Fidanların Sürgün Gelişimi

Şekil 4. Farklı Mikoriza Türleriyle İnoküle Edilen 1103 P Çeşidi

Fidanların Sürgün Gelişimi
Bu çalışmada mikoriza inokülasyonunun, asma fidanlarında sürgün uzamasının haziran ayından itibaren giderek artmasına ve böylece tanığa göre oldukça yüksek değere ulaşmasına yol açtığı görülmektedir. Bu durum mikorizalı fidanların yaz sıcaklığının arttığı dönemde de sürgünlerini hızlı bir şekilde büyütebildiğini göstermektedir. Nitekim Lin ve Hao (1989) mikorizalı turunçgil fidanlarının mikorizasız bitkilere göre 6 ay kadar daha kısa sürede araziye aktarılabildiğini bildirmişlerdir. Birçok araştırmacı mikorizalı bitkilerdeki hızlı gelişmenin bitkilerin topraktaki su ve besin maddelerinden daha etkin bir şekilde kullanmalarından kaynaklandığı görüşünü paylaşmaktadırlar (Kuo ve ark., 1986; Scuchien ve ark., 1988; Schellenbaum ve ark., 1991; Mattheou ve ark., 1994; Yamashita ve ark., 1998 ).

Sonuçlar bir arda değerlendirildiğinde, sürgün uzama hızı bakımından G. mosseae inokülasyonunun 41 B, 420 A ve 1103 P asma anaçlarında, G. caledonium inokülasyonunun da Rupestris du Lot anacında daha etkili olduğu görülmektedir. Bu durum bitki genotipinin ve mikoriza türünün bitki ile mikoriza arasındaki uyumlulukta önemli olduğu dikkat çekmektedir. Nitekim Karagiannidis ve ark. (1995) G. mosseae ile yapay olarak inoküle edilen asma anaçlarının büyüme tepkilerinin anaç tipine bağlı olarak farklı şekilde etkilendiğini bildirmişlerdir.

Mikoriza Uygulamalarının Amerikan Asma Fidanlarının Yaprak Alanı Üzerine Etkisi

Dört farklı çeşide ait Amerikan asma fidanlarının ortalama yaprak alanı üzerine mikoriza uygulamalarının etkisi istatistiksel olarak % 5 düzeyinde önemli bulunmuştur. G. etunicatum inokülasyonu yapılan fidanlarda ortalama 61.9 cm² ile en geniş yaprak alanı saptanmış, bunu 54.7 cm²’lik yaprak alanı ile G. clarum inokülasyonu izlemiştir. Öteki mikoriza uygulamalarında yaprak alanı ortalama 51.4 cm² ile 43.8 cm² arasında değişirken, uygulama yapılmayan (tanık) fidanlarının yaprak alanı ortalama 40.1 cm² ile en düşük olduğu belirlenmiştir. G. etunicatum uygulamasının ortalama yaprak alanını tanık asmalara göre % 50 kadar artırdığı da dikkat çekmiştir (Çizelge 4).

Çizelge 4. Mikoriza İle İnoküle Edilen Amerikan Asma Fidanlarının Ortalama Yaprak Alanı

UYGULAMALAR