Ioan. De salas, gvmielensis, e provincia castellana, societatis iesv
Yüklə 18,48 Mb.
|
|
bere ad prædestinationem priuatā ipsius Abrahæ, per quam illi sine vllo suo merito decreta est gra- tia, & gloria. Alij media via procedunt, dicentes, Abraham meruisse de congruo executionem incarnationis ex suis successoribus: nòn tamen electionem: sicut dicitur communiter, homines mereri gloriam: sed non electionem ad gloriam. Vide Suar. 3. par. tom. 1. disp. 10. sect. vlt. meruit de congruo vt sentio, es-<-P>@@ <-P>se Christi progenitor, meruit electionem ad id, li- cet potuerit alia electione prius ad idem eligi. Et de hac inquiri posset, quā habuerit rationem: quia Deus nihil sine ratione facit: sed altiora nobis, ne scrutemur, iudicia Dei quis inuestigabit?
------------------------------------------------------------ An conuenienti tempore, & modo lex vetus lata fuerit. art. 6. conuenienti tempore latam fuisse: Deus enim nihil potest facere, nisi con- uenienter quantum ad substantiā, tem- pus, & modum, &c. & suppono datam esse anno bis millesimo, quingentesimo ducentesimotertio à creatione mũdi, & quadringentesimo trigesimo ab egressione Abrahæ de terra sua, & à promissio- ne illi facta, Genes. 12. & anno quadringentesimo à tempore datæ Circuncisionis Genes. 17. & ita conciliantur quantum ad rem præsentem Stepha- nus, & Paulus: nam Stephan. Act. 7. numerat qua- dringentos annos, Paulus verò quadringentos triginta, Galat. 3. vt & Moses Exodi 12. vers. 40. quę latius tractat Suarez 3. part. tom. 1. disp. 6. sectio. 1. Pererius Exodi 12. disput. 19. & Lorinus Actor. 7. versu 6. Hoc supposito, in primis reddenda est ratio, cur dilata fuerit lex tanto tempore à creatione mundi. Quam quæstionem aliqui pendere dicunt ex illa, cur incarnatio tanto tempore dilata fuerit: nam cùm lex data fuerit intuitu incarnationis Christi, dari debuit tempore, & modo conuenienti com- paratione incarnationis. Alij verò dicunt, incarna- tionem dilatam quousque populus Israëliticus per hanc legem esset sufficienter dispositus hac lege ad mysteria incarnationis. Hanc verò legem esse dilatam, quia oportuit prius relinquere homines sine lege veteri, vt experimento cognoscerẽt suam ignorantiā, & infirmitatem, & ideò eo tempore & aliquo modo dari cœpit, quo mundus ferè totus idololatriæ deditus erat, scilicet tempore Abrahæ, in quo Circuncisio instituta est, quæ fuit inchoatio legis: sed quare post Circuncisionem per tot an- nos dilata est lex? Respondeo, quia oportuit prius multiplicari sufficienter, & congregari populum, cui danda erat: & ideò præmissa est Circuncisio, vt illa mediante populus à cæteris segregaretur, & Deo consecraretur. Lex enim integra adeò grauis, & tot mysteriis plena non debuit dari vni familiæ, nec paruo populo: ideo expectata est sufficiens eius multiplicatio, qua existente non est vlterius dilata lex: Quam oportebat multis annis esse prio- rem aduentu Christi: tum vt per sacrificia, cære- monias, & prophetias mysteria Christi præfigura- rentur, & prædicerentur, vt posteà maiori fide, & reuerentia ab omnibus reciperentur: tum etiam vt experimento illius legis cognoscerent homines infirmitatem naturæ, quæ nec adiunta lege illa scripturæ potens sit sine gratia ad cauenda pec- cata: & ita gratiam Redemptoris magis desidera- rent, & in maiori pretio haberent. Licèt autem lex Circuncisionis fuerit à Moyse scripta: tamen tradita fuit Abrahæ quadringentis triginta annis ante legem scriptam: & ideò dicitur Ioan. 7. Non quòd ex Moyse sit Circuncisio, sed ex Pa- tribus. De tempore item datę huius legis agit Ioan. Annius in 2. partem Breuiarij Philonis Iudæi de<-P> @@0@ @@1@ Dico secundò, legem illam conuenienti modo fuisse datam; constat Exodi 20. vbi refertur, fa- ctam esse solemnem promulgationem accommo- datam diuinæ Majestati, & legi timoris, qualis il- la erat. Vnde August. 10. Ciuit. cap. 13. Non Moysi populus Israël credidit, sicut Licurgo Lacedæmo- nij, quòd à Ioue leges quas dedit, accepisset. Cùm enim lex dabatur populo, qui vnum Deum cole- bat, in conspectu ipsius populi, quantum diuina prouidentia sufficere iudicabat, mirabilibus eius signis, & motibus apparebat, ad eandem legem dandam, Creatori seruire creaturam. Reliqua de illa promulgatione vide in Abul. Exod. 20. quæst. 36. & sequentibus.
