GüNÜMÜz türkcesiyle evliya çelebi seyahatnamesi: podgorîCE, İŞTİB, vidiN, peçOY, budiN
Yüklə 1,58 Mb.
|
|
Kızanlık kasabası.....................................196 Hakirin başından geçenler.............................198 Acayip ve garip manzara..............................200 Vezir hâssı Kabirova Köyü menzili......................200 Rusdere Köyü menzili.................................202 Çadırlı Köyü, Hiranova Köyü, Dimyanova Köyü, Gıraniçse Köyü, Dimivale Köyü ve Rebivala Köyü......203 Lorca Kalesi'nin özellikleri.............................203 Lofça Kalesi..........................................204 Lofça Varoşu.........................................205 (—) (—), yani Plevne Kalesi'nin özellikleri................207 Plevne şehrinin can suyu tatlı nehirlerinin özellikleri.....209 Süslü Viraca kasabasının Özellikleri.....................210 Emin belde, yani sağlam Vidin Kalesi'nin özellikleri......211 (—), yani güzel yapı Bana Kalesi'nin özellikleri...........216 XIV Kudret hamamı, yani ılıcanın özellikleri.................217 1073 yılı Zilkadesinin 23. Cuma günü büyük şehir Belgrad'dan çıkıp seyahat ettiğimiz Ungurus ve Alman vilâyeti kalelerini bildirir...................................218 İslankamon Siremi toprağı, yani sağlam Zemon Kalesi'nin özellikleri.........................................219 Mitroviçse Kalesi'nin özellikleri........................220 Sağlam sur, yani yüksek Vulkovar Kalesi'nin özellikleri .,. 225 Seg küffarı yurdu, yani büyük palanka Ösek Kalesi'nin özellikleri.........................................227 Gazi Kasım Paşa Destanı..............................232 Panayır pazarı, konuk sarayı çarşısının özelliği...........235 Ösek Kalesi şehrengizinin tamamlanması...............236 Ösek beldesi şehitleri ziyaretlerini bildirir...............237 İnsanların geçiş yeri Ösek Köprüsü'nün özellikleri........238 Sağlam Mihaç Palankası'nın özellikleri..................241 Hekimler şehri, yani İrem bağı benzeri Peçoy Kalesi'nin özellikleri.........................................246 Kibar ve ayan sarayları ve Müminlerin diğer evleri........248 Osmanoğlu sultanları ve müminlerin camileri............249 Eski hakimler (filozoflar) şehri Peçoy-ı Seçoy'un İç Kalesi'nin şeklini bildirir.....................................250 Peçoy Kalesi'ndeki Sultan Süleyman Camii..............251 Aşıkların dinlenme ve gezinme yerleri..................257 Gönül çeken Peçoy şehrinin külliyatı övgüsünün tamamlanması....................................258 Peçoy şehrinin ziyaret makamlarını bildirir..............259 Seçoy Kalesi özellikleri................................260 Bat Ösek Palankası menzili............................262 Sağlam sur, yani süslü Segsar Kalesi'nin özellikleri........262 Fötvar Palankası'nın özellikleri.........................266 Fötvar Kalesi varoşunu bildirir.........................267 Penteli Palankası'nın özellikleri.........................267 Cankurtaran Palankası'mn özellikleri...................268 Cankurtaran gazilerinin cesurluklarını bildirir...........268 Cankurtaran Kalesi zemininin anlatılması.............. XV Kovin şehitlerinin ziyaret yerleri ve Kovin Adası'mn şeklini bildirir...........................................270 Ziyaret ettiğimiz şehitlerin hikâyelerini bildirir...........271 Ercin Palankası'nın özellikleri..........................273 Hamza Bey Palankası'nın özellikleri....................273 Güvenli yurt Kızılelma, Ungurus kralı taht merkezi, Alman diyarı, yani sağlam ve dayanıklı Budin Kalesi'nin özellikleri Allah âfetlerden ve kâfirlerin düşmanca gözlerinden korusun, âmin yâ Mu'în, Seyyidi'l-mürsclin hürmeti hakkına...................................275 Budin'in kötü hâlini bildirir............................283 Budin Kalesi'nin l Muharrem 936 yılındaki diğer fethi .... 