Ioan. De salas, gvmielensis, e provincia castellana, societatis iesv
Yüklə 18,48 Mb.
|
|
tica, nec in tali communitate ponẽda est propriè, & formaliter: sed ad summum quasi radicaliter, & virtute: quatenus verò speciali voluntate, & con- sensu in vnum corpus politicum congregantur, vno societatis vinculo, & vt mutuo se iuuent in ordine ad vnum finem politicum, efficiunt vnum corpus politicũ, quod moraliter est per se vnum, & consequenter indigent vna potestate politica, & in tali communitate non sic est hæc potestas ex ipsa natura rei, vt non sit in hominum potestate ita congregari, & non posse leges condere, & si vellent ita congregari, & hac carere potestate, vellent pugnantia, & ideò nihil efficerent: quia si- ne gubernatione politica, vel ordine ad illam, non potest intelligi communitas, & vnitas politica: tum, quia hæc vnitas magna ex parte consurgit ex subiectione ad easdem leges, vel eandem pote- statem politicam: tum, quia non posset dirigi ad vnum finem & commune bonum: cùm ergo ad conseruationem, vel bonum naturę humanæ non sit necessarium, vt omnes homines ita cōgregen- tur in vna politica communitate: necessarium nō est, vt modo habeat, vel aliquando habuerit ta- lem potestatem politicam, aut legislatiuam: imò, cùm vix sit possibile, & multò minùs expediens, ita congregari omne genus humanum: dixit enim Aristoteles 7. polit. cap. 4. ciuitatem copiosam dif- ficilè gubernari: ac proinde difficiliùs regnũ, præ- sertim si nimis amplum sit, & multò difficiliùs totum vniuersum: verisimilius est, numquam, vel breuissimo tẽpore fuisse hanc potestatẽ legislati- uam formaliter in tota hominum collectione: sed paulò post mundi creationem cœpisse homines diuidi in varias Resp. & in singulis fuisse hanc po-<-P> @@0@ @@1@ nus 5. ciuit. ca. 9. colligit ex Genes. 4. ante diluuium Cain fuisse primum, qui proprium regnum, & Rempub. constituerit: post diluuium autem Nem- brot ex Genes. 10. quia nimirum Cain prius diui- sit communitatem perfectam separando se à fa- milia paterna, & sic de Nembrot tespectu Noe. Hæc illi. Nostra verò sentẽtia probatur primò, quia nul- la est ratio, cur à principio totum humanum ge- nus conuenire non potuerit explicitè, vel implici- tè, vt aliqua lex generaliter inter eos perpetuò ser- uaretur, ita vt successores etiam ligaret: siquidem etiam alij quicumque nullum superiorem haben- tes, à quo impediantur, possunt pro se, & suis suc- cessoribus simile quid statuere, antequam in vllo alio conueniant: cut enim possunt primùm con- nenire, vt eligant regem, vel magistratus commu- nes, qui sunt leges animatæ, & non possunt primò conuenire, vt viuant eisdem legibus, siue in gene- re, siue in specie leges ipsas designando. Itaque nulla alia vnio, ante ipsam legislationem necessa- ria est, nisi aggregationis, vel congregationis non aliundè impeditæ: cùm ergo totum genus huma- num, nec à Deo, nec ab Angelo, nec ab homine vllo particulari, vel particulari communitate fue- rit impeditum, imò nec naturaliter potuerit im- pediri; statim potuit nulla alia vnione præceden- te leges condere consentiente maiore parte illius: nec enim erat necesse singulos homines consenti- re, vt nec in aliis communitatibus, & sicut aliquæ obligant posteritatem, ita & cōmunitas humani generis: & hanc potestatem legislatiuam num- quam genus humanum à se abdicauit, licet fortè potuerit abdicare, in Adamum vel aliquem alium hominem eam transferendo, vel in plures reges, aut Resp. eam diuidendo: ergo adhuc manet in ipso hæc potestas. Et sanè potestas hæc necessaria fuit in genere humano: non enim benè potuisset in iustitia & pa- ce conseruari, nisi aliqua communia iura pro om- nibus Regibus, Principibus, Rebuspub. & priuatis