Ioan. De salas, gvmielensis, e provincia castellana, societatis iesv
Yüklə 18,48 Mb.
|
|
rere spiritualia ex præscriptione, seu consuetudi- ne, cap. causam de præscrip. cap. Messana, & cap. sa- crosancta, de elect. idem tenet Panormitanus cap. fin. de præscrip. dicens. Nota quòd sicut ex præscrip- tione laicus non potest acquirere ius spirituale: ita nec ex consuetudine. Et dico, quòd non sufficeret tempus, de cuius initio non est memoria, vt notanter voluit Ioannes And. cap. 2. de præb. in 6. optimè facit cap. suprà, eod. tit. Potest tamen teneri, quòd in eis, quorum Papa potest fa- cere laicos capaces, possit induci consuetudo (non dico præscriptio) vt laici possint obtinere spiritualia: si Papa sciuit, consuetudinem induci, & non contradixit. Ar- gumentum optimum l. de quibus, ff. de legibus. Nisi di- cat, consuetudinem tolli, vel impediri propter irrationa- bilitatem: & fortè hoc vltimum verius, nam ratio est quasi causa formalis ipsius consuetudinis: forma autem dat esse rei, cap. quia propter de elect. Hæc Panormi- tanus. Consonat Azor tom. 1. lib. 5. cap. 17. quæst. 8. recensens spiritualia, quæ laici præscribere non possũt. Sed generatim, quæ pręscribi nequeunt, le- ge in Molina tom. 1. de iust. tract. 2. disp. 70. & glos. cap. cum non liceat, verbo, non obstante, de præscrip. Ac proinde nec præscribi potest contra leges prohibentes illa præscribi. In his aliqui nu- merant circunstantias interdicti, vt quòd in Ec- clesia aliqua tempore interdicti Ecclesiastici cele- brari possit pulsaris campanis, & alta voce, ca. cum inter, de consuet. sed Molina disp. cit. ait, inde non probari, non valere consuetudinem in eo casu: sed meritò esse reuocandam talem consuetudinem, vt in eo cap. reuocatur. Sed credo, antea etiam esse irritam: quia erat irrationabilis, nempè contra ner- uum Ecclesiasticæ disciplinæ, vt dicitur eo capit. Sed reuocatur quantum est ex parte Pontificis ad cautelam; ne vllus supersit locus opiniombus. Id verò planum est, contra legem diuinam, na- turalem, vel positiuam non posse consuetudine præscribi, de quo latè Azor tom. 1. lib. 5. ca. 17. qu. 1. & 2. Syluest. consuetudo quæst. 9. Tabien. not. 3. num. 4. & patet: quia consuetudo contra ius natu- ræ inducta, corruptela est, ergo non præscribit cō- tra ius naturale, neque illi derogat, vt ea ratione definitur in cap. fin. de consuetud. & idem est de iure diuino non naturali. Vnde consuetudo contra neutrum valet, cap. licet ex quadam de testibus, vide cap. quæ contra mores d. 8. cap. cum tanta, de consuet. cap. flagitia 32. quæst. 7. D. Thomam, q. 96. art. 3. Nauarr. consil. 25. de vsur. num. 5. Cassan. in cōsuetud. rub. 6. §. 4. fol. 857. Goffred. Tranen. in sum. tit. de consuet. num. 14. Vnde infert, male ad- inuentas consuetudines nullo tẽpore firmari auth. vt nulli Iudi. §. 1. quia in hoc casu quantò consue-<-P>@@ <-P>tudo diuturnior, tantò periculosior, cap. non satis de symonia, & cap. fin. de consuet. & cap. schisma, 24. quæst. 1. Item consuetudines in grauamen Ec- clesiarum inductas seruari non debere, sed reuo- cari, vt cap. 1. de consuet. sicut & constitutiones, c. cum omnis, & c. quę in Ecclesiarũ, & c. ex parte, de const. cap. ad nostram, & cap. quanto, de consuet. & cap. cum venerabilis, & ex parte, eodem tit. Aliqui etiam sic inferunt: non potest consuetudine intro- duci, vt consanguineo liceat, in vindictam occi- dere occisorem cōsanguinei, etiam patris, ne dam- natum quidem à iudice, vt tenet Panorm. cap. fin. de consuetud. & ex Rocho obseruat Bosius tit. de homicid. num. 111. quidquid contradicat Syluest. verbo consuetudo, quæst. 