285 Yanoş Kral'ın Budin'de kuşatıldığını bildiri...............287 Budun Kalesi'nin bir başka kuşatılması..................287 Ungurus tahtı Kızılclması Budin Kalesi'ne beylerbeyi atanmasını bildirir, 8 Cemâzilevvel 948...............290 Budin hâkimi vezirin atanması.........................292 İşbu 1073 tarihinde Budin Kalesi'nin hâkimleri, kalesinin şekli, camileri ve han, medrese, mektep, tekke, hamam, imaret ve çarşı pazarı, çeşmesi, suyu ve havası ve diğer imaretlerini bildirir...........................................294 Budin Eyaleti'nde olan sancakları bildirir................294 Budin sınırında olan eyaletleri bildirir...................295 Budin çevresinde olan kalelerin İslâm askerlerini bildirir . . 295 Resûl-i mübin şeraiti hâkimlerini bildirir................295 Budin Eyaleti'nin genişliğini bildirir....................296 Çcpçevre Budin Eyaleti'nin anlatılması..................296 Ungurus Kızılclması Budin Kalesi'nin zemini ve şeklini bildirir.....................................299 Budin Orta Hisarı kapıları..................,,.........301 İleri gelen sarayları ve diğer haneler.....................304 Budin Tophanesi......................................305 Budin İç Kalesi'nin özelliği.............................306 Budin Kızılelma Sarayı'nın özellikleri...................307 Budin şehrinin diğer hayrat, hasenat, cami, hamam, han, medrese ve imaretlerim bildirir......................312 Budin şehrinin banyo ve ılıcaları [85a]...................320 Sihirbazların tılsımları................................328 Budin'de yatmakta olan büyük velilerin ve gazilerin ziyaretlerini bildirir Allah hepsine rahmet eylesin......333 Budin Kalesi'nin üç tarafında olan kaleleri bildirir........334 Kara İstivan yapısı, yani Gcrz İlyas Kalesi'nin özellikleri... 336 Gerz İlyas Palankası..................................337 Kile Ovası'nın isimlenme sebebi........................338 İnsanların geçiş yeri ibretlik köprü......................339 Tepesiz sağlam hisar, yani sağlam Peşte Kalesi'nin özellikleri..........................339 Peşte Kalesi zeminin şeklini bildirir.....................341 Peşte Kalesi imaretlerini bildirir........................342 Peşte Kalesi hâkimlerini bildirir........................343 Yanık gazası destanı..................................344 İşbu 1073 senesi Zilhiccesinin 15. günü Budin Kalesi altından 100.000 İslâm ordusu ile Uyvar gazasına gittiğimizi bildirir..................................345 Kızılhisar Palankası menzili...........................345 İbret verici hisar, yani serhaddin sonu Üstürgon Kalesi'nin özellikleri.........................................346 Üstürgon Kalesi'nin Süleyman Han kanunnamesine göre tüm hâkim, zabit ve neferlerini bildirir....................351 İbretlik sur, yani sağlam Üstürgon Kalesi'nin özellikleri ... 