hominibus statuisset, quæ cōmuni fœdere, & con- sensione inter se conseruarent: & hæc sunt iura gentium, quæ magis implicitè, quàm expressa le- ge constituta sunt, & traditione, ac consuetudine intelliguntur: quorum aliqua sunt omninò positi- ua, ita vt cum naturalibus in obiecto non coinci- dant: alia verò coincidunt quidem, ita tamen im- posita sunt: vt vim habeāt independentem ex hac constitutione naturali: nam voluerunt ad ea obie- cta humanum genus obligari, siue ad eadem obli- garet lex naturæ, siue non. Vnde, etiam, siquis exi- stimaret, ad ea non obligari ex iure naturali, tene- retur ea facere ex iure gentium, vt contingit in aliis legibus positiuis, concurrentibus cum natu- ralibus, statuentibus autem independenter à lege naturæ: secus quando legislatores solùm dicerent, seruetur in hoc lex naturæ, etiam si declarent, quæ illa sit: tunc enim, si ego euidenter intelligam, de- ceptos fuisse; non astringar eius præceptis, licet de re honesta fuerint, & subiecta eorum iurisdictio- ni. Inter gentium iura positiua, quæ cum naturali- bus minimè concurrunt, numero ego cum com- muni, immunitatem legatorum modestè, & iustè se gerentium in sua legatione: nam licèt hostes sint, & stando in iure naturæ possent tamquam hostes occidi: iure tamen gentium facultas hæc<-P>@@ <-P>ablata est, & mandatum, vt nullum damnum illis inferatur, idem est de innoxio transitu per publi- cas vias, etiam alienas, qui iure gentium omnibus conceditur, & impediri vetatur, vt omnes possint commercia inter se habere, & quisquis in alienis terris id quærere, quod sibi vtile fuerit, absq; alio- rum detrimento, & similia. Et sanè qui negant ge- nus humanum sine vlla alia coniunctione præ- uia, non potuisse leges sancire, negant contra om- nium opinionem iura omnia gentium, præsertim positiua: nam in quibus casu, & nulla communi lege lata, omnes, aut plures Resp. conuenerunt, si- ue cum naturalibus legibus concurrant, siue secus, iura gentium non dicuntur: & quælibet Respub. potest illa pro se abrogare: nulla tamen potest ius vllum gentium abrogare: alioqui posset Respub. quælibet statuere, vt hostibus etiam legatis dam- num fiat, vt innoxius transitus exteris denegetur: quod falsum, & contra omnes est, & imputabile esset generis humani detrimentum: totum autem genus humanũ posset iura hęc abrogare explicitè, vel implicitè cōsensu. Retinet ergo potestatem le- gislatiuam, & gubernatiuā, ex qua olim leges san- xit, iuxta id, quod dicitur in lege, omnes populi, ff. de iustitia & iure, quod naturalis ratio interomnes
propriè admodum vocabimus politicam seu ciui- lem, cum non sit potestas ciuitatis: latè autem ci- uilis vocatur, sicut illa, quæ est regni, vel imperij, vel cuiuscũque ciuitatis, vel collegij non habentis nomen ciuitatis: imitatur enim eam, quæ ciuitatis est: quoniam ab ipsa ratione naturali, vel Deo au- thore naturæ fluit. Ex quibus patet, communitates particulares, modò non impediantur, sicut numquam impedi- tæ sunt à communitate vniuersalissima omnium gentium, posse sibi, suísque successoribus leges condere: non tamen omnes eodem modo: nam quæ sunt habitantium eodem loco, & simul ha- bentium domicilia, possunt à maiore parte leges statuere, quibus teneantur omnes, qui ibi degere velint, quas si aliqui seruare noluerint, poterunt inde expelli, vel ibi manentes puniri, sicut ait Vi- ctoria de potestate ciuili, num. 9. maiorem partem
