lis: sed quia causæ omnes, quæ non possunt defini-
ri per temporales iudices, deuoluũtur ad spiritua-
lem: vel quia visum est expedire ad spirituale bo-
num animarum, vt administratio Imperij in Pon-
tifice maneat, donec alius Imperator eligatur: alio-
qui qui administraret imperiũ fortassis illud vsur-<-P>
@@0@
@@1@Disput. VII. Sectio V. 123
<-P>paret, & Electoribus libertatem eligendi Impera-
torem non relinqueret.
Illud verò de auctoritate deponendi iusta de
causa Imperatores & Reges, & de trāslatione Im-
perij ad Germanos probat indirectam potestatem
in temporalibus, quam quidem contra nonnullos
relatos à Bellarmino suprà cap. 1. probat ipsemet
cap. 6. & sequentib. Molina d. disp. 29. Victoria, &
alij, quos referemus sectione sequenti.
Ad illud de diuisione orbis nouiter inuenti in-
ter Reges Hispaniæ, & Lusitaniæ respondeo cum
Bellarmino illo lib. 5. de Rom. Pont. cap. 2. Ponti-
ficem non fecisse diuisionem ad eum finem, vt hiDiuisio orbis|inuenti inter|Principes quo|modò facta sit
reges proficiscerentur ad debellandos reges infi-
deles noui orbis, & eorum regna occupanda, etiāsi
iniurij non essent Christianæ religioni: sed vt eò
adducerent fidei Christianę prædicatores, & pro-
tegerent, ac defenderent tum ipsos prædicatores,
tum Christianos ab eis conuersos, & punirent ad-
uersarios, etiam occupando eorum regna: &
simul vt impedirent contentiones, & bella prin-
cipum Christianorũ, qui in illis nouis regionibus
negotiari volebant. Cōsentit Bañes 2. 2. quæst. 10.
art. 10. dub. 3. ad 3. dicens, Pontificem voluisse, vt si
Indi ad fidem conuerterentur, reges Hispaniæ, & Lusi-
taniæ essent eorum tutores, & haberent erga illos Cæsa-
ream quamdam potestatem, quam nunc habet Impera-
tor erga quosdam principes & reges. Alij verò respō-
dent, Pontificem secutum fuisse in donatione il-
la primam opinionem in hac sect. à nobis recita-
tam, sed secundam esse probabiliorem.
Ad illud verò de titulo Regis, Magni Ducis, vel
Imperatoris, quem Pontifices conferunt, & de iu-
ramento fidelitatis, quod Imperator Pontifici cō-
fert. Respondeo, posse Pontifices aliquem honorisPontifex po-|test aliquem|honoris titulũ|iustis de cau-|sis Principi-|bus cōcedere.
titulum, vel præeminentiam in Ecclesia iustis de
causis concedere principibus cum aliquibus pa-
ctis, & conditionibus, de quibus seruandis possũt
iuramentum exigere, & meritò exigitur ab Impe-
ratoribus, vt antequàm nomen accipiant, & à Pō-
tifice confirmentur, & coronentur, à nomine Im-
peratorum abstineant, quia Pontifex à Græcis ad
Germanos Imperium transtulit: vide Bellar. suprà
cap. 8. qui etiam cap. 7. tractat, quomodò clerici, &
laici, reges, & Pontifices Christiani vnam & ean-
dem Remp. faciant, licet Pontifex non habeat di-
rectam potestatem in temporalibus, iuxta Paul.
Rom. 12. vers. 5. Ita multi vnum corpus sumus: quod
repetitur 1. Cor. 10. vers. 12. quomodo autem poli-
tica potestas non sit solùm propter spiritualẽ: quia
etiam sine illa esset tractat. cap. 6. tẽporalem cor-
pori, spiritualem animæ comparat. Nazi. oratione
17. sicut ergo anima & corpus diuersa sunt: sed
animæ subditur corpus, ita potestas spiritualis est
diuersa: tamen hæc illi subiecta est in ordine ad fi-
nem spiritualem, non verò aliter, vt ait Molina il-
la disp. 29. ad 2.