------------------------------------------------------------ In quem finem data fuerit lex vetus. optimum, vt patet ex sapientia, & san- ctitate Legislatoris. Lex fuit sancta, & Roma. 7. Ergo proportionem habuit cum iustitia, & sanctitate illius populi: quas certum est, Deum intendisse, sicut intendunt alij boni Legislatores, præsertim spirituales; vnde 1. Tim. 1. Finis præcepti
Fines remotiores erant duo potissimùm. Vnus erat disponere, & præparare populum ad Christi aduentum. Alter, mundum totum ab idololatria, & aliis peccatis abstrahere. Vtrumque finem atti- git Paulus iuxta expositionem Chrysostomi, Hie- ronymi, & aliorum, Galat. 3. Nam quod ait, Lex
gressionem esse causam finalem; sed occasionem. Loquitur autem de transgressionibus anteceden- tibus legem, per quas homines constituti erant in summa necessitate, & indigentia legis diuinę, quæ Israëliticum populum, & per ipsum alios illumi- naret, & ita patet posterior finis. Priorem verò in- dicat Paulus ibi, dicens, Donec veniret semen, id est, Christus, vt ipse explicat cap. 4. nam veniente Christo hæc lex, quæ ad eius aduentum præpara- bat, cessatura erat. Quod autem dixerat cap. 3. Lex
causam finalem: sed consecutionem ob illorum fragilitatem: quo sensu etiam dicitur, 2. Cor. 2. Lit-
tis, cap. 3. vt rectè August. de Spir. & lit. cap. 4. & seqq. & lib. 83. quæstionum, quæst. 8. & lib. 15. con- tra Faustum, cap. 8. & 1. contra duas epist. Pelagia- norum, cap. 4. quamuis ille locus alias etiam ha- beat expositiones, de quibus Belarm. 1. de verbo Dei, cap. 2. & 3. Ioan. Arb. 10. Theosoph. cap. 6. & 7. & in illum locum Galat. 3. Barrad. 1. in Euang. cap. 3. Hinc duplex principalis ratio illius legis assi- gnari solet, scilicet, moralis, quæ clariùs littera- lis dicitur, & spiritualis, seu figuratiua. Ita enim data est illa lex ad componendos mores homi- num, vt simul data fuerit ad præfigurandum, & prophetandum mysteria Christi, vt latissimè prosequitur. D. Thomas à quæst. 102. vsque ad 105. Augustinus contra Faustum, præcipuè lib.<-P>@@
Manich. & 18. ciuit. cap. 11. Sed in præceptis moralibus non est quærenda figura: quia illa præcepta ratione materiæ non erant propria illius legis, sed præcesserant ema- nando à natura: & durant modò, quando figuræ iam cessarunt. Tota ergo ratio illorum erat ho- nestas actionum. In iudicialibus etiam præceptis, licet possit fi- gura inueniri; nam etiam sunt data ad aliquod repræsentandum: tamen in eis non fuit hæc ratio præcipua, vt bene docet D. Thomas, sed conue- niens gubernatio illius populi in ciuili, externa, & politica vita, ad quam singula sunt vtilia, sed non singula cōtinent fiuguram, vt rectè hîc notāt viri doctissimi. Vbi autem commodè præcipuè iuxta interpretationem Patrum inueniri potuerit, sper- nenda non est. In præceptis cæremonialibus in- uenitur ratio literalis: sed præcipua ex intentione Legislatoris est ratio figuralis. Ratio literalis in genere fuit, vt ille populus contineretur in vero cultu Dei: & in sacrificiis inueniuntur peculiares rationes recognoscendi diuinam Majestatem, gra- tias agendi illi, impetrandi aliquid, & expiandi peccatum. Inter Sacramenta verò primum, & præambulum illius legis, Circumcisio videlicet, erat ad designandum, distinguendum, & quasi consecrandum illum populum, eúmque ab aliis separandum, & simul erat in remedium originalis peccati. Reliqua verò Sacramenta