Ex doctrina doctissimi patris magistri fra
Yüklə 2,25 Mb.
|
|
tollat animal & vinũ, & mittat aliud de nouo. Si post consecrationem acci piat animal, abluat, & comburat, & ablutio & cineres mittantur in pisci- nam: & sumat sanguinem. Si autem sit venenum in calice non bibat, sed seruet in calice, vel in vase apto inter reliquias: & ponat aliud vinum & ite rum consecret solum vinum si non- dum sumpserit hostiam. Si verò sum pserit hostiam reincipiat à consecra- tione hostiæ. Idem faciat si post sum- ptionem hostiæ deprehenderit nihil fuisse in calice, vel fuisse solam aquā, reincipiat à cōsecratione hostiæ. Quā uis si iam sumpserit aquam dubitet Palude, an debeat calicem consecra- re. Si autem dubitat an dixerit verba consecrationis, dicat iterum secundũ<-P> @@0@ @@1@ <-P>Scotum. Si sanguis fundatur totus, po nat aliud vinum & consecret, & si ce cidit super tabulam lambatur, & ra- datur & mittatur in piscinam. Si su- per mappam & potest fieri mundè su mat, vel comburatur mappa, vel suffi cienter lauetur. Regula autem gene- ralis est, quòd quotiescunque scitur v- bi sunt species sacramenti, non debẽt comburi, sed seruari. Reliqua vide a- ficiant de sacramento eucharistiæ. poenitentiæ. ¶ De sacramento poenitentiæ tra- ctat Magister sententia. 4 d. 14. & S.
¶ QVÆRITVR, vtrum poeniten- tia sit sacramentum, & vtrum post ba ptismum sit aliquod signum visibile<-P> @@0@ @@1@ rum actualium? Respondeo, ꝙ sic, & est conclusio de fide: vt patet Ioannis 10. quorum remiseritis peccata remit- tuntur eis. Et Matthæi. 18. quodcun solueris super terram erit solutum & in coelis. Ex his locis patet, ꝙ est alia auctoritas & iurisdictio inter homi- nes ad remittendum peccata. Et hæc iurisdictio inter homines exercetur ꝑ actum exteriorem, ergo poenitentia est signum sensibile institutũ á Deo in remissionem peccatorum, ac proin dè est sacramẽtum. Idem patet aucto ritate ecclesiæ in ca. ad abolendam ex tra de hęreticis. Et expressè inter sa- cramenta numeratur confessio pecca torum. Et inter hæreticos numeran- tur qui aliter sentiunt de sacramentis ecclesia romana sentit. Et in conci. Florentino sub Eugenio. 4. numera{t$} poenitentia inter septẽ sacramenta, er<-P> @@0@ @@1@ tiæ, quāuis cōtineat cōtritionẽ, & satis factionẽ, & confessionẽ: quia sumpsit nomẽ ab vltimo: vt dicit. S. Tho. 4. d. 16. q. 1. a. 1. sicut sæpè vsitatũ est. Nā li- cet homo sit animal, corpus, & substā tia, nō denoĩatur nisi ab vltimo quod est hō. Sic etiā sacerdos quāuis sit dia- conus et subdiaconꝰ noĩatur sacerdos ab vltimo. Quia verô vltima pars poe nitentiæ, quæ est satisfactio est poena lis, imo oĩa in hoc sacramẽto sunt poe nalia: ideóvocatũ est sacramẽtũ poeni tẽtię totũ aggregatũ ex illis partibꝰ tri bus, tā actus poenitentis, absoluẽtis ¶ QV Æritur, quæ sitmateria huiussa cramenti? Respon. ꝙ materia remota sunt peccata poenitentis. Vnde cùm beatissima virgo nullum prorsus pec catũ habuerit, falsissimũ est quod qui dā fingũt scilicet ꝙ cōfitebatur b. Ioā- ni euangelistę. Materia verò ꝓpinqua<-P> @@0@ @@1@ post baptismum commissorum. ¶ QV Æritur, quæ sit forma huius sacramenti? S. Tho. 3. p. q. 84. art. 3. di- cit quòd forma vera sacramẽti poeni- tentiæ est, ego te absoluo. Sicut enim Marci vltimo, & Matthæi vltimo dñs loquens de baptisino dixit, baptizan- tes eos in nomine patris, & filij, & spi ritus sancti: nō dixit hæc sit forma ba ptismi, ego te baptizo, & tamen hære tici Vuiclephistæ dicũt illam esse for- mam baptismi: sic de poenitentia dici tur Matthæi. 