Quidquid autem sit de dominio iurisdictionis,32
tenendum est, dominium proprietatis omniumDominium|proprietatis|non est in sum|mo Pontifice.
rerum non esse in summo Pontifice, quamuis op-
positum videatur dicere Thomas Bozius 3. de iu-
re cap. 5. ex Aug. triumpho. 1. p. sum. qu. 1. art. 1. di-
cente, si inueniatur quandoque aliquos Imperatores
dedisse aliqua tẽporalia summis Pōtificibus, sicut Cōstan-
tinus dedit Siluestro, non est intelligendum, eos dare
quod suum est, sed restituere quod iniustè & tyrannicè
ablatum est, & ex Mayrone 4. d. 19. quęst. 4. dicente,
quòd de facto sic fuit, sed de iure Pontifex datu-<-P>@@
<-P>rus erat Imperatori imperiũ, & alia bona tempo-
ralia. Sic cum triumpho exponit Bozius id Rom.
8. Quomodò nō cum illo omnia nobis donauit, & 1. Cor.
3. Omnia vestra sunt: vos autem Christi: Sed con-
stat, hæc non tantùm de Petro, Apostolis, & eorũ
successoribus dicta esse: sed etiam de omnibus, at-
que adeò in alio sensu longè diuerso dicta fuisse.
Porrò absurdissimum est, quod ait Bozius lib. 2. ca.
6. iure diuino, & naturali vnum esse in toto orbeMonarcham|vnum toto or-|be esse non est|de iure natu-|rali.
supremum monarcham, etiam in temporalibus: si
enim id esset de iure naturali, fuisset vtique etiam
ante aduentum Christi: quod tamen est ridiculũ,
& natura potiùs inclinat ad regnorum tempora-
lium diuisionem, quia vnus non potest tot regna
per se, nec per alios à se cōstitutos gubernare, cùm
nullam ferè notitiam quorumdam habere possit.
Omnia verò, quibus lib. 1. cap. 6. & sequentibus
probare Bozius nititur, Papam habere dominium
temporale in totum orbem, de indirecto probant:
quod solùm est quando disponere in temporali-
bus necessarium, aut valde vtile est ad bonum spi-
rituale: tunc potest Papa id facere non imperan-
do paganis; sed Baptizatis.
Ex principali doctrina huius sectionis, scilicet,Pontifex ex-|tra terras Ec|clesiæ non po-|test cōdere le-|ges ciuiles.
quòd Pontifex non potest extra terras Ecclesiæ
cōdere leges ciuiles, colligit Sebastianus Medicis
tract. de legibus par. 1. quæst. 8. in fine, legitimatũ
in spiritualibus à summo Pontifice non censeri le-
gitimatum in spiritualibus in terris imperij, vt ait
esse communem Bart. l. 1. num. 42. C. de summa
Trin. gloss. §. filium Authent. quibus mo. nat. effi-
ci. sui. esset enim hoc in præiudicium alterius.
------------------------------------------------------------
SECTIO V.
Vtrùm summus Pontifex, vt sic, possit in ordine ad
finem spiritualem politicas, seu ciuiles
leges ferre.
REspondeo, summus Pontifex33
potest in rebus tẽporalibus omniumPotest Ponti-|fex in tempo-|ralibus Chri-|stianorum di-|sponere cum|fuerit necessa|rium.
Christianorum disponere, cùm ne-
cessarium, aut valde expediens visũ
fuerit ad cultum Dei, & salutem
animarum. Bellar. 5. de Rom. Ponti. cap. 3. Toletus
Rom. 13. annot. 2. Victoria relect. de potestate Ec-
clesiæ, & ferè omnes citati, sect. præced. conclusio-
ne 2. inter quos aliqui appellant hanc potestatem
temporalem indirectam; alij verò spiritualem;
quæstio est de nomine, & vtroque modo hæc po-
testas appellari potest: est enim temporalis ex par-
te materiæ: sed spiritualis ex parte finis. Probatur
conclusio: nam sine hac potestate non esset suffi-
cienter prouisum Ecclesiæ: cùm sæpe necesse sit
de temporalibus in ordine ad spiritualia statuere.