tes, legibus ad commune bonum loci pertinenti- bus, astringi possint, itaque sicut vnitas humani generis est sufficiens fundamentum potestatis le- gislatiuæ in humano genere: ita domiciliorum coniunctio in communitate coniunctorum. Aliæ verò communitates non locales, sine consensu ex- plicito, vel implicito omnium partium, non ha- bent potestatem legis condendę ad maiorem par- tem suffragiorum: sed priùs oportet conuenire inter se de hac re, vt sic ferre leges communitas possit: quia natura non postulat, vt sic leges ferre possint communitates non locales: quę etiam non possunt leges ferre contrarias legibus locorum, vbi partes habuerint sua domicilia; quia istæ pri- mum seruandæ sunt, id postulante natura. Adde, Rempub. institui posse cum ea sola lege, vt nullæ aliæ fieri à magistratibus possint, quæ veræ sint leges, & in perpetuum obligent etiam posteros: sed per magistratus omnia fiant, quibus expiranti- bus, expirent omnia eorum mandata, præter ea,<-P> @@0@ @@1@ enim satis est ad Reip. vnitatem; maximè cùm ipsa Respub. si velit, possit maiorem magistratibus au- ctoritatem dare, vel per se leges ferre, siue repu- gnantibus magistratibus, si potestate legislatiua non se abdicauit, siue consentientibus, si se abdica- uit in eorum fauorem, vnde aliquæ Resp. sine le- gibus Domini vixerunt, temporalibus magistra- tuum præceptis contentæ: ait namque Iustinus 1. hist. olim populos sine vllis legibus solo principum arbi- trio gubernari solitos, & Liuius lib. 3. ait, Romanam Rempub. ad annos trecentos sine legibus gubernatam. Qua de re plura sectione 5. Dico tertiò, hæc potestas legislatiua à Deo est sufficienter, per solam voluntatem producendi communitatem, in qua ex natura rei residet im- mediatè, & non mediis aliis hominibus pote- stas legislatiua. Hæc est contra aliquos asseren- tes, hanc potestatem in nulla esse humana com- munitate, nisi ex commissione diuina, vel com- municatione suæ potestatis formalis, quam for- maliter, & explicitè voluerit hominibus com- municare, supposito, per modũ dispositionis ma- terialis, quòd illi propria voluntate communita- tem cōstituant: per hoc enim efficiunt subiectum capax huius potestatis, quod est cōmunitas. Deus autem tribuit quasi formam, scilicet, hanc pote- statem moralem: quod indicari putant à Caietano tom. 1. op. 2. de potestate Papæ parte 2. ca. 10. ad 2. Cōfirmat Couarruuias in pract. c. 1. Victoria rele- ctione de hac potestare Soto. 1. iust. q. 1. art. 3. & suadent; quia supposita in hominibus voluntate conueniendi in eadem communitate politica, non est in eorum potestate impedire hanc iurisdictio- nem: ergo signum est, proximè non prouenire ex corum voluntatibus, quasi ex propria causa effi- cienti: sicut in matrimonio rectè colligimus, vi- rum esse caput mulieris ex dono auctoris naturæ, & non ex voluntate vxoris: quia licèt ipsi vellent hanc superioritatem impedire, non possent. Con- firmatur primò ex Rom. 13. non est potestas, nisi à Deo, quæ autem sunt à Deo, ordinata sunt, vel vt ha- bent aliqua manuscripta, & textus Græcus, ac Sy- riacus, quæ autem sunt potestates, à Deo ordinatæ sunt:
Petri 2. subiecti estote omni humanæ creaturæ propter Deum, id est, quia potestatem accipit à Deo, siue Regi quasi præcellenti, &c. & Prouer. 8. per me Reges regnant, &c. & c. ad hoc dist. 9. dicitur, prouisione di- uinæ dispensationis quosdam esse superiores, & alios in- feriores, & Danielis 2. & 4. & Isa. 44. in fine & 45. in principio, Deus regnare dicitur, & Ioan. 19. non ha- beres potestatem aduersum me vllam, nisi tibi datum esset desuper; ergo est immediatè à Deo; quia à nullo immediatius est. Confirmatur 2. quia hæc potestas habet plures actus, qui videntur excedere huma- nam facultatem, prout est in singulis hominibus: ergo signum est, non esse ab ipsis: sed à Deo. Pri- mus actus est punitio malefactorum etiam vsque ad mortem: nam cùm solus Deus sit Dominus vi- tæ, solus ille videtur posse hanc potestatem dare: vnde Augustinus de natura boni ca. 32. nocentium