18. num. 22. post Ioan. And. & Speculatorem, cap fin. de consuet. sed me- ritò Syluest. cum eisdem ait, posse consuetudine introduci, vt non ex odio: sed quasi minister Iusti- tiæ puniat quis interfectorem patris sui à iudice damnatum. Nec consuetudine potest introduci, vt liceat aliquem indebitè grauare: quia id est contra legem naturæ, vt cum Ruino & Scino obseruat Menoch. de arbitrar. casu 82. num. 18. An verò contra ius gentiũ possit cōsuetudo præ- scribere. Azor illo cap. 17. quæst. 4. respondet cum Rocho tract. de consuetud. in fol. paruo 46. col. 3. non valere: quoniam ius gentium est naturale. Sed iam superius docuimus: ius gentium, si pro- priè capiatur, positiuum esse. Quamuis autem po- sitiuum sit, dici posset, non esse propriè præscrip- tionem cōtra illud. Quia communitas hominum quæ ius gentium constituit, nullam præscriptionis legem introduxit, nec æqualem aut superiorem potestatem habet, à qua talis lex condita sit. Ex sua verò opinione Rochus infert, non vale- re consuetudinem, quæ alicubi est, ne pretium sol- uatur iis, qui priuantur vinea, vel agro suo, vel do- mo, vt via publica fiat, vel muniatur, vel reficiatur, vel renouetur: quia est contra ius naturæ. Sed glos. l. si locus ff. quemadmodum seruitutes amitt. vide- tur consuetudinem prædictam approbare, cuius opinio vera esset, si alicubi causæ subessent non soluendi tale pretium. Valet tamen consuetudo, qua Princeps vel Resp. ob causam publicam cogit ciuem vendere rem suam, vt domum, vel agrum. Item qua tempore famis, vel penuriæ cogit mutuò dare frumentum, vt seminetur. Item, qua vnus pro alio cogitur pecuniarium debitum soluere: vel qua vnus proalio punitur pecuniaria pœna. Ita Rochus & Azor suprà: intellige si subsit causa ra- tionabilis in tali consuetudine. Secus tamen est de consuetudine, qua vnus punitur pro crimine alte- rius pœna capitis: ac si fideiussor esset in causa cri- minali, vt in ciuili. Item consuetudo qua Princi- pes ciuibus suis pecunias auferunt, vt bellum ge- rant, quamuis alioqui iustum, vel ob aliquam pu- blicam causam, & eas numquam restituunt, corru- ptela est. Hæc Azor ex Rocho. Septima conditio ponitur à glossa, cap. fin. de consuet. quòd consuetudo sit obtenta in contra- dictorio iudicio: citat aliam glos. l. cum de consue- tud. ff. de legibus, & c. Abbate de verb. sig. ex quo textu idem tenet Anton. 1. part. tit. 16. capit. 1. §. 4. Medicis tract. de legibus. part. 2. quæst. 14. num. 5. Ferr. l. ex non scripto, ff. de iust. & iure. Sed imme- ritò, vt ait Vazq. disp. 177. c. 6. quia ibi non agitur de pręscriptione contra legem: sed de præscriptio- ne iuris eligendi Abbatem. Nec dicitur necessariũ<-P> @@0@ @@1@ confirmandam. Quòd si id diceret Pontifex, de so- la consuetudine Ecclesiastica intelligendum esset, Panormitanus etiam ca. fin. de consuet. cum com- muni vtriusq; iurisperitorum probat, hanc condi- tionem non esse necessariam: quia consuetudo in- ducitur moribus, & vsibus hominũ, l. de quibus ff. de legibus, capit. consuetudo d. 1. §. ex non scripto Instit. de iure nat. ergo non requiritur necessariò actus iudiciarius. Et alioqui non posset introduci consuetudo: quia si antea consuetudo