Toletus etiam suprà eam colligit ex Matth. 17.
vers. 25. & 26. Ergo liberi sunt filij, vt autem non scan-
dalizemus eos, vade ad mare, &c. Vbi Christus in-
sinuare videtur, se habere potestatem eximendi
Apostolos à tributis, & ex Epist. ad Philem. ver. 13.
& 14. vbi Paulus ait, quem (scilicet Onesimum
Philemonis seruum) ego volebam mecum detinere,
vt pro te mihi ministraret in vinculis Euāgelij: sine con-
silio autem tuo nihil volui facere, vt non ex necessitate
bonum tuum esset: sed ex voluntate. Sed primum te-
stimonium aliter alibi explicuimus cum doctissi-
mo Maldonato, vt Christus voluerit ostendere se,
quia erat filius summi regis, & Apostolos, quia<-P>
@@0@
@@1@124 Quæst XCV. Tract. XIV.
<-P>quia erant domestici, verè fuisse immunes à tribu-
tis. In secundò autem loco voluit Paulus signifi-
care, se voluisse detinere Onesimũ, eò quòd scie-
bat, id non ingratum Domino suo futurum: vo-
luit tamen id non facere sine expressa eius volun-
tate, vt obsequium esset magis voluntarium, &
meritorium domino, & magis ei constaret de vo-
luntate ipsius.
Meliùs probatur conclusio ex multis adductis34
disput. pręced. pro 1. sententia, potissimè ex Inno-
centio III. c. solitæ, de maiorit. & obed. ibi ex illo
Ieremiæ 1. vers. 10. Ecce constitui te hodie super gen-
tes, & regna, vt euellas, & destruas, & ædifices, &
plantes, quod dictum est vni Sacerdoti veteris le-
gis, similem potestatem colligit habere summum
Pontificem legis nouę, & in cap. per venerabilem,Pontifex tem|poralẽ iurisdi|ctionẽ exercet|causaliter.
qui filij sint legit. In aliis regionibus, quæ non sunt de
patrimonio Ecclesiæ, certis causis inspectis, temporalem
iurisdictionẽ causaliter Pontif. maximus exerce-
re affirmat, & Bonif. VIII. extrauag. vnā sanctam,
ait, Oportet gladium esse sub gladio, & temporalem au-
ctoritatẽ spirituali subiici potestati, & adducit locum
Ieremiæ citatum. Confirmatur, nam facultates re-
spicientes subordinatos fines, sunt subordinatæ
1. ethic. c. 1. sed bonum temporale, quod est finis
potestatis politicæ, est subordinatum bono spiri-
tuali, quod est finis potestatis ecclesiasticæ: ergo.
Alij etiam probant ex 1. Regum 8. vers. 11. Hoc
erit ius regni, &c. vbi insinuatur, propter bonum
commune temporale licita regi esse illa bona: er-
go à fortiori propter bonum spirituale similia
erunt licita Pontifici. Probant etiam, quia Ioiada
Pontifex Athaliam tum ob idoloatriam, tum ob
tyrannidem, qua Iudæorum regnum inuaserat,
occidi iussit, & pro ea Ioas legitimi Regis defun-
cti filium Regem constituit 2. Paralip. 23. vers. 11.
& sequentib. Ozias Rex Iuda cùm sacerdotis offi-
cium vsurparet, ab Azaria Pontifice prohibitus
fuit, & cùm non desisteret, lepra diuinitùs percus-
sus, ab eodem Azaria, & aliis sacerdotibus è tem-
plo expulsus est, coactusq́ue regni administratio-
nem filio tradere 2. Paralip. 26. vers. 16. & sequent.
