İÇİndekiler öNSÖz piri Aşk İçin Söylenen Bir Kaside 4

13. Mübareze Ba Nefs Cihad-ı ekber (Farsça):

bu kitap İmam Humeyni’nin Necefte iken talabelerine yapmış olduğu nefisle cihad konulu ahlaki sohbetlerinden oluşmaktadır. Kitap defalarca yayınlanmıştır.

14.. Şerh-i Hadis-i Cunud-i Akl ve Cehl:

(Farsça) Usulul Kafî’de İmam Sadık (a)’dan nakledilen ve yetmişten fazla çeşitli olan Akıl ve Cehalet ordusuyla’ ilgili hadisler vardır. İmam Humeyni bu hadisi farsça olarak, şerh etti. Ancak yirmi beşinci hadisten öteye gitmedi. Bu kitab ahlak, terbiye ve süluk konusundaki en iyi kitaplardan biridir. Bu kitabı “İslami ahlak” ismi altında ve başkasının ismiyle yayınlanmıştır. Onun da hikayesi şöyledir: “Şehid Allame Gulam Huseyn Hakkani’nin rivayetine göre, devrimden önce İmam’ın tanıdığı bir şahıs Necef gittiler. İmam Humeyni’de Akl ve Cehalet Ordusu Hadisi Şerhini yayınlaması üzere ona verdi. O da zalim Şah rejiminin korkusuyla kitabın bazı bölümlerinde değişiklikler yaptıktan sonra kitabı üç ayrı cilt halinde yayınladı. kendi ismiyle yayınlamış olduğu bu eserin ikinci cildinin yarısına kadarı İmam’a ait olup, geri kalan kısmı da kendisinindir. Bu şahıs sapmadan dolayı nifak cehennemini boyladı, ama bu kitap onun ismiyle yayınlanmış olduğu için hizbullahilerin ilgi dairesinin dışında kaldı.

Bu kitabın aslının bulunup hiç bir müdahale yapılmadan yayınlanarak istifadeye sunulması ümidiyle.

15. Erbain/Şerh-i Erbain’in: (Farsça) Otuzüç hadisinin ahlaki, geriye kalan yedi hadisinin itikadi olduğu kırk hadis şerhidir. Eserin başlangıcında şöyle demektedir: “Uzun zamandan beridir. Ehli Beytin muteber ulemasından muteber olan kırk hadis derleyip şerh etmeyi düşünüyordum. Bu düşüncemin başında da halkın gençlinin bunda istifade etmesi söz konusu olduğundan, bu şerhi farsça olarak yazdım...” İmam, kitabının başında kendisine bu konuda çalışma yapması iznini veren dört büyükten söz etmektedir:

1. Şeyh Muhammed Razı İsfahani.

2. Şeyh Abbas Kumi

3. Allame Seyyid Muhsin Emin Amuli.

4. Seyyid Ebul Kasım Dehkerdi İsfahani
İmam Humeyni bu dört hadisi nakilcilerinden ayrı olarak, başka yolların da bulunduğunu ve Şeyh Ensari ile kesilmediğini vurgulamaktadır ki, bunların isimlerini burada zikretmiyoruz. Ayrıca ondan sonra Şeyh Ensari’nin silsilesini, Şia’nın Kırk Hadis ravilerine kadar ulaştırmaktadır.

Kırk Hadis kitabının yazılması 1938 yılında son bulmuştu. Bu kitap 223 sayfa halinde basılmıştır. Bu kitabın fihristi bile büyük önem taşımaktadır. Fihristin bazı bölümleri şu şekildedir.

Nesle cihad, riya, gurur, kibir, hased, dünya sevgisi, gazap, nifak musibeti, hevai nefs, fıtrat, tefekkür, tevekkül, korku, niyaz, imtihan, sabır, tevbe, Allah’ı zikir, gıybet, ihlas, şükür, ölümden korku, ilim taleb edenler, ilmin çeşitleri, vesvese, ilmin fazileti, ibadet, kalbin huzur bulması, likaullah, Rasulullah’ın Emir’e vasiyeti, kalb çeşitleri, Allah, Peygamber, İmam ve müminleri tanımama, hırs, rıza, amellerin kabulü için velayet şartı, müminin Allah katındaki hali, hakk’ın marifeti ve onun isimleri, Hakkın marifeti ve onun sıfatları, marifetin yolları, Hakkın ve ululemrin marifetinin tanınması, Allah insanı kendi suretinde yaratmıştır, hayır ve şer, tevhidin hakikati.