non habuit vim: non potest iudex decernere vim habuisse. Vnde Goffred. Trannensis in sum. titul. de consue- tud. num. 8. ait, in contradictorio iudicio non di- citur consuetudo indici, sed firmari: vt l. cum de consuetudine, ff. de leg. & senatuscons. quamuis in dicto cap. Abbate in allegatione sua (scilicet facta à litigantibus) dicatur induci. Dicunt tamen Iurisperiti, & cum eis Panorm. actum iudicialem conducere posse ad probandam iterum cōsuetudinem. Fallitur ergo Syluest. verb. consuetudo, quæst. 4. post medium, asserens, con- suetudinem intelligi eam, quæ est præscripta, & in duobus actibus iudicialibus obtinuit, seu duabus sententiis confirmata est. Probat ex l. nam & his C. de inoffic. testam. Vbi tamen nihil ad rem esse putat Vazquez. Sed obiicies l. 5. titul. 2. partita 1. vbi dicitur, Si populus decem, vel viginti annis aliquid fecerit, sciente domino, & non contradicente, poterunt deinde id liberè facere, & talis consuetudo obseruanda in posterum est: si hoc eodem tempore iuxta prædictam consuetudinem bis iudicatum fuerit, siue hæ sententiæ contradictorio iudi- cio latæ sint, siue non. Vbi notat Gregorius Lopez, in omnibus manuscriptis legi triginta sententias, & in omnibus excusis, duas, & hanc lectionem pro- basse Senatum Regium. Hanc l. interpretatur Pe- trus Salaz lib. de consuet. dicens, nec in nostro re- gno ad valorem consuetudinis vllam sententiam esse necessariam, cap. 10. num. 45. vt non loquatur de præscriptione in legibus, sed in aliis rebus, vel iuribus: sed latè, & bene Vazquez, illo cap. 6. pro- bat loqui de consuet. vt habeat vim abrogandi, vel constituendi legem: & cum Burgos de Paz, l. 1. Tauri num. 247. ait, in nostro regno consuetudi- nem nullam vim habere, nisi post duas Sentẽtias, licet de iure Romanorum, & canonico dicat, non requiri: sed hoc durum puto cum Greg. Lopez ad illam l. partitæ: nam leges nostræ ius Romanorum imitari statuerunt, in quo non requiruntur, vt sen- tit Bartolus l. de quibus, ff. de legib. vbi ait, id pas- sim docere Doctores. Deinde secunda ratio facta à Panorm. etiam in regno nostro procedit. Censeo ergo, legem nostram solùm loqui pro foro exter- no, & velle, vt postquàm in iudicio Senatus, vel Cancellariæ Regis semel, & iterum iudicatum sit, consuetudinem aliquam habere vim; non iam de ea re in iudicio controuertatur, & res in dubium reuocetur, sed deinceps pro consuetudine iudice- tur. Sic etiam l. cum de consuetudine, ff. de legibus dicitur, in consuetudine in primis explorandum esse, an in contradictorio iudicio firmata sit. Rectè tamen Burgos, n. 246. & Vazquez dicunt, per purum non vsum legis, eò quòd casus non oc- currat, non abrogari legem. Idemque esse de non vsu priuilegij, quādo eius casus non occurrit. Idem docent Ioannes Andreas & Panormitanus, capit. fin. de cler. coniug. Syluester consuetudo, quæst. 8.<-P>@@
sect. 5. Vide Rosellam consuetudo num. 15. Colligit etiam Vazquez, in Castella non esse obligationem abstinendi in vigiliis, & quatuor temporibus à lacticiniis, & ouis, quia in iure nul- lum est præceptum, & de consuetudine non po- test constare, eò quòd omnes ferè à multis annis per bullam his vescuntur. Credo, opinionem esse veram: quia in dubiis non sumus ad rem valde dif- ficilem obligati, præsertim cum bono communi parum sit necessaria: dubium autem sit an existat consuetudo abstinendi in iis, qui bulla cruciata carent.
