6.4. İş yerinin işıqlandırılması Məlumdur ki, insan ətrafındakı xarici mühitdən məlumatın təxminən 80%-ni görmə kanalı vasitəsilə alır.
Bu məlumatın həcmi və keyfiyyəti işıqlanma dərəcəsindən asılıdır. Keyfiyyətsiz işıqlanma işin icrasını çətinləşdirir, əmək məhsuldarlığını aşağı salır və bədbəxt hadisələrə səbəb olur. Sanitariya normalarına cavab verən işıqlandırma işçilərə müsbət təsir göstərir, optimal şərait yaradır və nəticə etibarilə əməyin təhlükəsizliyini təmin edir.
İşıqlandırma sistemlərinin təsnifatı İşıqlandırma sistemləri təbii, süni və qarışıq növlərdə olur. Təbii işıqlandırma binanın xarici divarındakı və örtüklərdəki işıq oyuqlarından binaya daxil olan səma işığı ilə (düz və ya əks olunmuş), süni işıqlandırma isə elektrik lampalarının işığı ilə əldə edilir. Qarışıq işıqlandırma norma üzrə çatışmayan təbii və süni işıqlandırma ilə tamamlandırılan işıqlandırmadır.
İstehsalatda təbii işıqlandırma yandan (pəncərədən) yuxarıdan (bacadan) və kombinə edilmiş (üstdən-yandan) şəkildə aparılır.
Süni işıqlandırmanın aşağıdakı növləri mövcuddur:
a) işçi işıqlandırma – normal iş şəraiti üçün tələb olunan işıqlandırma;
b) qəza işıqlandırma – işıqlandırmanın qəza vaxtı kəsilməsi zamanı, işi davam etdirmək üçün istifadə edilən işıqlandırma;
v) təxliyə (evakuasiya) üçün işıqlandırma – işıqlandırmanın qəza zamanı kəsilməsi zamanı işçilərin iş yerindən başqa etibarlı yerlərə köçürülməsi üçün nəzərdə tutulan işıqlandırma;
q) növbətçi işıqlandırma – iş vaxtından kənar vaxtda müəssisənin işıqlandırılması.
İşçi süni işıqlandırmaya aid edilir:
a) ümumi işıqlandırma – otağın daxilində müntəzəm və ya avadanlığa nisbətən qeyri-müntəzəm yerləşdirilmiş çıraqlarla işıqlandırma;
b) yerli işıqlandırma – bilavasitə iş yerlərinin işıqlandırılması (təkcə yerli işıqlandırmadan istifadə etmək qadağandır);
v) kombinasiya edilmiş süni işıqlandırma (ümumi və yerli işıqlandırmanın birgə istifadə edilməsi).