ordinabantur ad sacrificia, quibus Ministri sacrificiorum conse- crabantur. Aliquando etiam participatio rei in sacrifi- cium oblatæ erat sacramentum, vt videre licet in Agno Paschali. Sacra verò habebant rationem literalem in ordine ad sacrificia, vel Sacramenta. Similiter ex parte materiæ literalis ratio erat, ob quam offerebantur Deo in cultum res ad vitam humanam necessariæ, vt viderentur homines de suo aliquid ponere ad Dei honorem; & vt expres- sius illum confiterentur Dominum omnium. Et specialiter quædam mactabantur in detestatio- nem Ægiptiacæ idololatriæ. Quæ enim Ægyptij pro diis colebant, Hebræi immolabant, vt signifi- catur Exodi 8. vbi Pererius disp. 7. Item, vt suprà ex Augustino tetigi, literalis ra- tio multitudinis cæremoniarum fuit, vt populus ille occupatus, ab idololatria contineretur. Ra- tio autem spiritualis, seu figuratiua triplex reddi potest. Prima moralis: quia per illa exteriora ope- ra significabatur honestas, quam in illo populo esse oportebat. Secunda allegorica, id est, repræ- sentatiua mysteriorum Christi in lege gratiæ, Co- loss. 2. Quæ sunt vmbra futurorum: corpus autem Christus. Tertia Tropologica, id est, significatiua status gloriæ, Hebr. 10. Vmbram habens lex futuro- rum bonorum: non ipsam imaginem rerum. Vide quæ de triplici sensu Scripturæ spirituali, scilicet morali, alle gorico, & tropologico tractan- tur 1. p. q. 1. art. 10. Quæ ad hæc cæremonialia ma- ximè applicanda sunt: quod in particulari fecit D. Thomas in his quæstionibus. Duos item fines à Deo intẽtos in præceptis cæremonialibus, nem- pè auocare populum ab idololatria, & futura præ- figurare, ponit Tertul. 2. contra Marcionem circa medium, vt refert Petrus Crespetius in summa, verbo, lex. Vbi ad idem refert Nazian. oratione in sanctum Pascha, & Epiphan. lib. 1. hæresi 8. @@0@ @@1@ obseruatione, vel violatione ipsius, erat, obligare ad actionem, vel omis- sionem: aliàs non esset vera lex. Vide sect. 3. con. 2. Vnde Galat. 5. Debitor est
gabat ad pœnam: ideò dicebatur ministratio mor- tis, & inducere iram. Inducebat quoque aliàs ir- regularitates legales. Et eius auctor poterat aliàs per se inducere, & irritare contractus, & similia. Per eius autem obseruationem merebatur, im- petrabat, & satisfaciebat homo apud Deum, quā- uis non ex vi legis, sed fidei & gratiæ. Lex enim solùm ostendebat, quæ operari oporteret: ideò in Deut. vocatur Sapientia illius populi. Et Psal. 18. Lex Domini immaculata conculcans animas, &c. Sapientiā præstans paruulis: & Psal. 118. Lucerna pedibus meis verbum tuum, &c. Virtus autem, & principium operandi illa opera, & dignificans illa, aliunde pe- tebatur. Deinde opera illa non sanctificabant ex opere operato excepta Circumcisione: quæ tamen propriè nō fuit sacramentum illius: quia quadrin- gentis triginta annis illam antecessit: & vtilitas, quam habebat communis illi fuit cum remedio legis naturæ, & tribuitur fidei parentum, à qua se- cundùm multos in suo effectu pendebat. Et ea virtus data est ei ex dispensatione diuina propter infantium necessitatem. Adultis enim, ad quos solos pertinet obseruare legem, non conferebat gratiam ex opere operato iuxta communiorem, & probabiliorem opinionem. ------------------------------------------------------------ An in veteri lege fuerint promissiones, & commi- nationes non solùm bonorum, & malorum corporalium, & temporalium, sed etiam spiritualium, & æternorum. art. 5. & 6. in illa lege fuisse promis- siones, & comminationes: alioqui fuisset valdè imperfecta: fuit autem perfecta in suo genere secundùm ali- quos, & non valdè imperfecta, secundùm om- nes. Vnde in illa legimus multas promissiones, & comminationes, Leuit. 