354 Üstürgon Kalesi Kızılelma Camii'nin anlatılması.........358 Üstürgon Kalesi varoşunun imaretlerini bildirir..........364 İbretlik su değirmeni çarkı.............................366 Su değirmeni çarklarının seyri.........................367 Tepedelen Palankası'nın özellikleri......................371 Narhane Palankası, yani Baruthane ateşgedesinin özellikleri.........................................372 Üstürgon şehri külliyatı övgüsünün tamamlanması.......372 Üstürgon Kalesi şehitlerinin ziyaret yerleri...............373 Başımızdan geçen garip, gülünç bir olay .,..............374 Kral Betlen yapısı, yani sağlam hisar....................378 Ciğerdelen Palankası..................................378 Acayip doğru rüya....................................379 Ciğerdelen Ovası'nda büyük savaşın sebebini bildirir...... 381 XVI
XVII Seyahatnamenin altıncı cildi [1b] Evvelâ ulular ulusu ol Çnlap Tann'ya sonsuz hama ü sena olsun. O Miraç sahibi, sertac, yalavac Resûl-i mübıne sayısız salât u selâm olsun İO hazrete ve ümmetine (—) âyetiı/le kesin emri üzere gaza ferman olunup bu abd-i kemter de gazaya tâlib ü râğıb olup, 1071 yılı Zilkadesinin birinci gününde [28 Haziran 1661] Tımışvar Ovası'ndan Erdel gazasına yönelip görüp gezdiğimiz kaleleri, büyük şehirleri ve ovaları bildirir Evvelâ Bu din Veziri îsmail Paşa Eyaleti askeriyle çarka-cı oldu. Melek Ahmed Paşa efendimiz Rumeli askeriyle geride ardcı tayin olunup tüm vezir ve beylerbeyilerin tuğlan kalkıp gittiler. Ertesi gün Serdar Ali Paşa Tımışvar altından göç edip, Jebel Ovası menzili: Reayası tamamen Eflak'dır. Bu menzilde Siyavuş Paşa kardeşi San Hüseyin Paşa da İsmail Paşa ile carkacı tayin olundu, zira Seydî Ahmed Paşa'nın şehit olduğunu duyan kâfirler tarafından korkunç haberler geldi. Oradan, Ordu Köprüsü menzili: Oradan 5 saatte, Sersik menzili: Reayası tamamen Eflak kâfirleridir ve 300 haneli mamur zeamet köyüdür ki bu da bir büyük ovada kurulmuştur. Burada olan erik kadar göğem bir diyarda yoktur. Oradan 5 saatte, Lugoş Kalesi'nîn özellikleri Macarcada (—) demektir. Yapıcısı Süleyman Han asrında Erdel Krah Betlen Gabor'dur. (—) tarihinde III. Murad Han zamanında Ulama Paşa fethedip yine kâfirler istilâ etmiştir. Kâfirler elinde (—) sene kalıp sonunda (—) tarihinde Sultan IV. Meh-med Han fethidir, Köprülü Mehmed Paşa eliyle. Hâlâ Tımışvar Eyaleti'nde başka sancakbeyi tahtıdır. Beyinin hâssı 300.000 akçedir. Zeameti 12 ve timarı 300'dür. Alaybeyi ve çeribaşı vardır. Beyinin askeriyle toplam 1.000 adet asker olur.
Ve 150 akçe kazadır, ama daha nahiyeleri yazılmadı, zira yeni fetholmuş bir ülkedir. 3 oda yeniçeri çorbacıları, l oda topçu, l oda cebeci, kale dizdarı, 600 adet hisar eri, kethüdayeri, muhtesibİ ve bâcdârı vardır. Kalesinin şekli: Bir geniş yerde Jebel Nehri kenarında dörtgen şekilli bir palanka kaledir. Etrafında hendeği Jebel Nehri'dir. Bu nehir, Erdel'in Demirkapı Dağları'ndaıı toplanıp Tımış Nehri'ne karışır bir küçük sudur. Kalenin bir kapısı var. Ve hendeği üzerinde bir musanna asma köprüsü var, her gece köprüyü kaldırırlar. Kale içinde toplam 300 Macar evleri var, kimi saz ve kimi tahta örtülüdür. Bu kale yeni feth olduğundan daha cami, han, hamam ve dükkânlar yoktu. İç kalesi dörtgen şekilli kârgir yapı bir küçük kaledir. Bunun da başka hendeği vardır. Doğu tarafa bakan ağaç kanatlı bir kapısı ve hendeği üzerinde asma köprüsü var. Bu şehrin dört tarafı safi bağlı mahsullü yerlerdir. Bütün reayaları Eflak'dır. Eriği, elması ve beyaz kebesi meşhurdur. Bütün reayası Varat kulu aklâmıdır. 