torem publicè petat eucharistiam, dā
da est illi: quod etiam fecit Christus cũ
Iuda: aliâs diffamarem eum. Admo-
neat tamen eum parrochus secretè si
possit, vt dicitur in cap. 2. de officio or
dinario. Si autẽ peccator occultus oc-
cultè petat, siue sacerdos sciat eius pec
catum in confessione, siue extra cōfes
sionẽ, debet ei denegare: quia nullo
modo ei nocet. Ita tenet sanct. Tho. 4
di. 9. q. 1. arti. 5. quęstiuncula. 2.
¶ QV Æritur, vtrum pollutio noctur17|An pol
na impediat sumptionẽ eucharistię?<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia. 55
<-P>Pro responsione notādum cum Palutiono|cturna|impe|diat sũ-|ptionẽ|euchar.
lude. 4. d. 9. q. 3. ꝙ pollutio nocturna
nunquā est peccatum, sed signum, aut
effectus peccati. Et idem dicit sanctus
Tho. 4. d. 9. q. 1. ar. 4. &. 3. p. q. 80. a. 7.
quia talis actus non est immediatè in
potestate hominis. Si igitur ille actus
sequatur ex causa culpabili mortali-
ter, tunc dicit Ricard. & quidam alij,
ꝙ im pedit sumptionem eucharistię,
ita ꝙ peccaret mortalitèr qui post illā
accederet ad sacramentum. Sed dicẽ-
dum est absolute ꝙ nulla pollutio no
cturna impedit sumptionem euchari
stiæ sub poena peccati mortalis. Hoc
tenet Palu. 4. d. 9. q. 3. conclusione. 2.
& Gabriel lect. 10. in canone, & Ger
son de materia celebrationis conside-
ratione. 7. & Maio. d. 9. q. 2. et Siluest.
verbo eucharistia, & Bonauẽtura, di.
12. q. 3. Hoc patet, nam post confessio-
nem non manet, nisi quædam immũ<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia.
<-P>ditia corporalis: sed vt dicitur Matth.
18. non lotis manibus manducare non
coinquinat hominẽ, ergo. Item, quia
vel hoc impedit sumptionem euchari
stię, propter malitiam, & hoc nō, quia
maiora peccata scilicet blasphemia, et
periurium, non impediunt. Vel pro-
pter distractionem & turbationem,
& hoc non, quia legitimus cōcubitus
non impedit, cùm tamẽ æqualiter dis
soluat mentem, sicut illegitimus, imo
& amplius cùm sit in vigilia: ergo pol
lutio nocturna non impedit sumptio
nem eucharistiæ. Si verò pollutio fue
rit mortalis, accedere ad saramentum
erit veniale propter quandam irreue
rentiā, quia mens multũ distracta est.
Et sancti cōsulũt, vt tales per aliquod
tẽpus abstineant, scilicet vs ad diem
sequentem, vel per. 24. horas, vt dicit
Alber. Alexan. & sanct. Tho. Et etiā
si pollutio fuerit mere naturalis, pro-<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia. 56
<-P>pter reuerentiam sacramenti melius
erit non accedere illa die. Et ita consu
lunt decreta. cap. testamentum, & ca.
non est cis. 6. Et hoc nisi fuerit festum
aliquod, vel causatur nota aliqua apđ
videntes quòd iste non celebrat: tunc
enim melius erit celebrare. Ista autẽ
irreuerentia non facit ꝙ sit peccatum
veniale accedere ad eucharistiā, quia
talis immunditia fuit mere naturalis.
Ita dicit. S. Thom. 3. par. q. 80. arti. 7. 1.
vbi ait ꝙ id quod consulunt sancti to-
tũ est de congruitate, et consilio. Post
concubitum autem coniugalem, Gre
go. 33. q. 4. ca. vir cũ propria, dicit, ꝙ si
accessit voluptatis causa, abstineat: si
autẽ ratione prolis, suo iudicio relin-
quatur. Breuitèr dico, ꝙ accedere ad
eucharistiā post legitimũ concubitũ
nō est peccatũ. Post quācun veròa
liā pollutionẽ in vigilia, fornicationẽ,
aut adulteriũ, accedere ad eucharistiā<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia.