Fıkhi araşırmaları ihtiva eden eserleri:

İmam Humeyni yaklaşık otuz yıl boyunca ictihad fikhı dersi okudu. Okuduğu bu dersleri veya en azından bir kısmını yazdı. Eğitimini bitirdikten sonra bu konuları araştırarak çalışmalarını mükemmeleştirdi. İmam Humeyni’nin bu sahadaki çalışmalarının konusu şöylece sıralanabilir. Taharet, haram kazançlar, alışveriş, namaz ve takiyye. Bunların tamamı Arapça olarak yazılmıştır. Bu konudaki eserleri şunlardır:

16. Kitabul taharet: Bunun birinci cildi necaset konusunu içermektedir.

17. Kitabul Taharet: İkinci cild kadının hayız, istihaze, nifaz gibi durumlarını konu almaktadır.

18. Kitabul Taharet: Üçüncü cild teyemmüm konusunu içermektedir.

19. Kitabul Taharet: Bu dördüncü cilt necaset ahkamını kapsamaktadır.

20. el-Mekasibul Muharreme

21. el- Mekasibul muharreme: İkinci cilt kumar, yalan zalime yardım, velayet, kazanç, sultanın bırakmış olduğu vergi ve yönetmenlik gibi meselelerle ilgilidir.

22. Kitabul Bey

23. Kitabul bey: İkinci cilt 1941 yılında 575 sayfa olarak diğer ciltler gibi Necefte basılmıştır. İmam Humeyni’nin büyük yankıya sebep olan Velayeti Fakih konusundaki görüşleri de bu kitapta yer alır.

24. Kitabul bey: Üçüncü cilt.

25. Kitabu bey: dördüncü cilt. Alışverişle ilgili hükümleri içerir

26. Kitabul Bey: beşinci cilt. Alışverişle ilgili hükümler, nakit, borç, icra ve buna benzer ticari hükümler yer almaktadır.

27. Kitabul Hilel: Namaz çevresinde meseleleri konu alır. Zahiren 1947 yılına kadar mesele etrafında yapmış olduğu konuşmaların toplandığı 310 sayfalık bu kitap Kum’da basılmıştır.

28. Risaletu Fi takiyye: Takiyyeyi konu alan 35 sayfalık bir eserdir. Bu kitabı 1953 yılında yazmış ve 1965 yılında Kum’da basmıştır. Kitaptaki ilginç cümlelerden biri şudur: “Takiyye dini korumak içindir, mahvetmek için değil.”

29. Risaletu Fi’l Akideti Min mülk: Sayın Hüccet, bu konudaki kitapların ikinci cildinde bu kitabı İmam’ın eseri olarak zikrediyor.

30. Rigaletu Fi Tayinil Fer Fil Leyalil Mukammere

31. Risaletu La Zarar: Bu kitap fıkıh kaideleri ile ilgili olmasına rağmen usul kitaplarındaki yöntemle beraet bahsinin aynı bölümde yer almasından dolayı usul kitapları arasında sayılmıştır. İmam bu eseri fıkıh okumaya başladığı ilk dönemlerde yazmıştır.

32. Risaletul istishab: Bu eser usul okuduğu ilk dönemlerde yazılmıştır. Eser 1950 yılında tamamlanmıştır.

33. Risaletil Fit-Teadul Vet-teracih: Ders okumaya başladığı dönemde yazılmış ve 1950’de tamamlanmıştır.

34. Risaletil İctihad vet-Taklid: Bu kitabını da 1950’lerde yazıdığı sanılmaktadır.

35. Risaletul Fit-Taleb vel-İrade: Bu eser felsefi irfani bir eser olarak da sayılabilir. Ancak İmam bu konuyu fıkıh usulü dersinde söz konusu ettiğinden, bu eseri de usul kitapları arasında saydık. Bu kitabın başında şöyle demektedir: Fıkıh usulünde meselemiz talep ve irade konusuna ulaştığından bu mevzuyu ehil olanlara havale etmeye karar verdim. Bu meseleyi bu derse sıkıştırma imkanı olmadığı gibi konuya girmek için bir ön giriş yapmak gerekiyor. Ayrıca derste bulunanların meseleden uzak bulunması ve mesele fazlasıyla dikkat istediğinden konuya girmeye tercih etmiyorum. Ancak bir kısım talebelerin ısrarla meselenin bazı yönlerini açıklamamı istemesi üzerine bu mevzuyu bir kitapçıkta toplama niteyindeyim.” İmam bu kitabın yazılışını 1951 yılında Hemedan’da tamamladı.

36. Ta’likat Ala Kifayetil Usul: Bu notlandırma 1936’da bitti.

37. Mesele-i İIm-i Usul: Fıkıh usulü kitapları

nın bazılarında bu eser imam’a ait olarak zikredilmektedir.

38. İmam’ın seçkin talebelerinden olan Seccani, İmam Humeyni’nin merhum Ayetullah Burucerdi’nin usulüne de ta hüccet bölümüne kadar yazdığım söylemektedir.

