İstanbul uluslararasi finans merkezi projesi

V.EKLER

A.TÜRK FİNANSAL SİSTEMİ

Türk finansal sistemde faaliyet gösteren kuruluşlar şunlardır:

1. 
   Fon Aktarımı ve Aracılığı Yapan Kuruluşlar
   
   1. 
      Finansal Holding Şirketleri
      
   2. 
      Bankacılık ve Kredi Faaliyeti Yapan Kuruluşlar
      
      1. 
         Bankalar
         
         1. 
            Mevduat Bankaları
            
         2. 
            Kalkınma ve Yatırım Bankaları
            
         3. 
            Katılım Bankaları
            
      2. 
         Banka Dışı Kredi Kuruluşları
         
         1. 
            Faktoring Şirketleri
            
         2. 
            Finansal Kiralama Şirketleri
            
         3. 
            Finansman Şirketleri
            
         4. 
            Varlık Yönetim Şirketleri
            
   3. 
      Sermaye Piyasası Faaliyeti Yapan Kuruluşlar
      
      1. 
         Aracı Kurumlar
         
      2. 
         Vadeli İşlemler Aracılık Şirketleri
         
      3. 
         İpotek Finansman Kuruluşları
         
      4. 
         Portföy Yönetim Şirketleri
         
      5. 
         Yatırım ve Bireysel Emeklilik Fonları
         
      6. 
         Yatırım Ortaklıkları
         
   4. 
      Sigortacılık ve Özel Emeklilik Faaliyeti Yapan Kuruluşlar
      
      1. 
         Sigorta Şirketleri
         
      2. 
         Reasürans Şirketleri
         
      3. 
         Emeklilik Şirketleri
         
      4. 
         Sigorta ve Reasürans Havuzları
         
      5. 
         Aracılar (Sigorta Acenteleri ve Brokerler)
         
   5. 
      Diğer Kuruluşlar
      
      1. 
         Kıymetli Maden Aracı Kurumları
         
      2. 
         Döviz Alım-Satımına Yetkili Müesseseler
         
      3. 
         İkrazatçılar
         
2. 
   Finansal Şirketlere Özellikli Hizmet Sağlayan Kuruluşlar
   
   1. 
      Bağımsız Denetim Şirketleri
      
   2. 
      Derecelendirme Şirketleri
      
   3. 
      Değerleme Şirketleri
      
   4. 
      Destek Hizmeti Kuruluşları
      
3. 
   Ödeme, Saklama ve Takas Sistemleri
   
   1. 
      TCMB Ödeme Sistemleri (SWIFT, EFT, SAOS, EMKT sistemleri)
      
   2. 
      TCMB Bankalararası Takas Odası
      
   3. 
      Takasbank
      
   4. 
      Bankalararası Kart Merkezi
      
   5. 
      Merkezi Kayıt Kuruluşu
      
   6. 
      Kart Kuruluşları
      
4. 
   Veri Hizmetleri Merkezleri
   
   1. 
      Kredi Kayıt Bürosu
      
   2. 
      TCMB Risk Merkezi
      
   3. 
      Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi
      
   4. 
      Emeklilik Gözetim Merkezi
      
5. 
   Borsalar ve Organize Piyasalar
   
   1. 
      TCMB Bünyesindeki Piyasalar
      
      1. 
         Açık Piyasa İşlemleri
         
      2. 
         Bankalararası Para Piyasası
         
      3. 
         Döviz ve Efektif Piyasası
         
      4. 
         Menkul Kıymet Ödünç Piyasası
         
   2. 
      İMKB Bünyesindeki Piyasalar
      
      1. 
         Hisse Senetleri Piyasası
         
      2. 
         Tahvil-Bono Piyasası
         
      3. 
         Yabancı Menkul Kıymetler Piyasası
         
   3. 
      İAB Bünyesindeki Piyasalar
      
      1. 
         Kıymetli Madenler Piyasası
         
      2. 
         Kıymetli Madenler Ödünç Piyasası
         
      3. 
         Elmas ve Kıymetli Taşlar Piyasası
         
   4. 
      VOB Bünyesindeki Piyasalar
      
      1. 
         Hisse Senedi Piyasası
         
      2. 
         Döviz Piyasası
         
      3. 
         Faiz Piyasası
         
      4. 
         Emtia+ Piyasası
         
   5. 
      Takasbank Bünyesindeki Piyasalar
      
      1. 
         Borsa Para Piyasası
         
      2. 
         Ödünç Pay Senedi Piyasası
         
6. 
   Birlik ve Dernekler
   
   1. 
      Türkiye Bankalar Birliği
      
   2. 
      Türkiye Katılım Bankaları Birliği
      
   3. 
      Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kurumları Birliği
      
   4. 
      Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği
      
   5. 
      Faktoring Derneği
      
   6. 
      Finansal Kiralama Derneği
      
   7. 
      Tüketici Finansman Şirketleri Derneği
      
   8. 
      Bağımsız Denetim Derneği
      
   9. 
      Türkiye Kurumsal Yatırımcı Yöneticileri Derneği
      
   10. 
       Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Sigorta Eksperleri İcra Komitesi
       