<-P>etiam post poenitẽtiā, & confessionẽ,
magna irreuerentia est, sed non pec-
catum mortale, secluso cōtemptu: me
lius tamen esset tunc abstinere. Post
sumptionem etiam eucharistię bonũ
est, quòd virà ꝓpria vxore abstineat,
sed non est necessarium.
¶ QV Æritur, an accedens ad eucha73|Euchari|stia a ie|iunis su|menda.
ristiam, debeat esse ieiunus? Respond.
omnino, ꝙ sic. Sanct. Tho. 3. p. q. 80. a.
8. allegat Augusti. episto. 118. in respō
sione ad Ianuarium. Et habetur decō
sec. d. 2. ca. liquido, vbi dicitur, placuit
spiritui sancto. Et ita apostoli ordina-
uerunt, & ita seruatur per totum or-
bem, vt non sumeretur cibus ante cor
pus dñicum. Idem dicitur in concilio
Carthaginensi. Et habetur de conse.
d. 1. ca. sacramenta, & cap. ex parte de
celebratione missarum, prohibetur sa
cerdos ne bis celebraturus in prima ce
lebratione sumat ablutionem. Vide<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia. 57
<-P>etiam ca. nihil. 7. q. 1. Christus autẽ eu
charistiam dedit apostolis post cęnā,
quia secundùm ritum legis, illa hora
debebat celebrari pascha, & prius de-
buit plenè legẽ obseruare quàm hoc
sacramentum instituere. Et voluit vl-
timo loco hoc tàm grande donum re
linquere, quo vehementius cōmenda
ret mysterij illius altitudinem. Insti-
tutio autem apostolorũ fuit legitima,
vt cum maiori reuerentia ad tantum
sacramentum acceda{t$}. Si enim Leui.
10. prohibetur Aaron & filijs eius ne
bibant vinum, nec omne quod inebri
are potest quandò erant sanctuarium
intraturi, vt haberent sciẽtiam discer-
nẽdi inter sacrum & prophanum, in-
ter pollutum & immundum: multo
magis sacerdotibus celebraturis con-
uenit, vt ieiuni accedant ad tàm admi
rabile sacramentum. Hoc igitur de fi
de tenendum est, & oppositum est er<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia.
<-P>roneũ, & hęreticũ, vt determinatũ est
in concil. Cōstantiẽsi sessione. 13. quā-
uis derideat hæreticissimus ille luthe.
¶ SED dubitatur, an saltim aliquan-74|An ali-|qn eu-|charist.|possitsu|mi a nō|ieiuno.
do liceat sacerdoti celebrare post prā
dium, seu consecrare, vt det euchari-
stiam existenti in extrema necessitate
Maio. di. 9. q. 3. ad. 5. dicit, ꝙ licet: imo
in fermentato, & sine alijs solennita-
tibus potest consecrare secrete: quia
diuinum ius derogat positiuum, cúm
ergo esse ieiunum, & cōsecrare in azi
mo sit de iure positiuo, cōmunicare
verò sit præceptum diuinũ: sequitur,
quòd primum non potest impedire se
cũdũ. Oppositum tenet Palu. d. 9. vbi
ait, quòd non licet, & hoc credo pro-
babilius. Maio. enim præsupponit fal
sum, ꝙ cōmunicare sit præceptum in
iure diuino, vt posteâ videbimus. Itẽ
videtur contra ius diuinũ consecrare
panẽ sine vino, & econtra. Et est con<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia. 58
<-P>tra ca. comperimus de consecra. dis. 2.