18. quodcũ solueris su- per terrā, ergo hæc erit forma poeni- tentiæ, ego te absoluo. Item. 2. Chorin thi. 2. ego quod donaui si quid dona- ui propter vos in persona Christi, er- go sicut Paulus dicit se donasse, sic de bet & sacerdos dicere, ego te absoluo. Item vt ait sanct. Thom. opusculo. 22. non est parui momenti quod ecclesia<-P> @@0@ @@1@ accipe vota præcātium, & peccati vin cula resolue tibi potestate tradita, ac proindè non est blasphemia, vt putāt isti hæretici, quòd sacerdos dicat, ego te absoluo. Item in concilio Florenti. sub Eugen. 4. expressè determinatur hāc esse formam poenitentiæ, scilicet ego te absoluo, hęc igitur est formacō ueniens & necessaria. Et licet permit- tantur alia verba, omnia sunt de con- gruitate, sicut etiam crucis signum. Et si dicatur in cap. nunquid deconsecra tione. d. 5. sacramenta cruceperficiun tur, sed non loquitur de omnibus sa- cramentis. Manuum impositio, dicit Palu. ꝙ est de congruitate. Sed sanct. Tho. ait ꝙ non debet fieri. Signatem̃ copiosum munus gratiæ conferri, si- cut in sacramento confirmationis. ¶ QV Æritur, vtrum poenitentia sit remedium sufficiens contra peccata?<-P> @@0@ @@1@ chielis. 18. si impius egerit poenitentiā ab omnibus peccatis suis quę operatꝰ est, vita viuet & non morietur: omniũ iniquitatum eius quas operatus est nō recordabor. Et idem dicitur ca. 33. & Sapientiæ. 11. dissimulans peccata ho- minum propter poenitentiā. & Mat thæi. 3. poenitentiam agite & appro- pinquauit regnum coelorum. Idem dicitur Matthæi. 4. & Luc. 15. gaudiũ est angelis super vno peccatore poe- nitentiam agente, Et. 2. Chorinthi. 7. quæ enim secundũ Deum tristitia est salutem operatur. Luc. 17. si poeniten tiā egerit dimitte illi. Et sunt in vtro- que testamento infinita testimonia. Et si obijcias illud Hebreo. 6. impossi bile est eos qui semel sunt illuminati &c: rursus renouari ad poenitentiam Dico cum sanct. Tho. 3. p. q. 84. ar. 10. ad. 1. & cũ Chrisosto. & omnibus san<-P> @@0@ @@1@ poenitentiā, sed renouationẽ per ba- ptismũ secundo acceptũ. Quia baptis mus nō est iterabilis. Peccatũ verò in spiritũ sanctũ si sit finalis impoeniten tię. i. peccatum cũ quo homo moritur sine hoc ꝙ egerit poenitentiā de eo, est irremissibile. Alia autem peccata in spiritũ sanctũ dicũtur irremissibilia quia difficilè remittũtur: & raro Deꝰ tales cōuertet: & sũt in magnopericu- lo. Sed tñ si poenitentiamegerint, re missionem sine dubio consequentur. ¶ QV Æritur, an poenitentia sit re- mediũ necessariũ ad salutem post la- psum in peccatũ? Respōdeo ꝙ sic, nā in sacris literis vbicun dñs hortatur ad veniam petendam, non dat aliud remedium nisi poenitentiam, ergo. Et hoc adeo verum est, quòd etiam re quiritur poenitentia de peccatis com missis ante baptismum, adulti enim<-P> @@0@ @@1@ de peccatis: iuxta illud actorũ. 