------------------------------------------------------------ An consuetudo possit abolere legem, in qua est clausula derogatoria dicens, non obstante quacumque consuetudine. est; quam tenet Syluester consuetu- do, quæst. 6. Angel. nu. 9. Sotus 1. iust. quæst. 7. art. 2. colum 2. Molin. infrà. Panormitanus cap. fin. de consuetud. Baldus nouellus tract. de dotibus, & priuileg. ea- rum, parté 6. priuilegio 2. num. 18. & 19. tom. 9. tra- ctatuum, Antoninus 1. parte tit. 16. capite vn. §. 6. Vazquez & Nauarrus infrà, Rochus tract. de con- suetud. Azor tom. 1. lib. 5. cap. 17. qu. 10. cum Ioan. Andrea, Butrio, Ioanne Lignano, Decio, Felino, Alexandro, Imola, Paulo Leazaro, quos citat, & sequitur Couarruuias 3. var. capit. 13. num. 3. & 4. idem tenet Ferrar. l. ex non scripto, ff. de iust. & iure. Probatur quia consuetudo habet vim abrogan- di legem ex voluntate Principis: ergo cum Prin- ceps vult, consuetudine non abrogari legem, non abrogatur. Oppositum docet Medina, quæst. 97. art. 3. quia quibuscumque verbis lex constituta sit, potest à Principe per verba derogari: sed consuetudo ap- probata à Principe habet verborum vim: ergo ta- lis consuetudo vincit legem quibuscumque ver- bis latam. Confirmatur: nam in cap. si Episcopus, de pœnit. & remiss. lib. 6. dicit Pontifex, nulla con- suetudine introduci posse, vt quilibet sibi eligat confessarium: nihilominus sacerdotes consuetu- dine eligebant confessarium, donec consuetudo hæc per Tridentinum sublata fuit. Hæc sententia Molinæ falsa omninò est, abso- lutè loquendo; cum sit contra omnes Doctores, & vsum Pontificum ponentium sæpè illam clausu- lam derogatoriam: quam nihil operari affirmari non potest. Dices, obligare, ne introducatur, aut permittatur consuetudo contraria. Sed cōtra: quia talis clausula principem successorem obligare nō potuit: subditi autem absque illa tenebantur non introducere consuetudinem: ergo illa clausula esset inutilis. Procedit autem opinio Medinæ ex ignorātia distinctionis superiùs positæ de duplici modo, quo consuetudo legem abrogat: primò per modum præscriptionis ex auctoritate, & consensu Principis præteriti: & sic non abrogat legem, in qua sit illa clausula derogatoria. Secundò per mo- dum occasionis, quam præsens Princeps sciens, & videns, indicat aliquomodo, se velle, vt lex deinde vim non habeat: & tunc consuetudo abrogat<-P> @@0@ @@1@ clausulam contentam in lege. Hoc intendit Sotus suprà, dicẽs, tam longam posse esse cōsuetudinem, vt præualeat contra decretum illud irritans con- suedinem. Sed malè reduxit ad longitudinem tẽ- poris, quod in breuissimo posset fieri, sic Couar- ruuias & Azor suprà, cum gloss. Panormitano, Gemi. vtroque Cardinali, Imola, Anchar. Baldo, Romano, Iasone, & Rocho docent, non obstante illa clausula induci posse consuetudinem. Idem tenet glos. c. statutũ, de elect. Nauar. & Vaz. infrà. Vnde rectè Molina tom. 1. de iust. tract. 2. disp. 77. in fine ait, si lex aliqua, siue canonica, siue ciuilis sta-
Gutierrez, 3. practicatum cap. 32. Et quidem de le- ge sequenti non dubium est, quin possit reuocare præcedentem: sed generalis non intelligitur reuo- care consuetudinem, & statuta particularia, nisi exprimat, vt patet cap. 1. de const. in 6. Item per clausulam generalem, non obstante quacumque consuetudine, non reuocatur imme- morialis, Gloss. auth. vt de cætero non fiant nouæ constit. Verbo præscriptio, Couar. 3. variar. ca. 13. num. 4. Tiraq. de vtroque retract. in posteriori §. 1. glos. 2. num. 25. qui alios referunt. Et sicut clausula generalis non derogat consuetudini immemoria- li præcedenti: ita nec subsequenti. Nota autem primò, quod consuetudo reproba- ta tamquam irrationabilis, numquam cōualescit, nec potest legem vincère; nisi mutatis circunstan- tiis reddatur rationabilis, vt docent Panormit. & Butrius ca. fin. de consuet. Syluest. consuetudo qu. 6. num. 10. Angel. eodem verb. nu. 9. Azor, & Co- uarruuias cum multis suprà, Vazquez disp. 177. ca. 8. Sanchez 7. de matrim. disp. 4. num. 14. citans Pa- norm. Dominic. Francum, Decium, Aretin. Felin. Barbacium, Rochum, Rauenatem, Ioan. Lupum, Rosell. Angel. Armil. Ferretum, Couarru. Anton. Gomez, Auiles. Auendañ. Gutierrez, Duennas, An- ton. Gab. Brunorum, & Zauallos, & probant à si- mili ex l. si hominem 30. ff. mandati, vbi dicitur, generalem procuratorem posse reuo care