Et consecrare in fermentato, & sine
solennitatibus prohibitum est, ac pro
inde non est faciendum. Si cōmodè
fieri potest propter reuerentiam sacra
menti, detur eucharistia in mane infir
mis antequàm aliquid sumant. Si au-
tem hoc cōmodè fieri non potest, de-
tur illis, etiam post cibum sine scrupu
lo. Ita enim tenet vsus ecclesiæ, & om
nes doctores, & merito quidem: nam
quod propter iustitiam institutum est
non debet cōtra charitatem militare.
Debet igitur recipiens eucharistiam
esse omnino ieiunus. Verũ est quòd si
cùm quis lauatur gustaret paululum
aquæ, vel vini, præter intẽtionem: non
ideò impidie{t$} sumere eucharistiā, dũ-
tñ fuerit in parua quantitate. Et sic te
net. S. Tho. & oẽs Idẽ dicito, si cibi fru
strũ paruũ māserit inter dẽtes, & præ-
ter intẽtionẽ deglutia{t$}. Si etiā post ab<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia.
<-P>lutionẽ inuenerit sacerdos reliquiā ho
stiæ, pōt, & debet eā accipere quia ie-
iunus incoepit, & eius officium non
dum est terminatum. Item quia aliâs
non posset sufficienter occurri neces-
sitatibus, & difficultatibus, nam fre-
quenter post ablutionem, inueniun-
tur reliquiæ. Patet etiam, quia in para
sceue sumitur particula hostiæ posita
in vino, etiam si post primum haustũ
particula adhæreat calici.
¶ QVÆRITVR, quibus sit danda75|An sit|danda|euchari|stia nō|habenti|bus vsũ|rationis
eucharistia, vtrum possit dari non ha-
bentibus vsum rationis? S. Tho. 4. dis.
9. &. 3. p. q. 80. a. 9. cũ alijs doctoribꝰ re
spōdetcũ distinctione. Nō habẽt esvsũ
rationis sunt in duplici differentia, qui
dam qui dicuntur nō habere, quia pa
runt habent, vt sunt hebetes, et rudes:
& istis nullo modo est eucharistia ne
ganda. Alij sunt totaliter priuati vsu
rationis. Et isti sunt in dupplici differẽ<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia. 59
<-P>tia, quidam qui nunquàm habuerunt
vsum rationis, vt sunt pueri, & amen-
tes à natiuitate: & talibus non est dan
da eucharistia, quia non habent deuo
tionem: nec diiudicant corpus dñi ab
alijs cibis. Alij sunt qui aliquandò ha
buerunt vsum rationis, vt frenetici: &
talibus si non sit periculum irreuerẽ-
tiæ, vel vomitus, & prius pœnituerint
& habuerint deuotionem ad euchari
stiam, & petierint: licet posteà in fre-
nesim inciderint, non debet negari:
quia per ea quæ naturalia sunt nō de-
bet quis perdere beneficia gratuita.
Hoc probatur duobus decretis, ca. qui
recedunt, & c. is qui. 26. q. 6. & talesre
cipient in sumptione eucharistiæ gra
tiam, & omnes alios effectus sacramẽ
ti: licet in hoc non conueniat Caieta.
3. p. q. 79. a. 1. sed oppositum cũ sancto
Tho. credo verum. De pueris etiam,
licet consuetum fuerit olim apud ali-<-P>
@@0@
@@1@De confessione. 127
<-P>xit peccata, omnino tenetur iterare cō
fessionem: quia prior fuit nulla.
157|Pctāse|melcō|fessa, ā|possi-|mꝰ ite|rũ con|fiteri?
¶ QV Æritur, an liceat confiteri pec-
cata semel cōfessa, & si fiat, an confes-
sio secunda sit sacramentum? Respon
deo, ꝙ de hoc sunt opiniones. Scotus,
4. d. 18. ad primũ dicit, quòd sic, hoc est
quòd talis confessio est valida, & me-
ritoria: sed tñ ibi non est sacramentũ,
aut aliqua virtus clauium. Quia nō po
test eadem forma replicari super ean-
dem materiam: impossibile est enim
vt eadem forma informet pluries ean
dem materiam. Item iudicium semel
ritè factum non potest infrigi, ergo
non debet iterari: como se puede pley
tearvna sententia en grado de reuista
confirmada. Contrarium tenet sanct.