2. poeni tentiā agite, & baptizetur vnusquisq; vestrum. Et Augustinus libro de poe nitentia ait, omnis qui iam suæ volun tatis arbitrer constitutus est cũ ad sa- cramentum fidelium accedit: nisi eũ veteris vitæ poniteat nouam non po- test inchoare: quod & habetur de cō- secra. d. 4. cap. omnis qui. Ab hac au- tem poenitentia cum baptizantur so- li paruuli sunt immunes. De veniali- bus autem non est necessaria poenitẽ tia, quia per dilectionem Dei, & mul ta alia remitti possunt. Si verò pecca- tor præueniatur aliquo periculo ma- ris, vel latronum, vel alicuius alterius, poenitentia eius erit quòd faciat tunc quicquid possit. Dicat miserere mei Deus, vel aliquid simile: quicquid em̃ possit etiā in vltimo statu facere hoc animo vt concilietur Deus & placa-<-P> @@0@ @@1@ non est extra salutis statum. ¶ QV Æritur, vtrũ per poenitentiā remittatur poena debita peccatis? Re spond. quòd per poenitẽtiam semper remittitur aliqua pars reatus & fit mi nor, non tamen oportet ꝙ tollatur to ta obligatio ad poenam. Nam omnes fatẽtur quòd post poenituit aliquis, imponenda est ei aliqua poenitentia. Nec hoc infert pręiudicium aliquod diuinæ misericordiæ, quòd post dimis sam culpam quærat poenam ab ami- co: qui enim peccat lędit iustitiam si- mul & amicitiam. Iure autem amici- tiæ teneor ego dum aduersarius petit væniā, & est paratus facere quicquid voluerim, recipere eum ad pristinam amicitiam. Nec debeo dicere, non par cam, aut nō erit amicus donec reddat domum quam combussit. Sed nihilo- minus salua amicitia possum repete-<-P> @@0@ @@1@ remittere homicidium, tñ omnino sal ua amicitia cogit eum satisfacere alte ri ꝓ iniuria: sic Deus omnino post aliquis petit veniā reddit in amicitiā, & nihilominus exigit iustitiam. Nota vnũ locum ex quo expressè cōstat ꝙ Deus punit hominẽ post factus est eiamicus. 2. Reg. 12. postquā dimissit Deus peccatũ Dauid, dicitur verũta- mẽ filius qui natus est tibi morie{t$}. &c. ¶ QV Æritur quomodo remittantur peccata venialia? Respō. 1. quòd quic- quid sufficit ad remittendum morta- le, sufficit etiam ad remittẽdum venia le. Est clarum, quia quicquid est in ve niali est in mortali & aliquid amplius ergo. Secundò dico ꝙ ad remissionẽ venialis sufficit dilectio Dei. Nam cũ Dei dilectio sit ei velle placere, & qui vult ei placere, vult virtualitèr nō di- splicere: iā ibi interuenit displicentia<-P> @@0@ @@1@ <-P>interpretatiua quę sufficit ad remissio nem venialium: vt ait sanct. Tho. 3. p. q. 87. a. 1. Nā apud homines sufficit ad remissionẽ leuis offensę dicere ei quẽ offendit, ego post hac volo tibi in om nibus placere, ergo multo magis apud Deũ qui pronior est ad miserendum. Itẽ probat hoc Scotus, plus placet deo dilectio ista displiceat peccatũ ve- niale: sed homines etiam mali si offen dātur leui offensa, & presten{t$} eis ma- gna beneficia nō exigunt satisfactio nẽ leuis iniuriæ, etiā si non petatur ve nia, ergo dilectio dei sufficit ad remis sionẽ peccatorũ venialium. Per dile ctionẽ verò Dei, aut per displicẽtiam generalẽ dimittuntur omnia illa pec- cata venialia ad quæ hō non est actua litèr affectus, vel virtualiter. Si verò quis ẽ affectus vni peccato veniali, & dolet de alio, remitti{t$} peccatũ de quo dolet manẽte alio. Et qm̃ ĩ illa