Leuit. 13. vers. 4. dicitur, Quicumque maculatus
fuerit lepra, & separatus est ad arbitrium sacerdotis,
habebit vestimenta dissuta, & vers. 46. omni tempore,
quo leprosus est, & immundus, solus habitabit extra ca-
stra. Si ergo propter lepram corporalem pote-
rat Pontifex Regem iudicare, caussam non vi-
deo, cur idem iam non possit facere, præser-
tim cùm Paulus 1. Corinth. 10. vers. 11. scribat
omnia in figura illis contigisse. Vt alia omitta-
mus, quæ videri possunt in Bellarmino 5. de Pont.
cap. 8. Ambrosius, referente Theodoreto, 5. histor.
cap. 17. & Sozomeno 2. histo. cap. 24. Theodosium
Imperatorem Mediolani ordinariè curiam haben-
tem, propter cædem, quam Thessalonicæ à mili-
tibus fieri imperauit, primùm à communione pri-
uauit; deinde ei iussit, vt legem ferret, ne principis
iussum, quo seueriùs in aliquos animaduertere iu-
bet, iudices statim exequantur; sed per dies 30. su-
per statum eorum sors, & fortuna suspensa sit; vt si
per iracundiam præcipitanter iusserit, intra tot
dierum spatium reuocare possit. Ita habetur lib.
13. in Codice Theodosiano, vnde translata est l. si
vindicari C. de pœna, quando executioni mand.
debet, malè apud Ruffin. lib. 11. Eccles. histor. cap.
18. & cap. cum apud 11. quæst. 3. legitur vsque ad
diem 20.
@@
Prætereà ipsis Imperatoribus consentientibus35
nonnulli Pontifices leges ciuiles abrogarunt: iurePontifices le-|ges ciuiles cō-|sentientibus|Imperatori-|bus aliquas|abrogarunt.
enim ciuili Romano, malæ fidei possessor, si Do-
minus rem suam ab alio possideri cognouerit, &
intra decem annos inter præsentes, & viginti vnũ
inter absentes litem non fuerit contestatus, præ-
scriptione munitus firmiter eā habet. Auth. malæ
fidei C. de præscri. longi temp. At verò Alexāder
III. cap. vigilanti, & Innocentius III. in Consi-
lio Lateran. cap. fin. de præscript. eam legem abro-
gauerunt, & ita possessorem malę fidei nullo tem-
pore præscribere docet textus, & glossæ, & alij
doctores, regula possessor de regul. iuris in 6. Feli-
nus, & alij plures, quos ipse recenset cap. Eccle-
sia S. Mariæ nu. 41. de constit. iure etiam ciuili li-
beri ex complexu nefario, aut incesto nati, omni
substantiæ paternæ beneficio indigni reputantur,
vt nec alantur à patre Auth. licet C. de natur. lib.
in fin. & Authent. ex complexu C. de incestis &
inutil. nupt. At Clemens V. cap. cum haberet deAlimenta spu|rijs ex æqui-|tate Canonica|conferri iudi-|cantur, quæ|iisdem iure ci-|uili negantur.
eo qui duxit in matr. lib. spuriis alimẽta conferri
iubet ab vtrisq; parẽtibus: quod nō solùm in ter-
ris temporaliter subiectis Papæ: sed etiam vbique
seruari debere naturalis ratio suadet, vt fusè ostẽ-
dit Molina tract. 2. iust. disput. 168. quare ex eod.
cap. cum haberet, eam sententiam absolutè docet
Panormitanus, & alij eod. cap. Antonius Gomez
l. 9. Tauri nu. 37. Couarruuias 2. 4. ca. 8. §. 6. Bartho-
lus dict. auth. ex complexn nu. 3. & l. si quis à libe-
ris §. 2. ff. de liberis agnoscen. & l. fin. nu. 6. ff. de iis
quibus, vt indignis, aliique plures apud Molinam
suprà. Ex quibus patet, deceptos fuisse, Felinum
cap. Ecclesia S. Mariæ de constit. num. 45. Imo-
lam l. Lucius §. 1. ff. de leg. 1. & l. ex pacto. §. si quis
rogatus. ff. ad trebellian. & Alexandrũ in addit. ad
Bart. d. authent. ex complexu, asserentes, constitu-
tionem illam Clementis non esse seruandam in
terris imperij.