Tho. Bonauẽtura, Marsilius, Gabri.
Alexand. & Maio. & omnes quos mi
hi contingit videre. Et probatur, pec-
cata oblita sunt absoluta sacramenta-<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia.
<-P>quas ecclesias, vt daretur eis euchari-
stia, dicimus eum. S. Tho quòd nonte
nentur eam recipere: nec conueniens
est ꝙ illis detur. Hoc patet exvsu eccle
siæ, quæ quidem non permitteretur
tam enormitèr errare. Item quia pue
ri post baptismum sunt in gratia, quā
non possunt perdere sine culpa sua:
sed culpam ante vsum rationis cōmit
tere non possunt, ergo non tenentur
de necessitate recipere eucharistiam,
aliâs baptismus non sufficeret ad salu
tem: quod assere est hæreticum. Non
conuenit autem, vt recipiant eam pro
pter pericula vomitus, & eructatiōis,
vel alterius irreuerentiæ: quæ frequẽs
est in pueris. Ideò nunc in ecclesia il-
lis eucharistiam conferre, sa crilegum
esset. Si autem defacto daretur illis, re
ciperent gratiam.
¶ QVÆRITVR, vtrũ liceat quo76|An lice|at quo-
tidiè sumere eucharistiā? S. Tho. 3: p.<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia. 60
<-P>q. 80. arti. 10. respondet, quòd eucha- tidie eu|charist.|sumere.
ristia duppliciter cōsideraturvno mo
do secundùm se, secundùm quód con
fert gratiam ex opere operato sumen
ti ipsam. Et quantum ad hoc non solũ
quotidiè, verum sæpè in die quolibet
esset sumenda, vt gratia augeretur. Se
cundo modo potest cōsiderari ex par
te nostra, ex qua requiritur reueren-
tia, & deuotio: & secundùm hoc non
est conueniens, quòd homo accedat
quotiescun potuerit, sed expectet
commodum tempus quo sit deuotus.
Qui igitur se inuenerit cum deuotio-
ne, & nō distractum, laudabilitèr quo
tidiè cōmunicabit, vt patet ex consue
tudine primitiuæ ecclesiæ. Et ꝗa nũc
etiā laudātur ꝗ quotidiê celebrāt. Pa-
tet etiā Augusti. auctoritate de verbis
dñi, panis (inꝗt) iste quotidianus est, ac
cipe quotidiè, vtquotidiè tibi ꝓssit: sic
tñ viue, vt quotidiè merearis accipere<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia.
<-P>Sed quia sunt multa impedimẽta, lau
dabile est aliqñ abstinere, vt Augu-
sti. dicit libro de ecclesiasticis dogma
tibus. Et habetur in ca. quotidie de cō
secratione distinctio. 2. quotidie com-
municare, nec laudo, nec vitupero.
Gerson super magistrum tractatu. 9.
dicit ꝙ illi qui proptereá cuod frigidi
sunt (alioquin sine peccato) recedunt
ab eucharistia, sunt similes illis qui fri
gent, & nolunt accedere ad ignem. Ef
fectus enim eucharistiæ est ipsa deuo
tio, nun quid prius vis effectum eucha
ristiæ quàm ipsam eucharistiam? Pres
byteris igitur laudabilius est commu
nicare quotidie. Vnde Gregorius. 4.
li. dialogorũ, ca. 56. refert Cassiũ Nar
niensiũ episcopum quotidie celebrā
tem, & in celebratione flentem. Et
dicit, mandatum dñi accepisse per re-
uelationẽ cuidam alteri factam opera
re quod operaris, nō cesset manus tua,<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia. 61
<-P>nō cesset pes tuus &c. Et Ambrosius
Graue est quòd ad mensam tuam mũ
do corde, & innocẽtibus manibus nō
venimus: sed grauius est, si quia pecca
ta metuimus sacrificium non redda-
mus. De secularibus autẽ dicimus in
primitiua ecclesia eos frequentissmè,
& forsan quotidie cōmunicasse. Po-
steá cessante numero fidelium, tem-
pore Augustini fiebat hoc rarius, qui
busdam quotidie, alijs dñicis diebus
hoc facientibus, vt ait Augustinus in
epistola ad Ianuarium. Et habetur. 12.