potesta<-P> @@0@ @@1@ remiseritis peccata non solum tradi- ta est facultas remittendi peccata per poenitentiam quæ est sacramentum: sed etiam multis alijs modis cùm adre missionem venialium non sint neces saria sacramẽta: relicta est potestas ec- clesiæ ad instituẽda media ad eorum remissionem. Et ista sunt oratio domi nica, benedictio episcopi, tũsio pecto- ris, aqua benedicta, & similia, quæ si- ne quocũq; alio motu bono sufficiũt remittere venialia per hoc quòd fiunt quia sunt ab ecclesia instituta in reme dium venialium. De aqua benedicta Alexander quintus à Petro dicit, & habetur decons. d. 3 ca. aquā. Aquam sale consperiam populis benedicimus vt ea cuncti aspersi sanctificentur, & purificentur. Quod etiam omnibussa cerdotibus faciendum esse mandaui- mus. Nam si sanguis vitulæ aspersus<-P> @@0@ @@1@ aspersa, & diuinis precibus cōsecrata populũ sanctificat. De oratione dnica habetur de poenitentia. d. 3. c. de quo- tidianis. Et est Chrisosto. dicentis, de quotidianis leuibus peccatis quoti- diana oratio fidelium sufficit, scilicet pater noster. De benedictione ep̃ali, & abbatũ habe{t$}. 1. q. 1. c. benedictio, ca. multi. De tunsione pectoris habe{t$} de poenitentia. d. 1. c. tres sunt actiones & d. 2. c. sicut inquit, & de sacravnctio ne capitulo cũ venissem. §. primo. ¶ QVÆR Itur, vtrũ peccata per poe nitentiam remissa reddeāt per sequẽs peccatum? Sāct. Tho. 3. p. q. 88. arti. 1. dicit quòd in peccato duo possunt cō- siderari, vnum est ipsa culpa, alterum reatus ad poenam, & tunc ponit tres conclusiones. Prima peccatum nō po test reddire quantum ad culpam. Pa- tet nam si sortes occîdit hominem &<-P> @@0@ @@1@ & iterum post poenitentiam furatus est, hoc vltimum peccatum furti non habet maculam homicidij. Secunda cō clusio, peccatum non reddit quātũ ad reatum poenæ sensus. Quia noua poena sensus debe{t$} peccato huic no- uo, & non illa prior. Tertia conclusio peccata pręterita reddeunt persequẽs peccatũ quantum ad poenam dāni ali quo modo: quia eadẽ poena dāni erit pro quolibet peccato: & eodẽ modo priuatur visione diuina. Et hoc modo intelligi{t$} illud Iacobi, qui in vno pec- cauerit factus est omnium reus. Verũ est ꝙ peccata præcedẽtia dicuntur ali quo modo reddire per quandā ingra titudinem, ad istũ sensum, ꝙ grauius ẽ peccatũ quod nunc post remissa pec- cata fit, quā si prius non essent remissa peccata. Post remissionẽ em̃ iterum
@@0@ @@1@ tudinis consurgit, cũ nō mutet speciẽ peccati secundũ oẽs, nō est de necessi- tate cōfitenda. Non em̃ est opus, vt di cat post sum mihi dimissa peccata a dulteratus sũ. Patet igitur ꝙ peccata semel remissa non reddeunt per pec- catum sequens. Sine poenitentia em̃ sunt dona Dei, Romañ. 11. ¶ QV Æritur, vtrũ per poenitẽtiā re- stituan{t$} hominigr̃a, & virtutes infus sę? Respō. secndũ oẽs, ꝙ non est dubi- tandũ de hoc. Nā cùm in poenitentia deturgratia, necessario dantur omnes virtutes infusse, quæ gratiā cōcōmittā tur: sicuti in baptismo, quia datur gra- tia, dantur etiam virtutes morales. Sed tota difficultas est, vtrũ resurgat poeni tens ad tantā gratiā quātam habebat ante caderet, vel ad maiorẽ, aut mi- norẽ? Ad quod oibus alijs opinionibꝰ demissis, dico cum S. Tho. 3. p. q. 89.