39. Talikat Alel Urvetul Vüska: (arapça): Merhum Seyyid Muhammed Kazım Yezdi’nin Urvetul Vüskasının notlandırmasıdır.

40. Talikat Ala Vesiletin Necat: (Arapça) Seyyid Ebul Hasan İsfehani’nin eserine notlandırma yapmıştır.

41. Haşiye-i Tevzihul Mesail: (Farsça) Ayetullah Burucerdi’nin Tavzihul Mesail’ine yazdığı açıklamadır. Bu açıklama 1961 yılında Burucerdi’nin vefatından sonra kitap olarak yayınlandı.

42. Risale-i Necatül ibad: (Farsça) Bu eseri üç cilttir, bazı bölümleri kaybolmuşur.

43. Haşiye-i Risale-i İrs: (Farsça): Merhum molla Haşim Horasani’nin bu eserine yazdığı açıklamadır. Farsça olan bu eser Ayetullah Burucerdi’nin vefatından sonra yayınlanmıştır.

44. Menasik Ya Desturi Hacc (farsça)

45. Tahrirul Vesile: (Arapça) İmam Humeyni, daha önce de söylediğimiz gibi Vesiletun Necat’a bir haşiye yazmıştı. 1964 yılında Türkiye’de sürgündeyken bu haşiyeyi bir kitaba dönüştürmeye Vesiletun Necat’ta bulunan eksiklikleri tamamlamaya ve buna yeni bablar eklemeye karar vererek bu yolda çalışmaya başladı. Bu arzusu sürgünde bulunduğu müddet içerisinde mükemmel bir biçimde gerçekleşti ve Necefe gittikten sonra bu çalışmasını iki cilt halinde yayınladı. Böyle bir başarı elde etmesini güçlü iradesine bağlamak gerek. Türkiye’ye sürgün edildiği zaman MİT memurları tarafından işkence yapılan bir bölüme götürülmüş ve duvardaki kanların rejime başkaldıran mollalara ait olduğu vurgulanarak korkutulmak istendiğinde “İnşaallah onlar gibi olurum. Eğer onlar gibi olsaydım siz şimdi benimle konuşmaz, onlara yaptığınızı yapmakla meşgul olurdunuz. İnşaallah buradan dışarıya çıktığımda onlar gibi olmaya çalışacağım” dediği rivayet edilir.

47. Zubdetül Ahkam: (arapça): Tavzihul mesail’e rağmen bu risalesi talebeleri tarafından derlenmiş ve defalarca basılmıştır.

48. Tevzihul mesail: (Farsça) Ayetullahil Uzma Burucerdi zamanında kendisinin ilmi risalesinin cahil halkın genelinin anlayabileceği hale getirilmesi ihtiyacı duyuldu. Bu amaçla Hüccetülislam Şeyh Ali Asgar Kerbasçi ve Üstad Ali Asgar Fakihi, merhumun risalesini istenen şekle soktular ve adını da Tavzihul Mesail koydular. Ayetullah burucerdi’nin ölümünden sonra çeşitli taklid merci müctehidler bu kitaba şerhler yazdılar. Bu cümleden olmak üzere İmam da bu kitaba, sonraları bazı alimler tarafından açıklamalar getirilen bir haşiye yazdı ve Tavzihul Mesail adı altında defalarca basıldı.

49. Muihakat-ı Tavzihul mesail: İmam Tahrirul Vesilesi yeni meseleleri çözümler de içeriyordu, ama arapçaydı. Farsça konuşanlarında bu meselelere ihtiyacı bulunması nedeniyle eser tercüme edildi ve Tavzihul Mesail’de bulunmayan iyiliği emrkötülüğü yasaklama ve savunmanın bazı meseleleri eklenerek Mulhakati Tavzihul Mesail ve başka isimler altında, hem bağımsız hem de Tavzihul Mesail’e ilave olarak defalarca yayınlandı.

50. İstiftaat: Çok değerli çalışmalarından biri de alimlere sorulan sorulara verilen cevapların, soru soranların dışındakilerin de yararlanması için bir araya getirilmesidir. Mirza kumi’nin çok önemli kitapları, huccetul İslam Şufti’nin ve Seyyid Muhammed kazım Yezd’nin sorucevap türünden çalışmaları bu kabildendir. Son dönemlerde de Ayetullahil Uzma Gulpayganinin sorulara verdiği cevaplardan oluşan mecmua birkaç cilt olarak düzenlenip basılmıştır. İmam Humeyni’ye ilgi duyanlardan bazıları da aynı işi İmam’ın sorulara verdiği cevaplar konusunda düşündüler. Bir bölümü 1982-84 yıllarına ait olan cevaplar iki cilt halinde düzenlenerek Camiai Müderrisin yayınları tarafindan basılmıştır.