d. ca. illa autem. Posteà Fabianus pa-
pa præcepit, vt saltem ter in anno om
nes cōmunicarent, scilicet in pascha,
penthecoste, & in natiuitate dni. Tā-
dem papa Innocentius tertius vel pro
pter multitudinem fidelium, vel pro-
pter eorum indeuotionem, traxit cō-
munionem ad hoc, vt satisfacerent su
mendo semel in anno, vt patet in cap.<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia.
<-P>omnis vtriusque sæxus de poenitẽtijs,
& remissionibus. Laudabile tamẽ est
vt sępe fideles communicent.
¶ QVÆR Itur, an sit præceptum de77|An sit|præce-|ptũ su-|mẽdi eu|charist.
sumptione eucharistiæ? S. Tho. 3. p. q.
80. a. 11. ponit duas conclusiones. Pri-
ma ex pręcepto diuino tenentur om-
nes fideles cōmunicare. Patet Ioannis
6. nisi manducaueritis carnem filij ho
minis, & biberitis eius sanguinem, nō
habebitis vitam in vobis. Item consue
tum est in ecclesia infirmos cōmuni-
care, quod non est pręceptum in iure
possitiuo: & qui hoc transgreditur pu
tat se graue malum fecisse, ergo pręce
ptũ est in iure diuino. Hoc tenet Dur.
4. d. 9. q. 2. & Palu. d. 9. q. 1. Et hoc præ
ceptum diuinũ obligat sicut alia præ-
cepta affirmatiua tempore necessita-
tis: quando scilicet quis est in tali sta-
tu, ꝙ iam probabilitèr credit se nō ha
biturum vlterius opportunitatem re-<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia. 62
<-P>cipiendi. Secunda conclusio. S. Tho.
Ex statuto ecclesię quilibet fidelis te-
netur cōmunicare semel in anno: vt
patet in ca. oĩs vtrius sęxus. Qui au-
tẽ iā cōmunicauerit in vita, & semel
in anno, in articulo mortis non cōmu
nicans propter negligentiam quandā
non peccabit mortalitèr: vt bene dicit
Siluester verbo eucharistia, 3. Hoc pa
tet, quia damnatis ad mortem non da
tur eucharistia. Verum est quòd hæc
est pessima consuetudo iudicum, præ
tendunt reuerentiam eucharistię, sed
sunt fabulæ: non putant se esse iudices
nisi occîdant, tamen non damnantur
tanquam rei peccati mortalis.
¶ QV Æritur, vtrũ sit necessariũ su-78|An sit|cōmuni|candũ|sub vtra|que spe|cie.
mere eucharistiā sub vtraque specie?
Resp. ꝙ in primitiua ecclesia fuit con
suetudo sumẽdi eucharistiam subvtra
que specie: vt patet. 1. Chorinthiorũ
10. vnus panis & vnum corpus multi<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia.
<-P>sumus omnes qui de vno pane, & de
vno calice participamus. Et hoc etiā
dicit Cyprianus in sermone de lapsis.