sam potestas gladij ponitur tamquam signũ meri im perij. l. imperium. ff. de iurisd. omn. iudi. Secun- dus est obligari in cōscientia: quod maximè vide- tur pertinere ad diuinam potestatem. Tertius est vindicare iniurias singulorum: cùm alioqui scri-<-P>@@ <-P>ptum sit, Deut. 32. & Eccle. 28. mihi vindictam & ego retribuam. Ergo hęc potestas est diuina: alioqui po- tuissent homines alium modũ vindicandi iniurias vsurpare: quod falsum est: quia quiuis alius mo- dus iniustus est. Alij dicunt, sententiam hanc sine dubio in hoc veram esse, quòd principalis auctor huius potesta- tis est Deus, & quòd ex obligatione iuris naturæ nascitur: hoc enim probant rationes factæ: con- currit tamen, inquiunt, humana voluntas ad hanc po- testatem tribuendam: quia in primis non datur hæc po- testas, per actionem à creatione distinctam: oporteret enim per reuelationem de illa constare: quod dici non potest: datur ergo medio dictamine naturali: quod Deus sufficienter prouidit humano generi, & dedit illi omnem potestatem necessariā ad con- seruationem, & rectam gubernationem suam. De- inde hæc potestas non ita datur toti communita- ti, quin à voluntate hominum pendeat in illo, vel in aliquo alio esse: ergo pendet à voluntatibus ho- minum, vt eam aliquomodo cōferentibus, & non tantùm quasi disponentibus materiam. Conse- quentia declaratur ex differentia inter hanc & spi- ritualẽ potestatem: nam, quia potestas Pontificum cum verbi gratia non datur ab hominibus eligen- tibus eum; sed immediatè à Christo: ideò post- quam semel data est, non possunt homines illam auferre, nec absolutè modum regiminis illius im- mutare, nec designare collegium, cui potestas illa conferatur: totum autem contrarium est in præ- senti potestate: ergo habet maiorem dependen- tiam à voluntatibus hominum. Vnde primò inferunt isti, quòd, quamuis hæc potestas absolutè sit de iure naturæ: tamen deter- minatio eius ad certũ modum regiminis est ab ar- bitrio humano; nam licèt meliùs gubernationis genus sit monarchicum: tamẽ eligere possunt ari- stocraticum, vel Democraticum, vel aliud ex his mixtum: & ita constat experientia, magnam esse in hoc varietatem: nam alicubi est monarchia, & rarò est simplex: supposita enim fragilitate, igno- rantia, & malitia hominum, regulariter expedit aliquid admiscere ex populari gubernatione, quæ etiam est maior, vel minor iuxta varias consuetu- dines & iudicia hominum: pendet ergo tota hæc res ex humano consilio, & arbitrio. Vnde sub in- ferunt isti primò: quod singuli homines ex natura rei habent partialiter virtutem ad conferendum hanc potestatem: eo autem ipso, quòd volunt ef- ficere, & efficiunt vnam communitatem perfe- ctam, resultat in tota illa hæc potestas: ius autem naturæ non obligat determinatè, vel vt per totam communitatem mediatè exerceatur, vel vt in ipsa semper maneat: imò quia moraliter difficillimum esset ita fieri, esset enim infinita confusio, & mo- ra, si suffragiis omnium leges essent condendæ: ideò statim determinatur hæc potestas ab homi- nibus ad aliquem ex prædictis modis gubernatio- nis: quia non possunt alij excogitari. Secundò inferunt, potestatem ciuilem, quæ nunc est in regibus, & principibus, à populo, vel communitate proximè, vel remotè manasse, nec potuisse aliter haberi. Est cōmunis Iurisperitorum l. 1. ff. de consti. princip. & l. 2. ff. de orig. iuris. ex quibus iuribus colligitur. Idem docent Panormi- tanus & alij, c. per venerabilem, qui filij sint legit. D. Thomas. q. 90. ar. 3. & q. 97. art. 3. ad 3. Caieta- nus opus. cit. de potestate Papæ, parte 2. c. 2. & 10.<-P> @@0@ @@1@ de laicis. c. 6. Valentia hîc, disput, 6. q. 1. pun. 2. §. 2. diximus. Molina de iusti. tract. 