10 yük akçesi Mekke ve Medine'ye vakfolunmuştu r ki Ravza-i Mutahhara tarafından her sene Kızlar Ağası adamı gelip 10 yük akçeyi Tımışvar defterdarından alıp gider, büyük hayrat oldu. Buradan kalkıp 3 saatte, Redvar Kalesi'nin özellikleri Bu da (—) senesinde Köprülü fethidir. Lugoş Sancağı hükmünde Tımış Nehri kenarında dağlar içinde dörtgen şekilli bir ağaç palankadır. Dizdarı ve neferleri vardır. Yeni fethedilmekle imareti yoktur. Buradan doğu tarafa 2 saatte, Laboş Dağı, yani Şebeş Kalesi'nin özellikleri Macarca (—) (—) demektir. Bunun da yapıcısı Betlen Gabor kraldır. (—) tarihinde Sultan Mehmed fermaıııyla Köprülü Vezir ile Seydî Ahmed Paşa fethidir. Tımışvar Eyaleti'nde sancakbeyi tahtıdır. Beyinin hâssı 300.000 akçedir, zeameti 15 ve timarı 305, alaybeyi ve başka iş erleri vardır. Bütün askeri 1.000 adet adamlardır ve 150 akçe yeni oluşmuş kazadır. Kale dizdarı, 500 neferatı, 3 oda kapukulu, topçu ve cebecileri, subaşı, muhtesibİ, bâcdârı, şehir kethüdası ve haraç ağası var, bunun da haracından 10 yük akçe Medine'ye surre gider. Tüm reayası Eflak'dır. Kalesinin şekli: Tımış Nehri kenarında şeddadi yapı güzel bir kaledir. Büyüklüğü fırdolayı 400 adımdır, tamir olurken mimarbaşı nakletti. İki kapısı var, hendeği alçaktır. Hisar içinde toplam 200 adet tahta örtülü Macar evleridir. Ancak bir camii var, Defterdar İbrahim Paşa'nındır, ama gayet yerinde yapılmış olup kalabalık cemaatli, kiremitli ve bir yüksek minareli süslü camidir. Kapısı üzere tarihi budur: Gûş eden evsâfını Zan dedi tarihini, Kıble-i ebvâb-ı hacet cami'-i zîbâ makam. Sene (—)
Bu surun ortasında şeddadi yapı bir beşgen şekilli sarp ve sağlam iç kalesi var, dizdardan başka birisi yoktur. Ağzına kadar dolu cebehane, sanatlı altın gibi cilâlı Macar topları ve bu iç kalenin ancak kuzey ine bakar bir küçük kapısı var. Göle Kalesi'nin iç kalesi gibi bunun da kapısına 30 ayak taş merdiven ile çıkılır, yüksek kapıdır. Üstündeki bacalardan aşağı taş atacak baca delikleri ve kapının sağında solunda mazgal delikleri İle süslenmiş gayet sağlam ve muhkem kapıdır. [2a] Taşra varoşu, çarşı pazarı süslüdür. Suyu ve havasının güzelliğinden mahbûb ve mahbûbeleri henüz gelip imar olmadadırlar. Beğenilenlerinden; eriği, elması ve alaca at kebesi meşhurdur. Yayla dibi olmakla bağ ve bahçesi çoktur. Oradan 2 saatte, Desne Kalesi'nin özellikleri (—) tarihinde Köprülü Mehmed Paşa'nın derya gibi asker ile geldiğini bu kale küffârı görüp Osmanoğlu'nuıı gücüne diren enleyecekler ini bilip kaleyi boş bırakıp kaçtıklarında içine 700 adet İslâm askeri kondu. Tımışvar Eyaleti'nde Şebeş Sancağı hükmünde Tımış Nehri kenarında bir dağlık ve ormanlık içinde dört köşe mamur kaledir ki Şebeş kadısı niyabetidir. Yeniçeri odaları konmadı, ancak dizdarı ve neferatları var, çarşısı pazarı yoktur. Bu kaleden 2 saat uzak konaklanıldı. Oradan 3 saatte, Büyük Tabur menzili: Bu taburu Betlen Gabor kazıp Osma-noğlu ile büyük ceng edip bozguna uğramışlardır. Hâlâ tabur yerinde kâfirin pis kemikleri çer çöp içinde toz toprak olup yatar. Oradan 3 saatte, Eski Tabur menzili: Bu mahalde Rakofçi Kral, Seydî Ahnıed 3 Paşa ile ceng etmek için bu Eski Tabur yerini yeniden büyük hendek kazıp cenge hazır olup dururdu. Gazi Seydî'nin derya gibi