   11. 
       Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Sigorta Acenteleri İcra Komitesi
       

B. ULUSLARARASI STANDARTLARA YÖNELİK MEVCUT UYUM DÜZEYİ

1.Para Politikasının Şeffaflığı

IMF Prensipleri

Uluslararası parasal ve finansal sistemin güçlendirilmesi kapsamında, IMF tarafından, BIS ile işbirliği yapılarak “Parasal ve Finansal Politika Şeffaflığına İlişkin Temel Prensipler” geliştirilmiş ve 1999 yılından itibaren bu prensiplerin tüm üyeler tarafından uygulanmasına karar verilmiştir. Söz konusu prensipler kamuoyunun politika hedef ve araçları hakkında bilgilendirilmesi ve otoritelere bu hedefleri yerine getirmeleri konusunda duyulan güven neticesinde parasal ve finansal politikaların daha etkili kılınmasına dayanmakta, ayrıca iyi yönetişim ilkelerini benimsemektedir.

Para Politikası Şeffaflığına İlişkin Temel IMF Prensipleri:

I. Merkez Bankasının para politikasına ilişkin rolü, sorumluluğu ve hedeflerinin netleştirilmesi

II. Para politikası kararlarının oluşturulması ve raporlanması sürecinin şeffaflığı

III. Para politikası ile ilgili bilgilere kamuoyunun erişimi

IV. Merkez Bankasının hesap verebilirliği ve güvenilirliği

şeklindedir.

IMF’in belirlediği kriterlerin yanı sıra, Avrupa Birliği’nde de Merkez Bankalarının şeffaflık ve hesap verebilirliklerine ilişkin olarak geliştirilmiş çeşitli kriterler vardır. Söz konusu kriterler, IMF tarafından detaylı olarak açıklanan kriterlerden daha genel, ancak, IMF kriterleri ile uyumludur. Bu kriterler genel olarak; Politik şeffaflık (siyasi), ekonomik şeffaflık (economic), usul şeffaflığı (procedural), politika şeffaflığı (policy) ve operasyonel şeffaflık (operational) adları altında toplanmıştır.
Para Politikasının Şeffaflığında Mevcut Durum
TCMB’nin para politikası şeffaflığına ilişkin uluslararası kriterlere uyduğu görülmektedir.

Nitekim, para politikasında önceliği açıkça ifade eden bir hedefin belirlenmesi (Siyasi Şeffaflık) kriterine ilişkin olarak TCMB Kanununda Bankanın temel amacının fiyat istikrarı olduğu açıkça ifade edilmiştir.

Hedefin nicel olarak ilan edilmesi (Ekonomik Şeffaflık) kriterine ilişkin olarak enflasyon hedeflemesi rejimi ile birlikte TCMB her yıl için açık bir enflasyon hedefini Hükümet ile birlikte tespit etmektedir. Bu hedefi gerçekleştirecek uygulamalar yapılmaktadır.

Merkez bankasının politika uygulama sürecinde gerekli para politikası araçlarını seçme ve kendi kararlarını uygulama yetkisine sahip olması (Operasyonel Şeffaflık) kriterine ilişkin olarak, TCMB Kanun’unda Bankanın operasyonel bağımsızlığı,

“...Banka, para politikasının uygulanmasında tek yetkili ve sorumludur”.

“...Banka, fiyat istikrarını sağlamak için uygulayacağı para politikasını ve kullanacağı para politikası araçlarını doğrudan kendisi belirler”.

ifadeleri ile tanımlanmıştır.

Nitekim, Dünya Bankası ve IMF tarafından ortaklaşa yürütülen FSAP kapsamında TCMB’nin para politikası değerlendirilmiş ve FSSA Raporunda para politikası şeffaflığının oldukça yüksek düzeyde olduğu ifade edilmiştir.² Ayrıca söz konusu raporda, Merkez Bankası Kanun’unda Merkez Bankasının asıl amacının fiyat istikrarına ulaşmak ve sürdürmek olduğu belirtilerek, Bankanın bu amaca ulaşmak için gereken enstrümanları tanımlayıp, uygulama yetkisine sahip olduğu belirtilmekte, 2001 yılında değişen TCMB Kanunu ile Banka para politikası uygulamaları açısından önemli bir bağımsızlık kazanmış ve kamuyu finanse etme konusundaki zorunluluğu ortadan kalktığı, söz konusu bağımsızlığını enflasyon hedeflemesi ile kullanıldığı vurgulanmaktadır.