speciali- ter à Domino prouisa, si habuerit iustam causam reuocandi, vt tenent Bart. ibi, Panorm. cap. at si cle- rici §. de adulteriis num. 9. de iudic. & ibi Additio ad Felin. num. 3. qui exponunt, si causa sit noua, vel de nouo cognita, vt patet ex textu dicente, vt si po- steà compererit, eum falsas rationes confecisse. Ita ergo consuetudo si mutatis circunstantiis reddatur ra- tionabilis, abrogat legem; quàm anteà non abro- gabat, quia erat consuetudo irrationabilis. Neque ad hoc requiritur scientia Principis. Quod volue- re Anton. Burgen. repet. cap. at si clerici num. 57. de iudic. & alij apud Rochum de consuet. sect. 4. num. 29. & Rebuffus aliis ciratis tom. 1. const. gallicar. in proœm. glossa 5. num. 149. sed pro nobis est Sanchez suprà cum Rocho, Angelo, & Syl. quia c. fin. de consuet. vt consuetudo vincat legem hu- manam, solùm petitur esse rationabilem, & præ- scriptam. Hæc Sanchez, qui idem ait disp. 17. num. 7. disp. 82. num. 20. Et sic intelligendum est quod<-P>@@ <-P>ait Gregorius Lopez l. 3. glos. 6. tit. 2. part. 1. con- suetudine per legem reprobata non abrogari le- gem. Reprobatio autem interdum fit hoc modo, non obstante consuetudine, quæ potius corrupte- la, quàm consuetudo dicenda est, vt in cap. fin. de consuetud. Nota secundò, quòd etiam si consuetudo ex- pressè sit reprobata à lege, vt irrationabilis, po- test vincere legem auctoritate sequenti Principis: sicut enim potest verbis, & scripto abrogare le- gem, ita vt factum teneat, quamuis abrogatio sit irrationabilis, ita & per consuetudinem, cui tacitè confert hanc vim; quam illi conferre est malum, & irrationabile. Nota tertiò ex Nauarro commentario de spol. §. 15. num. 8. & Vazquez disp. 177. num. 72. & 73. & Azor suprà, consuetudinem non reprobatam à le- ge, posse legem vincere, licet lex præcipiat, con- suetudinem non introduci. Quòd enim consuetu- do prohibeatur, non indicat, consuetudinem esse irrationabilem: sed fieri solet ad maiorem caute- lam non permittendi vsum contrarium: quamuis eo ipso quòd lex de aliquo fiat, prohibeatur con- traria consuetudo, & ministri iustitiæ teneantur eam non permittere, nisi ad euitanda maiora ma- la, sicut permittuntur lupanaria. Imò Angelus & Syluester indicant, etiam quando lex habet clau- sulam prohibitiuam, vel derogatoriam consuetu- dinis, si noua causa occurrat, quam legislator non videatur cogitasse, consuetudinem posse contra legem præscribere. Idem iudicant Azor, Couar. & alij ex relatis. Nota quartò, cum lex damnat aliquam consue- tudinem vt irrationabilem, ad futuram se exten- dit, vnde illa non potest contra legem pręscribere, nisi rationabilis reddatur. Ita Azor suprà. Qui quā- do eodem lib. cap. 18. quæst. 11. absolutè docet, cō- suetudine siue scita, siue ignorata à Principe posse abrogari legem, etiam quæ expressè derogat con- suetudini: debet explicari, si id in genere velit de nouo Princeps. Dices, si lex potest impedire, & ab- rogare consuetudinem, vt dictum est, quomodo cap. 1. de feudi cognitione, Obertus filio suo An- selmo scribit, Legum autem humanarum non est vilis auctoritas: sed non adeò vim suam extendunt, vt vsum vincant, aut mores? Cuiacius ibi respondet, intelligi de consuetudine, quæ iam contradicto iudicio cō- firmata est. Sed meritò refellitur à Vazquez disp. 177. nu. 63. quia etiam illa consuetudo lege Prin- cipis abrogari potest. Alia expositio est, lege non habente clausulam derogatoriam consuetudinem non vinci, sed non quadrat contextui. Rectè ergo respondet, solùm velle, quòd leges Romanorum apud Lōgobardos, licet ex parte seruarentur: non tamen præualebant contra eorum vsus, & mores: quia in multis nolebant Romanis legibus guber- nari.
Nota quintò, quòd cum lex dicit, non obstante quacumque consuetudine, aliqui dicunt, ad fu- tura non se extendere, glossa capite quod super, de consang. & affin. Azor cum multis suprà. Sed Sanchez illo n. 14. ait, glossam illam communiter reprobari, & dictam clausulam ad consuetudinem futuram se extendere: vt multis citatis docent Ti- raq. de retractu in præsat. num. 18. & 19. Couarr. 3. variar. cap. 13. num. 4. Burgos de Paz l. 1. Tauri nu. 464. & 479. Zauallos in practicis quæst. 704. per totam.
@@0@ @@1@ Syluester, quęst. 6. num. 9. affirmant; nec in hoc illis contradicit Vazquez Yüklə 18,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|