asker ile geldiğini melun Rakofçi duyunca kararı firara çevirip yularım Demirkapı'dan içeride çekip orada da korkusundan bir büyük tabur kazdı. Ve bu mahalde saadetlî padişahtan bir haseki ağa ile ferman gelip, "Elbette ve elbette Erdel diyarına girip bir yeni kral atayıp, kralım diyen Kemen Yanoş'un hakkından gelip geçmiş senelerdeki hazinemi tahsil edip hatt-ı şerifime amel edesin!" diye ferman gelince Eski Tabur yerinden kalkılıp 4 saatte, Musik Deresi menzili: Musik adlı su çıkar, bu Musik Dağlarından doğup Tımış Nehri'ne karışır. Bu dere içinde çektiğimiz yağmuru Allah bilir. Bütün asker maldan ve candan bıkıp yatacak ve duracak yerler kalmayıp rahmet yağmuru askere lanet yağmuru oldu. Oradan 5 saat yine doğu tarafa, Kınbe menzili: Bir öz içinde bir ormanlı çemenzârda biraz güneşli olup büyük rahmet oldu. Bütün esvaplarımız, çadır ve çergelerimiz kumdular. Bu mahalde bir Macar avreti bir çadır içinde 7 adet adamı katledip sabahısı o meluneyi gaziler Nem-rud ateşinde yaktılar. Bu menzilde nice yüz adet at arabaları kırıldı, zira sarp yol idi. Ve burada danışma olup o gece Demirkapı'ya 5.000 tüfengli yiğitler gönderilip pusuya girdiler. Bu askerin artlarınca Tımış-var Eyaleti ile Abaza San Hüseyin Paşa öncü asker tayin olundu. Ve oradan Çarkacı İsmail Paşa kalkıp Demirkapı'ya gitti ve Demirkapı'yı mülk ettiği haberi gelip asker taze can buldu. Oradan 3 saatte, Macaristan Erdeli vilâyeti, yani dağlık ve ormanlık Demirkapı'nm özellikleri Bu Demirkapı adıyla bilinen zemin taşlık ve ormanlık, öyle bir ağaçlık dağdır ki yeryüzünde yok bir sağlam set ve bir demir kapı idi, Macar tarihçilerine göre bu mahalde İskender-i Zülkarneyn 3 kat demir kapılar yapıp buradan güney tarafa 4 konak yer dağlar içinde tâ Tuna Nehri Demirkapısma kadar 3 kat sağlam duvar ve 3 kat derin hendek kazmıştır. Hâlâ hendeklerinin izleri ve duvar temelleri açıkta durur. 4 Bu Demirkapı'dan kuzey tarafa 20 konak yer dağlar içinde Tise Nehri'ne kadar yine 3 kat duvar ve hendekler kazmış, orada da bütün yapı kalıntıları bellidir. Bu hesap üzere Erdel diyarının batı ve güney taraflarını sur içine alıp Ungurus diyarı ile Erdel diyarına sınır kestiği yerde bu Demirkapı bulunmuştur, ama zamanın geçmesiyle kapılardan eser yok, ancak yapı izlerinden İskender Şeddi gibi yapı kalıntıları, temelleri vardır. Allah'ın hikmeti bu Demirkapı Dağlan göklere doğru çıkmış yüksek dağlardır ki 3 aylık yol Erdel diyarının 4 bölük olan Hayduşak diyarını, Erdel diyarını, Saz diyarını ve Seykel diyarını kuşatmış dağlar ki ancak Erdel yoluna girmeye 4 yol vardır. Biri batı yönünde Osmanlı tarafında bu Demirkapı, ulu yoldur. Biri kuzey tarafında Tise kenarında Orta Macar'a girecek Namın yoludur. Biri de doğu taraf ile kuzeye eğimli Seykel vilâyetinden Leh vilâyetine girecek Seykel yoludur. Dördüncüsü kıble yönünde Eflak vilâyetine girecek [2b] Pra-şo Kalesi yoludur. Bu Erdel ülkesine bu 4 adet yoldan başka anayollar yollar yoktur. Tüm çevresini bu Demirkapı dağları kuşatmış, taşlık ve kayalık dağlardır. Onun için ara sıra bu Erdel küffârı Osmanoğlu'na isyan eder. Bu Demirkapı'nm batı taraflarında Tımışvar ve Göle vilâyetleri vardır ve kuzeyi henüz feth olmuş Yanova ve Va-rat kaleleri taraflarıdır. Doğu ve kıble tarafları tamamen Erdel vilâyetleridir. Kıble ve güney taraflarını Erdel ülkesinin Eflak ve Boğdan vilâyetleri kuşatmıştır. Onlar