26. & 28. Deut. 4. Isai. 1. & alibi. In quibusdam tamen præceptis expressiùs habetur comminatio, vel promissio, quàm in aliis. Cuius rationem reddit D. Thom. quæst. 100. art. 7. ad argumentum 3. & 4. Erat autem lex illa timo- ris, propter quod lex mortis appellatur, Rom. 7. & 2. Cor. 3. Quia verò continebat etiam promissio- nes hæreditatis temporalis, & constituebat suos cultores quasi hæredes, & legatarios, vocatur te- stamentum: quod significauit Paulus Hebr. 8. vbi testamentum nouum melius esse dicit: Quia me- lioribus sancitum est. Vide Barradam lib. 1. cap. 1. vbi rectè docet, sicut mundus diuiditur in regionem elementarem, & cœlestem: ita sacrum volumen in vetus, & nouum Testamentum, & applicat veteri<-P>@@ <-P>Testamento proprietates regionis elementaris; Nouo verò cœlestis. Deinde docet, non solùm voces hebræam, & Græcam, quibus Testamentum vetus, aut nouum appellatur, significare pactum, aut dispositionem quamlibet etiam viuentium: sed etiam vocem Latinam, vt Psal. 77. Non custodie- runt Testamentum Dei, id est, pactum: Et Psal. 82. Te- stamentum disposuerunt Tabernacula Idumeorum, & Ismaëlitæ; 1. Machab. 1. Disponamus Testamentum cum gentibus, id est, fœdus. Vnde Hieronym. Ma- lach. 2. Notandum, inquit, in plerisque Scripturæ locis Testamentum non voluntatem defunctorum sonare, sed pactum viuentium. Et Augustinus Psal. 82. Testamen- tum in Scripturis non illud solùm dicitur, quod non va- let, nisi testatoribus mortuis: sed omne pactum, & placi- tum testamentum vocatur. Similia dicunt Hierony. Galat. 3. & Augustinus 16. Ciuit. cap. 27. & ideò vox Hebraica Berich, quæ testamentum vertitur Hebr. 8. vertitur pactum, Hieremię 31. vbi dicitur; Feriam domui Israël, & domui Iuda fœdus nouum, &c. Et eodem loco habentur promissiones bonorum conferendorum in lege noua. Et propter hanc ra- tionem vtraque lex, & noua, & vetus dici potest magis propriè testamentum; nimirum, quia vtra- que hæreditatem confert eius obseruatoribus: Est enim testamentum, vt definit Ambrosius 1. de Cain, & Abel. cap. 7. Quo defertur bonorum hæreditas. Ob- iicies: quia, vbi testamentum est, mors necesse est inter-
tercessit mors testatoris: ergo tale pactum non fuit testamentum. Respondet Barradas, interccssisse mottem non re ipsa, sed per similitudinem, & vmbram sanguinis effusi, vt ibidem ait Paulus:
In quam sententiam Paulum interpretatur Theo- doretus ibi, dicens: Quia natura diuina est immorta-
Adde testamentum illud non fuisse omninò fir- mum: mors autem testatoris requiritur pręcipuè ad firmitatem, & irreuocabilitatem: & proptereà no- uum testamentum omninò firmum, & irreuocabi- le est: quia vera mors intercessit testatoris: vnde Matth. 26. Hic est sanguis noui, & æterni testamenti, & Zachar. 9. In sanguine testamenti tui eduxisti vin- ctos tuos de lacu. in cuius rei figuram sacerdos Aa- ronicus Non sine sanguine semel singulis annis introi- bat in sancta. Hebr. 9. quæ latius prosequitur Bar- radas suprà. Vide etiam Salmer. tom. 1. prolo- gom. 1. pag. 5. col. 1. & prologom. 21. ferè per to- tum, vbi prædictis consonat, Naclantum Ephes. 