Aduerte autem, potestatem indirectam in tem-Potestas Pon-|tificis ferendi|leges in tem-|poralibus ad|quæ se exten-|dat.
poralia, quam Pontifex habet, non solùm suffice-
re ad corrigendas leges ciuiles, quando contrariæ
sunt iuri diuino, naturali, vel positiuo, aut vergere
possunt in perniciem animarum: sed etiam ad fe-
rendas leges in temporalibus, quando id negligũt
Principes temporales, & est necessarium ad spiri-
tuale bonum, quamuis tunc magis canonicæ, &
spirituales, quàm politicæ, & ciuiles leges illæ di-
cantur: quia ex potestate Ecclesiastica, & spiritua-
li solùm habente vim in ordine ad spiritualem fi-
nem, dimanant. Iuxta hæc bene Sa, verbo Papa,
ait, Papæ subditur omnis potestas sęcularis, quan-
tùm exigit salus animarum, & bene B. Antoninus
dixit, Papam plura posse, quam nobis vel ipsi cōpertum
sit: quod refert statim Sa.
------------------------------------------------------------
SECTIO VI.
An Pontifex, vt Princeps politicus possit ciuiles, seu
politicas leges ferre.
CAlvin. 4. institu. cap. 11. à §. 8.36
vsque ad 14. inclusiuè, & Petrus
martyr ad Rom. 13. Brẽtius in pro-
logomen. contra Petrum à Soto,
o mnesque alij huius tempestatis
hæretici, vt testatur Bellar. 5. de Pontifi. cap. 1. arbi-
trantur, non licere Pontifici, & Episcopis tempo-
rale dominium, quod nunc habẽt in aliquasvrbes,Hæreticorum|argum.
vel Prouincias tenere, siue donatũ, siue vsurpatũ:<-P>
@@0@
@@1@Disput. VII. Sectio VI. 125
<-P>probāt ex Matth. 20. vers. 25. & 26. Scitis quia prin-
cipes gentium dominantur eorum, & qui maiores sunt,
potestatem exercent in eos: non ita erit inter vos, &c. Et
Luc. 22. vers. 25. & 26. Reges gentium dominantur eo-
rum, & qui potestatem habẽt super eos, benefici vocan-
tur, vos autem non sic, &c. Vbi significat Dominus
(inquit Calui) pastoris officium distinctum esse
ab officio principis, & adeò inter se dissidere, vt
in vnum hominem coïre nequeant.
Secundò, ex Lucæ 12. vers. 14. Quis me constituit2. Argument.
iudicem, vbi Christus repudiauit munus iudicandi
de rebus terrenis, vt minimè consentaneum mu-
neri prædicationis, & aliarũ rerum spiritualium,
quæ à Pontifice exerceri debent.
Tertiò, ex 2. Timot. 2. vers. 4. Nemo militās Deo,3. Argument.
implicat se negotiis sæcularibus, vt ei placeat, cui se pro-
bauit.
Quartò, ex Nicolao 1. epi. ad Michaël. imp. §.4. Argument.
fuerunt tom. 3. Concil. & cap. cum ad bellum 96.
d. qui cùm dixisset, ante aduentum Christi aliquos
fuisse simul Reges, & Sacerdotes, sed cum ad bellũ,
inquit, ventum est, eundẽ regem, atque Pontificẽ, scili-
cet ad Christum, qui & simul rex spiritualis est, &
Pontifex Maximus, atque primarius, Ecclesiæ figuris
illis veteris testamenti adumbratus, vltra sibi nec Im-
perator iura Pontificatus arripuit, nec Pontifex nomen
Imperatorum vsurpauit, hoc est, auctoritatem poli-
ticam Imperatori conuenientem: nomen enim
aliquando auctoritatẽ significat, Matth. 18. ver. 30.
vbi sunt duo, vel tres congregati in nomine meo, id est,
auctoritate mea, vt doctissimus Maldonatus ibi
exponit, sic etiam interpretans id 1. Cor. 5. vers. 4.
in nomine Domini nostri Iesu Christi, &c. Tradere
huiusmodi Sathanæ in interitum carnis, quo etiam
pacto hunc locum explanat Salmeron ibi, disp. 8.