da Tuna Nehri kenarında bulunup sınırları Tuna Nehri'dir ki Eflak ve Buğdan'ın kuzey, yıldız ve batı tarafı Erdel vilâyetleri olmuş olur, Erdel ülkesi büyük vilâyettir. İnşaaUnh elimizden geldiği kadarı ve gördü-ğümüzce yazılır. Evvelâ bu Demirkapı'da bütün İslâm ordusu ile dağlar ve ormanlar içinde iki gün konaklayıp 3.200 araba ve bu kadar bin se-yishane ve yük develeri güçlükle geçip oradan doğu tarafa yokuş aşağı 5 saatte inip büyük ağaçlar seyrederek Erdel diyarına ayak basıp, 5 Kuru Kilise menzili Bu mahalde büyük bir kilise var idi. Daha Önce Seydî Paşa ile buraya geldiğimizde bu kiliseyi yaktığımızdan hâlâ harap idi. Bu sahrada tüm îslâm ordusu ile kanatlar ip ipe konulup bütün beylerbeyilere karakollar ferman olunup gece gündüz bütün pür-silâh hazırlıklı durmaya başladı. Oradan yarım saat uçsuz bucaksız bir ova içinde gidip, Hasek Ovası menzili Serhat gazileri Haçek ve Hasek derler. Bu yeşillik ovada bir İslâm ordusu kurulmuştur ki, "Cem haşmetli bir padişah böyle büyük ordu ile konmamıştır ve benzeri geçmemiştir" diye serhat gazileri arılattılar. Bu sahrada 10 gün konaklamaya çağmalar ilan edip yine karakollar sıkı sıkı tembih edilip uyarıldı. Zira Kemen Yanoş Kral'ın hareketi haberi alındı, ama ne çare daha Tatar askeri gelmedi ve Scydî Paşa olmadığından askerin yüzü gülmedi. Hatta bu ovada Seydî Ahmed Paşa, Budin, Eğre, Tımışvar, Kanije, Sirem ve Semendire askerleriyle (—) tarihinde Rakofçi Kral'ın 87.000 askerini bu sahrada bozup kırıp esir ettiğimiz yerdir ki İslâm askeri hâlâ ceng yerinde konup İslâm ordusu içinde 10 yerde kubbe gibi kâfir kelleleri gülleler gibi tepe tepe yığılmıştır. Sözün kısası büyük savaş olmuştur ve bütün tarihçiler bu cengi gerçeği üzere yazmıştır. Hak Taalâ da bu mübarek senede öyle bir savaş olmasını nasip ede, mm n. Zira Seydî çenginde 87.000 Nemse, Macar, îslavin, Korol, Leh ve Çek kâfirlerini o şiddetli kışta bu sahra içinde beyaz kar üzerine kâfirlerin kızıl kanlarını 12.000 yiğit ile dökmüşüzdür. Ve melun Rakofçi Kral 300 adet kâfir ile yaralı olarak kaçıp gitmiştir. Eğer bu Seydî gazasını ayrıntılı olarak yazsak sözü uzatmış oluruz. Ancak hâlâ İslâm askeri ile bu sahrada otururken 50.000 düşman avlayan, yel gibi hızlı Tatar 600.000 seçkin safkan atları ile yalı ağası olan Şah Polad Ağa geldi. Serdardan hil'at-i fâhireler giyip Çarkacı İsmail Paşa'dan bir saat ileri konup o gün İslâm ordusunda bolluk oldu. Ve o an yalı ağasına ferman gidip Kemen Yanoş Kral taburundan haber alıp diller getirmeye me- mur olup 40.000 askerle o an ılgar edip tabura gittiler. Yine o gün Cerrah Kasım Paşa Kemen Yanoş Kral'ın taburu keferelerinden 10 adet esir kâfirler getirip serdarın huzurunda söylettikten sonra otağ önünde felek cellâdı kellelerini yuvarladı. Bu hakirin ilk bu gazada çeteye gittiğimizi bildirir Bu Hasek Ovası'ndan Budin gazileriyle batı tarafa dağlar içine girip Dcsne Dereleri içinde ve Desne Dağları üzerinde bir gün bir gece seğirtip dere/ tepe, dağ, bağ, yakın ve ırağ gezmeye başladık. Desne Dağlarında bir büyük pusu yerinde, yani bir sarp kırıntılık içinde toplanmış kâfirlere rast gelip 3 yerden 3.000 yiğit ile "Allah!" deyip koyulduk. Allah'a hamdolsun yüz bin zorluk ile bu pusu yerini fethedip 121 esir, bu kadar kelle ve bu kadar ganimet malı kelepirler aldık. Esenlikle ve ganimetle bir gün bir gecede Desne Derelerini geçip