2. disput. 23. Victo- ria relect. de potestate ciuili num. 7. & relect. 1. de potest. Ecclesiæ, q. 3. nu. 2. & alij omnes. Probatur: quia hæc potestas ex natura rei est immediatè in communitate: ergo, vt incipiat esse in aliqua per- sona, necesse est, vt ei à communitate tribuatur. Hæc illi. Vterque modus dicendi deficiens est, quatenus generatim putat, hāc potestatem in se ipsa depen- denter aliquomodò à voluntate humana incipere in communitate ipsa: iam enim diximus indepen- denter à voluntate humana esse in toto humano genere, saltem quamdiu noluerit eam à se abdica- re, & in particulares homines, vel Resp. aut com- munitates transferre, eandémque esse immediatè in omnibus habentibus simul domicilia, ita vt le- ges statim ferre possint pro se, & omnibus succe- dẽtibus in domicilio, aut alia ratione ibi commo- rantibus, quamuis liberum sit cuique eximere se ab his legibus, vel non constituendo ibi domici- lium, vel constitutum à se, vel à suis aliò transfe- rendo: eandémque immediatè esse in qualibet alia communitate, & collegio, quantùm ad hoc, quod est seipsos ligare, nulla alia media voluntate, licet alios obligare non possint, nisi media voluntate ingrediendi in eam communitatem, per volunta- tem subiiciendi se legibus futuris ipsius, sicut alij, qui iam sunt partes communitatis: & ideò aliquo- modò verum est in his duabus communitatibus, quòd potestas hæc dependenter aliquomodò à voluntate humana sit in ipsis, & in tertia reuerà singulæ personæ formaliter dant aliis potestatem obligandi ipsas, vt veræ causæ efficientes morales: potestatem verò obligandi se habent ex ipsa natu- ra: imò ea vtuntur ex ipso ingressu, volendo se obligare ad id, ad quod se alij obligauerunt, sub conditione, quòd illi ad idem maneant obligati: in prima communitate totius humani generis, om- ninò independenter est potestas hæc quoad fieri, licet non quoad conseruari, si possunt, vt apparet, hanc potestatem à se abdicare. Verùm est tamen, quod secundus modus dicit hanc potestatem non esse à Deo, quasi ex commissione, & communica- tione, sed per ipsam voluntatem creandi homi- nes, & concurrendi ad ipsorum actus: nam ex ipsa natura sola, vel mediis quorundam actibus homi- num resultat necessariò in ipsis communitatibus, nisi Deus vellet tamquam summus Dominus au- ferre ab illis potestatem se, & alios obligandi. Et quòd non sit verè, & propriè ex commissione, seu communicatione, patet: quia etiam si homines non essent creati à Deo, vel Deus esset agens de necessitate naturæ, ac proinde non haberet pote- statem per se leges ferendi: tamen homines pos- sent eas ferre, & obligare alios in conscientia, & nocentes etiam morte punire, & vindicare iniu- rias singulorum: hoc enim non requirit domi- nium, nec potestatem commissam propriè à Do- mino: sed potestatem publicam, & politicam, quæ ex ipsa natura rei competit communitatibus eo modo, quo explicatum est, & id intendunt Caie- tanus, Victoria, Sotus, & Couarruuias citati in pri- mo modo dicendi: volunt enim esse à Deo, vt au- ctore naturæ, per creationem, & non per specia- lem commissionem, & delegationem, propriæ po- testatis cōmunicatæ formaliter loquendo. Quam-<-P>@@ <-P>uis cùm Deus habeat potestatem ferendi leges, si per creationem dat hominibus potestatem leges ferendi, suam potestatem communicat: sed ean- dem dare: non communicando illam, si per im- possibile illam non haberet, vnde materialiter & per accidens datio iurisdictionis est communica- tio eius: non verò per se & formaliter. Prædictis cōsonat Durandus lib. de origine iurisdict. q. 1. di- cens, non est intelligendum, quòd auctoritas iurisdi-
Yüklə 18,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|