Quintò, quia Bernardus 2. de consid. ad Euge-5. Argument.
nium Papā, ante medium blāditur, inquit, Cathedra,
specula est, inde denique superintẽdis, sonat tibi Episcopi
nomen, nō dominium, sed officiũ, & paucis interiectis,
planũ est, Apostolis interdicitur dominatus: ergo tu, &
tibi vsurpare aude, aut dominans apostolatum, aut apo-
stolicus dominatum: sanè ab alterutro prohiberis, si
vtrumque similiter habere voles, perdes vtrumque.
Sextò, quia potestas spiritualis præsertim pri-6. Argument.|Multa quæ|ad potestatem|politicam per-|tinent inter-|dicta sunt per-|sonis Ecclesia-|sticis.
matia, qualis est in Summo Pontifice, impediretur
maximè à politica, & multa, quæ ad potestatem
politicam spectant, interdicta sunt iure ipso cano-
nico personis Ecclesiasticis, seu sacris. Alexander
enim III. c. clerici, ne clerici vel monachi, interdi-
cit clericis in sacris, ne per se truncationes membrorũ
faciant, aut per iudicem inferendas iubeant, etiam sub
interminatione anathematis præcipit, nequis sacerdos
officium habeat vicecomitis, aut præpositi sæcularis, &
Innoc. III. in concil. Later. c. sententiam sanguinis,
eod. tit. iubet, ne vllus clericorum sententiam sangui-
nis dictet, aut proferat; sed nec sanguinis vindictam
exerceat, aut vbi exerceatur, intersit, & sanè si Deo
gratum nō fuit, vt Dauid ædificaret domum Deo,
quia vir bellator erat, & sanguinem fuderat. 1. Pa-
ralip. 28. v. 3. potiori iure Deo gratum non erit, vt
Pontifex potestatem politicam, atque gladium
temporalem exerceat in subditos, quorum pastor,37
& pater spiritualis est.1. Conclusio.|Potestas Ec-|clesiastica seu|politica in v-|nam personam|cōspirare pos-|sunt.
Dico primò, potestas pontificia, seu Ecclesiasti-
ca, & politica natura sua in vnam personam con-
spirare possunt. Bellarminus. 5. de Pōt. c. 9. Molina.
tract. 2. iust. disp. 21. & 29. to. 1. Sebastia. Med. tract.
de legibus p. 1. q. 8. in fi. dicens, esse communem,<-P>@@
<-P>c. significasti, de officio deleg. & alij Neoterici.
Probatur primò, Melchisedech enim Rex Pon-
tifex fuit, Gene. 14. ver. 18. Heb. 7. ver. 30. Iob etiamProbat. 1.
fuisse regem, ostendimus sect. 1. fuisse etiam sa-
cerdotem rectè ostendit Pineda Iob 1. ver. 5. à nu.Iob fuit rex,|& sacerdos.
15. & vniuersè omnes primogenitos, illustrium
præsertim familiarum, ante legem scriptam Sacer-
dotes fuisse Hieronymus epist. ad Euagri. quæ est
de Melchisedech, & in trad. Hebr. in illud Genes.
49. Ruben primogenitus meus, Isidorus Genes. 23. glo.
in illud Genes. 36. vende mihi primogenita, & Heb. 2.
vendidit primitiua sua, Philippus, & Beda Iob 5. ver.
5. D. Thomas 1. 2. q. 103. art. 1. ad 3. & 2. 2. q. 87. art.
1. & 3. Bellarminus & Pineda suprà n. 17. Pererius
lib. de benedictionibus patriarch. ad cap. 49. Gen.
ver. 3. Ruben primogenitus meus, tu fortitudo mea, &
principium doloris mei: prior in donis, maior in impe-
rio, scilicet esse debebas: hunc enim locum his ver-
bis illustrat Chaldæus. Ruben primogenitus meus es
tu, robur meum, & principium fortitudinis meæ; tu ac-
cepturus eras partes tres, primogenituram, scilicet, & sa-
cerdotium, & regnum: hæc ille. Primogeniti autem
in cæteros fratres quasi regium principatum ha-
bebant, vt affirmat Pererius suprà ex verbis citatis
Dostları ilə paylaş: |