sahralara çıkıp dördüncü gün Hasek Ovası'nda İslâm ordusuna ulaşıp esirleri ve ganimetlerimizi satarken Allah'ın hikmeti Serasker Ali Paşa bu ganimet ile geldiğimizi duyup herkes çeteye gidip [3a] İslâm ordusu boş kalır düşüncesiyle "Çete yasaktır!" diye tellâllar çağırıp, "Bu gelen cebeciler tüm esirleri sahiplerine teslim edip müjdelerini alsınlar, yohsa padişah başryçün cebecileri kırarım!" deyip üzerimize mübaşir çavuşlar koştu. Hasek Sahrası'nın kıble tarafında yarım saat uzak Kolçvar Kalesi meydanına yoldaşlarımızla esirleri teslim etmeye giderken merhum Seydî Ahmed Paşa'ya yüz bin rahmet ve bu serdara yüzlerce lanet okuyarak Kolçvar Kalesi dibine vardık. Kolçvar Kalesi'nin özellikleri Evvel ve sonra Erdel kralları hükmünde olup Osmanoğlu eline asla girmemiştir ve Seydî Paşa'dan başka bu diyara bir vezir gelmemiştir. Lâkin bu kale Zolomioğlu'nun miras yolu ile intikal eden mülküdür ki bin kadar askere sahiptir. Kolçvar Kalesi yaylası deresinin içinde Kolçvar Nehri kenarında bir yalçın kaya üzerinde göklerle beraber şeddadi ve beşgen şekilli sağlam kaledir. Hasek Sahrası'na bakar bir kapısı vardır ve 11 kuleli şirin kaledir, ama havalesi çoktur. Ancak her tarafı uçurum olduğundan yanına varılmaz. Ve havalesi olan dağların ardları kıble tarafı tamamen Eflak vilâyetidir. Bu kalenin aşağı dere içinde bağlı ve bahçeli bir varoşu için- de sanatlı kiliseleri ve deresinde çeşit çeşit balıkları var. Suyu ve havası hoş olduğundan mahbûb ve mahbûbeleri meşhurdur. Bu kale kaptanı itaat edip serdara hediyeleriyle vardığından bütün esirlerimiz defter ile bu kaptana teslim olunup, "Bre üç kese esir müjdesi" diye verip 3.000 yiğide 20'şer gu-ruş gaza malı değip, "Bereket versin" deyip kaptandan da çeşit çeşit hediyeler alıp tekrar İslâm ordusuna dönüldü. O gün 1071 yılı Zilkadesinin 18. Cuma günü Erdel memleketi kâfirlerini tamamen itaat altına almak için tüm Tatar askeri kalkıp bir saat ileri gitmek ferman olundu. Budin askeriyle İsmail Pasa çarkacı ve Çatalbaş Paşa ardcı ferman olunup derhâl göç boruları çalınıp Cerrah Kasım Paşa tuğlar ile konakçı olup o güne kadar Hasek Sahrası'nda on gün konaklanmıştı. Oradan Hasek Sahrası'nın doğu tarafına 2 saatte, Seyk Kalesi'nin özellikleri Erdel kralları hükmündedir, ama Solom Gargor Batori mülküdür ki Yanova beyi olan Barçay Kral'dır. Seyk Kalesi Macarca-da (—) (—) demektir. Kalesi, Lena Nehri kenarında göklere yükselmiş bir küçük tas yapıdır, içinde ancak on hanesi ve bir küçük kilisesi var, ama aşağı sahrada Barçay Kral'ın bir sanatlı sarayı var idi ki görüntüsü, yapısının biçimi, tarzı bukalemun nakşı çok güzeldi. İslâm ordusu bu sarayı ateşe vurup sarayın tamamen Nemrud ateşi içinde kaldığını kale kaptanı görüp sayısız hediyeler ile seraskere gelip itaat etti. Oradan kalkıp Lena Boğazı'nı aşıp, Küçük Şamos Nehri kenarı menzili kıyısında Kosvar Sahrası'nda konaklandı. O gün, İslâm askeri ganimet olsun, diye kol kol çeteciler gitsin, diye ferman olundu. Hakir fırsat ganimettir, deyip 50 adet silâhlı yiğitlerle dağlara çıktık, 5 saat gezdik ancak asla ganimet bulamadık. Ancak bir Eflak keferesi dil tutup kulağını yay kirişi tuncuyla kıstırıp o kadar eziyet ve işkence ettik, asla ganimet malı demedi. Biz de kellesini kesip yine o gün bol elle serseri gezip İslâm ordusuna katıldık. Yüklə 1,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|