Et dicuntur Græci modo sic populũ
cōmunicare. Sed in concilio Constā-
tiensi, & Basiliẽsi interdictum est sub
pęna excōmunicationis, ne seculares
comunicemus sub vtraque specie, &
dānati sunt vt hæretici qui dicebāt es-
se necessarium sub vtraque specie cō-
municare. Et hoc congruè ordinatũ
est, quia sępè contingeret periculum
effusionis sanguinis, si toti populo dā-
dus esset. Item quia aliquibus est hor-
ridum vinum maxime fęminis. Item
vt euitaretur error Nestorianorũ hæ-
reticorum dicentium, ꝙ sub specie pa
nis non est nisi corpus, & sub specie vi
ni non nisi sanguis. Ideò sub vnica spe
cie cōmunicatur populus: vt ostenda-
tur ꝙ est totus Christus sub qualibet
specie. Sacerdotes autẽ necessario de-<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia. 63
<-P>bent sumere sub vtraque specie: vt pa
tet in ca. comperimus de conse. d. 2. &
sun verba Gelasij papæ, vbi dicitur es
se grande sacrilegium consecrare sub
altera specie tantum. Præceptum est
igitur sacerdotibus ꝙ cōmunicẽt sub
vtra specie. Et videtur ꝙ sit præce-
ptũ diuinum, quia aliâs nō esset sacra-
mentũ perfectum: quia nō est ꝑfecta
refectio sub vnica specie, sacramentũ
verò eucharistiæ est quædā refectio.
¶ QV Æritur, an minister huiꝰ sacra-79|An mi-|nister|euchar.|sit sacer|dos.
menti sit sacerdos? Respond. ꝙ nō est
licitum dubitare de hoc. Patet in cap.
firmitèr de summa Trinitate & fide
catholica. Et in concilio Florenti. Et
etiam patet ex vi ipsius nominis, sacer
dos enim dicitur à sacrificando, sed eu
charistia est sacrificium: ergo ad solũ
sacerdotem spectat. Item, quia in lege
veteri non pertinebat ad omnes offer
re sacrificia, sed solum ad sacerdotes:<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia.
<-P>& Abraham obtulit decimas Melchi
sedech, quia erat Dei sacerdos, ergo
etiam in lege noua solis sacerdotibus
licet offerre sanctum sacrificium alta
ris. Quando autem ordinati cum epi-
scopo consecrant, si aliqui dicant for-
mam cōsecrationi, antequàm episco-
pus, vel postquàm finiuit episcopus,
nihil faciunt, vt dicit Palu. & Caieta-
nus. Nam intentio eorum est conse-
crare simul cum episcopo.
¶ QVÆR Itur an ministrare eucha80|An mi-|nistrare|euchar.|laicis cō|ueniat|solis sa-|cerdoti|bus.
ristiam laicis spectet ad solum sacerdo
tem? Respondeo quód propria aucto
ritate, & tanquám ex officio, spectat
ad solum sacerdotem: vt habetur in c.
peruenit de consecratione. d. 2. vbi pu
niuntur sacerdotes qui per alios mitte
bant sacramẽta, & dicitur quòd solus
sacerdos potest id facere. Temporeve
rò quo populuscōmũicabat subvtra
specie diaconi ministrabant sanguinẽ<-P>
@@0@
@@1@De eucharistia. 64
<-P>non tñ corpus dñi. Quia in calice non
tangebatur corpus dñi immediate, &
idó sanguinẽ ministrare poterant, nō
aũt corpus dñi, quia immediate tāgi{t$}.
At in necessitate scilicetęgrotāte pres
bytero, potest diacono cōmitti vt defe
rat corpus dñi. Ita dicit Palud. 4. d. 13.
& S. Tho. 4. d. 13. q. 1. ar. 3. nec est dubi
tandũ de hoc. Et etiam sine cōmissio-
ne posset diaconus in necessitate por-
tare eucharistiam: vt ait. S. Tho. nō tñ
subdiaconus, aut alij inferiores. Durā
dus dicit se vidisse, quòd diaconus car
dinalis, papa celebrante, dat euchari-
stiam alijs clericis. Ipse dubitat an id
rect$uncleare fiat. Sed certe nullum sacrile-
gium ibi interuenit iudicio meo.
¶ QV Æritur, vtrũ malus sacerdospos81|Malus|sacer-|dos po-|test con|secrare.
sit consecrare? Respōde. sine quacũ
Dostları ilə paylaş: |