2. digressione de Testamento nouo, & veteri, &c. His suppositis, circa quæstionem propositam D. Thomas, quæst. 99. art. 6. & quæst. 114. art. 10. ad 1. & 3. dist. 40. q. 1. art. 1. q. 1. & Bon. 3. dist. 40. art. 1. quæst. 1. sentire vidẽtur, omnes promissiones vete- ris testamenti, seu legis, fuisse de rebus tempora- libus: & fauet Paul. Hebr. 7. vocans Testamenti noui Meliorem spem, per quā proximamus ad Deum: quia scilicet cœlestia, & æterna sperat. Et cap. 8. di- cens, Testamentum nouum melioribus promissionibus sancitum esse, & Christum melioris Testamenti media- torem esse, id est, meliorum bonorum, scilicet, æter- norum, vt exponit Salmer. tom. 1. prologom. 14. pag. 329. col. 2. Ergo vetus non fuit spiritualibus, & æternis, sed corporeis, & tẽporalibus sancitum. Vnde quod de obseruante illam legem dicitur Le- uit. 18. vita viuet, de corporali intelligit D. Tho- mas quæst. 100. art. 12. ad 2. & Chrysost. hom. 4. in<-P> @@0@ @@1@ gnum Cœlorum primò prædicatum in Euangelio per Ioan. Baptistam, Christum, & Apostolos; & Bernar. serm. 30. in Cantica, Graue legis iugum, & vi- le præmium: nam terrena est in promissione, & Augu- stinus, 4. contra Faustum, cap. 2. temporalium rerum promissiones testamento veteri contineri, & ideò vetus testamentum appellari, nemo nostrum ambigit, & quòd æternæ vitæ promissio, regnumque cœlorum ad nouum pertinet testamentum, &c. & epist. 120. ad Honora- tum, volens Deus ostendere, etiam terrenam fœlicitatem suum donum esse, nec aliunde sperari oportere, dispen- sandum iudicauit testamentum vetus, quod pertineret ad hominem veterem, à quo ista vita necesse est incipiat, & 18. ciuit. cap. 11. ait, rerum ordinem efflagitasse, vt prius in veteri testamento temporalia bona, deinde in nouo æterna, & spiritualia promitte- rentur: quia prius quod animale, deinde quod spi- rituale, 1. Cor. 15. & primus homo de terra terre- nus: secundus homo de cælo cœlestis. Item He- bræi fuerunt vt pueri: lex verò vt eorum Pædago- gus, Galat. 3. pueri autem munusculis solent à Pæ- dagogo inuitari: ergo & lex temporalia solum Hebræis promisit. Vnde Exodi 3. dixi, vt educam
tere par erat vetus testamentum, quod posset sol- uere: cælestia bona è Thesauro suo soluere non poterat: non ergo æquum erat, vt illa promitteret: nemo enim mente sanus iis se promissionibus ob- stringit, quibus se nō potest liberare: cœlestisglorię pollicitatio ad summum regẽ Christũ spectat, qui vt regna, cœlosque polliceri, ita reddere potest cu- mulatissimè. Propter hæc quidem apud Parisi. lib. de legib. cap. 20. in princ. illam vocauerunt legem fortunæ, quippè quæ bona tantum fortunæ pro- mitteret, & mala fortunę comminaretur, & Barra- das, 1. in Euang. c. 6. hanc sententiā tuetur: quę ex- alio Aug loco cōfirmatur. Nā 1. retract. c. 22. ait, re- gnũ cœlorũ illi populo fuisse promissum nō legimus, in iis, quæ promissa sunt lege data per Mosem in monte Sinai. Contrariam tamen sententiam meritò tenet Azor to. 1. lib. 6. cap. 2. quæst. 4. & Medin. & Vaz- quez, quæst. 99. art. 6. & alij, & nonnulli recentio- res hîc & Felisius in elucid. Decalogi, ca. 7. Naclan- tus suprà: iterum Vazquez, disp. 183. cap. 3. num. 18. & Azor eod. lib. cap. 59. in princ. dicentes, esse certum, in illa lege fuisse promissiones æternæ vi- tæ, quam obseruatores eius sperabant. Probant ex Yüklə 18,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|