<-P> @@0@ @@1@ per resurgit ad maiorem gratiam quā illa à qua cecidit, nec ad ęqualem, sed secundùm proportionem contritio- nis quam habet. Hæc opinio fuit anti quorũ omnium, Alberti magni, Ale- xandri de Ales. 4. p. q. 77. mẽbro. 5. & Bonauenturæ. 4. d. 14. & Ricardi, & omnium illorum qui scripserunt in theologia grauitèr, & modestè. Hoc probatur à posteriori, præter auctori- tatem Hieronymi quam allegat sāct. Tho. quia experientia ostendit, quòd poenitens non semper resurgit ad ma iorem gratiam: videmus enim feruen tissimos viros post peccatum, & poe- nitentiam tepidè, & non ita feruẽter sicut anteà operari, ergo non habent tunc maiorem gratiam & amorẽ Dei amor enim Deinō est occiosus. Vide mus verò magnum peccatorẽ aliquā dô seruentissimè poenitere, & exerce<-P> @@0@ @@1@ resurgũt semper ad maiorẽ, vel æqua lem gratiam. Item ad gratiam requiri tur dispositio, & quanto maior est di- spositio tanto maior gratia introduci- tur, sed contritio est dispositio non so lùm ad nouam gratiam, sed etiam ad gratiam pręteritam, ergo quanto ma ior fuerit contritio tāto maior erit gra tia, etiā pręterita. Dico igitur primò quòd cuicunque resurgenti extra gra tiam quæ datur ei secundùm mensu- ram contritionis quam habet, & quę daretur etiam sine meritis prioribus, datur ei aliquid ratione pręcedẽtium meritorũ. V. g. sit Petrus ꝗ habebat centum meritorum gradus, cōteritur nunc post peccatum cōtritione vt de cem, dico quòd vltra gratiam vt decẽ quę datur ei ratione contritionis, da- tur aliqua gratia ratione pręcedentiũ meritorum. Secundò dico quòd quan<-P> @@0@ @@1@ maior gr̃a dabi{t$} ei ratione præceden tiũ meritorũ. V. g. Petrus anteà habe- bat gratiā vt decẽ, & Plato vt decẽ, re surgunt ambo, Petrus contritione vt decẽ, Plato contritione vt. 20. dico ꝙ Platoni dabitur maior gratia ratione præcedentiũ meritorũ. Tertiò & vlti mo dico, ꝙ perfecte poenitẽti. i. ex to- to conatu semꝑ restitui{t$} tota gr̃a præ cedes. Nā ꝑ fectæ poenitẽtiæ correspō det perfecta restitutio, nō est aũt perfe cta restitutio nisi restituatur totũ, er- go & consequentèr secundũ propor- tionẽ poenitẽtiæ restituitur præcedẽs gratia. Quia iustũ est ꝙ si toto cona- tui correspondet tota gr̃a, ꝙ medietati conatus respondeat medietas gr̃æ, & tertiæ parti conatus. 3. pars gratiæ, & sic consequenter. Vnde optimũ est se$unclear pe dolere de peccatis, vt restitua{t$} tota gr̃a ratione præcedentiũ meritorum<-P> @@0@ @@1@ bonorum operum restituatur aliquid de gratia præce denti? Probabiliterdi cimus, quòd sic. Videtur enim omni- no ꝙ bonus princeps si ꝓpter delicta abstulerit ab aliquo bona, post modũ illo poenitente restituerit ei princeps aliquam bonorum partẽ, tot obsequia posset deindè regi exhibere, quòd red dat ei omnia: & esset hoc laudabile in principe: ita prorsus videtur dignum sentire de Deo, & quòd diligẽti Deũ vel danti eleemosynam, vel alia bona opera facienti post poenitentiam, re- stituat aliquid de gratia deꝑdita. Cer- tũ igitur est merita pręcedẽtia nō per- di omnino, sed recuperari á poenitẽte
¶ DE partibus poenitẽtiæ tractatũ ag grediens. Quæritur in primis quod<-P>
@@0@ @@1@ Yüklə 2,25 Mb. Dostları ilə paylaş:
|